Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4511-98/15/MZ
z 18 sierpnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 29 kwietnia 2015 r. (data wpływu do Biura – 30 kwietnia 2015 r.), uzupełnionym 10 i 30 lipca 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku zapłaty podatku od otrzymanych na podstawie wyroku sądowego odsetek od zadośćuczynienia i odszkodowania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 kwietnia wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku zapłaty podatku od otrzymanych na podstawie wyroku sądowego odsetek od: zadośćuczynienia, renty wyrównawczej i odszkodowania.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w pismach z 1 i 17 lipca 2015 r. znak: IBPB-2-1/4511-98/15/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 10 i 30 lipca 2015 r.

W przedmiotowym wniosku, po jego uzupełnieniach, został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 2007 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi – został potrącony przez samochód, ubezpieczony w Towarzystwie Ubezpieczeniowym X. Z powodu wypadku przyznano Wnioskodawcy umiarkowany stopień niepełnosprawności oraz rentę. W celu uzyskania odszkodowania i dochodzenia roszczeń Wnioskodawca podpisał umowę z E. Sp. z o.o.

Wyrokiem Sądu z 23 września 2014 r. (prawomocnym) zasądzono na rzecz Wnioskodawcy:

• kwotę zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami – odsetki naliczone od kwoty 12.000 zł, od 9 września 2008 r. do dnia zapłaty; od kwoty 20.000 zł, od 17 września 2013 r. do dnia zapłaty,
• kwoty skapitalizowanej renty wyrównawczej wraz z ustawowymi odsetkami – odsetki naliczone od kwoty 58.327,97 zł, od 17 września 2013 r. do dnia zapłaty; od kwoty 9.208,49 zł, od 2 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty,
• kwotę odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami – odsetki naliczone od kwoty 11.876 zł, od 17 września 2013 r. do dnia zapłaty.
  
  

Sumę powyższych kwot Towarzystwo Ubezpieczeniowe X jednorazowo wraz z odsetkami przelało na konto E. Sp. z o.o., która po potraceniu prowizji, przelała te kwoty na konto Wnioskodawcy.

W styczniu 2015 r. Towarzystwo Ubezpieczeniowe X przesłało Wnioskodawcy informację PIT-8C, obejmującą ww. odsetki.

Wnioskodawca w rozliczeniu rocznym wykazał odsetki – pomniejszone o prowizję E. Sp. z o.o.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Jak należało złożyć zeznanie podatkowe:

• wykazać odsetki z informacji PIT-8C w całości i odprowadzić podatek?
• wykazać odsetki pomniejszone o prowizję E. Sp. z o.o. i odprowadzić podatek?
• nie wykazywać odsetek w zeznaniu podatkowym?
  
  

Zdaniem Wnioskodawcy, odsetki od zasądzonego w toku likwidacji szkody odszkodowania stanowią część składową zasądzonej sumy pieniężnej a zarazem formę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i są zwolnione od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną. Ww. przepis nie różnicuje odszkodowań, czy zadośćuczynień otrzymanych w wyniku szkody majątkowej czy niemajątkowej. Oznacza to, że świadczenie otrzymane przez uprawnionego wraz z odsetkami podlega normie prawnej tego przepisu i jest w całości zwolnione od opodatkowania.

Według Wnioskodawcy, odsetki należy potraktować jako odszkodowanie, które jest dla nich świadczeniem głównym i zastosować do nich zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca wskazał, że stanowisko takie zgodne jest z orzecznictwem sądowym w tego rodzaju sprawach.

Zdaniem Wnioskodawcy, w tym stanie rzeczy brak jest podstaw do wystawienia PIT-8C celem wykazania odsetek od odszkodowania jako innego źródła dochodu podlegającego opodatkowaniu.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w części odnoszącej się do odsetek od zadośćuczynienia i odszkodowania. W pozostałym zakresie wniosku, w części odnoszącej się do odsetek od renty wyrównawczej, zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W treści art. 10 ust. 1 ww. ustawy zostały określone źródła przychodów, gdzie w pkt 9 wymieniono inne źródła.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3c powołanej ustawy wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymanej na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.
   
   

W myśl art. 805 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.) przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1. przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2. przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.
   
   

Na podstawie art. 15 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. z 2013 r., poz. 950, z późn. zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w postępowaniu, o którym mowa w art. 16, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie służy wyrównaniu krzywdy, odszkodowanie naprawieniu powstałej szkody. Zadośćuczynienie i odszkodowanie ma służyć naprawieniu uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych jak i niematerialnych).

Z sytuacji przedstawionej we wniosku oraz jego uzupełnieniu wynika, że Wnioskodawca w 2007 r. uległ wypadkowi komunikacyjnemu (potrąceniu przez samochód), w wyniku którego jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Sprawca wypadku był ubezpieczony od odpowiedzialności w Towarzystwie Ubezpieczeniowym X. Z powodu wypadku przyznano również Wnioskodawcy rentę. W celu uzyskania świadczeń od ubezpieczyciela z powodu tego wypadku, Wnioskodawca skierował sprawę do Sądu, udzielając pełnomocnictwa E. Sp. z o.o. Sąd w wyroku z 23 września 2014 r. (prawomocnym) zasądził od Towarzystwa Ubezpieczeniowego X na rzecz Wnioskodawcy:

• wypłatę zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami – odsetki naliczone od kwoty 12.000 zł, od 9 września 2008 r. do dnia zapłaty; od kwoty 20.000 zł, od 17 września 2013 r. do dnia zapłaty,
• wypłatę skapitalizowanej renty wyrównawczej wraz z ustawowymi odsetkami – odsetki naliczone od kwoty 58.327,97 zł, od 17 września 2013 r. do dnia zapłaty; od kwoty 9.208,49 zł, od 2 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty,
• wypłatę odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami – odsetki naliczone od kwoty 11.876 zł, od 17 września 2013 r. do dnia zapłaty.
  
  

Sumę powyższych kwot Towarzystwo Ubezpieczeniowe X jednorazowo wraz z odsetkami przelało na konto E. Sp. z o.o., która po potraceniu prowizji, przelała te kwoty na konto Wnioskodawcy.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Stosownie do art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Natomiast instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Z tych względów – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy – wyłączenie z opodatkowania należności głównej (zadośćuczynienia/odszkodowania) nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń – zwalnia od opodatkowania jedynie należność główną, tj. odszkodowania/zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego. A zatem odsetki od zadośćuczynienia czy odszkodowania nie są zwolnione od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tego rodzaju odsetki stanowią przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej.

W myśl bowiem art. 20 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Zauważyć należy, że powołany wyżej przepis wymienia określone rodzaje przychodów stanowiące pewien katalog o charakterze otwartym, a tym samym nie rozstrzyga w sposób ostateczny co jest przychodem z „innych źródeł”. Użycie przez ustawodawcę zwrotu „w szczególności” przesądza, że przedmiotowy katalog nie ma charakteru zamkniętego, wyczerpującego. Innymi słowy, przychody niemieszczące się w źródłach przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8a ww. ustawy i niewymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych przewidzianych w tej ustawie stanowią przychody z innych źródeł. Zatem o przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić – co do zasady – w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa, należy zatem stwierdzić, że kwota zasądzonych w wyroku z 23 września 2014 r. m.in. odsetek od zadośćuczynienia wraz z kwotą odsetek zasądzonych tymże wyrokiem od odszkodowania stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten Wnioskodawca – stosownie do art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – winien wykazać w rozliczeniu rocznym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał zasądzone odsetki i zapłacić należny z ww. tytułu podatek.

Prowizja, którą pobrała firma pośrednicząca w wyegzekwowaniu należności stanowi dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodu. Należy mieć jednakże na uwadze treść art. 22 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z którego wynika, że jeżeli część dochodów z tego samego źródła jest opodatkowana a część jest wolna od opodatkowania koszty uzyskania przychodu winny być ustalone w takim stosunku, w jakim pozostaje dochód podlegający opodatkowaniu wobec dochodu zwolnionego z opodatkowania. Do kosztów uzyskania przychodu z tytułu wypłaconych odsetek Wnioskodawca może zaliczyć zatem jedynie część prowizji pobranej przez E. Sp. z o.o., w wysokości odpowiadającej proporcji uzyskanych w 2014 r. odsetek (podlegających opodatkowaniu) w ogólnej kwocie świadczenia otrzymanego na podstawie wyroku sądu.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.