2015.10.16 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP2/4512-615/15-4/IZ
z 16 października 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony  przedstawione we wniosku z dnia 29 czerwca 2015 r. (data wpływu 30 czerwca 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 października 2015 r. (data wpływu 12 października 2015 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. Organu z dnia 25 września 2015 r. nr IPPP2/4512-615/15-2/IZ, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania dostawy mediów za czynności pomocnicze oraz braku obowiązku wykazywania tych transakcji w ewidencji i deklaracji dla potrzeb podatku od towarów i usług – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 czerwca 2015 r. wpłynął ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 8 października 2015 r. (data wpływu 12 października 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania dostawy mediów za czynności pomocnicze oraz braku obowiązku wykazywania tych transakcji w ewidencji i deklaracji dla potrzeb podatku od towarów i usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wspólnota Mieszkaniowa obejmuje nieruchomość gruntową, objętą księgą wieczystą, prowadzoną przez Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych. Powyższa nieruchomość składa się z działek ewidencyjnych o numerach 47/1, 47/15 i 47/6 o łącznym obszarze 4434 m². Nieruchomość zabudowana jest budynkiem mieszkalnym o powierzchni zabudowy 3391 m², o piętnastu kondygnacjach nadziemnych i trzech kondygnacjach podziemnych. W ramach opisanej powyżej nieruchomości funkcjonuje Wspólnota Mieszkaniowa , w której wyodrębnionych jest 250 lokali mieszkalnych oraz 22 lokale o przeznaczeniu innym, niż mieszkalne (zwane potocznie lokalami usługowymi), w których prowadzona jest działalność gospodarcza. Ponadto, w budynku wyodrębniony jest jeden lokal niemieszkalny obejmujący przydzielone właścicielom lokali miejsca postojowe. Wszystkie 250 lokali mieszkalnych oraz 22 lokale usługowe są przedmiotem odrębnej własności osób fizycznych lub prawnych. Żaden lokal nie jest własnością jednostki samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. w Dz. U. z 2000 r., Nr 80, poz. 903 z późn. zm.), właściciel lokalu zobowiązany jest m.in. ponosić wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu i uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej. Właściciele lokali mieszkalnych i usługowych płacą comiesięczne opłaty (zaliczki) na poczet utrzymania nieruchomości wspólnej, funduszu remontowego i utrzymania indywidualnych lokali, z góry za każdy miesiąc, w terminie do 10-go dnia każdego miesiąca. Opłaty w zakresie mediów, rozliczane są z właścicielami lokali według przyjętego uchwałą sposobu, do poziomu poniesionych przez Wspólnotę kosztów w okresie rozliczeniowym, bez doliczania jakiejkolwiek marży.

Wspólnota Mieszkaniowa, tworzona z mocy prawa na podstawie art. 6 ustawy o własności lokali, występuje w odmiennych rolach w przypadku nabycia towarów i usług w ramach zarządu nieruchomością wspólną oraz w przypadku nabycia towarów i usług na potrzeby utrzymania poszczególnych lokali.

W pierwszym przypadku, Wspólnota Mieszkaniowa nabywając towary i usługi dla celów nieruchomości wspólnej nie wykonuje żadnych czynności na rzecz właścicieli lokali. Działa ona wówczas w imieniu własnym i na własny rachunek, jako podmiot stosunków zobowiązaniowych wynikających z zarządu nieruchomością wspólną. Odbiorcą nabywanych w ten sposób towarów i usług jest Wspólnota Mieszkaniowa rozumiana jako podmiot odrębny od jej członków. Tak ponoszone koszty zarządu nieruchomością wspólną nie są przez Wspólnotę Mieszkaniową fakturowane.

W drugim przypadku, gdy mamy do czynienia z ponoszeniem wydatków przez właściciela wyłącznie w związku z odrębną własnością jego lokalu, Wspólnota w zakresie nabywanych towarów i usług (mediów) występuje w odmiennej roli. Nabywa ona bowiem towary i usługi w swoim imieniu, jednakże na rzecz właścicieli poszczególnych lokali, którzy dokonują na poczet tych zakupów wpłat w formie comiesięcznych zaliczek. W powyższym zakresie - ze względów technicznych, mających związek z konstrukcją budynku - Wspólnota zawarła umowy z przedsiębiorstwami przesyłowymi, w ramach których do indywidualnych lokali dostarczane są media w postaci wody, odprowadzania ścieków oraz energii cieplnej dla potrzeb centralnego ogrzewania i podgrzania wody użytkowej. Z formalnego punktu widzenia, nabywcą mediów dostarczanych przez przedsiębiorstwa wodociągowe i ciepłownicze jest więc Wspólnota Mieszkaniowa. Natomiast końcowym odbiorcą dostarczanych mediów są właściciele lokali. Dostawa mediów do lokali odbywa się poprzez instalacje stanowiące części wspólne nieruchomości. Wspólnota Mieszkaniowa zakupuje więc towary i usługi, a następnie ich kosztami obciąża poszczególnych właścicieli lokali, proporcjonalnie do poziomu zużycia dostarczanych mediów w poszczególnych lokalach.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy czynności Wspólnoty Mieszkaniowej związane z dostawą mediów do lokali mieszkalnych i użytkowych, mogą być potraktowane jako transakcje pomocnicze w rozumieniu art. 113 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, skoro wspólnota - z przyczyn natury wyłącznie technicznej - występuje jedynie w roli pośrednika pomiędzy dostawcami mediów, a właścicielami lokali?
Czy obciążanie właścicieli lokali mieszkalnych i użytkowych kosztami nabywanych przez Wspólnotę Mieszkaniową mediów, wymaga wykazania w rejestrze VAT i w deklaracji VAT jako obrót opodatkowany, skoro w odniesieniu do lokali mieszkalnych przysługuje zwolnienie podatkowe, a w odniesieniu do lokali użytkowych podatek należny jest zawsze równy podatkowi naliczonemu?

Zdaniem Wnioskodawcy

Stanowisko odnośnie pytania 1

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. w Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - dalej: ustawa o VAT, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r., zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Przepis art. 113 ust. 2 ustawy o VAT dodaje z kolei, że do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się:

wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem: transakcji związanych z nieruchomościami,
1. usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7,12 i 38-41,
2. usług ubezpieczeniowych
odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Z przepisów ustawy o VAT nie wynika, jakiego rodzaju czynności, dotyczące transakcji związanych z nieruchomościami, mają charakter pomocniczy. Definicji tego pojęcia nie zamieszczono też w przepisach wykonawczych do ustawy o VAT. W ocenie Wnioskodawcy, czynności Wspólnoty Mieszkaniowej związane z dostawą mediów do lokali - zarówno mieszkalnych, jak i usługowych - należy uznać za czynności o charakterze pomocniczym.

Wobec braku definicji ustawowej, dokonując wykładni tego pojęcia należy w pierwszej kolejności posłużyć się wykładnią językową, czyli znaczeniem, jakie słowu „pomocniczy” przypisuje słownik języka polskiego. Słowo „pomocniczy” w języku polskim znaczy tyle, co „wspierający” czy „wspomagający”. Czynności Wspólnoty Mieszkaniowej w zakresie nabywania mediów od dostawców, a następnie obciążanie ich kosztami właścicieli lokali, mają ewidentnie taki charakter. Jedyną przyczyną zawarcia przez Wspólnotę Mieszkaniową umów z dostawcami mediów jest bowiem to, że względy czysto techniczne uniemożliwiają poszczególnym właścicielom lokali zawieranie takich umów indywidualnie. Aby media mogły zostać dostarczone do lokali, konieczne jest korzystanie z pomocy Wspólnoty Mieszkaniowej. Wspólnota występuje więc w tej sytuacji w roli pośrednika pomiędzy dostawcą mediów, a ich odbiorcami. W tym aspekcie jej działalność ma więc ewidentnie charakter pomocniczy.

Podkreślenia tu wymaga fakt, iż z tytułu owego „pośrednictwa” Wspólnota Mieszkaniowa nie uzyskuje żadnego wynagrodzenia czy prowizji. Rozliczenia płatności za media są zawsze dokonywane na zasadzie 1:1. Nie jest to więc czynność, którą można by rozpatrywać w kategoriach jakiejkolwiek działalności zarobkowej czy gospodarczej Wspólnoty Mieszkaniowej.

Co więcej, świadczenie tego rodzaju czynności nie należy do podstawowych obowiązków Zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej. W myśl przepisów ustawy o własności lokali, obowiązki Zarządu związane są przede wszystkim z zarządzaniem i gospodarowaniem częściami wspólnymi nieruchomości. Czynności służące wygodzie czy interesowi indywidualnych właścicieli lokali są podejmowane w ramach wyjątku. Tak też jest w przypadku umów o dostawę mediów, które z przyczyn technicznych, związanych z konstrukcją budynku, nie mogą być zawierane i rozliczane indywidualnie. Gdyby możliwe było zawieranie takich umów indywidualnie, pomoc Wspólnoty Mieszkaniowej nie byłaby potrzebna. Ponieważ jednak Wspólnota Mieszkaniowa musi służyć właścicielom lokali pomocą w powyższym zakresie, jej działalność ma charakter typowej czynności pomocniczej.

Stanowisko odnośnie pytania 2

W ramach umów zawieranych przez Wspólnotę Mieszkaniową z dostawcami mediów, Wspólnota Mieszkaniowa nabywa towary i usługi w swoim imieniu, jednakże na rzecz właścicieli poszczególnych lokali mieszkalnych i usługowych. Innymi słowy, całkowity koszt dostawy mediów dzielony jest na wszystkich właścicieli lokali, proporcjonalnie do poziomu zużycia dostarczanych mediów w poszczególnych lokalach. Opłaty uiszczane przez właścicieli lokali z tytułu tychże mediów są zatem zapłatą za media nabywane przez Wspólnotę bezpośrednio od przedsiębiorstw przesyłowych. W myśl orzecznictwa sądów administracyjnych (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 marca 2011 r., sygn. I FSK 423/10), zakup przez Wspólnotę Mieszkaniową mediów na rzecz właścicieli lokali (członków wspólnoty mieszkaniowej) jest usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. W ocenie Wnioskodawcy, powyższa okoliczność nie przesądza o konieczności zapłaty podatku VAT z tego tytułu.

Zważywszy na specyfikę wspólnot mieszkaniowych oraz cel, dla którego zawierają one umowy o dostawę mediów do poszczególnych lokali, w praktyce wspólnot mieszkaniowych obowiązek zapłaty takiego podatku nie powstanie nigdy. W przypadku lokali mieszkalnych, obowiązek podatkowy nie powstanie z uwagi na zwolnienie podatkowe. Jak bowiem wynika z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. z 2013 r. poz. 1722 z późn. zm.), zwalnia się od podatku VAT:

czynności związane z utrzymaniem lokali mieszkalnych, wykorzystywanych wyłącznie na cele mieszkaniowe, za które pobierane są opłaty, wykonywane przez wspólnotę mieszkaniową na rzecz właścicieli tych lokali, tworzących w określonej nieruchomości tę wspólnotę (§ 3 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia),
czynności wykonywane przez wspólnotę mieszkaniową lub właścicieli lokali mieszkalnych tworzących w określonej nieruchomości wspólnotę mieszkaniową, na rzecz osób używających na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności lokale należące do właścicieli tworzących tę wspólnotę mieszkaniową, za które pobierane są opłaty niezależne od właściciela w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, z późn. zm.) lub opłaty pośrednie w rozumieniu ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2010 r. Nr 206, poz. 1367, z późn. zm.), jeżeli lokale te są wykorzystywane wyłącznie na cele mieszkaniowe (§ 3 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia). A zatem, opłaty z tytułu mediów dostarczanych do lokali wykorzystywanych wyłącznie na cele mieszkaniowe, podlegają zwolnieniu od podatku VAT. Powyższe zwolnienie nie będzie jednak przysługiwało w odniesieniu do rozliczania mediów dostarczanych do lokali usługowych oraz lokali wykorzystywanych na cele niemieszkalne (np. dla prowadzenia działalności gospodarczej). W razie braku zwolnienia, wnoszone opłaty będą podlegały podatkowi VAT. Wspólnocie Mieszkaniowej przysługuje jednakże prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT w związku z nabyciem mediów dla lokali użytkowych. Mamy tu bowiem do czynienia z takim stanem faktycznym, iż Wspólnota Mieszkaniowa otrzymuje od dostawców mediów faktury VAT dokumentujące dokonywane na ich rzecz płatności zaliczkowe i końcowe, a następnie rozlicza te płatności 1:1 z właścicielami lokali użytkowych. Innymi słowy, pobierane od właścicieli lokali opłaty są równe ponoszonym wydatkom, a tym samym podatek należny równy jest podatkowi naliczonemu i obowiązek zapłaty podatku VAT nie powstaje. Co istotne, taka sytuacja ma charakter stały, nie ma takiej możliwości, by opłaty pobierane od właścicieli lokali nie były równe kosztom ponoszonym przez Wspólnotę Mieszkaniową.

Wobec powyższego, Wnioskodawca nie uważa, by zasadne było wykazywanie w rejestrach VAT oraz w deklaracjach VAT czynności Wspólnoty związanych z rozliczeniem mediów zakupionych na potrzeby właścicieli lokali mieszkalnych i usługowych. W odniesieniu do lokali mieszkalnych, brak obowiązku w zakresie powyższej ewidencji uzasadniony jest przyznaniem ustawowego zwolnienia w zakresie podatku VAT. Skoro ustawodawca z tego podatku zwalniania, to nieracjonalnym, a przede wszystkim nieekonomicznym, byłoby żądanie od Wspólnoty Mieszkaniowej sporządzenia z tego tytułu deklaracji oraz zamieszczania tychże danych w rejestrach VAT. Z kolei w przypadku lokali usługowych, za zwolnieniem z przedmiotowych obowiązków ewidencyjnych przemawia to, że w realiach funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych obowiązek zapłaty podatku VAT z tytułu umów o dostawę mediów nie powstanie nigdy. Względy praktyczne oraz ekonomiczne uzasadniają więc twierdzenie o niezasadności wykazywania w rejestrze VAT i deklaracji VAT usług związanych z dostawą mediów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, (…).

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi - art. 8 ust. 2a ustawy.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższymi okolicznościami czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ww. ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza - zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Podstawę prawną funkcjonowania wspólnot stanowi ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.). Ustawa ta określa prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres działania zarządu nieruchomością wspólną.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy o własności lokali, ustawa określa sposób ustanawiania odrębnej własności samodzielnych lokali mieszkalnych, lokali o innym przeznaczeniu, prawa i obowiązki właścicieli tych lokali oraz zarząd nieruchomością wspólną.

Z powyższego przepisu wynika, że postanowienia ww. ustawy o własności lokali odnoszą się zarówno do lokali mieszkalnych, jak też do lokali o innym przeznaczeniu tzw. lokali użytkowych (lokali sklepowych, usługowych, handlowych, biurowych, gastronomicznych, garaży i innych).

Z art. 6 ustawy o własności lokali wynika, że ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową, która może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.

Przepis ten daje wspólnocie mieszkaniowej przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Zatem, wspólnota mieszkaniowa jest odrębnym od członków wspólnoty podmiotem praw i obowiązków, a tym samym działając w ramach przyznanej zdolności prawnej, może nabywać prawa i obowiązki do własnego majątku.

Jednostka powstała w oparciu o przepis art. 6 ustawy o własności lokali posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją) właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ww. ustawy.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, jest zobowiązany utrzymywać swój lokal w należytym stanie, przestrzegać porządku domowego, uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, korzystać z niej w sposób nie utrudniający korzystania przez innych współwłaścicieli oraz współdziałać z nimi w ochronie wspólnego dobra.

Przepis art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali wskazuje na dwa rodzaje obowiązków członków wspólnoty mieszkaniowej: jedne związane z nieruchomością wspólną i drugie, związane z odrębną własnością lokalu.

Składniki pierwszej kategorii wydatków zostały przykładowo wymienione w art. 14 ustawy o własności lokali, jako zasadnicze koszty obciążające właścicieli lokali w ramach wspólnoty. Są to przede wszystkim:

wydatki na remonty i bieżącą konserwację;
opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, oraz opłaty za antenę zbiorczą i windę;
ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne, chyba ze są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali;
wydatki na utrzymanie porządku i czystości;
wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy.

To wyłącznie na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną właściciele, zgodnie z art. 15 ust. 1 tej ustawy uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, których wysokość ustalana jest w drodze uchwały wspólnoty (art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o własności lokali).

Zatem na gruncie ustawy o VAT wspólnota, realizując wspólny interes właścicieli, występuje w odmiennych rolach, w przypadku nabycia towarów i usług w ramach zarządu nieruchomością wspólną oraz w przypadku nabycia towarów i usług na potrzeby utrzymania poszczególnych lokali właścicieli.

Należy zatem wskazać, że w przypadku nabycia towarów i usług w ramach zarządu nieruchomością wspólną, wspólnota będąc jednostką odrębną od właścicieli lokali nabywając towary i usługi dla celów nieruchomości wspólnej nie wykonuje żadnych czynności na rzecz właścicieli, ponieważ w takim wypadku działa w imieniu własnym i na własny rachunek. Działa wtedy jako podmiot stosunków zobowiązaniowych wynikających z zarządu nieruchomością wspólną, którego działanie jest jedynie finansowane przez właścicieli wyodrębnionych lokali mieszkalnych mających udziały w nieruchomości wspólnej – m.in. w formie zaliczek, o których mowa w art. 15 ustawy o własności lokali.

W związku z tym odbiorcą nabywanych towarów i usług jest – jako odrębny od jej członków podmiot prawa – wspólnota mieszkaniowa. Ponieważ występuje ona jako ostateczny konsument, nie świadczy więc w tym zakresie żadnych czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług na rzecz właścicieli odrębnych lokali, a zatem nie występuje jako podatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Natomiast w sytuacji, gdy wydatki ponoszone są przez właściciela wyłącznie w związku z odrębną własnością lokalu, wspólnota w zakresie nabywanych towarów i usług (tj. głównie mediów) celem zaopatrzenia poszczególnych lokali występuje w odmiennej roli. Nabywa bowiem towary i usługi w swoim imieniu, jednakże na rzecz właścicieli poszczególnych lokali, którzy dokonują na poczet tych zakupów stosownych wpłat. W konsekwencji należy stwierdzić, że obciążanie członków wspólnoty zaliczkami na pokrycie kosztów indywidualnego zużycia mediów stanowi odpłatną dostawę towarów i świadczenie usług w myśl art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 2a ustawy. Dotyczy to również odsprzedaży właścicielom lokali, zakupionych uprzednio w tym celu, towarów i usług związanych wyłącznie z utrzymaniem poszczególnych lokali. Wówczas wspólnota wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ze złożonego wniosku wynika, że Wspólnota Mieszkaniowa obejmuje nieruchomość gruntową zabudowaną budynkiem mieszkalnym, w którym wyodrębnionych jest 250 lokali mieszkalnych oraz 22 lokale o przeznaczeniu innym, niż mieszkalne (zwane potocznie lokalami usługowymi), w których prowadzona jest działalność gospodarcza. Ponadto, w budynku wyodrębniony jest jeden lokal niemieszkalny obejmujący przydzielone właścicielom lokali miejsca postojowe. Wszystkie 250 lokali mieszkalnych oraz 22 lokale usługowe są przedmiotem odrębnej własności osób fizycznych lub prawnych. Żaden lokal nie jest własnością jednostki samorządu terytorialnego. Właściciele lokali mieszkalnych i usługowych płacą comiesięczne opłaty (zaliczki) na poczet utrzymania nieruchomości wspólnej, funduszu remontowego i utrzymania indywidualnych lokali, z góry za każdy miesiąc, w terminie do 10-go dnia każdego miesiąca. Opłaty w zakresie mediów, rozliczane są z właścicielami lokali według przyjętego uchwałą sposobu, do poziomu poniesionych przez Wspólnotę kosztów w okresie rozliczeniowym, bez doliczania jakiejkolwiek marży. Wspólnota Mieszkaniowa, tworzona z mocy prawa na podstawie art. 6 ustawy o własności lokali, występuje w odmiennych rolach w przypadku nabycia towarów i usług w ramach zarządu nieruchomością wspólną oraz w przypadku nabycia towarów i usług na potrzeby utrzymania poszczególnych lokali.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą czy czynności związane z dostawą mediów do lokali mieszkalnych i użytkowych mogą być potraktowane jako czynności pomocnicze w rozumieniu art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

W myśl art. 113 ust. 2 ustawy o VAT do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się:

wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
1. transakcji związanych z nieruchomościami,
2. usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,
3. usług ubezpieczeniowych
odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Zatem, obliczając limit sprzedaży uprawniający podatnika do zwolnienia od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy, nie bierze się pod uwagę m.in. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, jednakże z wyjątkiem transakcji związanych z nieruchomościami, jeżeli nie mają one charakteru transakcji pomocniczych.

W tym miejscu należy wskazać, że na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. z 2013 r., poz. 1722 z późn. zm.), w którym to rozporządzeniu wprowadził inne niż w ustawie zwolnienia od podatku, a także określił szczegółowe warunki stosowania tych zwolnień.

W myśl § 3 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz.U. z 2013 r. poz. 1722 z późn. zm.) zwalnia się od podatku czynności związane z utrzymaniem lokali mieszkalnych, wykorzystywanych wyłącznie na cele mieszkaniowe, za które pobierane są opłaty, wykonywane przez wspólnotę mieszkaniową na rzecz właścicieli tych lokali, tworzących w określonej nieruchomości tę wspólnotę.

Natomiast w świetle § 3 ust. 1 pkt 11 ww. rozporządzenia zwalnia się od podatku czynności wykonywane przez wspólnotę mieszkaniową lub właścicieli lokali mieszkalnych tworzących w określonej nieruchomości wspólnotę mieszkaniową, na rzecz osób używających na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności lokale należące do właścicieli tworzących tę wspólnotę mieszkaniową, za które pobierane są opłaty niezależne od właściciela w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, z późn. zm.) lub opłaty pośrednie w rozumieniu ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2010 r. Nr 206, poz. 1367 oraz z 2011 r. Nr 22, poz. 114 i Nr 185, poz. 1092), jeśli lokale te są wykorzystywane wyłącznie na cele mieszkaniowe.

A zatem w sytuacji, gdy podmiot wykonuje czynności związane z nieruchomościami i czynności te mają charakter zasadniczy w działalności gospodarczej danego podatnika, wartość sprzedaży tych czynności powinna być wliczana do limitu, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy. Do limitu tego nie wlicza się jedynie czynności związanych z nieruchomościami w przypadku, gdy czynności te mają charakter pomocniczy.

W świetle regulacji prawnych zawartych w § 3 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług należy zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że dokonuje on do indywidualnych lokali mieszkalnych wykorzystywanych wyłącznie na potrzeby mieszkaniowe dostaw mediów, które podlegają zwolnieniu od VAT, tj. energii elektrycznej, energii cieplnej, wody ciepłej i zimnej oraz odprowadzania ścieków.

Z cyt. art. 113 ust. 2 pkt 2 lit. a wynika, że do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1 nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem transakcji związanych z nieruchomościami, jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych.

Wskazać należy, że „Słownik języka polskiego PWN” pod redakcją prof. Stanisława Dubisza, Warszawa 2008, definiuje słowo „transakcja” jako operację handlową dotyczącą kupna lub sprzedaży towarów lub usług albo umowę handlową na kupno lub sprzedaż towarów lub usług i samo zawarcie takiej umowy.

Podkreślić też należy, że ustawodawca zarówno w akcie zasadniczym, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy nie zdefiniował pojęcia „charakter pomocniczy”. W takim przypadku w pierwszej kolejności stosuje się wykładnię językową, w taki bowiem sposób ustawodawca komunikuje się z podatnikiem jako adresatem normy. Dopiero gdy wykładnia językowa nie prowadzi do jednoznacznych rezultatów dopuszczalne jest skorzystanie z pozajęzykowych dyrektyw interpretacyjnych. Według internetowego słownika synonimów (strona internetowa -http://synonim.net/synonim/pomocniczy), synonimami do słowa „pomocniczy” są pojęcia: „pomocny, wspierający, poboczny, akcesoryjny, dodatkowy, dopływowy, posiłkowy, subsydialny, subsydiarny, uzupełniający, wspomagający”. Przepisy unijnej dyrektywy w zakresie VAT posługują się określeniem „incidental transactions” w ramach odpowiedniego przepisu, co na język polski może być tłumaczone jako „transakcje incydentalne/uboczne”. Termin „incydentalny” wg Słownika języka polskiego (Słownika Wydawnictwa Naukowego PWN) oznacza przy tym „mający małe znaczenie lub zdarzający się bardzo rzadko”, natomiast termin „uboczny” oznacza „dotyczący czegoś pośrednio, mniej istotny lub dodatkowy”. Transakcje o charakterze „incydentalnym” oznaczają zdarzenia występujące nie tyle rzadko, ile ubocznie, przy określonej okazji, nawet gdyby występowały w sposób powtarzalny. Pojęcie „incydentalności” odnosi się więc nie tyle do samej częstotliwości występowania danego zdarzenia, co raczej do jego poboczności względem zasadniczej działalności podatnika.

Także w wersji francuskiej omawianej VI Dyrektywy użyto określenia „accessoire”, a w wersji niemieckiej „Hilfsumsaetze”, co wskazuje, że w analizowanym kontekście istotne jest, aby były to czynności poboczne, czy też pomocnicze do zasadniczej działalności podatnika (wspomniane powyżej trzy wersje językowe VI Dyrektywy są kompatybilne i wskazują na pomocniczy, poboczny charakter omawianych czynności). Podobnie, polska wersja językowa Dyrektywy 2006/112, która zastąpiła VI Dyrektywę, odstępuje od sformułowania „transakcje sporadyczne” i określa omawiane czynności jako „transakcje pomocnicze”.

Transakcje pomocnicze zatem to takie, które nie są związane z zasadniczą działalnością podatnika, a przychody z ich tytułu nie są bezpośrednim, stałym i koniecznym uzupełnieniem tej działalności. Tak więc, aby ocenić, czy dana czynność może być uznana za pomocniczą, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim to, czy stanowi ona uzupełnienie zasadniczej działalności gospodarczej podatnika. Jeżeli dana działalność stanowi stały i niezbędny element wbudowany w funkcjonowanie przedsiębiorstwa podatnika, to transakcje takie nie mogą być uznane za pomocnicze. Aby więc ocenić czy świadczona usługa ma charakter „pomocniczy”, należy wziąć pod uwagę to, czy stanowi ona uzupełnienie zasadniczej działalności gospodarczej podatnika.

Z uwagi na przedstawiony opis sprawy oraz przytoczone przepisy prawa należy stwierdzić, że czynności Wspólnoty związane z dostawą mediów zarówno do lokali mieszkalnych jak i użytkowych są transakcjami związanymi z nieruchomościami, które nie mają charakteru czynności pomocniczych wliczane są do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Czynności te nie mogą zostać uznane za czynności pomocnicze, ponieważ czynności pomocnicze to czynności poboczne, incydentalne, niezwiązane z zasadniczą działalnością podatnika, a przychody z ich tytułu nie są bezpośrednim, stałym i koniecznym uzupełnieniem tej działalności.

Oznacza to, że opłaty zwolnione od podatku na podstawie § 3 ust. 1 pkt 10 i 11 rozporządzenia (dostawy mediów) są transakcjami związanymi z nieruchomościami, jednakże stanowią one zasadniczy element działalności Wspólnoty, a więc nie znajdzie do nich zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 113 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy.

W tym miejscu wskazać należy, że z treści art. 113 ust. 2 pkt 2 wynika wyraźnie, że do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1 nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy.

Przywołane w art. 113 ust. 2 pkt 2 ustawy artykuły: 43 ust. 1 oraz 82 ust. 3 ustawy nie przewidują zwolnienia z podatku dla dostawy mediów do lokali użytkowych. Z uwagi na to, że czynności związane z dostawą mediów do lokali użytkowych są czynnościami opodatkowanymi, przepis art. 113 ust. 2 pkt 2 ustawy nie ma do tych czynności zastosowania, niezależnie od tego czy transakcje związane z nieruchomościami mają charakter pomocniczy czy też nie. Zatem wartość sprzedaży z tytułu czynności związanych z dostawą mediów do lokali użytkowych wlicza się do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.

Uwzględniając powyższe okoliczności nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że czynności związane z dostawą mediów zarówno do lokali mieszkalnych jak i użytkowych nie są transakcjami pomocniczymi związanymi z nieruchomościami.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również konieczności wykazywania w rejestrze VAT i deklaracjach VAT obrotu z tytułu obciążania właścicieli lokali mieszkalnych i użytkowych kosztami nabywanych mediów.

Regulacje dotyczące ewidencji prowadzonej dla potrzeb podatku od towarów i usług zawarte są w art. 109 i 110 ustawy, natomiast kwestie dotyczące deklaracji dla potrzeb podatku od towarów i usług uregulowane są w art. 99 ustawy.

I tak, zgodnie z art. 109 ust. 1 ustawy, podatnicy zwolnieni od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.

Stosownie do zapisu art. 109 ust. 3 ustawy, podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie 82 ust. 3 oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą: kwoty określone w art. 90, dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, a w przypadkach określonych w art. 120 ust. 15, art. 125, art. 130d, art. 134 oraz art. 138 - dane określone tymi przepisami niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.

W myśl art. 99 ust. 12 ustawy, zobowiązanie podatkowe, kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1, przyjmuje się w kwocie wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określi je w innej wysokości.

Z powołanej wyżej regulacji art. 99 ust. 3 ustawy wynika, że w ewidencji prowadzonej dla potrzeb podatku od towarów i usług, powinny znaleźć się między innymi dane niezbędne do określenia podstawy opodatkowania.

Co do zasady, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Analiza wyżej powołanego art. 109 ust. 3 ustawy w związku z art. 29a ustawy prowadzi do wniosku, że w ewidencji dla potrzeb podatku VAT podatnik zobowiązany jest wykazać wszystkie transakcje, za które otrzymał zapłatę, niezależnie od tego czy otrzymana zapłata dotyczyła czynności opodatkowanych czy też zwolnionych z podatku. Bez znaczenia dla określenia podstawy opodatkowania jest okoliczność, że kwota podatku należnego od danej transakcji równa jest kwocie podatku naliczonego.

W konsekwencji transakcje z tytułu dostawy mediów do lokali zarówno mieszkalnych jak i użytkowych powinny być uwzględnione w deklaracjach dla potrzeb podatku VAT.

W świetle powyższych przepisów nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że niezasadne było wykazywanie w rejestrach VAT oraz w deklaracjach VAT czynności Wspólnoty związanych z rozliczeniem mediów zakupionych na potrzeby właścicieli lokali mieszkalnych z uwagi na to, że są to czynności zwolnione od podatku, a także z rozliczeniem mediów zakupionych na potrzeby właścicieli lokali usługowych z uwagi na to, że obowiązek zapłaty podatku VAT tytułu nie powstanie nigdy (kwota podatku należnego równa jest kwocie podatku naliczonego).

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w złożonym wniosku jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin