Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4511-161/15/MK
z 7 września 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 14 maja 2015 r. (data wpływu do Biura – 21 maja 2015 r.), uzupełnionym 20 sierpnia 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwrotu odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 maja 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwrotu odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji.

Ponieważ wniosek nie spełniał wymogów formalnych w piśmie z 28 lipca 2015 r. znak: IBPB-2 -1/4511-161/15/MK wezwano o jego uzupełnienie. Uzupełnienia dokonano 20 sierpnia 2015 r.

W przedmiotowym wniosku i jego uzupełnieniu został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca do 15 września 2014 r. pełnił funkcję prokurenta w spółce handlowej i miał zawartą umowę zlecenia regulującą zasady pełnienia tej funkcji. We wrześniu 2014 r. Wnioskodawca wypowiedział umowę i prokurę i zaprzestał pełnienia funkcji. Umowa zlecenia zawierała klauzulę konkurencyjną zobowiązującą prokurenta do przestrzegania zakazu konkurencji przez okres 3 lat po rozwiązaniu umowy, w zamian za zapłatę w tym samym okresie, przez spółkę comiesięcznego odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji. Do końca 2014 r. pomimo kierowania do spółki wezwań do zapłaty, Wnioskodawca nie otrzymał żadnej raty odszkodowania za okres od września do grudnia 2014 r. Na przestrzeni miesięcy od stycznia do kwietnia 2015 r. Wnioskodawca otrzymał część należnych mu świadczeń, W związku ze zwłoką dłużnika w realizacji zobowiązań Wnioskodawca po wyznaczeniu dodatkowego terminu, zgodnie z art. 491 Kodeksu cywilnego odstąpił od klauzuli o zakazie konkurencji w całości. Wraz z odstąpieniem Wnioskodawca stosownie do art. 494 Kodeksu cywilnego zwrócił spółce wszystkie otrzymane w 2015 r. kwoty z tytułu zakazu konkurencji.

Zgodnie z postanowieniami Kodeksu cywilnego odstąpienie od umowy wywołuje skutki ex tunc i umowę uznaje się za niezawartą. Stosownie do art. 494 Kodeksu cywilnego strony w wyniku odstąpienia zobowiązane są zwrócić wszystko co otrzymały od drugiej strony na podstawie umowy. Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenia zwracane przez niego w wyniku odstąpienia od klauzuli konkurencyjnej mogą być uznane za zwrot nienależnie pobranych świadczeń na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Według wiedzy Wnioskodawcy były zleceniodawca jako płatnik pobrał i odprowadził zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanych Wnioskodawcy świadczeń z tytułu zakazu konkurencji.

Zgodnie z art. 494 kodeksu cywilnego Wnioskodawca w wyniku odstąpienia zwrócił wszystkie kwoty, które otrzymał od byłego zleceniodawcy na podstawie klauzuli konkurencyjnej, tj. wszystkie kwoty netto przelane na rachunek bankowy wnioskodawcy. Wnioskodawca nie zwracał kwot, których nie otrzymał od byłego zleceniodawcy, tj. kwot ewentualnych potrąceń, których były zleceniodawca dokonał przed wypłatą świadczenia Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy otrzymane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie z tytułu zakazu konkurencji, następnie i 494 Kodeksu cywilnego, stanowi przychód Wnioskodawcy w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy Wnioskodawca zobowiązany jest wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym jako dochód podlegający opodatkowaniu kwoty otrzymane od byłego zleceniodawcy na podstawie klauzuli konkurencyjnej i zwrócone mu przez Wnioskodawcę w wyniku odstąpienia?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy odstąpienie od klauzuli konkurencyjnej wywołało skutek ex tunc i tym samym nie zaistniało zdarzenie, z którym ustawa wiąże powstanie obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności art. 13 tej ustawy. Po stronie Wnioskodawcy nie powstał przychód i Wnioskodawca nie jest zobowiązany uwzględniać w zeznaniu podatkowym za rok 2015 kwot otrzymanych od spółki a następnie zwróconych przez Wnioskodawcę spółce w wyniku odstąpienia od klauzuli konkurencyjnej.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Art. 10 tej ustawy określa źródła przychodów dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednym ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy jest działalność wykonywana osobiście.

Z przepisu art. 13 pkt 8 cyt. ustawy wynika, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

1. osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
2. właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością

–z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Zakwalifikowanie przychodów do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 8 ww. ustawy powoduje, iż na osobach fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osobach prawnych i ich jednostkach organizacyjnych oraz jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, jako płatnikach dokonujących wypłat z powyższych tytułów, ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl tego przepisu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Zaliczkę od dochodów, o których mowa w ust. 1, obliczoną w sposób określony w tym przepisie zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b, pobranej ze środków podatnika przez płatnika, o którym mowa w ust. 1 (art. 41 ust. 1a ww. ustawy).

W myśl art. 410 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 zm.), świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca do 15 września 2014 r. pełnił funkcję prokurenta w spółce handlowej i miał zawartą umowę zlecenia regulującą zasady pełnienia tej funkcji. We wrześniu 2014 r. Wnioskodawca wypowiedział umowę i prokurę i zaprzestał pełnienia funkcji. Umowa zlecenia zawierała klauzulę konkurencyjną zobowiązującą prokurenta do przestrzegania zakazu konkurencji przez okres 3 lat po rozwiązaniu umowy, w zamian za zapłatę w tym samym okresie, przez spółkę comiesięcznego odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji. Do końca 2014 r. pomimo kierowania do spółki wezwań do zapłaty, Wnioskodawca nie otrzymał żadnej raty odszkodowania za okres od września do grudnia 2014 r. Na przestrzeni miesięcy od stycznia do kwietnia 2015 r. Wnioskodawca otrzymał część należnych mu świadczeń, W związku ze zwłoką dłużnika w realizacji zobowiązań Wnioskodawca po wyznaczeniu dodatkowego terminu, zgodnie z art. 491 Kodeksu cywilnego odstąpił od klauzuli o zakazie konkurencji w całości. Wraz z odstąpieniem Wnioskodawca stosownie do art. 494 Kodeksu cywilnego zwrócił spółce wszystkie otrzymane w 2015 r. kwoty z tytułu zakazu konkurencji. Były zleceniodawca jako płatnik pobrał i odprowadził zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanych Wnioskodawcy świadczeń z tytułu zakazu konkurencji. Wnioskodawca w wyniku odstąpienia zwrócił wszystkie kwoty, które otrzymał od byłego zleceniodawcy na podstawie klauzuli konkurencyjnej. Wnioskodawca nie zwracał kwot, których nie otrzymał od byłego zleceniodawcy, tj. kwot ewentualnych potrąceń, których były zleceniodawca dokonał przed wypłatą świadczenia Wnioskodawcy.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż po jego stronie nie powstał przychód i Wnioskodawca nie jest zobowiązany uwzględniać w zeznaniu podatkowym za rok 2015 kwot otrzymanych od spółki a następnie zwróconych przez Wnioskodawcę spółce w wyniku odstąpienia od klauzuli konkurencyjnej.

Z przedstawionym stanowiskiem nie można się zgodzić. W pierwszej kolejności zauważyć należy, iż zgodnie z art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód podatkowy powstaje w momencie otrzymania pieniędzy lub postawienia ich do dyspozycji podatnika. Jeżeli zatem Wnioskodawca w okresie od stycznia do kwietnia 2015 r. otrzymał część należnych mu świadczeń, to w momencie każdorazowego ich otrzymania (postawienia do dyspozycji, np. przelania na konto Wnioskodawcy) powstawał dla Wnioskodawcy przychód (Wnioskodawca zatem przez jakiś czas dysponował tymi środkami pieniężnymi). Fakt, iż później otrzymane środki pieniężne zostały zwrócone spółce nie niweluje momentu powstania przychodu. Spółka wypłacając we wskazanym okresie odszkodowanie pobierała i odprowadzała z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Należy jednak podkreślić, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierają postanowienia regulujące zmniejszenie przychodu do opodatkowania (w sytuacji gdy dana kwota przychodu jest zwracana), a tym samym wskazują w jaki sposób można odzyskać podatek w przypadku dokonania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy.

W sytuacji dokonania w roku podatkowym zwrotu nienależnie pobieranych świadczeń, które uprzednio zwiększały dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, rozliczenie tego zwrotu następuje poprzez zastosowanie jednego z dwóch rozwiązań.

Jedno z rozwiązań przewiduje art. 41b ustawy. Przepis ten dotyczy odejmowaniu przez płatnika od dochodu kwoty zwróconej przez podatnika. Jednak z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca wypowiedział umowę zlecenia. Jednocześnie z wniosku nie wynika, iżby Wnioskodawcę z podmiotem, któremu zwrócił nienależne świadczenie łączyła jakakolwiek umowa, z tytułu której Wnioskodawca otrzymywałby świadczenia. Nie ma zatem możliwości aby podmiot ten mógł odejmować od dochodu kwotę dokonanych zwrotów.

Oprócz procedury polegającej na odejmowaniu przez płatnika od dochodu kwoty zwróconej przez podatnika – która w niniejszej sytuacji nie może mieć zastosowania - ustawodawca wprowadził procedury dokonywania takich odliczeń przez samego podatnika.

Zatem w sytuacji, gdy płatnik nie może dokonać − na podstawie art. 41b ww. ustawy – potrącenia kwoty zwróconej mu przez podatnika z tytułu nienależnie pobranego świadczenia, to podatnik po dokonaniu takiego zwrotu będzie mógł na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy, zmniejszyć dochód przed opodatkowaniem o kwotę dokonanego na rzecz płatnika zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.

W takim bowiem przypadku, zgodnie z regulacją zawartą w art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c, art. 30e i art. 30f, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4-4e i 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot dokonanych w roku podatkowym zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika.

Stosownie zaś do art. 26 ust. 7h cyt. ustawy kwota, o której mowa w ust. 1 pkt 5, przekraczająca kwotę dochodu, o którym mowa w ust. 1, może być odliczona od dochodu uzyskanego w najbliższych kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych.

Z powyższego przepisu wynika, że uprawnienie do rozliczenia zwróconych, nienależnie pobranych świadczeń przysługuje samemu podatnikowi.

Organ podatkowy zauważa, że zarówno ww. przepis art. 41b, jak i ww. przepis art. art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy sytuacji, w której zwracane przez podatnika nienależnie pobrane świadczenia uprzednio zwiększały dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, dlatego też zwrot ten dokonywany powinien być w kwocie brutto, tj. łącznie z pobranymi przez płatnika zaliczkami na podatek dochodowy, co gwarantuje odzyskanie przez podatnika kwoty tych zaliczek.

Biorąc powyższe pod uwagę dokonany przez Wnioskodawcę na rzecz pracodawcy zwrot nienależnie pobranego świadczenia, który uprzednio zwiększył dochód podlegający opodatkowaniu, będzie podlegał odliczeniu od dochodu osiągniętego w tym roku podatkowym, w którym zostanie dokonany zwrot. W przypadku zaś, gdy kwota odliczenia przekroczy kwotę dochodu uzyskanego przez Wnioskodawcę w danym roku, kwota ta będzie mogła zostać odliczona od dochodu uzyskanego w najbliższych kolejno następujących po sobie 5 latach podatkowych.

Odnosząc przedstawione powyżej uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy, stwierdzić należy, że jeśli otrzymany przez Wnioskodawcę przychód okazał się nienależny, to Wnioskodawca powinien dokonać jego zwrotu w pełnej wysokości. Przychodem Wnioskodawcy była bowiem cała kwota otrzymanego odszkodowania, a skoro świadczenia te były nienależne, to ich zwrot powinien dotyczyć łącznej kwoty tych świadczeń. I dopiero wówczas cała kwota zwróconego przychodu (nienależnie pobranego) winna być wykazana do odliczenia.

Zatem, Wnioskodawca winien zwrócić nienależne świadczenie w całej wysokości przychodu, tj. w kwocie niepomniejszonej o pobraną przez płatnika zaliczkę na podatek dochodowy. Jeżeli jednak jak wynika z treści wniosku Wnioskodawca nie zwrócił świadczeń w kwocie uwzględniającej pobrane zaliczki to odliczyć od dochodu będzie mógł jedynie taką część świadczenia, którą istotnie zwrócił spółce.

Kwotę zwróconą w danym roku podatkowym, należy wykazać w zeznaniu składanym za 2015 r. oraz w załączniku PIT/O w pozycji „Zwrot nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększały dochód podlegający opodatkowaniu, jeżeli nie zostały one potrącone przez płatnika”.

Zatem Wnioskodawca ma możliwość odliczenia w zeznaniu rocznym składanym za 2015 r. zwróconej w 2015 roku kwoty nienależnie pobranego świadczenia, które uprzednio zwiększyło dochód podlegający opodatkowaniu. W przypadku zaś, gdy kwota odliczenia przekroczy kwotę dochodu uzyskanego przez Wnioskodawcę w danym roku (2015), kwota ta będzie mogła zostać odliczona od dochodu uzyskanego w najbliższych kolejno następujących po sobie 5 latach podatkowych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.