2015.08.04 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/4514-74/15-2/MK
z 4 sierpnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 kwietnia 2015 r. (data wpływu 4 maja 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 maja 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca wyemitował weksel własny (inwestycyjny) na rzecz określonej osoby (zwanej dalej: „Inwestorem”) na określoną kwotę pieniężną stanowiącą wartość nominalną tego weksla. W związku z emisją i objęciem przez Inwestora weksla Wnioskodawca otrzymał od Inwestora kwotę pieniężną równą jego wartości nominalnej. W momencie przedstawienia weksla do wykupu Wnioskodawca zobowiązany był bezwarunkowo do wykupu weksla za określoną kwotę wyższą od wartości nominalnej weksla.

W związku z emisją weksla własnego między Wnioskodawcą a Inwestorem została zawarta jedynie umowa inwestorska regulująca wyłącznie emisję, objęcie i wykup weksli (zwana dalej: „umową inwestorską”), w której strony określiły m.in.:

elementy treści wystawionego weksla,
wartość nominalną weksla,
kwotę, po której inwestor uprawniony będzie do objęcia weksla,
sposób uiszczenia przez Inwestora ceny objęcia weksla,
termin i sposób wykupu weksla przez Wnioskodawcę,
kwotę wykupu weksla i jej termin płatności.

Wystawiony weksel nie zabezpieczał żadnego innego zobowiązania a kreował jedynie samoistne stosunki zobowiązaniowe między Wnioskodawcą a Inwestorem wynikające z objęcia wyemitowanego weksla. Zawarta umowa inwestorska reguluje jedynie czynności związane z emisją weksli. Stanowi ona jedynie uszczegółowienie oraz konkretyzację stosunku wynikającego ze zobowiązania wekslowego. Emisja weksla odbywa się wyłącznie w reżimie prawnym prawa wekslowego i nie tworzy innego stosunku zobowiązaniowego pomiędzy stronami niż wynikający z prawa wekslowego.

Fragmenty umowy inwestorskiej pozwalające na ustalenie kształtu stosunku prawnego wynikającego z tej umowy są następujące:

§ 1
1. Emitent oświadcza, że zobowiązuje się wyemitować weksel własny serii …, o numerze …, zwany w dalszej części umowy Wekslem Inwestycyjnym.
2. W treści weksla zawarte będą następujące elementy:
  - nazwa: „Weksel Inwestycyjny”,
  - bezwarunkowe zobowiązanie się Emitenta do zapłacenia kwoty określonej w § 2 ust. 4 jako kwoty wykupu Weksla Inwestycyjnego,
  - oznaczenie terminu płatności określonego w § 2 ust. 1 jako dnia wykupu,
  - oznaczenie jako miejsca płatności banku prowadzącego rachunek Inwestora określonego w § 6 ust. 1,
  - wskazanie Inwestora jako osoby na rzecz której ma nastąpić zapłata (remitenta),
  - oznaczenie miejsca wystawienia weksla: „…” oraz następującej daty wystawienia weksla: … … 2012 r.,
  - podpis Emitenta jako wystawcy weksla.
3. Strony ustalają, że Weksel Inwestycyjny jest rekta wekslem, W treści Weksla Inwestycyjnego zostanie umieszczona klauzula: „nie na zlecenie” oraz klauzula „bez protestu”.
§ 2
1. Emitent zobowiązuje się bezwarunkowo wykupić Weksel Inwestycyjny, o którym mowa w § 1, w dniu … … 2013 r. zwanym dniem wykupu.
2. Strony ustalają, że wartość nominalna Weksla Inwestycyjnego wynosi …,- zł (jeden … złotych).
3. Strony ustalają, że cena nabycia Weksla Inwestycyjnego przez Inwestora jest równa jego wartości nominalnej.
4. Cenę wykupu Weksla Inwestycyjnego przez Emitenta o numerze 4 strony ustalają na kwotę … zł (… złotych) plus odsetki w wysokości 8,2% brutto w skali roku płatnych w okresach miesięcznych począwszy od … … 2012 r. z terminem płatności na koniec miesiąca kalendarzowego.
§ 3

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy z tytułu zawartej umowy w sprawie emisji, objęcia i wykupu weksli (umowy inwestorskiej) oraz, w następstwie tej umowy, emisji weksli przez Wnioskodawcę połączonej z objęciem tych papierów wartościowych przez Inwestora i obowiązkiem ich wykupu przez Wnioskodawcę powstanie zobowiązanie podatkowe w podatku od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy z tytułu zawartej umowy inwestorskiej oraz, w następstwie wykonania tej umowy, emisji weksli przez Wnioskodawcę, połączonej z objęciem tych papierów wartościowych przez Inwestora oraz obowiązkiem ich wykupu przez Wnioskodawcę nie powstanie zobowiązanie podatkowe w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podstawą prawną emisji weksli są przepisy ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz. U. 1936 r. Nr 37 poz. 282 ze zm., zwana dalej: „prawo wekslowe”). Zgodnie z przepisami tej ustawy weksel jest dokumentem stanowiącym bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty określonej osobie, w określonym terminie i miejscu przez wystawcę weksla lub osobę przez niego wskazaną określonej na wekslu sumy pieniędzy. Emisja weksla własnego jest zdarzeniem powodującym powstanie określonych praw i obowiązków, a mianowicie w związku z wyemitowaniem dłużnego papieru wartościowego, jakim jest weksel własny, łączy się z otrzymaniem określonej sumy pieniężnej od obejmującego weksel oraz z bezwarunkowym obowiązkiem zapłaty określonej w nim kwoty pieniężnej, czyli zobowiązanie do wykupu weksla po jego okazaniu. Sprawia to, iż charakter tej czynności jest bardzo podobny do umowy pożyczki (i często z nią mylony), chociaż nie jest pożyczką lecz inną umową nazwaną regulowaną przez prawo wekslowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2010 r. Nr 101 poz. 649, zwaną dalej: „PCCU”) podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
umowy dożywocia,
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
ustanowienie hipoteki,
ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
umowy depozytu nieprawidłowego,
umowy spółki.

Zgodnie natomiast z art. 1 ust. 1 pkt 2 PCCU podatkowi podlegają zmiany tych umów jeżeli powodują podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4. Przytoczony powyżej katalog czynności (umów nazwanych) podlegających opodatkowaniu jest katalogiem zamkniętym, a wymienione w nim czynności stanowią numerus clausus czynności objętych podatkiem. W następstwie tego stwierdzenia należy zauważyć, iż katalog ten nie może być rozszerzany, czy też interpretowany rozszerzająco i obejmować czynności (umowy) podobnych do wyżej wymienionych, szczególnie gdy czynności te są zgodne z essentialia negotii innych, niewymienionych w katalogu, czynności prawnych (umów).

Podstawowym zagadnieniem, które na kanwie przedstawionego stanu faktycznego należałoby rozważyć, jest to, czy emisja weksla przez Wnioskodawcę połączona z jego objęciem przez Inwestora zawarta jest w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 PCCU, w szczególności czy czynność ta stanowi umowę pożyczki w rozumieniu tego przepisu.

W związku z zamkniętym charakterem katalogu czynności podlegających opodatkowaniu z PCCU należy stwierdzić z całą pewnością, iż jeżeli dana czynność cywilnoprawna nie została w nim wymieniona, nie podlega opodatkowaniu na gruncie tej ustawy. Emisja i objęcie weksli nie są czynnościami wymienionymi w tym artykule. Jednakże jak powszechnie wiadomo, o zakwalifikowaniu danej umowy do umów podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje sama nazwa czynności a jej treść. Zdaniem Wnioskodawcy, czynność emisji i objęcia weksli nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych gdyż nie stanowi żadnej z czynności wymienionych w katalogu z art. 1 pkt 1 pkt 1 PCCU.

Zobowiązanie wekslowe odrywa się od sytuacji faktycznej, która była podstawą do wystawienia i wręczenia weksla, nabierając charakteru samodzielnego i abstrakcyjnego (innej specyficznej umowy zawartej na gruncie prawa wekslowego). W szczególności ma to miejsce w sytuacji takiej, jak opisana wstanie faktycznym wniosku, tj. gdy weksel nie spełnia roli zabezpieczającej, lecz kreuje samoistny stosunek zobowiązaniowy. Jest to możliwe gdyż stosunek wekslowy nie ma charakteru akcesoryjnego i jego byt nie jest zależny od istnienia innego stosunku prawnego. W szczególności, czynność ta nie stanowi umowy pożyczki. PCCU posługuje się terminologią prawa cywilnego (w szczególności terminologią ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny, Dz.U. 2014 r., poz. 121, zwaną dalej: KC) i dlatego dla ustalenia jakie czynności można uznać za umowę pożyczki, należy odnieść się do przepisów KC.

Według artykułu 720 KC przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej ilości. Na podstawie tak ukształtowanej definicji umowy pożyczki nie sposób stwierdzić, iż czynność polegająca na emisji weksli w połączeniu z ich objęciem oraz późniejszym wykupem realizuje tę definicję i w efekcie jest pożyczką. Czynność prawna, o której mowa, za swój przedmiot ma weksel, czyli dokument inkorporujący prawo majątkowe oraz zawierający jego dokładne oznaczenie. Ponadto, niewątpliwie umowa pożyczki pozostaje umową kauzalną, podczas gdy zapłaty w ramach wykupu weksla nie sposób tak potraktować. Jak już wspomniano wyżej, stosunek cywilnoprawny wynikający z weksla jest stosunkiem abstrakcyjnym, gdzie jego zapłata następuje w oderwaniu od istnienia kauzy dokonania danej czynności. Oznacza to, iż zobowiązanie wekslowe jest ważne niezależnie od istnienia czy też ważności zobowiązania pierwotnego, które leżeć miało u podstaw wystawienia owego weksla.

Ponadto należy podkreślić, iż powszechnie akceptowalny jest pogląd, w którym czynność cywilnoprawna nawet jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które wywołują umowy objęte katalogiem z art. 1 ust. 1 pkt 1 PCCU to nadal nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 17 listopada 2008 r., sygn. ITPB2/436-98/08/TJ; Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 31 sierpnia 2010 r., sygn. IPPB2/436-213/10-2/MZ; Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 15 maja 201 3r., sygn. IPPB2/436-139/13-2/MK1).

W przedstawionym stanie faktycznym weksel własny spełniać będzie funkcję kreującą pieniądza jego wystawienie można porównać do emisji obligacji. Emisja obligacji z kolei nie podlega opodatkowaniu na gruncie PCCU (porównaj interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 17 listopada 2008r., sygn. ITPB2/436-98/08/TJ; Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2 marca 2011 r., sygn. IPPB2/436-30/11-2/MZ).

Powyższe stanowisko Wnioskodawcy w zakresie opodatkowania czynności emisji weksla podatkiem od czynności cywilnoprawnych znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe (patrz np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 12 sierpnia 2008 r., sygn. ITPB2/436-72/08/TJ; interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2010 r., sygn. IPPB2/436-213/10 -2/MZ; Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 grudnia 2012 r., sygn. IPPB2/436-546/12-2/MZ; interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 maja 2013 r., sygn. IPPB2/436-139/13-2/MK1).

W praktyce organów podatkowych pojawiły się poglądy, zgodnie z którymi jakkolwiek samo wystawienie weksla nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych to może mu podlegać jednak pierwotna czynność cywilnoprawna, na podstawie której dokonano emisji weksli. Warunkiem jest jednak, aby taka czynność pierwotna znalazła się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu z art. 1 ust. 1 pkt 1 PCCU. W konsekwencji to charakter tej właśnie czynności ma decydujące znaczenie dla określenia, czy w danym przypadku ma miejsce opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W przedstawionym stanie faktycznym należy zatem rozważyć, czy umowa inwestorska stanowiąca podstawę czynności emisji weksli, może zostać uznana za ową czynność pierwotną opodatkowaną na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, czyli czy stanowić będzie ona umowę pożyczki.

Odnosząc się do postanowień umowy przedstawionych w stanie faktycznym niniejszego wniosku należy stwierdzić, iż nie będzie ona stanowić umowy pożyczki w rozumieniu KC oraz, w konsekwencji, nie spowoduje ona powstania obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przede wszystkim umowa ta stanowi jedynie konkretyzację i uszczegółowienie stosunku prawnego ukształtowanego pomiędzy Wnioskodawcą a Inwestorem w skutek czynności emisji, objęcia i wykupu weksli. Traktuje ona jedynie o warunkach, na jakich te czynności mają nastąpić. Nie rodzi ona dodatkowego stosunku cywilnoprawnego innego niż ten wynikający ze zobowiązania wekslowego.

Warto także wskazać, iż wszystkie powyższe uwagi uzasadniające niemożność uznania czynności emisji weksli za umowę pożyczki mają także zastosowanie w tym przypadku. Przede wszystkim charakter zobowiązania wynikającego z umowy inwestorskiej jest całkowicie odmienny niż umowa pożyczki i nie jest zgodny z definicją pożyczki z art. 720 KC. Ponadto, wystawienie weksli, do którego się odnosi umowa inwestorska jest regulowane przez zupełnie inny akt prawny - Prawo wekslowe. Ponadto, weksel stanowi papier wartościowy, do którego odnoszą się przepisy szczególne zawarte w art. 9216 – 92116 KC. Oznacza to, że umowa inwestorska oraz umowa pożyczki stanowią na gruncie KC dwie odmienne instytucje prawne przez co zawarcie tej umowy nie będzie rodzić zobowiązania podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin