2015.05.13 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/4512-1-167/15-2/NS
z 13 maja 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 27 lutego 2015 r. (data wpływu 6 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług forfaitingu – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 marca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług forfaitingu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy oraz zamierza w przyszłości świadczyć na rzecz swoich klientów usługę forfaitingu, polegającą na tym, że na podstawie zlecenia wykonania forfaitingu oraz umowy przelewu wierzytelności, Bank realizuje transakcję skupu bez regresu wierzytelności eksportowych zabezpieczonych:

akredytywą otwartą na rzecz klienta banku, a ryzyko banku otwierającego jest zaakceptowane przez Spółkę (w tym przypadku podpisywane jest zlecenie wykonania forfaitingu oraz umowa przelewu wierzytelności z tytułu akredytywy),
wekslem poręczonym przez bank, którego ryzyko zostało zaakceptowane przez Spółkę, wystawionym na rzecz klienta (w tym przypadku podpisywane jest zlecenie wykonania forfaitingu, zaś klient indosuje weksel na bank).

W dalszej kolejności bank, jako podmiot otwierający akredytywę lub poręczający weksel, ma prawo dochodzić wierzytelności od dłużnika.

Spółka nie wykonuje na rzecz zbywcy żadnych innych czynności poza nabyciem wierzytelności w ramach wykonania zlecenia forfaitingu.

Ponadto przedmiotem forfaitingu są należności od podmiotów zagranicznych w obrocie dewizowym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Jak prawidłowo opodatkować podatkiem od towarów i usług opisane w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym zawierane przez Spółkę transakcje?

Zdaniem Wnioskodawcy, zawierane przez niego transakcje będą zwolnione od podatku od towarów i usług (dalej: VAT) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), dalej: „ustawa o VAT”, tj. jako usługi w zakresie długów.

Świadczone przez Spółkę usługi polegają na udzieleniu zbywcy wierzytelności finansowania, które jednocześnie stanowi o ekonomicznym sensie całej transakcji.

Świadczone usługi w zakresie zawieranych umów forfaitingu nie mogą być kwalifikowane jako czynności ściągania długów, w tym faktoring. Spółka egzekwuje bowiem wierzytelności na swoją rzecz i we własnym imieniu. Bank nie wykonuje również żadnych innych czynności na rzecz cedenta, w szczególności nie świadczy usług w zakresie administrowania wierzytelnościami.

Z tytułu udzielonego finansowania Spółka uzyskuje wynagrodzenie w postaci zdyskontowanych odsetek. Jednocześnie Spółka nie pobiera żadnego innego dodatkowego wynagrodzenia w związku z zawarciem umowy forfaitingu.

W konsekwencji, w związku z faktem, że gospodarczym celem zawieranych umów jest pozyskanie przez cedenta finansowania i jest on jednocześnie beneficjentem zawieranej umowy forfaitingu wyłącznie w tym wymiarze, Spółka wskazuje jak we wstępie.

Uzasadnienie stanowiska Spółki.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 omawianej ustawy wskazuje, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W świetle art. 8 ust. 1 wymienionej ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Z powyższego wynika, że wszelkie świadczenia, zarówno te polegające na działaniu, jak i zaniechaniu, które nie stanowią dostawy towarów, będą przedmiotem opodatkowania VAT jako świadczenie usług, o ile zostaną dokonane za wynagrodzeniem. Konieczne jest zatem istnienie dwóch stron stosunku prawnego – usługodawcy i usługobiorcy, z których jedna świadczy usługę a druga za tę usługę płaci wynagrodzenie. Wnioskodawca przy tym zaznacza, że pomiędzy wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem musi istnieć wyraźny i bezpośredni związek (podobnie również NSA w wyroku z dnia 19 marca 2012 r., sygn. akt I FPS 5/11).

Na powyższy aspekt zwrócił również uwagę Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10, w którym wskazał, że w sytuacji, w której: „(...) cesjonariusz wierzytelności nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia od cedenta, (...) nie dokonuje czynności z zakresu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 szóstej dyrektywy, ani nie świadczy usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 tej dyrektywy.

Istnieje wprawdzie różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży.

Jednakże, odmiennie niż prowizja z tytułu faktoringu i premia del credere, które w sporze w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring otrzymywał faktor, w sprawie przed sądem odsyłającym różnica ta nie stanowi bezpośredniego wynagrodzenia z tytułu usługi świadczonej przez nabywcę cedowanych wierzytelności.

Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”.

Powyższe wnioski zostały również potwierdzone w przytoczonym już wyroku z dnia 19 marca 2012 r. wydanym przez NSA w składzie siedmiu sędziów, sygn. akt I FPS 5/11. Sąd wskazał w nim, że należy podzielić pogląd, zgodnie z którym transakcja nabycia na własne ryzyko trudnej wierzytelności za cenę niższą niż jej wartość nominalna nie może być kwalifikowana jako świadczenie przez nabywcę wierzytelności usługi w rozumieniu ustawy o VAT.

Wnioskodawca bowiem wskazuje, że w opisanym stanie faktycznym Spółka dokonuje nabycia wierzytelności pieniężnej we własnym imieniu i na własny rachunek. Zatem realizacja przysługujących Spółce uprawnień wynikających ze statusu wierzyciela będzie związana z naturalną praktyką funkcjonującą w obrocie gospodarczym, tj. egzekwowaniem własnych praw. W szczególności poza zakresem działań Banku pozostają wszelkie czynności związane z wierzytelnością, które zostałyby wykonane na rzecz cedenta.

W tym miejscu Spółka wskazuje, iż zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Jednocześnie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się również od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

W świetle natomiast art. 43 ust. 15 pkt 1 omawianej ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do m.in.: czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Analizując wyżej przytoczone regulacje Wnioskodawca zauważa, że w ich świetle zasadą jest zwolnienie z opodatkowania VAT szeroko pojętych transakcji finansowych. Zwolnienie to nie obejmuje jednak swoim zakresem usług polegających na windykacji, ściąganiu długów.

W tym miejscu Spółka zauważa, że umowa forfaitingu nie jest uregulowana w prawie polskim. Należy ona zatem do umów nienazwanych. Brak jest również jej definicji zarówno na poziomie krajowych, jak i unijnych regulacji z zakresu VAT. Wnioskodawca również przypomina, że strony stosunku prawnego mają swobodę w kreowaniu treści zawieranych umów. Oczywistą konsekwencją jest fakt, że umowy forfaitingu mogą zawierać zatem różne postanowienia w zależności od wzajemnych ustaleń i aktualnych potrzeb stron stosunku prawnego.

Uwzględniając powyższe oraz mając na uwadze harmonizację VAT na terytorium Unii Europejskiej naturalnym jest potrzeba dokonania ekonomicznej analizy zawartych przez Spółkę transakcji ze szczególnym uwzględnieniem ich celu.

W swoim orzecznictwie TSUE wielokrotnie podkreślał, że dla prawidłowego określenia skutków na gruncie VAT kluczowym jest analiza ekonomicznego sensu transakcji (np. w wyroku TSUE z dnia 22 grudnia 2010 r., w sprawie C-277/09).

Pogląd ten został wyrażony również przez NSA w wyroku z dnia 21 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1388/12, w którym sąd wskazał, że: „(...) przy interpretacji pojęć użytych w ustawie o podatku od towarów i usług decydujące znaczenie ma walor i skutki ekonomiczne danej czynności opodatkowanej a nie jego definicja w krajowym prawie cywilnym, które przecież w każdym państwie członkowskim jest inne. Ma to niewątpliwie istotne znaczenie w odniesieniu do zwolnień od podatku od towarów i usług. Przepisy odnoszące się do zwolnień bowiem powinny być interpretowane ściśle i jednolicie we wszystkich państwach członkowskich”.

W ocenie Spółki, bezsprzecznie celem zawieranych przez nią transakcji wykupu nieprzedawnionych i niewymagalnych wierzytelności jest zapewnienie finansowania cedentowi. Bank nie wykonuje bowiem na jego rzecz żadnych innych czynności pozostających w związku z tą transakcją. Nie można więc uznać, że Spółka świadczy na rzecz zbywcy wierzytelności czynności ściągania długów. Owszem, Bank może podjąć czynności zmierzające do egzekwowania wierzytelności, ale czynności te będą za każdym razem wykonywane w imieniu i na rzecz Banku (podobnie NSA w wyroku z dnia 19 grudnia 2014 r., sygn. akt I FSK 1992/13).

Zbycie wierzytelności jest zatem jedynie środkiem do uzyskania głównego celu transakcji, tj. do uzyskania finansowania przez zbywcę. Działanie Banku sprowadza się więc do udostępnienia środków finansowych w zamian za niewymagalną i nieprzedawnioną jeszcze wierzytelność, co pozwala zbywcy na uniknięcie konieczności zaciągania dodatkowych zobowiązań finansowych. Opisywany cel samej transakcji znajduje również potwierdzenie w sposobie ustalenia ceny za nabywaną wierzytelność. Od jej wartości bowiem potrącane są odsetki dyskontowe za okres, na który udzielone jest finansowanie, tj. do momentu wymagalności nabytej wierzytelności. W analogiczny sposób kalkulowane jest wynagrodzenie przy udzielaniu pożyczki czy też kredytu.

Jednocześnie, pobierane przez Spółkę wynagrodzenie nie jest wynagrodzeniem za ściąganie długów, w szczególności za świadczenie usługi faktoringu. Faktoring bowiem obejmuje swoim zakresem dokonanie szeregu innych czynności dodatkowych poza samym nabyciem wierzytelności. W opisywanym przypadku transakcja zaś dotyczy jedynie nabycia wierzytelności celem udzielenia zbywcy finansowania i nie uwzględnia świadczenia przez Bank żadnych innych usług polegających na windykacji długów na rzecz zbywcy wierzytelności.

Podsumowując, w opisywanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym Spółka dokonuje jedynie czynności finansowania zbywcy wierzytelności. Jednocześnie nie są podejmowane przez Bank żadne inne czynności wykonywane na rzecz cedenta. Należy więc uznać, że celem gospodarczym zawierania umów forfaitingu jest uzyskanie przez zbywcę wierzytelności środków finansowych ze strony Banku. W takim też świetle należy dokonać interpretacji przywoływanych przepisów ustawy o VAT. Skoro Spółka nabywa wierzytelności w swoim imieniu i na swoją rzecz nie można przyjąć, że jednocześnie dokonuje czynności ściągania długów na rzecz podmiotu sprzedającego wierzytelność. W przypadku bowiem realizacji omawianych czynności ściągania długów będą się one odbywały tylko i wyłącznie na rzecz Spółki. Dokonując czynności z zakresu udzielenia finansowania Spółka nie otrzymuje również żadnego dodatkowego wynagrodzenia np. prowizji, które mogłoby wskazywać, że świadczona jest dodatkowa usługa polegająca na uwolnieniu zbywcy od operacji odzyskania i ryzyka niespłacenia długu. Jednocześnie otrzymywane przez Bank wynagrodzenie w sposób bezpośredni można połączyć z udzielonym kontrahentowi finansowaniem za okres od daty sprzedaży wierzytelności do daty terminu jej wymagalności.

W konsekwencji Spółka stoi na stanowisku, że zawierane przez nią transakcje będą zwolnione od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, tj. jako usługi w zakresie długów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla uznania, że świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że w oparciu o art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i ust. 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przy czym zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 ustawy, zwalnia się od podatku:

usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę – pkt 38;
usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę – pkt 39;
usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług – pkt 40;
usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 131, poz. 763), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie – pkt 41.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej (art. 43 ust. 13 ustawy).

Natomiast w myśl art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Ponadto, zgodnie z zapisem art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13 nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Z powyższego wynika zatem, że usługi dotyczące długów – co do zasady – korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie cyt. wyżej art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Jednakże w odniesieniu do usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy, tj. m.in. w odniesieniu do usług ściągania długów, w tym factoringu, nie stosuje się zwolnienia od podatku.

Należy zauważyć, że wskazane wyżej wyłączenie usług ściągania długów i faktoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, str. 1, z późn. zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. Ponieważ stosownie do ww. przepisu Państwa Członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom transakcje, łącznie z negocjacjami, dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyjątkiem jednakże odzyskiwania długów i factoringu.

Ponadto, w myśl przepisu art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1, z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy oraz zamierza w przyszłości świadczyć na rzecz swoich klientów usługę forfaitingu, polegającą na tym, że na podstawie zlecenia wykonania forfaitingu oraz umowy przelewu wierzytelności, Bank realizuje transakcję skupu bez regresu wierzytelności eksportowych zabezpieczonych:

akredytywą otwartą na rzecz klienta banku, a ryzyko banku otwierającego jest zaakceptowane przez Spółkę (w tym przypadku podpisywane jest zlecenie wykonania forfaitingu oraz umowa przelewu wierzytelności z tytułu akredytywy),
wekslem poręczonym przez bank, którego ryzyko zostało zaakceptowane przez Spółkę, wystawionym na rzecz klienta (w tym przypadku podpisywane jest zlecenie wykonania forfaitingu, zaś klient indosuje weksel na bank).

Świadczona przez Spółkę usługa, czyli skup bez regresu wierzytelności eksportowych, polega na wykupieniu przez Bank wierzytelności przed terminem ich płatności przez dłużnika, po potrąceniu odsetek dyskontowych. Wierzytelności skupowane są więc po cenie równej ich wartości nominalnej, od której potrącane są odsetki dyskontowe stanowiące wynagrodzenie Banku. W dalszej kolejności Bank, jako podmiot otwierający akredytywę lub poręczający weksel, ma prawo dochodzić wierzytelności od dłużnika. Spółka nie wykonuje na rzecz zbywcy żadnych innych czynności poza nabyciem wierzytelności w ramach wykonania zlecenia forfaitingu.

Wątpliwości Wnioskodawcy w analizowanej sprawie dotyczą wskazania, jak prawidłowo opodatkować podatkiem od towarów i usług opisane w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym zawierane przez Spółkę transakcje.

Należy wskazać, że usługi ściągania długów, faktoringu i forfaitingu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

Powyższe oznacza, że to od treści umowy i od dokonanych między stronami ustaleń zależy charakter umowy związanej z obsługą finansową.

Umowa zawarta pomiędzy cedentem a cesjonariuszem polega w takim przypadku na przelewie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, który przejmuje wierzytelność w celu jej realizacji we własnym imieniu.

Natomiast forfaiting jest to forma operacji rozliczeniowej polegająca na skupie należności terminowych w postaci weksli, z wyłączeniem prawa regresu wobec odstępującego weksel.

Forfaiting najczęściej wykorzystywany jest przy operacjach zagranicznych i jest formą bezgotówkowej zapłaty w rozliczeniach zagranicznych. Forfaiting proponowany jest docelowo polskim eksporterom, którzy poszukują nowych źródeł szybkiego finansowania, oraz eksporterom zagranicznym, którzy są dostawcami dóbr i usług dla istniejących bądź potencjalnych klientów forfaitera o dobrej sytuacji finansowej lub będących jego kluczowymi klientami. Operacje takie są dosyć kosztowne w porównaniu z operacjami wekslowo-kredytowymi. Forfaiting często dotyczy obrotu wekslowego, przy forfaitingu ryzyko niewypłacalności dłużnika przechodzi w całości na instytucję forfaitingową (jest to wymóg), przedmiotem forfaitingu są wierzytelności krótko-, średnio- i długoterminowe, od 6 miesięcy do 7 lat (a nawet dłużej). Instytucja przeprowadzająca forfaiting liczy odsetki według wyższej niż nominalna stopy procentowej, stąd nierzadko forfaitingiem zajmują się banki.

Transakcje tego rodzaju bez wątpienia powodują „uwolnienie” pierwotnych wierzycieli (cedentów) od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowią czynności odzyskiwania długów, wyłączone ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Dodatkowo wskazać należy, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując faktoring, o którym mowa w Szóstej Dyrektywie podkreślił, że działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, podejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13 B(d)(3) tej Dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w jej przepisie.

Ponadto, w wyroku z dnia 28 października 2008 r. w sprawie C-175/09 Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs przeciwko AXA UK plc. Trybunał orzekł, że „aby można było mówić o czynności dotyczącej przelewów, świadczone usługi muszą skutkować przelewem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych”. Dalej w tym samym orzeczeniu TSUE wskazał, że „Zgodnie z orzecznictwem Trybunału, pojęcie windykacji należności w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy obejmuje czynności finansowe mające na celu zapłatę długu pieniężnego (zob. ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 78).

(…) Nie ma znaczenia, że omawiana usługa jest świadczona w chwili, gdy wierzytelności te stają się wymagalne. Brzmienie art. 13 część B lit. d) pkt 3 in fine szóstej dyrektywy obejmuje wszelką windykację należności, a zakres zastosowania tego przepisu nie jest ograniczony wyłącznie do wierzytelności, które nie zostały zapłacone terminowo. Ponadto usługa faktoringu, której wszystkie postaci objęte są pojęciem windykacji należności (zob. ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 77) nie ogranicza się do wierzytelności, w odniesieniu do których dłużnik już zalega z zapłatą. Faktoring może także obejmować wierzytelności, które nie stały się wymagalne i które zostaną zapłacone z chwilą, gdy staną się wymagalne”.

W świetle powyższego celem przedmiotowych transakcji będzie właśnie ściąganie długów. To zaś skutkuje, w tym konkretnym przypadku, wyłączeniem transakcji ze zwolnienia od opodatkowania.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz dokonaną analizę stwierdzić należy, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi nie mogą/nie będą mogły korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38-41 ustawy. Tym samym usługa forfaitingu podlega/będzie podlegała opodatkowaniu stawką podatku w wysokości 23%, zgodnie z art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy.

Na ocenę prawidłowości analizowanej kwestii nie mogą wpłynąć powoływane przez Wnioskodawcę orzeczenia sądów administracyjnych, bowiem zapadają one w odniesieniu do indywidualnych i właściwych tylko im stanów faktycznych. W związku z powyższym, nie negując takiego orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w których zostały wydane.

Interpretacja dotyczy:

zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,
zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin