Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-82/15/MCZ
z 5 listopada 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 3 sierpnia 2015 r. (data wpływu do Biura – 3 sierpnia 2015 r.), uzupełnionym 7 października 2015 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia udziału w nieruchomości tytułem zasiedzenia - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 sierpnia 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia udziału w nieruchomości tytułem zasiedzenia.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego w piśmie z 28 września 2015 r. znak: IBPB-2-1/4515-82/15/MCZ wezwano o jego uzupełnienie. Wniosek uzupełniono 7 października 2015 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Nieruchomość, znajdująca się w B. została wybudowana około 1957 r. Budowniczym był E.K., który z żoną (G.K.) oraz dwójką dzieci (H.K. oraz zmarłą w 1980 r. M.U.) – od początku zamieszkiwali w przedmiotowej nieruchomości.

Przedmiotowa nieruchomość nigdy nie posiadała uregulowanej sytuacji prawnej (aktu własności oraz wpisu do księgi wieczystej). W posiadanej dokumentacji E.K. figuruje jako władający (niejako właściciel) – a najwcześniejszym dokumentem mogącym to potwierdzić – jest decyzja Naczelnika Gminy z 30 marca 1976 r.

1. K. zmarł 24 czerwca 1998 r., a jego żona G.K. zmarła 15 września 1996 r.

Możliwe jest więc udokumentowanie zamieszkania w przedmiotowej nieruchomości przez małżonków G.K. i E.K. przez okres 20 lat i tym samym zasiedzenie tej nieruchomości – chociaż zasiedzenie takie nigdy nie zostało przez Sąd stwierdzone.

Po zmarłej G.K. przeprowadzono postępowanie spadkowe – zakończone 25 września 2013 r. postanowieniem Sądu Rejonowego o podział spadku w częściach 1/3 dla:

1. E.K. (męża G.K.),
2. Wnioskodawczyni (córki G.K. i E.K),
3. J.W. (córki M.U. – wnuczki G.K. i .E.K.).
   
   

Po zmarłym E.K. przeprowadzono postępowanie spadkowe – zakończone 26 sierpnia 2009 r. postanowieniem Sądu Rejonowego o podział spadku w częściach 1/2 dla:

1. Wnioskodawczyni (córki G.K. i E.K),
2. J.W. (córki M. U. – wnuczki G.K. i E.K.).
   
   

W dniu 24 kwietnia 2014 r. w Sądzie Rejonowym został złożony wspólny wniosek Wnioskodawczyni oraz J.W. o stwierdzenie zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości w równych częściach. Rozprawa sądowa odbyła się 28 maja 2015 r. i zakończyła się postanowieniem Sądu o stwierdzeniu zasiedzenia nieruchomości przez Wnioskodawczynię oraz J.W. w równych częściach.

Zgodnie z zapisami ustawy o podatku od spadków i darowizn od nabycia nieruchomości tytułem zasiedzenia należy opłacić podatek w wysokości 7% wartości rynkowej nieruchomości. W myśl art. 4a tej ustawy – zwalnia się od podatku nabycie własności m.in. przez zstępnych (zarówno Wnioskodawczyni jak i J.W. są zstępnymi w stosunku do G. K. i E.K.) – jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego – obowiązek podatkowy powstał w dniu 19 czerwca 2015 r. (21 dni od uprawomocnienia się postanowienia Sądu). Art. 4a ustawy nie precyzuje tytułu nabycia własności rzeczy.

Zarówno Wnioskodawczyni jak i J.W. starają się o uregulowanie sytuacji prawnej nieruchomości, w której zamieszkują wiele lat i która od zawsze należała do ich najbliższej rodziny: Wnioskodawczyni zamieszkała tam od momentu powstania nieruchomości i mieszka tam do chwili obecnej; J.W. mieszka tam od urodzenia, zatem obie należą do kategorii zstępnych, o których mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadku I darowizn.

Przyjąć zatem należy, że chodzi o wszystkie sposoby nabycia rzeczy lub praw majątkowych określonych w art. 1 ust. 1 § 1-6 oraz ust. 2 ustawy o podatku od spadku i darowizn.

Zatem termin do zgłoszenia nabycia prawa własności nieruchomości przez Wnioskodawczynię i J.W. w drodze zasiedzenia biegnie od dnia powstania obowiązku podatkowego – tj. od dnia uprawomocnienia się postanowienia Sądu stwierdzającego zasiedzenie.

Stanowisko takie potwierdza także doktryna (S. Babiarz w komentarzu do art. 4a ustawy o podatku od spadku i darowizn wersja Lex) oraz orzecznictwo NSA w wyroku z dnia 19 marca 2014 r., sygn. akt II FSK 883/12.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że zgodnie z postanowieniem Sądu z dnia 28 maja 2015 r. zasiedzenie udziału we współwłasności nieruchomości nastąpiło z dniem 6 czerwca 2005 r. Postanowienie to uprawomocniło się 19 czerwca 2015 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w opisanej sytuacji Wnioskodawczyni może skorzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Wnioskodawczyni w pełni przychyla się do stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 19 marca 2014r., sygn. akt II FSK 883/12, rozstrzygnął kwestię dotyczącą podatku od spadku i darowizn w zakresie zwolnienia z tego podatku w przypadku zasiedzenia nieruchomości; przez bliskiego krewnego – na korzyść podatnika.

Zdaniem Wnioskodawczyni – zachodzą tutaj przesłanki do możliwości skorzystania ze zwolnienia na podstawie art. 4a ustawy o podatkach od spadków i darowizn.

Tym samym należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego zgłoszenie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na druk SD-Z2.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zasiedzenia.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „zasiedzenie” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.).

Kwestia zasiedzenia uregulowana została generalnie w art. 172-177 Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 172 § 1 ustawy Kodeks cywilny posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od dwudziestu lat jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Dobra wiara posiadacza istnieje wtedy, gdy posiadacz jest przekonany, że posiada rzecz zgodnie z przysługującym mu prawem, a to przekonanie jest uzasadnione okolicznościami danego przypadku, przy czym dobrą wiarę wyłącza nie tylko pozytywna wiadomość o braku uprawnienia, ale i brak wiadomości spowodowany niedbalstwem. Dobra wiara w powyższym rozumieniu i będąca jej przeciwstawieniem zła wiara pełnią tę samą funkcję we wszystkich stosunkach prawno-rzeczowych.

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego. Skutkiem zasiedzenia jest zatem pierwotne nabycie własności przez posiadacza, który może wystąpić do sądu z wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia. Samo nabycie własności następuje z mocy samego prawa, a orzeczenie stwierdzające nabycie własności przez zasiedzenie ma jedynie charakter deklaratywny.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze zasiedzenia powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie. W myśl art. 5 ww. ustawy obowiązek ten ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do art. 7 ust. 1 tejże ustawy, podstawę opodatkowania, stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 4 ustawy przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia.

Stosownie do regulacji zawartych w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania. W tym przypadku nie stosuje się przepisu dotyczącego kwoty wolnej od opodatkowania na podstawie zaliczenia nabywcy do odpowiedniej grupy podatkowej, bowiem art. 9 ust. 1, który stanowi o tejże kwocie wolnej nie ma – na mocy powołanego art. 15 ust. 2 ww. ustawy – w tym przypadku zastosowania.

Zgodnie z art. 17a ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż na mocy postanowienia Sądu z 25 maja 2015 r., prawomocnego z dniem 19 czerwca 2015 r., Wnioskodawczyni nabyła przez zasiedzenie udział we własności nieruchomości. Przed stwierdzeniem zasiedzenia na rzecz Wnioskodawczyni prawo do nieruchomości przysługiwało jej rodzicom (G.K. i E.K.).

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż ponieważ należy do kategorii zstępnych, o których mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadku I darowizn, to zachodzą przesłanki do zastosowania zwolnienia podatkowego, o którym mowa w tym przepisie. Tym samym należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego zgłoszenie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na druk SD-Z2.

Z powyższym stanowiskiem nie można się zgodzić.

Zgodnie bowiem z treścią art. 4a. ust. 1 pkt 1 ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Powyższy przepis wyraźnie wskazuje na stosunek osobisty łączący zbywcę z nabywcą rzeczy lub praw majątkowych. Nabycie tytułem zasiedzenia jest tzw. nabyciem pierwotnym dokonywanym przez posiadacza nieruchomości niebędącego jej właścicielem. Zasiedzenie jest zatem tytułem nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy (lub przez jego poprzedników, których czas posiadania może zostać doliczony, o ile zostaną spełnione wymogi określone w cyt. powyżej Kodeksie cywilnym), czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela. Posiadacz uzyskuje zatem prawo własności niezależnie od poprzedniego właściciela, który je traci na skutek upływu czasu. Nabycie przez zasiedzenie jest nabyciem pierwotnym ex lege, tj. z mocy prawa, nie istnieje zatem stosunek prawny między poprzednim właścicielem a nabywcą nieruchomości w drodze zasiedzenia. Należy również odróżnić poprzednich posiadaczy nieruchomości, których to czas posiadania nieruchomości będącej przedmiotem zasiedzenia można doliczyć do biegu terminu zasiedzenia od faktycznych właścicieli nieruchomości, którzy w wyniku upływu terminu zasiedzenia utracili swoją własność.

Skoro zatem nabycie tytułem zasiedzenia jest nabyciem pierwotnym, to nie ma drugiej strony stosunku prawnego – nie ma zatem zbywcy. Przepis art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn ma zastosowanie do wszystkich przypadków nieodpłatnego nabycia majątku (bez względu na przedmiot nabycia), wymienionych w art. 1 ustawy, z wyjątkiem nabycia z drodze zasiedzenia, które zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego ma charakter pierwotny (następuje wskutek jego długotrwałego posiadania samoistnego). Zatem nie można go utożsamiać z nabyciem od zstępnych np. rodziców, dziadków.

Wobec tego Wnioskodawczyni stosownie do powołanego wyżej art. 17a ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest obowiązana złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru (SD-3), do zeznania podatkowego dołączając dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanego przez Wnioskodawczynię wyroku sądowego należy stwierdzić, że Organ interpretacyjny zapoznał się z orzeczeniem powołanym we wniosku o interpretację, niemniej nie podziela stanowiska w nim zaprezentowanego, czemu dał wyraz w niniejszej interpretacji.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo wskazać należy, iż przedmiotowa interpretacja - zgodnie ze złożonym wnioskiem została wydana wyłącznie dla Wnioskodawczyni. Stosownie bowiem do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.