Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
3063-ILPB1-2.4511.194.2016.2.MKA
z 17 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 2 września 2016 r. (data wpływu 21 września 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczania się jako osoba samotnie wychowująca dziecko w odniesieniu do pytań nr 1 i nr 4 – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 września 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczania się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Córka Wnioskodawcy A. lat 8, zgodnie z decyzją sądu ma miejsce zamieszkania przy matce. Obecnie mieszka z matką i jej konkubentem/mężem oraz ich wspólnym dzieckiem.

Ojciec A. - Wnioskodawca mieszka samotnie. Prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, w którym w okresach wskazanych przez sąd zajmuje się wychowaniem córki, jej edukacją i rozwojem. Zabiera córkę na wakacje, ferie, święta, weekendy. Zainteresowany ma kontakt telefoniczny z dzieckiem. Wnioskodawca ma z córką silną więź. Zainteresowany ponosi całość nakładów finansowych na córkę.

Do Wnioskodawcy nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym oraz ustawy o podatku tonażowym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Wnioskodawca ma prawo do rozliczenia się jako samotny rodzic?
2. Czy gdyby Wnioskodawca prowadził gospodarstwo domowe wspólnie z osobą stale tam mieszkającą, z którą miałby ze wspólnego związku dziecko, mógłby być uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko?
3. Czy pozostawanie w konkubinacie/małżeństwie wyklucza możliwość rozliczenia jako samotny rodzic?
4. Czy sprawowanie jednoosobowej opieki, wychowanie przez ojca, choćby nie mającej charakteru stałego nie wyczerpuje przesłanek do uznania go jako uprawnionego do możliwości rozliczenia jako samotny rodzic?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy ma on prawo do rozliczenia się jako samotny rodzic. Celem przepisów o zasadach rozliczania samotnych rodziców jest ulżenie ich sytuacji, w której prowadzą samodzielnie gospodarstwo domowe i na nich spoczywa ciężar utrzymania i wychowania dziecka. Sprawowanie jednoosobowej opieki, wychowanie przez ojca, choćby nie mającej charakteru stałego zdecydowanie wyczerpuje przesłanki do uznania Wnioskodawcy za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Tut. Organ informuje, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania: nr 1 i nr 4. W przedmiocie wynikającym z pytań: nr 2 i nr 3 zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

– podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym (art. 6 ust. 9 ww. ustawy).

Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy określa, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1, tj. po dniu 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego przewidzianych dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
• wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka),
• wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.
  
  

Jednak przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta – w roku podatkowym - musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi zaś, iż ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych.

„Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest ojcem ośmioletniej dziewczynki, która zgodnie z decyzją sądu ma miejsce zamieszkania przy matce. Obecnie mieszka z matką jej konkubentem/mężem i ich wspólnym dzieckiem. Wnioskodawca mieszka samotnie. Prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, w którym w okresach wskazanych przez sąd zajmuje się wychowaniem córki, jej edukacją i rozwojem. Zabiera córkę na wakacje, ferie, święta, weekendy. Zainteresowany ma kontakt telefoniczny z dzieckiem. Wnioskodawca ma z córką silną więź. Wnioskodawca ponosi całość nakładów finansowych na córkę.

W tym miejscu należy podkreślić, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Wskazać również należy, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym przewidzianej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „Jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że skoro samotnie wychowującą dziecko jest osoba, która w oznaczonym czasie zupełnie sama zajmuje się dzieckiem i faktycznie wychowuje dziecko bez udziału drugiego z rodziców, to sytuacja taka nie zachodzi w okolicznościach przedstawionych przez Wnioskodawcę. Niewątpliwie trzeba przyznać Wnioskodawcy, iż jego aktywny kontakt z córką sprzyja zaspokajaniu potrzeb córki w zakresie edukacji i rozwoju oraz buduje więź Wnioskodawcy z córką, jednakże nie jest to wystarczającym powodem do twierdzenia, iż Zainteresowany samotnie ponosi codzienny trud wychowywania dziecka, gdyż opiekę nad nim sprawuje również matka. Wnioskodawca wskazał wyraźnie, że córka mieszka z matką, więc również matka wykonuje obowiązki związane z wychowaniem i opieką nad dzieckiem.

Jak podkreśla się w orzecznictwie, uzasadnienie wprowadzenia ulgi świadczy wyraźnie o tym, że ustawodawca kierował ją wyłącznie do tych osób, które samotnie troszczą się o zaspakajanie codziennych potrzeb dziecka, nie zaś do każdego rodzica, który ma władzę rodzicielską i jednocześnie jest stanu wolnego, ale nie pełni codziennej (samotnej) pieczy nad dzieckiem. Innymi słowy, nie każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym jest osobą samotnie wychowującą dziecko (postanowienie NSA z dnia 11 października 2010 r., sygn. akt II FPS 3/10, wyroki NSA z dnia 20 października 2006 r., sygn. akt II FSK 1266/05 i z dnia 30 czerwca 2009 r., sygn. akt II FSK 279/08).

W świetle powyższego Wnioskodawca będąc osobą samotną, z uwagi na stan cywilny spełnia jedynie część warunków przewidzianych dla uzyskania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko. Nie można jednak uznać, że samotnie wychowuje dziecko, gdyż matka córki przede wszystkim jest zaangażowana w jej wychowywanie, zajmując się nią na co dzień, troszcząc się o jej codzienny byt i rozwój, zwłaszcza, że córka przebywa u matki.

W konsekwencji Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do rozliczenia swoich dochodów na preferencyjnych zasadach, o których mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako rodzica samotnie wychowującego dziecko.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.