Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-834/15-2/AS
z 23 października 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 30 lipca 2015 r. (data wpływu 10 sierpnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania czynności polegających na pełnieniu funkcji likwidatora funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego oraz funkcji reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 sierpnia 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania czynności polegających na pełnieniu funkcji likwidatora funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego oraz funkcji reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

Bank SA (dalej: Bank) pełni funkcję depozytariusza, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (dalej: ustawa o FI) oraz ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (dalej: ustawa o FE) na rzecz:

• otwartych funduszy emerytalnych,
• pracowniczych funduszy emerytalnych,
• funduszy inwestycyjnych otwartych,
• specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych,
• funduszy inwestycyjnych zamkniętych.
  
  

Zgodnie z art. 248 ust. 1 ustawy o FI, Bank pełniący funkcję depozytariusza może również dodatkowo zostać likwidatorem funduszu inwestycyjnego. W świetle postanowień § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z 21 czerwca 2005 r. w sprawie trybu likwidacji funduszy inwestycyjnych, z dniem otwarcia likwidacji funduszu likwidatorowi przysługują wyłączne prawa do reprezentowania funduszu i zarządzania funduszem.

Likwidacja funduszu inwestycyjnego polega, zgodnie z art. 249 ust. 1 ustawy o FI, na zbyciu jego aktywów, ściągnięciu należności funduszu, zaspokojeniu wierzycieli funduszu i umorzeniu jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych przez wypłatę uzyskanych środków pieniężnych uczestnikom funduszu, proporcjonalnie do liczby posiadanych przez nich jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych.

Przejęcie obowiązków w zakresie zarządzania funduszem inwestycyjnym następuje ponadto w przypadku wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia na działalność Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych. Zgodnie bowiem z art. 68 ust.1 ustawy o FI od dnia wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia na działalność Towarzystwa lub od dnia wygaśnięcia takiego zezwolenia fundusz inwestycyjny jest reprezentowany przez depozytariusza.

Podobnie, ustawa o FE w art. 74 ust. 4 określa również, że Bank pełniący funkcję depozytariusza pracowniczego funduszu emerytalnego może również zostać likwidatorem tego funduszu.

Zgodnie z art. 75 ustawy o FE likwidacja pracowniczego funduszu emerytalnego polega na zbyciu jego aktywów, ściągnięciu należności funduszu, zaspokojeniu wierzycieli funduszu i rozdysponowaniu środków zgromadzonych na rachunkach członków funduszu zgodnie z ich dyspozycją.

Przejęcie funkcji zarządzającego może nastąpić ponadto w szczególnych przypadkach określonych dla funduszy emerytalnych. Na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy o FE, od dnia wejścia w życie decyzji o cofnięciu zezwolenia na utworzenie towarzystwa emerytalnego, fundusz jest bowiem reprezentowany i zarządzany przez depozytariusza.

Bank za wykonywanie funkcji likwidatora funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego oraz za przejęcie funkcji reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym na podstawie odpowiednio art. 68 ust. 1 ustawy o FI oraz art. 64 ust. 1 ustawy o FE ustalił odrębne wynagrodzenie, niezależne od wynagrodzenia za wykonywanie czynności depozytariusza dotyczącego prowadzenia rejestru aktywów funduszy inwestycyjnych bądź przechowywania aktywów funduszy emerytalnych. W przypadku przejęcia przez Bank funkcji likwidatora funduszu bądź funkcji reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym Bank niezależnie od pełnienia tych funkcji pełni funkcję depozytariusza.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy opłaty za pełnienie funkcji likwidatora funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego oraz za przejęcie funkcji reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym na podstawie odpowiednio art. 68 ust. 1 ustawy o FI, art. 64 ust. 1 oraz art. 74 ust. 4 ustawy o FE są zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy opłaty za pełnienie funkcji likwidatora funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego oraz za przejęcie funkcji reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym na podstawie odpowiednio art. 68 ust. 1 ustawy o FI, art. 64 ust. 1 oraz art. 74 ust. 4 ustawy o FE są zwolnione z opodatkowania VAT.

Uzasadnienie stanowiska Banku

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, zwolnione od opodatkowania są usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
   
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
   
4. otwartymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
   
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych. przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
   
   

Powyższy przepis stanowi odzwierciedlenie art. 135 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE oraz art. 13 część B lit. d) pkt 6 uprzednio obowiązującej VI Dyrektywy VAT.

Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia zarządzania funduszami inwestycyjnymi oraz otwartymi funduszami emerytalnymi. Natomiast zakres tego pojęcia został zdefiniowany w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE. W wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National, Trybunał stwierdził: „transakcje, których dotyczy zwolnienie, są to typowe czynności dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej Dyrektywy, poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje także czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej dyrektywy 85/611 [Dyrektywa 85/611 EWG w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) zastąpiona Dyrektywą 2009/65/WE] w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania”.

Zgodnie zaś z aktualnym brzmieniem załącznika do Dyrektywy 2009/65/WE, w skład zbiorowego zarządzania portfelem wchodzą następujące funkcje:

• zarządzanie inwestycjami,
  
• administracja:
  1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
     
  2. zapytania klientów;
     
  3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
     
  4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
     
  5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
     
  6. wypłata zysków;
     
  7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
     
  8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
     
  9. prowadzenie ksiąg,
• wprowadzanie do obrotu.
  
  

W toku realizacji czynności, które są wykonywane w ramach likwidacji funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego oraz w związku z cofnięciem zezwolenia na utworzenie towarzystwa emerytalnego bądź inwestycyjnego, Bank przejmuje funkcje zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym. W tym czasie, Bank przejmuje obowiązki Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych bądź Towarzystwa Emerytalnego We wskazanych powyżej przypadkach fundusze są reprezentowane przez depozytariusza. Bank, ze względu na prowadzony przez niego nadzór nad funduszem, jest należycie przygotowany zarówno organizacyjnie, jak i merytorycznie do szybkiego przejęcia funkcji zarządzającego. Z tą chwilą uprawnienia w zakresie zarządzania funduszem traci towarzystwo.

Stanowisko Banku znajduje również potwierdzenie w literaturze przedmiotu (por. Rafał Mroczkowski - Nadzór nad funduszami inwestycyjnymi, LEX 2011) – „Z dniem rozpoczęcia likwidacji funduszu inwestycyjnego towarzystwo przestaje być organem funduszu uprawnionym do jego reprezentacji wobec osób trzecich, a funkcję tę przejmuje likwidator funduszu. Mimo braku wskazania expressis verbis w ustawie (w sposób analogiczny np. do art. 469 § 1 k.s.h.), że likwidator nabywa prawo do reprezentowania funduszu (por. jednak art. 68 ust. 1 oraz art. 50a ust 5 u.f.i.), oraz braku określenia zakresu uprawnień likwidatora w odniesieniu do reprezentowania funduszu w toku likwidacji przyjąć należy, że od dnia rozpoczęcia likwidacji wyłącznie likwidator jest uprawniony i zobowiązany do zarządzania funduszem oraz do jego reprezentowania, w szczególności w zakresie dokonywania w imieniu funduszu czynności wskazanych w art. 249 ust. 1 u.f.i. taki zakres kompetencji likwidatora wskazany jest w akcie rangi podstawowej, tj. § 4 r.tlf.i”.

Reasumując, Bank realizuje typowe funkcje zarządzającego funduszem, wykonując czynności prowadzące do zakończenia inwestycji, takie jak zbycie aktywów czy umorzenie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów uczestnictwa, względnie rozdysponowanie środków zgodnie z dyspozycją członków funduszu, które to czynności są typowym elementem zarządzania funduszem (czynności polegające na zbywaniu aktywów i np. umarzaniu jednostek są wszak stale dokonywane również w trakcie zwykłej działalności funduszu). Czynności tego rodzaju korzystają ze zwolnienia z podatku VAT, a celem tego zwolnienia jest „ułatwienie inwestowania w papiery wartościowe za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, bez ponoszenia kosztów podatku VAT, i zapewnienie w ten sposób neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między bezpośrednim inwestowaniem w papiery wartościowe a inwestowaniem w nie za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania” (wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 13.03.2014 r., C-464/12, punkt 43).

Nie ulega więc wątpliwości, że usługi Banku korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Należy również podkreślić, że objęcie przez Bank funkcji zarządzającego - na podstawie powyższych przepisów - należy traktować jako zdarzenie szczególne, odrębne od usług depozytariusza w zakresie prowadzenia rejestru i przechowywania aktywów funduszu inwestycyjnego bądź przechowywania aktywów funduszu emerytalnego. Ustawa o FI oraz ustawa o FE przewidują bowiem odrębne przypadki, w których Bank może przejąć funkcje zarządzającego funduszami i w tym zakresie rola Banku jest odmienna od roli depozytariusza. Bank również ustala i negocjuje z funduszami odrębne wynagrodzenie za wykonywanie przedmiotowych czynności.

Biorąc pod uwagę powyższe, czynności Banku w przypadku przyjęcia przez Bank funkcji likwidatora funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego bądź reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnego lub emerytalnym na podstawie odpowiednio art. 68 ust. 1 ustawy o FI, art. 64 ust. 1 oraz 74 ust. 4 ustawy o FE są, zgodnie z art. 43 ust. 12 ustawy o VAT, zwolnione z opodatkowania VAT.

Wobec powyższego, Bank wnosi o potwierdzenie stanowiska zaprezentowanego w niniejszym wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
   
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Co do zasady stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy stawka podatku wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Natomiast stosownie do treści art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w ustawie jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
   
4. otwartymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
   
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
   
   

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca pełni funkcję depozytariusza, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. z 2014 r., poz. 157 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o FI” oraz ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 989 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o FE”, na rzecz:

• otwartych funduszy emerytalnych,
• pracowniczych funduszy emerytalnych,
• funduszy inwestycyjnych otwartych,
• specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych,
• funduszy inwestycyjnych zamkniętych.
  
  

Wnioskodawca, pełniący funkcję depozytariusza może również dodatkowo zostać likwidatorem funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego, a także przejmować funkcje reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym.

Za wykonywanie powyższych czynności Bank ustalił odrębne wynagrodzenie, niezależne od wynagrodzenia za wykonywanie czynności depozytariusza dotyczącego prowadzenia rejestru aktywów funduszy inwestycyjnych bądź przechowywania aktywów funduszy emerytalnych. W przypadku przejęcia przez Bank funkcji likwidatora funduszu bądź funkcji reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym Bank niezależnie od pełnienia tych funkcji pełni funkcję depozytariusza.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą prawa do zastosowania zwolnienia dla ww. usług pełnienia funkcji likwidatora funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego oraz funkcji reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Pojęcie usługi zarządzania funduszami, określone w ww. art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 (1) (g) Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1 z późn. zm.), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Ustawa o VAT oraz Dyrektywa 112 nie definiuje pojęcia „zarządzania funduszami”. W powyższym zakresie właściwym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. U. UE. L. 2009.302.32).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z treścią załącznika II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

1. zarządzanie inwestycjami,
   
2. administrację:
   • obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
     
   • zapytania klientów;
     
   • wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
     
   • monitorowanie przestrzegania uregulowań;
     
   • prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
     
   • wypłata zysków;
     
   • emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
     
   • rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
     
   • prowadzenie ksiąg,
3. wprowadzanie do obrotu.
   
   

monitorowanie przestrzegania uregulowań;

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są ponadto orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo w orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągać go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Moim zdaniem, transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi”.

W wyroku z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise, TSUE wskazał, że pojęcie „zarządzania” funduszami powierniczymi, o którym mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawach harmonizacji państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwo członkowskie. Trybunał stwierdził: „transakcje, których dotyczy zwolnienie, są to typowe czynności dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej Dyrektywy, poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje także czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej dyrektywy 85/611 w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania”.

Ponadto w ww. wyroku TSUE bezpośrednio odniósł się usług świadczonych przez depozytariuszy i wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami nie obejmuje obowiązków wypełnianych przez depozytariusza, takich jak te wymienione w art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 14 ust. 1 i 3 dyrektywy 85/611 w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe. Czynności wykonywane przez depozytariusza funduszu w zakresie przechowywania aktywów oraz zapewnienia zgodności działalności funduszu z przepisami prawa oraz dokumentami założycielskimi funduszu nie stanowią bowiem zarządzania przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, lecz kontrolę i nadzór nad ich działalnością, przy czym zamierzonym ich celem jest zapewnienie, aby zarządzanie przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania odbywało się zgodnie z prawem.

Przenosząc powyższe wyjaśnienia na grunt analizowanej sprawy należy wskazać, że depozytariusz jest podmiotem wybranym do wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie o funduszach inwestycyjnych oraz ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Podstawowymi usługami świadczonymi przez depozytariuszy są: sprawowanie pieczy nad aktywami funduszu, czynności kontrolno-nadzorcze oraz wykonywanie poleceń funduszu i poleceń likwidatora dotyczących likwidacji funduszu. W odniesieniu do tych czynności, zgodnie z tezami ww. wyroku TSUE, zwolnienie określone na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy nie ma zastosowania, gdyż stanowią one jedynie kontrolę i nadzór nad działalnością funduszy, a ich celem jest zapewnienie, aby zarządzanie funduszami odbywało się zgodnie z prawem.

Wskazać jednak należy, że poza wyżej wymienionymi czynnościami depozytariusz posiada dodatkowe obowiązki. Są one związane ze sprawowaniem funkcji likwidatora funduszu i określone w przepisach art. 74 i 75 ustawy o FE oraz 248 i 249 ustawy o FI, a także obowiązki dotyczące cofnięcia lub wygaśnięcia zezwolenia na działalność towarzystwa wskazane w przepisach art. 68 ustawy o FI oraz art. 64 ustawy o FE.

Na podstawie art. 74 ust. 4 ustawy o FE, likwidatorem pracowniczego funduszu jest depozytariusz, chyba że organ nadzoru wyznaczy innego likwidatora. W myśl art. 75 ustawy o FE, likwidacja pracowniczego funduszu polega na zbyciu jego aktywów, ściągnięciu należności funduszu, zaspokojeniu wierzycieli funduszu i rozdysponowaniu środków zgromadzonych na rachunkach członków funduszu zgodnie z ich dyspozycją.

W myśl § 1 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 maja 1998 r. w sprawie szczegółowego trybu likwidacji pracowniczych funduszy emerytalnych, którymi zarządzanie nie zostało przejęte przez inne pracownicze towarzystwa emerytalne, a w szczególności sposobu i terminu składania przez członków funduszy dyspozycji dotyczących sposobu wykorzystania środków zgromadzonych na ich rachunkach [Dz. U z 1998 r. Nr 63, poz. 401], w dniu rozpoczęcia likwidacji pracowniczego funduszu emerytalnego zarząd nad tym funduszem przejmuje likwidator. Likwidator reprezentuje pracowniczy fundusz emerytalny wobec osób trzecich.

Natomiast stosownie zaś do art. 248 ust. 1 ustawy o FI, likwidatorem funduszu inwestycyjnego jest depozytariusz. Zgodnie z art. 249 ust. 1 ustawy o FI, likwidacja funduszu inwestycyjnego polega na zbyciu jego aktywów, ściągnięciu należności funduszu, zaspokojeniu wierzycieli funduszu i umorzeniu jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych przez wypłatę uzyskanych środków pieniężnych uczestnikom funduszu, proporcjonalnie do liczby posiadanych przez nich jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych.

Ponadto, w myśl § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie trybu likwidacji funduszy inwestycyjnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 114, poz. 963 z późn. zm.), z dniem otwarcia likwidacji funduszu likwidatorowi przysługują wyłączne prawa do reprezentowania funduszu i zarządzania funduszem.

W ocenie tut. Organu czynności wykonywane przez depozytariusza związane ze sprawowaniem funkcji likwidatora funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego, nie stanowią wyłącznie czynności kontrolnych i nadzorczych nad działalnością funduszy, lecz stanowią czynności charakterystyczne dla zarządzania funduszem. Jak wynika z cyt. wyżej przepisów, z dniem rozpoczęcia likwidacji funduszu inwestycyjnego oraz pracowniczego funduszu emerytalnego, funkcję reprezentacji funduszu wobec osób trzecich przejmuje likwidator funduszu. Jedynym podmiotem uprawnionym do reprezentowania funduszu i zarządzania nim staje się likwidator. Zatem od dnia rozpoczęcia likwidacji wyłącznie likwidator jest uprawniony i zobowiązany do zarządzania funduszem oraz do jego reprezentowania, w szczególności w zakresie dokonywania w imieniu funduszu czynności wskazanych w art. 249 ust. 1 ustawy o FI oraz art. 75 ustawy o FE.

Do zadań likwidatora funduszu inwestycyjnego należy zbywanie aktywów funduszu, ściągnięcie należności, zaspokojenie wierzycieli i umorzenie jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych przez wypłatę uzyskanych środków pieniężnych uczestnikom funduszu, proporcjonalnie do liczby posiadanych przez nich tytułów uczestnictwa. Do zadań likwidatora funduszu pracowniczego należy zbycie aktywów, ściągnięcie należności funduszu, zaspokojenie wierzycieli funduszu i rozdysponowanie środków zgromadzonych na rachunkach członków funduszu zgodnie z ich dyspozycją.

Zdaniem organu ww. czynności stanowią czynności charakterystyczne dla usług zarządzania funduszami, zatem zgodzić należy się z Wnioskodawcą, że powinny korzystać ze zwolnienia przewidzianego dla usług zarządzania funduszami, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Podobna sytuacja występuje w odniesieniu do obowiązków Banku-depozytariusza, dotyczących cofnięcia lub wygaśnięcia zezwolenia na działalność towarzystwa, wykonywanych na podstawie art. 68 ust. 1 ustawy o FI oraz art. 74 ust. 4 ustawy o FE.

W myśl art. 68 ust. 1 ustawy o FI, od dnia wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia na działalność towarzystwa, o której mowa w art. 228 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, lub od dnia wygaśnięcia takiego zezwolenia fundusz inwestycyjny jest reprezentowany przez depozytariusza. W tym czasie fundusz nie zbywa jednostek uczestnictwa ani nie emituje certyfikatów inwestycyjnych.

Natomiast stosownie do art. 64 ust. 1 ustawy o FE, od dnia wejścia w życie decyzji o cofnięciu zezwolenia na utworzenie towarzystwa fundusz jest reprezentowany i zarządzany przez depozytariusza. W tym czasie fundusz nie może przyjmować nowych członków.

W przypadku ww. obowiązków Bank przejmuje funkcję reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym. Pomimo, że w tym czasie fundusz nie zbywa jednostek uczestnictwa ani nie emituje certyfikatów inwestycyjnych, jednakże to depozytariusz przejmuje reprezentację funduszu i w niezbędnym zakresie sprawuje on też zarząd, gdyż z tą chwilą odpowiednie uprawnienia traci towarzystwo.

Tym samym czynności wykonywane przez Bank w przypadku cofnięcia lub wygaśnięcia zezwolenia na działalność towarzystwa, polegające na przejęciu funkcji reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym, również stanowią czynności charakterystyczne dla usług zarządzania funduszami i korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy, że czynności Banku-depozytariusza, polegające na pełnieniu funkcji likwidatora funduszu inwestycyjnego bądź pracowniczego funduszu emerytalnego oraz funkcji reprezentującego oraz zarządzającego funduszem inwestycyjnym lub emerytalnym na podstawie art. 68 ust. 1 ustawy o FI i art. 64 ust. 1 ustawy o FE, korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.