Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4514-306/15-4/MZ
z 21 września 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 9 lipca 2015 r. (data wpływu 13 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelewu wierzytelności – jest:

• w części dotyczącej umów z grupy 1, 2, 3 oraz raz tych, które zamierza zawierać Wnioskodawca w przyszłości – prawidłowe,
• w części dotyczącej umów z grupy 4 – nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 13 lipca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelewu wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. S.K.A. (data wpisu do rejestru przedsiębiorców: 23-10-2013 roku), , wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego, prowadzonego przez Sąd Rejonowy , o kapitale zakładowym w wysokości 1.050.00,00 złotych w całości wpłaconym, (dalej jako „Spółka”, „Wnioskodawca”, „D SKA”), reprezentowana przez komplementariusza: D spółka z ograniczoną odpowiedzialnością , wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego, prowadzonego przez Sąd Rejonowy (dalej jako „Komplementariusz”), w latach 2013 – 2015 w zakresie swojej statutowej działalności zawarł z bankami oraz podmiotami niebankowymi (np. firmami telekomunikacyjnymi) szereg umów przelewu wierzytelności. Wskazać jednocześnie należy, że do Spółki w 2013 roku zostały wniesione aportem wierzytelności nabyte na podstawie umów zawartych w latach 2010-2013 przez spółkę DB sp. z o.o.

Wskazane umowy, zgodnie z treścią postanowień, można podzielić na następujące grupy:

1 grupa umów: Do pierwszej grupy umów należą: umowa z dnia 10 czerwca 2010 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 67.287, 31 złotych), umowa z dnia 17 grudnia 2010 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 258.014,05 złotych), umowa z dnia 23 marca 2011 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 68.480,25 złotych), umowa z dnia 30 listopada 2012 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 242.435, 31 złotych), umowa z dnia 1 grudnia 2012 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 98.849, 85 złotych); umowa z dnia 22 lutego 2013 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 104.017,23 złotych), umowa z dnia 28 marca 2013 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 1.699.292,76 złotych), umowa z dnia 23 lipca 2013 roku (1.092.430,97), umowa z dnia 12 sierpnia 2013 roku (cena nabycia portfela wierzytelności - 389.692,89 złotych), umowa z dnia 11 września 2013 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 634.871,63 złotych), umowa z dnia 27 września 2013 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 141 570,72 złotych), umowa z dnia 27 września 2013 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 67.027,09 złotych), umowa z dnia 28 stycznia 2014 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 70 953,87 złotych), umowa z dnia 14 lutego 2014 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 64 151, 78 złotych), umowa z dnia 19 marca 2014 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 258.014,05 złotych), umowa z dnia 16 lipca 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 128.574,49 złotych), umowa z dnia 6 sierpnia 2014 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 1.648,695,42 złotych), umowa z dnia 6 maja 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 103.686,89 złotych), umowa z dnia 30 października 2014 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 108.868,58), umowa z dnia 24 listopada 2014 roku cena nabycia portfela wierzytelności – 24.686,58), umowa z dnia 9 marca 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 78.955,44 złotych), umowa z dnia 9 lutego 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 91.910,04 złotych), umowa z dnia 7 kwietnia 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 134.957,43 złotych), umowa z dnia 8 stycznia 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 187.613,64 złotych). Umowy zostały zawarte w formie „umowy przelewu wierzytelności”. Jako cechy charakterystyczne właściwe dla większości wskazanych umów należy wskazać: oznaczenie stron: cedent, cesjonariusz; postanowienia umów wskazujące na przedmiot umowy: „przedmiotem umowy jest przelew w rozumieniu art. 509 KC i nas.”; „Cedent przelewa, a Cesjonariusz tę wierzytelność przyjmuje”, „Cesjonariusz przenosi prawa za cenę wskazaną w umowie”, postanowienia wskazujące, że na podstawie wskazanych umów dochodzi między stronami do przejścia praw i obowiązków, np.: „Nabywca przyjmuje przelew wierzytelności i zabezpieczenia”. W każdej ze wskazanych umów strony ustaliły szczegółowo wysokość wynagrodzenia przysługującego drugiej stronie z tytułu przelewu wierzytelności na Spółkę, w niektórych umowach określając ją jako cenę lub wynagrodzenie – należne z tytułu przelewu wierzytelności.

2 grupa umów: Do drugiej grupy umów należą porozumienia do ramowych umów przelewu wierzytelności zawarte z podmiotem telekomunikacyjnym: porozumienie z dnia 30 listopada 2012 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 242 435,31 złotych), porozumienie z dnia 17 grudnia 2013 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 827 025,73 złotych), porozumienie z dnia 10 marca 2014 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 1.014 730,40 złotych), porozumienie z dnia 15 kwietnia 2014 roku (cena nabycia portfela wierzytelności - 970 939,76 złotych), porozumienie z dnia 15 kwietnia 2014 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 900 706,03 złotych), porozumienie z dnia 23 czerwca 2014 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 805 716,10 złotych), porozumienie z dnia 16 marca 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 4.144.719,10 złotych), porozumienie z dnia 14 kwietnia 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 911.168,61 złotych), porozumienie z dnia 20 marca 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 91.726,72 złotych), porozumienie z dnia 16 czerwca 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 1.838.813, 93 złotych), porozumienie z dnia 16 czerwca 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 61.914,28 złotych). Zgodnie z treścią porozumień „cedent przelewa, a cesjonariusz tę wierzytelność przyjmuje”. Porozumienia wskazują kolejno: wartość wierzytelności, postanowienie o przelewie wierzytelności, postanowienie wskazujące cenę za przelew wierzytelności, termin zapłaty, dodatkowe postanowienia końcowe.

3 grupa umów: Do trzeciej grupy umów należą następujące umowy: umowa z dnia 23 czerwca 2013 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 844 319,68 złotych), umowa z dnia 29 lipca 2014 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 135 006,51 złotych), umowa z dnia 23 kwietnia 2015 roku (cena nabycia portfela wierzytelności – 2.330.286,93 złotych). Są to umowy mające charakter mieszany, pierwsza z umów jest zatytułowana „Umową sprzedaży”, jednakże w jej treści jest bezpośrednio wskazane, że przedmiotem umowy jest przelew wierzytelności w rozumieniu art. 509 KC”, natomiast umowa z dnia 29 lipca 2014 roku zatytułowana „umową przelewu wierzytelności” wskazuje, że „zbywca oświadcza, że sprzedaje na rzecz nabywcy” pakiet wierzytelności.

4 grupa umów: Do czwartej grupy umów należy szereg umów z lat 2010-2014 zatytułowanych „umowami sprzedaży wierzytelności” zawieranych z bankami, podmiotami telekomunikacyjnymi, spółkami prawa handlowego. W treści umów strony określiły kwotę przysługującą z tytułu przelewu wierzytelności jako „cena”.

Ponadto, Wnioskodawca zamierza w przyszłości zawierać z bankami oraz podmiotami niebankowymi (np. firmami telekomunikacyjnymi) umowy przelewu wierzytelności, na podstawie których za wskazane w umowie wynagrodzenie banki oraz inne podmioty dokonają na rzecz Spółki cesji wierzytelności z tytułu zawieranych w zakresie ich działalności umów.

W związku z powyższym, Wnioskodawca powziął wątpliwości odnośnie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zawieranych przez Wnioskodawcę umów przelewu wierzytelności.

Pismem z dnia 25 sierpnia 2015 r. Nr IPPB2/4514-306/15-2/MZ wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, poprzez:

• Wskazanie, czy umowy przelewu wierzytelności/ cesji wierzytelności z grupy: 1, 2, 3, 4 oraz te, które zamierza zawierać Wnioskodawca przybrały/przybiorą postać którejkolwiek z czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (np. umowy sprzedaży)?
  
  

Wnioskodawca w terminie ustawowym przesłał uzupełnienie wskazując, że:

• W zakresie dotychczasowych umów przelewu wierzytelności, które były zawierane przez Wnioskodawcę umowy wskazane w grupie 4 przybierały formę umów sprzedaży w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego, zaś pozostałe umowy przelewu wierzytelności – wskazane w grupie 1-3 stanowiły umowy przelewu wierzytelności zawierane w ramach transakcji sekurytyzacji wierzytelności.
  
• Zgodnie z opisem stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, odpłatne zbycie wierzytelności przez banki, podmioty telekomunikacyjne, inne spółki prawa handlowego na Wnioskodawcę zostało dokonane oraz będzie dokonane przez Wnioskodawcę na podstawie kauzy, która stanowi transakcję sekurytyzacji wierzytelności, będącej podstawą do świadczenia kompleksowej usługi finansowej.
  
• Definicja legalna sekurytyzacji została określona w dyrektywie 2006/48. Zgodnie z definicją „sekurytyzacja” oznacza transakcję, program lub strukturę, w wyniku, której ryzyko związane z ekspozycją lub pulą ekspozycji ulega podziałowi na transze o następujących cechach: płatności w ramach transakcji lub programu zależy od dochodów z tytułu ekspozycji lub puli ekspozycji; oraz hierarchia transz określa rozkład strat w trakcie transakcji lub programu. Definicja ta została implementowana również do uchwała Komisji Nadzoru Finansowego Nr 76/2010, w załączniku Nr 18 dotyczącym obliczania kwot ekspozycji ważonych ryzykiem w przypadku sekurytyzacji aktywów. Przedmiotowym zobowiązaniem do dokonania przelewu wierzytelności na Wnioskodawcę w przypadku wszystkich umów z grupy 1-4, a tym samym podstawą oraz kauzą transakcji, była oraz będzie transakcja sekurytyzacji wierzytelności. Zobowiązanie do odpłatnego zbycia Wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy będzie wynikało z przedmiotowej transakcji sekurytyzacji wierzytelności. Jak wskazano we wniosku o interpretację, w opinii Wnioskodawcy, przeniesienie wierzytelności na podstawie transakcji sekurytyzacji nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych zawartym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Katalog ten zawiera wyczerpującą listę czynności podlegających tej daninie (zasada numerus clausus), a lista ta nie wymienia umowy/ transakcji sekurytyzacji wierzytelności.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy umowy z grupy 1 powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
2. Czy umowy z grupy 2 powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
3. Czy umowy z grupy 3 powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
4. Czy umowa z grupy 4 powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
5. Czy umowy o przelew wierzytelności, które zamierza zawierać Wnioskodawca z bankami oraz podmiotami niebankowymi podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad 1 -Ad 5

Zawierane przez Spółkę umowy przelewu wierzytelności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż mają charakter umów przelewu wierzytelności, które nie zostały bowiem wskazane w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ustanowionym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. z 2010 r. nr 101 poz. 649 tj. z późn. zm., dalej: „Ustawa PCC”).

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad 1 -Ad 5

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC, opodatkowaniu PCC podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  
• umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  
• umowy dożywocia,
  
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  
• ustanowienie hipoteki,
  
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
  
• umowy depozytu nieprawidłowego,
  
• umowy spółki.
  
  

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych wprowadza zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Ponadto, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, dla określenia podlegania podatkowi od czynności cywilnoprawnych decydujące znaczenie mają rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy, pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym. Ponadto, szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu, nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone. Zgodnie ze stanem faktycznym przedstawionym w przedmiotowym wniosku Wnioskodawca zawarł z bankami/podmiotami telekomunikacyjnymi/innymi spółkami prawa handlowego umowę cesji wierzytelności, której podstawą jest transakcja sekurytyzacji wierzytelności.

Zgodnie art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., Nr 121), wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności stanowi instytucję prawną, której celem jest zmiany osoby wierzyciela podczas, z zachowaniem niezmienionego przedmiotu zobowiązania. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. W związku z tym, że uznaje się, iż cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności. W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego, przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Innymi słowy, wskazany art. 510 § 2 Kodeksu cywilnego statuuje zasadę kauzalności materialnej umowy przelewu wierzytelności. Zasada ta oznacza, iż uzasadnieniem i prawną przyczyną dokonania przelewu wierzytelności jest wykonanie istniejącego między stronami zobowiązania. Jest to tzw. causa solvendi. W konsekwencji omawianej regulacji, ważność umowy przelewu wierzytelności zależy od istnienia takiego właśnie zobowiązania pomiędzy stronami do dokonania przeniesienia wierzytelności.

Zgodnie z opisem stanu faktycznego przedstawionym we wniosku, odpłatne zbycie wierzytelności przez banki, podmioty telekomunikacyjne, inne spółki prawa handlowego na Wnioskodawcę zostało dokonane oraz będzie dokonane przez Wnioskodawcę na podstawie kauzy, którą stanowi transakcja sekurytyzacji wierzytelności, będącej podstawą do świadczenia kompleksowej usługi finansowej.

Definicja legalna sekurytyzacji została określona w dyrektywie 2006/48. Zgodnie z definicją „sekurytyzacja” oznacza transakcję, program lub strukturę, w wyniku której ryzyko związane z ekspozycją lub pulą ekspozycji ulega podziałowi na transze o następujących cechach: płatności w ramach transakcji lub programu zależy od dochodów z tytułu ekspozycji lub puli ekspozycji; oraz hierarchia transz określa rozkład strat w trakcie transakcji lub programu. Definicja ta została implementowana również do uchwała Komisji Nadzoru Finansowego Nr 76/2010, w załączniku Nr 18 dotyczącym obliczania kwot ekspozycji ważonych ryzykiem w przypadku sekurytyzacji aktywów.

Przedmiotowym zobowiązaniem do dokonania przelewu wierzytelności na Wnioskodawcę w przypadku wszystkich umów z grupy 1-4, a tym samym podstawą oraz kauzą transakcji, była oraz będzie transakcja sekurytyzacji wierzytelności. Zobowiązanie do odpłatnego zbycia Wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy będzie wynikało z przedmiotowej transakcji sekurytyzacji wierzytelności. Jak wskazano we wniosku o interpretację, w opinii Wnioskodawcy, przeniesienie wierzytelności na podstawie transakcji sekurytyzacji nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych zawartym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Katalog ten zawiera wyczerpującą listę czynności podlegających tej daninie (zasada numerus clausus), a lista ta nie wymienia umowy/ transakcji sekurytyzacji wierzytelności.

Odnośnie istoty instytucji sekurytyzacji i umowy sekurytyzacyjnej wskazać należy, że ma ona cztery cele: (i) transfer ryzyka, (ii) pozyskanie źródła finansowania dla swojej działalności, (iii) uwolnienie kapitału regulacyjnego lub ekonomicznego (wewnętrznego), (iv) poprawę wskaźników zwrotu z aktywów oraz zwrotu z kapitału poprzez przeniesienie poza bilans niespłaconych wierzytelności. W zależności od rodzaju struktury sekurytyzacyjnej, jaką bank wykorzysta, uzyskany zostanie określony efekt ekonomiczny. Wskazać należy, że sekurytyzacji można poddać każdą wierzytelność, również przyszłą, charakteryzującą się przepływami pieniężnymi o określonych terminach zapadalności.

Ponadto, bank lub inny podmiot dokonujący sekurytyzacji wierzytelności będący stroną umowy w zależności od stosownej metody obliczania wymogu kapitałowego, może przypisywać ekspozycjom wagi ryzyka niższe lub „zerowe”, niż gdyby proces sekurytyzacji nie został zainicjowany, z uwagi na fakt przeniesienia ryzyka związanego z sekurytyzowaną pulą (lub zaprzestać obliczania wymogu kapitałowego na sekurytyzytowane aktywa, w razie spełnienia warunków, o których mowa w § 32 i 33 załącznika Nr 18 do uchw. Komisji nadzoru Finansowego Nr 76/2010). Zważywszy, iż każdy rodzaj sekurytyzacji zawiera w sobie element transferu ryzyka, w przypadku sekurytyzacji bank/inny podmiot uzyskuje ulgę w kapitale regulacyjnym lub ekonomicznym (wewnętrznym) (wyjątek od tej zasady określa § 18a Załącznika 18 do uch. 76/2010 Komisji Nadzoru Finansowego, nakazujący zachowania tzw. bieżącego interesu ekonomicznego netto).

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 listopada 1998 r. o sygn. I SA/Ka 389/97: wskazał, że „niekontrowersyjnym zagadnieniem w tej sprawie jest także to, iż zawarty w art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opłacie skarbowej ma charakter zamknięty. Użyty w treści tego przepisu wyraz „następujące” wyraźnie bowiem wskazuje na to, iż opłacie skarbowej podlegają tylko te czynności cywilnoprawne, które zostały w nim wymienione. Nie było natomiast zamiarem ustawodawcy objęcie opłatą skarbową innych czynności, nawet jeśli wywołują podobne skutki ekonomiczne /por. uchwała składu siedmiu sędziów NSA z dnia 9 września 1996 r., FPS 1/96”. W efekcie nie byłoby uprawnione dowodzenie, że czynność prawna niewymieniona w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC mogłaby podlegać opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawcy, sekurytyzacja wierzytelności stanowi kompleksową usługę, w której zawarcie umowy przelewu wierzytelności jest jednym z elementów oraz w wszystkie elementy powinny być traktowane łącznie na gruncie Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Z punktu widzenia ekonomicznego sekurytyzacja jest usługą finansową mające na celu pozyskanie przez inicjatora sekurytyzacji finansowania poprzez przelew na określonego podmiotu wierzytelności lub przeniesienie na niego pożytków z wierzytelności za określoną cenę.

Przytoczyć należy stanowisko nauki prawa, w szczególności Zbigniewa Ofiarskiego zawarte w „Komentarzu do art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych”, stwierdzając, że „podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie mogą podlegać poszczególne czynności składające się na jedną usługę, która jako kompleksowa (świadczenie złożone), podlega podatkowi od towarów i usług lub jest z niego zwolniona przedmiotowo bądź podmiotowo. Zestawiając np. obrót wierzytelnościami z factoringiem lub forfaitigiem można stwierdzić, że skoro czynności tej samej kategorii (usługi finansowe) są wyłączone spod u.p.c.c., na tej samej zasadzie obrót wierzytelnościami (zawierający te same elementy co factoring i zbliżony do forfaitingu) nie może podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych. (…) Omawianemu podatkowi nie podlegają umowy nienazwane np. franchising, forfaiting, factoring, sponsoring”.

Tożsame stanowisko wyraził też Naczelny Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 30 listopada 2001 r. o sygn. I SA/Łd 251/00, wskazując, że: „umowy nienazwane, a także czynności nie wymienione w ustawie o opłacie skarbowej nie podlegają tej opłacie. Wbrew tym zasadom uzasadnienie zaskarżonej decyzji formułuje błędny pogląd o tym, że występowanie w stosunkach zobowiązujących elementów umów nazwanych w niniejszej sprawie – elementów umów sprzedaży – przesadza o istnieniu obowiązku pobrania opłaty skarbowej. Powyższe sformułowanie jest sprzeczne z podstawową zasadą obowiązującą w prawie administracyjnym o zakazie stosowania analogii w przypadkach nakładających na obywateli określone obowiązki. Jest to sprzeczne poza tym z podstawowymi zasadami wykładni i stosowania prawa. W każdej bowiem umowie nienazwanej mogą występować elementy istniejące w umowie nazwanej, np. sprzedaży w postaci przeniesienia na nabywcę określonego prawa.”

Przywołane orzecznictwo sądów administracyjnych prowadzi do wniosku, że czynności lub umowy, które wywołują skutki podobne jak umowy wymienione w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC nie muszą być jednak z tymi umowami tożsame. W efekcie, czynności i umowy te, jeśli nie są wymienione w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy PCC, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazuje, że żadna z czynności wchodzących w skład transakcji sekurytyzacji nie ma charakteru czynności opodatkowanej PCC, wymienionej w art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC. Charakteru takiego nie mają w szczególności przelew wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji wierzytelności. Wszelkie czynności dokonywane w ramach transakcji serkurytyzacji wierzytelności stanowią ich elementy składowe, które nie mogą być kwalifikowane jako samodzielne czynności cywilnoprawne. Wnioskodawca wskazuje, że czynność rozporządzająca przelewu wierzytelności przedstawiona we wniosku nie nastąpiła oraz nie nastąpi na podstawie żadnej z umów wymienionych w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy PCC (w tym umowy sprzedaży).

Przywołane przepisy wyraźnie wskazują, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności może przybrać formę nie tylko umowy sprzedaży, zamiany lub darowizny. Przeniesienie wierzytelności dokonać można także w innej formie, w szczególności na podstawie transakcji sekurytyzacji.

Podsumowując powyższe rozważania stwierdzić należy, iż okoliczność, że na podstawie transakcji sekurytyzacji dochodzi do przelewu wierzytelności nie przemawia za objęciem tej umowy opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynność rozporządzająca przelewu wierzytelności nie jest bowiem w takim wypadku dokonywana w związku z żadną z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy PCC (w tym umową sprzedaży), lecz w ramach sekurytyzacji wierzytelności.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdzają organy podatkowe. W odniesieniu do umowy o sekurytyzację Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 8 czerwca 2011 r. o sygn. IPPB2/436-122/11/-4/MZ wskazał, że: „usługa sekurytyzacji nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. A zatem, nie będzie podlegała opodatkowaniu powyższym podatkiem, o ile nie przybierze postaci którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy.” Organ argumentował, że: „Przedmiotowym zobowiązaniem do dokonania przelewu, a tym samym kauzą transakcji, która zostanie przeprowadzona, będzie umowa o sekurytyzację wierzytelności zawarta pomiędzy Bankiem a Spółką”. Analogiczne stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 29 listopada 2011 r. o sygn. IPPB2/436-403/11-3/MZ.

Na potwierdzenie stanowiska, Wnioskodawcy wskazuje także poniższe orzeczenia oraz interpretacje:

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 lutego 2007 r. (sygn. III SA/Wa 3887/06),
  
• interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 16 czerwca 2009 r. (nr IPPB2/436-93/09-2/AF),
  
• interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 lutego 2011 r. (nr IPPB2/436-493/10-5/MZ).
  
  

Z uwagi na powyższe, transakcję sekurytyzacyjną należy traktować jako jedną całość, bez odrębnej klasyfikacji prawnej i podatkowej poszczególnych elementów wchodzących w jej skład. Mając to na względnie, należy stwierdzić, iż sekurytyzacja, jako kompleksowa usługa finansowa, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Mając na uwadze powyższe, zasadny jest wniosek o uznanie przedstawionego stanowiska za prawidłowe.

W związku z powyższym Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska Podatnika przedstawionego na wstępie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się w części dotyczącej umów z grupy 1, 2, 3 oraz raz tych, które zamierza zawierać Wnioskodawca w przyszłości za prawidłowe, w części dotyczącej umów z grupy 4 za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 626) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

Zatem mając na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność cesji wierzytelności) stwierdzić należy, że podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile przyjmie postać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   

A zatem, skoro umowy przelewu wierzytelności z grupy 1, 2, 3 oraz te, które zamierza zawierać Wnioskodawca w przyszłości nie przybrały/nie przybiorą postaci którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ustawy, nie podlegają/ nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Natomiast umowy przelewu wierzytelności z grupy 4, które przybierały postać umów sprzedaży podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W przypadku objęcia powyższych czynności zakresem podatku od towarów i usług, umowy te korzystały z wyłączenia na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż co do zasady wiążą one w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.