Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/4515-11/15-2/TJ
z 24 kwietnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 23 stycznia 2015 r. (data wpływu 27 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania darowizny środków pieniężnych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania darowizny środków pieniężnych.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczym wraz z mężem są małżeństwem od 11 października 2013 r. i posiadają ustawową wspólność majątkową. W związku z zamiarem zakupu mieszkania przez Wnioskodawczynię i Jej męża rodzice zaoferowali im pomoc finansową. W tym celu dokonali darowizn w kwotach po 50000 zł: rodzice Wnioskodawczym na Wnioskodawczynię i rodzice męża Wnioskodawczym na niego. Zgodnie z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku osobistego każdego z małżonków należą m.in. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę. W dniu 30 sierpnia 2014 r. doszło do podpisania przez męża Wnioskodawczym i jego rodziców umowy darowizny kwoty 50000 zł, która to kwota została przelana bezpośrednio na konto oszczędnościowe założone na Wnioskodawczynię, albowiem tylko jedna osoba mogła być właścicielem takiego konta. W dacie zakładania konta (luty 2014 r.) Wnioskodawczyni i Jej mąż nie mogli przewidzieć, żeby założyć je na męża, a nie na żonę. Decyzja o tym, na kogo ma być założone zapadła w banku i nie była podyktowana żadnymi planami. Zostało ono założone w mniemaniu iż środki na nim zgromadzone będą przeznaczone m.in. na zakup wspólnego mieszkania. W październiku 2014 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem podpisała umowę przedwstępną zakupu mieszkania. Po uzyskaniu pozytywnej decyzji kredytowej w celu wypłacenia środków własnych na wpłatę dla sprzedających w dniu 27 listopada 2014 r. należących do męża, które znajdowały się na koncie oszczędnościowym, po uprzednim porozumieniu z mężem Wnioskodawczyni zleciła przelew środków zgromadzonych na wyżej wymienionym koncie w kwocie około 46000 zł na inny rachunek celem dokonania przelewu środków własnych dla sprzedających mieszkanie w kwocie 40000 zł, który to przelew nastąpił dnia 28 listopada 2014 r. po podpisaniu aktu notarialnego. Wcześniej w dniu 15 października 2014 r. z konta oszczędnościowego została przelana kwota 10000 zł, która została przeznaczona na zadatek wpłacony przy umowie przedwstępnej zakupu mieszkania. Fakt ten potwierdza to, że cała kwota darowizny została przekazana na cele mieszkaniowe. Od samego początku rodzice męża Wnioskodawczyni planowali dokonanie darowizny na rzecz syna, aby posiadał własne środki na zakup wraz z „żoną wspólnego mieszkania”. Przelewając środki na konto oszczędnościowe nie zdawali sobie sprawy z tego, iż może to mieć wpływ na zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego. Byli w przeświadczeniu, iż przelewają pieniądze dla syna, a konto na które przelewają to jedynie czynność techniczna. W tym samym przeświadczeniu była Wnioskodawczym i jej mąż. Umowa darowizny także została sporządzona jedynie na syna - męża Wnioskodawczym. Dopiero po zakupie mieszkania w dniu 28 listopada 2014 r., gdy Wnioskodawczyni zapoznała się z procedurą zgłaszania darowizny do urzędu skarbowego okazało się, iż niezbędne będzie złożenie wraz z formularzem bądź okazanie urzędowi potwierdzenia przelewu. Będąc w przeświadczeniu, iż umowa darowizny jest sporządzona na męża Wnioskodawczyni i tego, że rzeczywiście pieniądze miały być przekazane dla syna darczyńców, Wnioskodawczyni nie poczuwała się w obowiązku do zgłaszania darowizny „otrzymanej od teściów”, albowiem taka sytuacja w jej mniemaniu nie nastąpiła i w związku z tym nie zgłosiła jej otrzymania w ustawowo przewidzianym terminie. Planowała jedynie zgłosić darowiznę, którą sama otrzymała od swoich rodziców na swoje konto w dniu 2 grudnia 2014 r.

Wobec powyższego zadano następujące pytania:

1. Czy w związku z zaistniałym stanem faktycznym umowa darowizny powinna być sporządzona na Wnioskodawczynię i czy jako taka powinna podlegać opodatkowaniu od osoby należącej do I grupy podatkowej ale nie korzystającej ze zwolnienia?
2. Czy sam fakt przelania środków pieniężnych na konto należące do Wnioskodawczyni powoduje, że darowizna została przekazana Jej, niezależnie od treści umowy i woli stron?
3. Czy w związku z zaistniałym stanem faktycznym Wnioskodawczyni powinna uiścić podatek od „otrzymanej” darowizny? Jeśli tak to w jakim terminie i czy zostaną naliczone odsetki za nieopłacenie go w terminie? Czy w takiej sytuacji wystarczającym dowodem otrzymania darowizny jest potwierdzenie przelewu kwoty?
4. Czy mąż Wnioskodawczyni może zgłosić darowiznę otrzymaną od rodziców dołączając do zgłoszenia treść umowy oraz potwierdzenie przelewu i czy kwota ta zostanie zwolniona z obowiązku podatkowego?

Przedmiot niniejszej interpretacji stanowi odpowiedź na pytania pierwsze, drugie i trzecie. W zakresie pytania czwartego wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, darowizna przekazana w dniu 30 sierpnia 2014 r. była darowizną dokonaną przez teściów Wnioskodawczyni na rzecz ich syna – męża Wnioskodawczym, co potwierdza treść umowy darowizny. Ponadto za takim rozumowaniem przemawia fakt, że jaki cel miałoby przekazanie darowizny na rzecz synowej, a nie synowi – miałoby to jedynie negatywne konsekwencje w postaci konieczności zapłaty podatku od otrzymanej darowizny i niemożności zwolnienia ustawowego. Ponadto w powszechnie obowiązujących zasadach współżycia społecznego darowiznę przekazuje się zazwyczaj na rzecz własnych dzieci, a nie ich małżonków. Taki też był zamiar darczyńców. Fakt ten potwierdza także to, że rodzice Wnioskodawczym przekazali taką samą kwotę na rzecz własnej córki, dlaczego więc rodzice męża Wnioskodawczym mieliby chcieć przekazać taką kwotę nie synowi, a synowej? Oprócz tego wskazać należy, że istota umowy darowizny polega na tym, co faktycznie darczyńcy mają zamiar uczynić, a nie w jaki sposób faktycznie tego dokonają. Należy zauważyć, że umowa darowizny nie musi być spisana w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia jej bez zachowania przewidzianej formy staje się ważna z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia, czyli we wskazanej sytuacji w momencie wpłynięcia środków na konto. Wnioskodawczym wskazuje, że mimo, iż środki pieniężne należące do Jej męża faktycznie wpłynęły na konto założone na Jej nazwisko, to nie świadczy to o tym, iż mogła nimi swobodnie dysponować, albowiem środki te zostały przekazane do majątku osobistego jej męża jako darowizna. Dla porównania wskazuje interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 lipca 2013 r., nr ILPB2/436-107/13-2/TR.

Zatem – według Wnioskodawczym – w świetle powołanych przepisów prawa, brak jest podstaw do stwierdzenia, że z tego tytułu na gruncie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn powinien powstać dla Wnioskodawczym obowiązek podatkowy. W związku z tym uważa, że nie jest zobowiązana do składania zgłoszenia SD-Z2 z tytułu tej darowizny, którą faktycznie otrzymał Jej mąż od swoich rodziców

Wnioskodawczym zajmuje stanowisko, iż zgodnie z definicją darowizny zawartą w Kodeksie cywilnym nie miało miejsca przysporzenie majątkowe od rodziców Jej męża na Jej rzecz. Był to jedynie techniczny przelew na konto oszczędnościowe. Środki zostały przelane na konto oszczędnościową z uwagi na istotę konta oszczędnościowego – aby do czasu wypłacenia środków na cel mieszkaniowy kwota ta mogła się powiększyć, co też faktycznie nastąpiło, gdyż środki tę znajdowały się na wskazanym koncie od wpłacenia ich w dniu 30 sierpnia 2014 r. do dnia 27 listopada 2014 r., czyli prawie 3 miesiące.

Ponadto Wnioskodawczym wskazuje, że do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny. Opierając się na powyższych wywodach stwierdzić należy, że zgodną wolą stron było obdarowanie przez teściów Wnioskodawczym ich syna. Fakt ten ma swoje odzwierciedlenie w treści umowy darowizny. Błędnym byłoby zatem obciążanie Wnioskodawczym obowiązkiem podatkowym, skoro faktycznie pieniądze pochodzące z darowizny zostały spożytkowane jako część wkładu własnego Jej małżonka w zakup wspólnego mieszkania. W sytuacji innej interpretacji wskazanego stanu faktycznego doszłoby do dziwnej sytuacji, w której Wnioskodawczym i Jej małżonek kupiliby mieszkanie do majątku wspólnego, na zakup którego środki pochodziłyby z majątku osobistego Wnioskodawczym, w połowie uzyskanego od rodziców Jej męża. Warto zatem zwrócić uwagę na to, iż takie posunięcie pociągałoby za sobą jedynie negatywne konsekwencje finansowe dla Wnioskodawczym. Z charakteru i treści umowy darowizny wynika, iż pierwszą czynnością było sporządzenie umowy darowizny, a dopiero drugą dokonanie przelewu, dlatego też w owej sytuacji wola stron wskazana w umowie powinna świadczyć o tym, kto tą darowiznę faktycznie otrzymał. Nie można uznać, że tylko dlatego, że konto zostało założone na Wnioskodawczynię to na Jej rzecz została przekazana darowizna.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczym w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r., poz. 86 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Stosownie natomiast do art. 1 ust. 2 podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Z zacytowanego przepisu określającego przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wynika, że jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych. Istota ekonomiczna tego podatku tkwi w przyroście majątkowym podatnika, a konkretnie we wzbogaceniu podatnika na skutek przejęcia majątku pod tytułem darmym. Koncentruje się on nie tyle na prawnym akcie obrotu, co na będącym jego następstwem wzbogaceniu podatnika. Powyższe oznacza z kolei, że nabycie, nawet nieodpłatne, do którego nie dochodzi na podstawie jednego z tytułów wymienionych w art. 1 nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że mąż Wnioskodawczyni – jako obdarowany – otrzymał od swoich rodziców – darczyńców – darowiznę środków pieniężnych. Środki te zostały przelane na rachunek bankowy, którego jedyną właścicielką jest Wnioskodawczyni. Umowa, na postawie której zostały przelane środki pieniężne zawarta została jednak wyłącznie między mężem Wnioskodawczym a jego rodzicami.

W związku z tak przedstawionym zagadnieniem, oceniając jakie w opisanej sytuacji skutki podatkowe dla Wnioskodawczyni mogły powstać w podatku od spadków i darowizn wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. W myśl § 2 tego przepisu do majątku wspólnego należą w szczególności:

1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, ze zm).

Z kolei według art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
   
2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
   
3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
   
4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
   
5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
   
6. przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
   
7. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
   
8. przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
   
9. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
   
10. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Jak z kolei wynika z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

W świetle zacytowanego przepisu darowiznę zaliczyć należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Podstawową cechą umowy darowizny jest bowiem bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku. Darowizna może polegać przede wszystkim na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych oraz środków pieniężnych, jak również na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta polegać będzie na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

Z uwagi na powyższe argumenty oraz przepisy prawa stwierdzić należy, że w opisanej we wniosku sytuacji, w związku z faktem, że z treści umowy darowizny zawartej pomiędzy mężem Wnioskodawczym a jego rodzicami wynikało, że wolą darczyńców było wyłącznie obdarowanie syna, to darowizna ta nie spowodowała powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn w stosunku do Wnioskodawczyni. Na skutek zawarcia takiej umowy nie uzyskała Ona bowiem przysporzenia w swoim majątku osobistym kosztem majątku darczyńców. Przysporzenie takie uzyskał wyłącznie Jej mąż. Fakt przekazania środków pieniężnych na rachunek bankowy założony wyłącznie na Wnioskodawczynię - wobec oświadczeń woli stron wynikających z zawartej umowy - pozostaje bez wpływu na sytuację podatkowoprawną Wnioskodawczym. W rezultacie nie jest Ona zobowiązana do zapłaty podatku w związku z opisanym we wniosku zdarzeniem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.