2015.10.01 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP2/4512-1-519/15-3/AD
z 1 października 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółdzielni Mieszkaniowej przedstawione we wniosku z 26 czerwca 2015 r. (data wpływu 2 lipca 2015 r.) uzupełnionym pismem z 25 września 2015 r. (data wpływu 28 września 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stawki podatku za bezumowne korzystanie z nieruchomości – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 lipca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stawki podatku za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Wniosek został uzupełniony pismem z 25 września 2015 r. (data wpływu 28 września 2015 r.) o sformułowanie pytania do przedstawionego stanu faktycznego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółdzielnia Mieszkaniowa ponosi koszty podatku od nieruchomości gruntowej i opłatę za wieczyste użytkowanie gruntów, których jest wieczystym użytkownikiem. Koszty z tego tytułu obciążają koszty Spółdzielni. Z jednej działki Spółdzielni (teren wokół budynku Wspólnoty, na którym znajdują się wejścia do klatek schodowych, chodniki, pas zieleni wokół budynku) korzystają mieszkańcy Wspólnoty Mieszkaniowej, gdyż grunt Wspólnoty kończy się po obrysie budynku. Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni Mieszkaniowej, podjęło uchwałę upoważniającą Zarząd Spółdzielni do nieodpłatnego zbycia prawa wieczystego użytkowania działki nr 1640 na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej. Wspólnota jednak nie przystąpiła do podpisania aktu notarialnego w celu przejęcia ww. działki. Nie zawarła też umowy dzierżawy ze Spółdzielnią.

Wspólnota wyraziła zgodę na pokrycie kosztów związanych z ww. działką poniesionych przez Spółdzielnię. Wobec powyższego Wnioskodawca zamierza obciążyć Wspólnotę kosztami (podatku od nieruchomości gruntowej i opłatą za wieczyste użytkowanie) jakie ponosi Spółdzielnia z tytułu tej działki. Zainteresowany zamierza wystawić fakturę VAT za bezumowne korzystanie z terenów obciążając Wspólnotę poniesionymi kosztami (podatku od nieruchomości gruntowej i opłaty za wieczyste użytkowanie) i naliczyć podatek VAT w wysokości 23%. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z 25 września 2015 r.).

Czy Spółdzielnia Mieszkaniowa powinna wystawić fakturę VAT i naliczyć podatek VAT w wysokości 23% (tj. do sumy poniesionych kosztów podatku od nieruchomości i opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów naliczyć VAT w wysokości 23%)?

Zdaniem Wnioskodawcy, należy naliczyć podatek VAT w wysokości 23%, gdyż bezumowne korzystanie z terenu Wnioskodawca traktuje na równi z dzierżawą terenu lub najmem. Mieszkańcy Wspólnoty Mieszkaniowej korzystają z terenów Spółdzielni, wejścia do klatek schodowych znajdują się na gruncie Spółdzielni. Grunt Wspólnoty kończy się po obrysie budynku.

Wg Zainteresowanego, na podstawie faktycznego stanu, korzystania z gruntu, usługa ta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Na podstawie art. 5 ust. 1, art. 5 ust. 2, art. 8 ust. 1, art. 29a ust.6 u.p.t.u. Wnioskodawca uważa, że jego stanowisko jest słuszne – skoro Wspólnota korzysta z gruntu Spółdzielni i nie przystępuje do jego przejęcia, należy traktować to zdarzenie na równi z dzierżawą terenu i do poniesionych kosztów zaliczyć VAT w wysokości 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy rozumieć każde zachowanie się na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do kategorii usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Przy czym, w rozumieniu ustawy, na mocy art. 8 ust. 1 pkt 2 przez świadczenie usług należy rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z tym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności za odszkodowaniem przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno być ono na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług uznane za usługę.

Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Kwestia ta ma szczególnie istotne znaczenie przy takich świadczeniach, których istotą jest zaniechanie, powstrzymywanie się od określonych czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zarówno ustawa o podatku od towarów i usług, jak i przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „bezumowne korzystanie” oraz pojęcia „odszkodowanie”. Kwestie związane z bezumownym korzystaniem z cudzej rzeczy oraz dotyczące odszkodowania regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.).

Stosownie do art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego, samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.

W myśl art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego, jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

Z art. 225 Kodeksu cywilnego wynika, że obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Natomiast z postanowień art. 361 § 1 K.c. wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Zgodnie z § 2 tego artykułu w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

O tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, decydować muszą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

Kluczową kwestią jest istnienie zgody (choćby dorozumianej) na użytkowanie przez np. nierzetelnego posiadacza, bądź czynienie jakichkolwiek kroków przez uprawniony podmiot celem odzyskania tejże nieruchomości, w przypadku braku takiej zgody.

W przypadku wystąpienia przeciwko podmiotowi korzystającemu z określonej rzeczy bez tytułu prawnego np. z powództwem sądowym lub też w przypadku czynienia jakichkolwiek innych kroków celem wyegzekwowania tejże nieruchomości – nie można powiedzieć, że pomiędzy stronami zdarzenia istnieje określony stosunek prawny – jawny czy też dorozumiany – skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń. W takiej sytuacji świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług jak i wynagrodzenie za to świadczenie – nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody, zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy korzystający z nieruchomości użytkuje ją za zgodą właściciela (nawet dorozumianą) płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) – z różnych względów – toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i na podstawie art. 5 ust. 1 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Spółdzielnia (Wnioskodawca) ponosi koszty podatku od nieruchomości gruntowej i opłatę za wieczyste użytkowanie gruntów, których jest wieczystym użytkownikiem. Koszty z tego tytułu obciążają koszty Spółdzielni. Z jednej działki Spółdzielni (teren wokół budynku Wspólnoty, na którym znajdują się wejścia do klatek schodowych, chodniki, pas zieleni wokół budynku) korzystają mieszkańcy Wspólnoty Mieszkaniowej, gdyż grunt Wspólnoty kończy się po obrysie budynku. Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni, podjęło uchwałę upoważniającą Zarząd Spółdzielni do nieodpłatnego zbycia prawa wieczystego użytkowania działki nr 1640 na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej. Wspólnota jednak nie przystąpiła do podpisania aktu notarialnego w celu przejęcia ww. działki. Nie zawarła też umowy dzierżawy ze Spółdzielnią.

Należy zauważyć, że w opisanym przypadku Wnioskodawca nie podejmował jakichkolwiek czynności, mających na celu odzyskanie nieruchomości. Bowiem mimo iż Wspólnota nie przystąpiła do podpisania aktu notarialnego w celu przejęcia ww. działki – Spółdzielnia nie dążyła do odzyskania zajętej bez tytułu prawnego nieruchomości, lecz zamierza obciążyć Wspólnotę kosztami jakie ponosi z tytułu tej działki. Jak wynika z opisu sprawy, Wspólnota wyraziła zgodę na pokrycie kosztów związanych z ww. działką poniesionych przez Spółdzielnię. Zatem w tym stanie rzeczy mamy do czynienia z nieformalną zgodą na korzystanie z nieruchomości. Spółdzielnia toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego Wspólnota korzysta z należącej do Spółdzielni nieruchomości.

W rezultacie należy uznać, że w tym przypadku użytkowanie nieruchomości odbywa się za domniemaną, dorozumianą zgodą Spółdzielni.

Zauważyć należy, że z cytowanych wyżej przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że przy ustaleniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Kolejnym czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest ustalenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Musi zatem wystąpić bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Kluczowym elementem dla rozstrzygnięcia, czy czynność podlega opodatkowaniu jest fakt istnienia zgody, chociażby nieformalnej, na korzystanie z przedmiotu, bądź wystąpienie przez jego właściciela na drogę sądową.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że zaniechanie, nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonego stanu rzeczy przez Spółdzielnię w zamian za wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług (mających charakter usług najmu, dzierżawy) w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Z art. 146a pkt 1 ustawy wynika, że z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

W myśl art. 693 § 1 ustawy Kodeks cywilny, przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Należy zauważyć, że umowa dzierżawy jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną. Odpowiednikiem świadczenia wydzierżawiającego polegającego na oddaniu rzeczy do używania i pobierania pożytków, jest świadczenie dzierżawcy polegające na płaceniu umówionego czynszu. A zatem, umówiony pomiędzy stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy (pobierania pożytków) i stanowi świadczenie wzajemne.

Jak już wcześniej wskazano, w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z wynagrodzeniem za świadczenie usług, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Kwota należna Wnioskodawcy jest wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z terenu przez Wspólnotę Mieszkaniową.

Podkreślić w tym miejscu należy, że ani w treści ustawy, ani w przepisach wykonawczych do niej, dla czynności będącej przedmiotem wniosku ustawodawca nie przewidział obniżonej stawki podatku ani zwolnienia od podatku VAT.

Z uwagi zatem na fakt, że dla świadczonej przez Spółdzielnię usługi nie ma zastosowania obniżona stawka podatku ani zwolnienie od podatku, usługi ta podlega opodatkowaniu według podstawowej stawki podatku VAT.

Zasady fakturowania obowiązujące na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług regulują przepisy Działu XI „Dokumentacja” Rozdział 1 „Faktury”.

I tak, stosownie do dyspozycji art. 106a ust. 1 pkt 1 ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów.

W myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Reasumując, Wnioskodawca obciążając Wspólnotę Mieszkaniową opłatą za bezumowne korzystanie z jego terenów (stanowiącą koszty podatku od nieruchomości gruntowej i opłaty za wieczyste użytkowanie) powinien wystawić fakturę i naliczyć podatek VAT w wysokości 23%.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin