2015.05.07 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP5/4512-1-6/15-6/KG
z 7 maja 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa przedstawione we wniosku z dnia 12 stycznia 2015 r. (data wpływu 14 stycznia 2015 r.), uzupełnionym pismami z dnia 7 kwietnia 2015 r. (data wpływu 9 kwietnia 2015 r.) i z dnia 30 kwietnia 2015 r. (data wpływu 5 maja 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 7 kwietnia 2015 r. o doprecyzowanie opisu sprawy oraz jednoznaczne określenie przedmiotu wniosku oraz pismem z dnia 30 kwietnia 2015 r. o informacje wyjaśniające opis sprawy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa (dalej: Spółka) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek osobom fizycznym poza systemem bankowym. Wszystkie umowy pożyczki objęte są ubezpieczeniem ich przez pożyczkobiorców, co odbywa się w ramach Umowy Generalnej (dalej: Umowa Generalna) zawartej w dniu 25 września 2008 r. pomiędzy Spółką oraz S. Spółka Akcyjna (dalej: S).

Realizacja Umowy Generalnej odbywa się na podstawie zawartej w dniu 31 grudnia 2008 r. umowy agencyjnej, zgodnie z którą Spółka, jako agent ubezpieczeniowy zobowiązała się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, za wynagrodzeniem, do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz S lub stałego pośredniczenia, przy zawieraniu z klientami lub świadczeniu usług związanych z obsługą umów ubezpieczenia zawartych za jej pośrednictwem oraz innych umów ubezpieczenia, których obsługę powierzył mu S na podstawie odrębnego pełnomocnictwa.

Zgodnie z treścią udzielonego pełnomocnictwa, S upoważnił Spółkę do wykonywania czynności agencyjnych związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz S:

w zakresie ubezpieczeń Działu I, zgodnie z załącznikiem do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124. poz. 1151, z późn. zm.);
na podstawie następujących rodzajów Ogólnych Warunków Ubezpieczeń: Umowa Generalna w sprawie zawarcia grupowego ubezpieczenia na życie osób zaciągających pożyczki gotówkowe w Spółce, kod produktu BA2, Dział/Grupa ustawowa I/1 oraz I/5.

Za wykonywane na rzecz S czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego Spółka otrzymuje stosowne wynagrodzenie w postaci prowizji za zawieranie lub/i pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia lub/i z tytułu obsługi umowy ubezpieczenia w okresie jej trwania.

Spółka planuje wraz z S zmianę w zakresie umowy regulującej kwestie współpracy, a mianowicie, współpraca ma odbywać się wyłącznie na podstawie umowy agencyjnej (z pominięciem Umowy Generalnej) o treści analogicznej jak dotychczasowa umowa agencyjna, a zmianie uległoby głównie pełnomocnictwo udzielone Spółce, które po zmianie upoważniałoby Spółkę do wykonywania czynności agencyjnych związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz S:

w zakresie ubezpieczeń Działu I, zgodnie z załącznikiem do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151, z późn. zm.);
na podstawie następujących rodzajów Ogólnych Warunków Ubezpieczeń: Umowa Agencyjna w sprawie zawarcia indywidualnego ubezpieczenia na życie osób zaciągających pożyczki gotówkowe w Spółce, kod produktu BA2, Dział/Grupa ustawowa I/1 oraz I/5.

Różnica pomiędzy obecnym stanem faktycznym a stanem przyszłym polegać będzie na tym, że:

obecnie Spółka występuje zarówno jako pośrednik, jak i ubezpieczający (w ramach ubezpieczenia grupowego, obejmującego klienta zaciągającego pożyczkę w Spółce);
po zmianie, Spółka występowała będzie wyłącznie jako pośrednik, a ubezpieczającym będzie klient zaciągający pożyczkę w Spółce.

W piśmie z dnia 7 kwietnia 2015 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, Zainteresowany wskazał, że zgodnie z planowaną umową agencyjną Spółka, jako Agent Ubezpieczeniowy będzie zobowiązana, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, za wynagrodzeniem, do stałego wykonywania czynności faktycznych i czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz S oraz do świadczenia usług związanych z obsługą umów ubezpieczenia zawartych za pośrednictwem Agenta Ubezpieczeniowego oraz innych umów ubezpieczenia, których obsługę powierzyła mu S, na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa, stanowiącego załącznik nr 1 do planowanej umowy. Pełnomocnictwo obejmowało będzie, jak wskazano we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, upoważnienie Spółki do wykonywania czynności agencyjnych związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz S:

w zakresie ubezpieczeń Działu 1, zgodnie z załącznikiem do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151, z późn. zm.);
na podstawie następujących rodzajów Ogólnych Warunków Ubezpieczeń: Umowa Agencyjna w sprawie zawarcia indywidualnego ubezpieczenia na życie osób zaciągających pożyczki gotówkowe w Spółce, kod produktu BA2, Dział/Grupa ustawowa I/1 oraz I/5.

W zakresie przyjętego zlecenia Agent Ubezpieczeniowy wykonywać będzie działalność agencyjną oraz czynności agencyjne, przy pomocy osób fizycznych spełniających wymogi art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1154, z późn. zm.).

W odniesieniu do szczegółowych, konkretnych czynności wykonywanych przez Spółkę, jako Agenta Ubezpieczeniowego, Spółka zobowiązana będzie w szczególności do:

wypełniania obowiązków określonych przepisami ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym, w szczególności art. 13 przedmiotowej Ustawy, a także rekomendacji i wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego, których stosowanie będzie możliwe i których strony uznają za celowe ze względu na charakter głównej działalności Agenta Ubezpieczeniowego;
udzielania informacji o S jako zakładzie ubezpieczeń oraz rzetelnego prezentowania klientom, z którymi zawiera umowy ubezpieczenia, produktów oferowanych przez S;
dostarczania klientom i przyjmowania od klientów wniosków o zawarcie umowy ubezpieczenia oraz innych druków, wymaganych przepisami wewnętrznymi S, po ich uprzednim przekazaniu Agentowi, oraz pomocy klientom przy ich wypełnianiu, jak również przekazywania ich do S, w terminach zgodnych z obowiązującymi przepisami wewnętrznymi;
informowania S o wiadomych mu faktach zatajenia prawdy lub podania nieprawdy przez ubezpieczających/ubezpieczonych przy składaniu przez nich oświadczeń woli;
obsługi klientów w zakresie związanym z kontynuacją zawartych umów ubezpieczenia oraz zapewnieniu im możliwości sprawnego zawierania umów ubezpieczenia na następne okresy lub odnawiania takich umów;
o ile wynika to z udzielonego Agentowi Ubezpieczeniowemu pełnomocnictwa, przyjmowania od ubezpieczającego wpłat składek ubezpieczeniowych za pokwitowaniem, lub informowania ubezpieczającego o numerze rachunku bankowego S, na które należy dokonywać wpłat składek ubezpieczeniowych i nadzorowania terminowego ich uiszczania;
rozliczania się z zainkasowanych składek z tytułu zawartych umów ubezpieczenia oraz druków ścisłego zarachowania, zgodnie z zasadami przedstawionymi w Załączniku nr 2 do planowanej Umowy;
niezwłocznego informowania na piśmie S o utracie lub kradzieży jakichkolwiek druków, a w szczególności druków ścisłego zarachowania;
wykonywania innych powierzonych czynności określonych przez S w pełnomocnictwie, niezbędnych do prawidłowej obsługi klienta i/lub wynikających z istotnych potrzeb S;
doskonalenia umiejętności zawodowych, w szczególności uczestniczenia w organizowanych przez S szkoleniach oraz weryfikowanie tych umiejętności zawodowych i poziomu wiedzy, w szczególności na podstawie analizy zgłaszanych skarg i wniosków klientów;
stosowania przepisów wewnętrznych S;
podejmowania, w zakresie prowadzonych spraw, wszelkich czynności potrzebnych do ochrony praw S;
każdorazowego włączania do dokumentacji Agenta Ubezpieczeniowego odrębnego oświadczenia klienta o zapoznaniu się z przekazanymi mu informacjami o wszystkich czynnikach, które mają wpływ na podjęcie decyzji dotyczącej zawarcia lub przystąpienia do umowy ubezpieczenia, w tym o minimalnym zakresie ochrony ubezpieczeniowej wymaganej przez Agenta Ubezpieczeniowego w jego głównej działalności gospodarczej oraz o możliwości wyboru oferty innego zakładu ubezpieczeniowego niż S pod warunkiem zapewnienia tej samej ochrony, a także do włączenia do dokumentacji:
1. dowodu przekazaniu klientowi dokumentu, o którym mowa w § 5 ust. 1 pkt 2 ppkt g planowanej umowy;
2. odrębnego oświadczenia klienta o wyborze uprawnionego do świadczenia z umowy ubezpieczenia;
3. jeśli zaistnieją przesłanki do sporządzenia takowej, pisemnego uzasadnienia odmowy akceptacji przedstawionej przez klienta ochrony ubezpieczeniowej od innego zakładu ubezpieczeniowego wraz z dowodem przekazania jej klientowi,
ustalania takiej polityki wynagrodzeń dla osób, o których mowa w 3 ust. 1 umowy, która zakłada brak zależności wysokości wynagrodzeń jedynie od liczby sprzedanych produktów ubezpieczeniowych (bez uwzględnienia ich dopasowania do indywidualnych potrzeb i możliwości klientów);
identyfikowania i monitorowania czynników powodujących wystąpienie ryzyka reputacji i ryzyka prawnego (ewentualnego roszczenia) na wypadek przypadków niedopasowania produktów do potrzeb klienta z uwzględnieniem potrzeby budowania długoterminowej relacji;
opracowania procedur postępowania zapobiegających oferowaniu produktów ubezpieczeniowo-inwestycyjnych niedostosowanych do potrzeb i możliwości klientów, obejmujących zarówno proces sprzedaży, jak i działania marketingowe;
opracowania procedur dochodzenia roszczeń ubezpieczeniowych i podejmowania tychże działań w celu możliwie najszybszej realizacji świadczeń;
opracowania zasad i procedur postępowania w przypadku umów ubezpieczenia, na podstawie których S może występować z roszczeniem regresowym do klienta Agenta Ubezpieczeniowego;
zapewnienia, gdy jest to możliwe i celowe, przeniesienia praw do dochodzenia świadczenia z umowy ubezpieczenia na ubezpieczonego lub jego spadkobierców;
zapewnienia klientowi lub jego spadkobiercom możliwości bezpośredniego dochodzenia roszczeń, w sytuacji gdy Agent Ubezpieczeniowy jest równocześnie podmiotem uprawnionym do dochodzenia wypłaty świadczeń od S lecz odmówi skorzystania z tego uprawnienia;
poniesienia kosztów związanych lub wynikających z konieczności przeszkolenia i przeegzaminowania Agenta Ubezpieczeniowego lub osoby, o których mowa w § 3 ust. 1 umowy, przez S.

Natomiast uzupełniając wniosek pismem z dnia 30 kwietnia 2015 r. Zainteresowany wyjaśnił co następuje:

Odpowiadając na pytanie tut. Organu, co należy rozumieć pod użytym w treści uzupełnienia do wniosku z dnia 7 kwietnia 2015 r. pojęciem „świadczenia usług związanych z obsługą umów ubezpieczenia zawartych za pośrednictwem Agenta Ubezpieczeniowego oraz innych umów ubezpieczenia, których obsługę powierzyła mu S.”, wskazał, że w szczególności:
- Agentem Ubezpieczeniowym, o którym mowa w zdaniu poprzednim, jest Spółka, na co Spółka wskazała we wniosku oraz uzupełnieniu z dnia 7 kwietnia 2015 r. (strona 1, drugi akapit od góry);
- pod pojęciem „inne umowy ubezpieczenia” rozumiane są wszelkie umowy ubezpieczenia, które mogą być zawierane przez Spółkę, jako Agenta ubezpieczeniowego, poza umowami wskazanymi na chwilę obecną w pełnomocnictwie, a mianowicie umowy:
  - w zakresie ubezpieczeń Działu 1, zgodnie z załącznikiem do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151, z późn. zm.);
  - na podstawie następujących rodzajów Ogólnych Warunków Ubezpieczeń: Umowa Agencyjna w sprawie zawarcia indywidualnego ubezpieczenia na życie osób zaciągających pożyczki gotówkowe w Spółce, kod produktu BA2, Dział/Grupa ustawowa I/1 oraz I/5.
- w zakresie działania, o którym mowa w cytowanym zdaniu nie mieści się obsługa umów ubezpieczenia zawartych za pośrednictwem innego podmiotu niż Wnioskodawca, np. zawartych przez Ubezpieczyciela przed podpisaniem z Wnioskodawcą umowy o pośrednictwo ubezpieczeniowe.
Należy jednak podkreślić, że planowana umowa agencyjna w zakresie ubezpieczeń indywidualnych, opisana we wniosku Spółki, nie spowoduje wygaśnięcia automatycznego dotychczasowej umowy generalnej wraz z umową agencyjną w zakresie ubezpieczeń grupowych, jako że będą one kontynuowana do czasu wygaśnięcia wszystkich umów ubezpieczenia zawartych w ich ramach.
W ramach działania wskazanego w zapytaniu, Spółka, jako Agent ubezpieczeniowy będzie wykonywała wszelkie czynności niezbędne do prawidłowej obsługi klienta i/lub wynikających z istotnych potrzeb S, przy czym należy wskazać, że „inne czynności” oraz czynności „wynikające z istotnych potrzeb S” obejmują:
1. takiego rodzaju czynności, które mogą okazać się niezbędne do prawidłowej obsługi klienta i wynikać będą np. z nałożonych na S lub Spółkę, jako Agenta ubezpieczeniowego wymogów określonych przepisami prawa w przyszłości, a których zdefiniowanie na moment podpisania umowy jest niemożliwe lub też
2. tego rodzaju czynności, które muszą być podjęte w interesie S, a wynikające ze sprawowania nadzoru nad S przez Komisję Nadzoru Finansowego.
W związku ze świadczeniem usług w ramach zmienionej umowy agencyjnej, Spółka będzie głównie pośredniczyła w zawieraniu przez S umów ubezpieczenia z podmiotami będącymi klientami Spółki, jakkolwiek będzie również podejmowała działania zmierzające do poszukiwania/pozyskiwania klientów zainteresowanych zawarciem umowy ubezpieczenia i będzie stwarzała okazje do ich zawarcia.
Zasadniczym celem świadczonych przez Spółkę, jako Agenta ubezpieczeniowego w ramach planowanej umowy agencyjnej jest podejmowanie działań do zawarcia umów ubezpieczenia, a Wnioskodawca nie ma żadnego interesu w zakresie formułowania treści tego rodzaju umów. Co więcej, treść umów będzie przygotowywana przez S, w takim zakresie, jaki leży tylko w interesie S.
W ramach planowanej umowy agencyjnej nie zdarzają się jakiekolwiek przypadki, aby działania Spółki ograniczyły się – w odniesieniu do obsługiwanych umów ubezpieczenia – wyłącznie do czynności technicznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy na gruncie przepisów ustawy VAT wykonywane przez Spółkę czynności za wynagrodzeniem na podstawie zmienionej umowy agencyjnej w zakresie treści udzielonego Spółce – jako agentowi ubezpieczeniowemu – pełnomocnictwa objęte będą zwolnieniem przedmiotowym wskazanym w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, wykonywane przez Spółkę czynności opisane w stanie faktycznym, a wynikające z umowy agencyjnej po planowanej zmianie w zakresie rodzaju świadczonych usług ubezpieczeniowych będą korzystały ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Od 1 stycznia 2011 r. usługi, których świadczenie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, zostały wymienione w art. 43 ustawy VAT. Ustawodawca zrezygnował z określenia usług korzystających z niniejszego zwolnienia na podstawie klasyfikacji statystycznych, tylko zgodnie ze wzorem Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej określił usługi zwolnione na podstawie opisu tych usług.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy VAT zwolnione od podatku od towarów i usług są usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

W ustawie VAT brak jest legalnej definicji pojęcia „usługa pośrednictwa”. Jeśli jednak sięgnąć do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154, z późn. zm), można zdefiniować to pojęcie w następujący sposób: pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia (art. 2 ust. 1).

Z kolei art. 4 wskazanej wyżej ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowych stanowi, że pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje:

czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, zwane dalej „czynnościami agencyjnymi”, polegające na: pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia, zawieraniu umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych (działalność agencyjna) albo
czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, zwane dalej „czynnościami brokerskimi”, polegające na zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności brokerskich (działalność brokerska).

Jak zatem wynika z powyższego przepisu w korespondencji z treścią umowy agencyjnej, na chwilę obecną Spółka wykonuje w ramach zawartej umowy z S działalność agencyjną zdefiniowaną w art. 4 pkt 1 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Po zmianie treści pełnomocnictwa, Spółka wykonywać będzie w dalszym ciągu działalność agencyjną zdefiniowaną w powołanym wyżej przepisie.

Odnosząc się z kolei do treści brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy VAT należy stwierdzić, że brzmienie przywołanego przepisu wskazuje na przyjęcie przez ustawodawcę modelu, w którym znaczenie ma aspekt przedmiotowy usług. Rozróżnienie na usługi, które korzystają ze zwolnienia i takie, które są opodatkowane, opiera się w tym zakresie jedynie na przesłance rodzaju świadczonej usługi (cech, które ją rozróżniają), przy jednoczesnym pominięciu statusu (cechy) podmiotu świadczącego te usługi oraz ich odbiorcy.

Nieco inaczej kwestia ta uregulowana została w Dyrektywie 112. W akcie tym, w art. 135 ust. 1 lit. a) przyjęto, że państwa członkowskie zwalniają od podatku VAT m. in. transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez agentów ubezpieczeniowych i brokerów ubezpieczeniowych. Natomiast polska ustawa VAT w art. 43 ust. 1 pkt 37 nie odnosi się do statusu podmiotu świadczącego daną usługę. Istotny jest zatem jedynie charakter świadczonych usług, natomiast fakt uzyskania zezwolenia oraz wpisu do rejestru brokerów ubezpieczeniowych czy też świadczenia usługi na rzecz klienta lub biura brokerskiego, nie ma znaczenia prawnego.

Warto zaznaczyć, że jest ustalonym prawem precedensowym, że zwolnienia określone w Dyrektywie stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, którego to celem jest uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych Państwach Członkowskich. Zwolnienia te należy interpretować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT. Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych ani usług pokrewnych świadczonych przez agentów i brokerów ubezpieczeniowych Kwestia ta stała się zatem przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE). Wydaje się przy tym, że TSUE w swoich orzeczeniach wykazuje znacznie bardziej liberalne nastawienie do kwestii zwolnień niż to wynikające z brzmienia art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 112. Zgodnie z przyjętą linią orzeczniczą, dla podatkowej kwalifikacji usługi na gruncie VAT znaczenie ma jej charakter, a nie status odbiorcy czy świadczącego usługę. Taka interpretacja przepisów Dyrektywy 112 zdaje się potwierdzać zasadność unormowań przyjętych w polskiej ustawie. Przykładowo, takie stanowisko zostało przedstawione w wyroku z dnia 16 września 2004 r. w sprawie Cimber Air A/S przeciwko Skatteministeriet (C-382/02): „Zwolnienia od podatku stanowią samodzielne instytucje prawa wspólnotowego, które należy widzieć w kontekście wspólnego systemu podatku VAT wprowadzonego w szóstej dyrektywie (...). System ten oparty jest w szczególności na dwóch zasadach. Po pierwsze, podatek VAT jest pobierany od każdej usługi lub dostawy towarów przez podatnika odpłatnie. Po drugie, zasada neutralności podatkowej nie dopuszcza, aby uczestnicy obrotu dokonujący transakcji tego samego rodzaju byli w kwestii poboru podatku VAT traktowani odmiennie”. W podobnym tonie wypowiedział się TSUE w sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financiën stwierdzając: „W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem stwierdzenie posiadania statusu brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego zależy od cech badanej działalności. (...) okoliczność, iż broker lub pośrednik ubezpieczeniowy nie pozostaje w bezpośrednim stosunku ze stronami umowy ubezpieczenia lub reasekuracji do zawarcia której się przyczynia, lecz pozostaje z nimi jedynie w pośrednim stosunku, za pośrednictwem innego podatnika, który sam pozostaje w bezpośrednim stosunku z jedną ze stron tej umowy, i z którym ów broker lub pośrednik ubezpieczeniowy jest związany umownie, nie wyklucza, by świadczone przez niego usługi były zwolnione od podatku od wartości dodanej na mocy tego przepisu”. Co więcej, Trybunał podkreślił, że „z zasady neutralności podatkowej wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z czysto gospodarczego punktu widzenia byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że dokonywane przez nie czynności nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania”. Zagadnieniem pośrednictwa zajął się również TSUE w sprawie C-453/05: „pośrednictwo stanowi działalność polegająca na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest czynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

W konsekwencji należy uznać, że zakres powołanych zwolnień, w tym dotyczących pośrednictwa, powinien być na gruncie ustawy rozumiany szerzej, co znajduje potwierdzenie w wydanej dnia 22 lipca 2013 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy interpretacji indywidualnej w sprawie o sygnaturze ITPP2/443-422/13/EK. Organ uznał za prawidłowy wywód Wnioskodawczyni, że: „Istotne jest to, że z punktu widzenia powołanych przepisów, ze zwolnienia będą korzystać usługi świadczone przez podmiot nie mający statusu, przykładowo ubezpieczyciela, banku, czy brokera, jeżeli usługi przez te podmioty wykonywane można uznać za usługi pośrednictwa w świadczeniu usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy”.

Podsumowując, na gruncie dyrektywy VAT orzecznictwo wypracowało pogląd, na mocy którego nie jest ważny status podmiotu świadczącego lub odbierającego usługę, a jedynie jej charakter. Tym bardziej na gruncie polskiej ustawy VAT, która w ogóle nie wspomina przy okazji zwolnienia od podatku VAT świadczenia usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego o statusie podmiotu należałoby przyjąć, że istotny jest w tym przypadku tytko i wyłącznie charakter świadczonej usługi.

Na zakończenie warto wspomnieć o interpretacji indywidualnej wydanej przez tutejszy organ podatkowy dla Spółki w dniu 11 lutego 2013 r.

W powołanej wyżej interpretacji Organ podatkowy uznał, że usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczone na podstawie obecnie obowiązującej umowy z S w zakresie ubezpieczeń grupowych (stan faktyczny nie uległ zmianie) korzystają ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy VAT.

Biorąc powyższe pod uwagę, w szczególności fakt, że Spółka, w ramach realizacji umowy agencyjnej, występować będzie jako pośrednik ubezpieczeniowy, świadczone przez Spółkę usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego w zakresie ubezpieczeń indywidualnych na podstawie umowy agencyjnej zawartej z S, a obejmujące wykonywanie czynności wymienionych na wstępie niniejszego wniosku korzystać będą ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do niej przewidziano możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku lub zwolnień od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Powyższy przepis jest efektem implementacji do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą, zgodnie z którym zwolnieniu od tego podatku podlegają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepis ten stanowi odzwierciedlenie tez wynikających z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE), odnoszącego się do kwestii możliwości zastosowania, w świetle przepisów Dyrektywy, zwolnienia dla części składowej usługi ubezpieczeniowej lub finansowej wykonywanej przez podmiot trzeci.

W świetle art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Stosownie do treści art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Zatem w pierwszej kolejności należy określić, jakie czynności miał na myśli prawodawca formułując w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy zwolnienie dla świadczonych usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Należy odnotować na samym początku, że terminy używane do określenia zwolnień od podatku przewidziane w Dyrektywie muszą być wiernie interpretowane, jako że stanowią wyjątki od ogólnej zasady, która mówi, że podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika (patrz w szczególności sprawa 348/87 Stichting Uitvoering Financiele Acties (1989) ECR 1737, paragraf 13 i sprawa C-287/00 Commission v Germany (2002) ECR I 5811, paragraf 43).

Jest ustalonym prawem precedensowym, że zwolnienia te stanowią niezależne pojęcia prawa wspólnotowego, którego celem jest uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych Państwach Członkowskich.

W związku z powyższym, tut. Organ wydając interpretację w stanie prawnym od dnia 1 stycznia 2011 r. określa ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Wskazać należy, że Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych, ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych.

Natomiast, „czynność ubezpieczeniowa”, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe TSUE w sprawie C-8/01 orzekł, że: „(…) istotą transakcji ubezpieczeniowej jest, w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki” (wyroki w sprawach: C-8/01 Taksatorringen pkt 39, C-349/96 CPP pkt 17, C-240/99 Skandia pkt 37).

Trybunał wprawdzie orzekł, że wyrażenie „transakcje ubezpieczeniowe” nie obejmuje wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale zasadniczo jest na tyle obszerne, że obejmuje zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale w kontekście polisy blokowej dostarcza swoim klientom taką ochronę, korzystając z wpływów od ubezpieczyciela, który przyjmuje na siebie ryzyko objęte w ubezpieczeniu (sprawy: Card Protection Plan, paragraf 22 i Skandia, paragraf 38).

Jednak w akapicie 41 sprawy Skandia Trybunał podtrzymał stanowisko, że zgodnie z definicją transakcji ubezpieczeniowych zawartą w akapicie 39 niniejszego wyroku okazuje się, że tożsamość osoby, której świadczy się usługę, jest istotna w rozumieniu definicji rodzaju usług objętych artykułem 13B(a) szóstej dyrektywy i że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Natomiast zasadniczym kryterium, pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy też nie, jest charakter wykonywanych przez nią czynności wewnętrznych. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy brokerem lub pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności.

Z kolei w uzasadnieniu wyroku w sprawie CSC Financial Services Ltd. (wyrok TSUE z dnia 13 grudnia 2001 r., C-235/00), która to spółka świadczyła usługi typu call center na rzecz instytucji finansowych, Trybunał podjął się próby konstruowania definicji samego pośrednictwa. Pośrednikiem jest więc podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest natomiast uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę. Z kolei nie może być mowy o pośrednictwie wówczas, gdy jedna ze stron umowy zleca tylko podwykonawcy część czynności faktycznych.

Ponadto, w sprawie C-453/05 TSUE stwierdził, że: „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Podsumowując, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z niżej wymienionych czynności:

wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy,
uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,
prowadzenie negocjacji polegające na jednoznacznie określonym akcie mediacji,
nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Powyższe oczywiście nie oznacza, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest aby wywoływały lub miały na celu wywołania skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest aby skutek tych czynności odnalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek osobom fizycznym poza systemem bankowym. Wszystkie umowy pożyczki objęte są ubezpieczeniem ich przez pożyczkobiorców, co odbywa się w ramach Umowy Generalnej zawartej w dniu 25 września 2008 r. pomiędzy Spółką oraz S. Realizacja Umowy Generalnej odbywa się na podstawie zawartej w dniu 31 grudnia 2008 r. umowy agencyjnej, zgodnie z którą Spółka, jako agent ubezpieczeniowy zobowiązała się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, za wynagrodzeniem, do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz S lub stałego pośredniczenia, przy zawieraniu z klientami lub świadczeniu usług związanych z obsługą umów ubezpieczenia zawartych za jej pośrednictwem oraz innych umów ubezpieczenia, których obsługę powierzył mu S na podstawie odrębnego pełnomocnictwa. Zgodnie z treścią udzielonego pełnomocnictwa, S upoważnił Spółkę do wykonywania czynności agencyjnych związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz S:

w zakresie ubezpieczeń Działu I, zgodnie z załącznikiem do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej;
na podstawie następujących rodzajów Ogólnych Warunków Ubezpieczeń: Umowa Generalna w sprawie zawarcia grupowego ubezpieczenia na życie osób zaciągających pożyczki gotówkowe w Spółce, kod produktu BA2, Dział/Grupa ustawowa I/1 oraz I/5.

Treść wskazanego pełnomocnictwa potwierdzają stosowne zapisy umowy agencyjnej, w której określono wyraźnie, że Spółka, jako agent ubezpieczeniowy, jest zobowiązana do zawierania lub /i pośrednictwa przy zawieraniu wyłącznie w imieniu i na rzecz S umów ubezpieczenia wymienionych w pełnomocnictwie udzielonym Spółce jako agentowi ubezpieczeniowemu. Za wykonywane na rzecz S czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego Spółka otrzymuje stosowne wynagrodzenie w postaci prowizji za zawieranie lub/i pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia lub/i z tytułu obsługi umowy ubezpieczenia w okresie jej trwania. Spółka planuje wraz z S zmianę w zakresie umowy regulującej kwestie współpracy, a mianowicie, współpraca ma odbywać się wyłącznie na podstawie umowy agencyjnej (z pominięciem Umowy Generalnej) o treści analogicznej jak dotychczasowa umowa agencyjna, a zmianie uległoby głównie pełnomocnictwo udzielone Spółce, które po zmianie upoważniałoby Spółkę do wykonywania czynności agencyjnych związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz S:

w zakresie ubezpieczeń Działu I, zgodnie z załącznikiem do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej;
na podstawie następujących rodzajów Ogólnych Warunków Ubezpieczeń: Umowa Agencyjna w sprawie zawarcia indywidualnego ubezpieczenia na życie osób zaciągających pożyczki gotówkowe w Spółce, kod produktu BA2, Dział/Grupa ustawowa I/1 oraz I/5.

Różnica pomiędzy obecnym stanem faktycznym a stanem przyszłym polegać będzie na tym, że:

obecnie Spółka występuje zarówno jako pośrednik, jak i ubezpieczający (w ramach ubezpieczenia grupowego, obejmującego klienta zaciągającego pożyczkę w Spółce);
po zmianie, Spółka występowała będzie wyłącznie jako pośrednik, a ubezpieczającym będzie klient zaciągający pożyczkę w Spółce.

Zgodnie z planowaną umową agencyjną Spółka, jako Agent Ubezpieczeniowy będzie zatem zobowiązana, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, za wynagrodzeniem, do stałego wykonywania czynności faktycznych i czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz S oraz do świadczenia usług związanych z obsługą umów ubezpieczenia zawartych za pośrednictwem Agenta Ubezpieczeniowego oraz innych umów ubezpieczenia, których obsługę powierzyła mu S, na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa, stanowiącego załącznik nr 1 do planowanej umowy. W zakresie przyjętego zlecenia Agent Ubezpieczeniowy wykonywać będzie działalność agencyjną oraz czynności agencyjne, przy pomocy osób fizycznych spełniających wymogi art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym. W odniesieniu do szczegółowych, konkretnych czynności wykonywanych przez Spółkę, jako Agenta Ubezpieczeniowego, Spółka zobowiązana będzie w szczególności do:

wypełniania obowiązków określonych przepisami ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym, w szczególności art. 13 przedmiotowej Ustawy, a także rekomendacji i wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego, których stosowanie będzie możliwe i których strony uznają za celowe ze względu na charakter głównej działalności Agenta Ubezpieczeniowego;
udzielania informacji o S jako zakładzie ubezpieczeń oraz rzetelnego prezentowania klientom, z którymi zawiera umowy ubezpieczenia, produktów oferowanych przez S;
dostarczania klientom i przyjmowania od klientów wniosków o zawarcie umowy ubezpieczenia oraz innych druków, wymaganych przepisami wewnętrznymi S, po ich uprzednim przekazaniu Agentowi, oraz pomocy klientom przy ich wypełnianiu, jak również przekazywania ich do S, w terminach zgodnych z obowiązującymi przepisami wewnętrznymi;
informowania S o wiadomych mu faktach zatajenia prawdy lub podania nieprawdy przez ubezpieczających/ubezpieczonych przy składaniu przez nich oświadczeń woli;
obsługi klientów w zakresie związanym z kontynuacją zawartych umów ubezpieczenia oraz zapewnieniu im możliwości sprawnego zawierania umów ubezpieczenia na następne okresy lub odnawiania takich umów;
o ile wynika to z udzielonego Agentowi Ubezpieczeniowemu pełnomocnictwa, przyjmowania od ubezpieczającego wpłat składek ubezpieczeniowych za pokwitowaniem, lub informowania ubezpieczającego o numerze rachunku bankowego S, na które należy dokonywać wpłat składek ubezpieczeniowych i nadzorowania terminowego ich uiszczania;
rozliczania się z zainkasowanych składek z tytułu zawartych umów ubezpieczenia oraz druków ścisłego zarachowania, zgodnie z zasadami przedstawionymi w Załączniku nr 2 do planowanej Umowy;
niezwłocznego informowania na piśmie S o utracie lub kradzieży jakichkolwiek druków, a w szczególności druków ścisłego zarachowania;
wykonywania innych powierzonych czynności określonych przez S w pełnomocnictwie, niezbędnych do prawidłowej obsługi klienta i/lub wynikających z istotnych potrzeb S;
doskonalenia umiejętności zawodowych, w szczególności uczestniczenia w organizowanych przez S szkoleniach oraz weryfikowanie tych umiejętności zawodowych i poziomu wiedzy, w szczególności na podstawie analizy zgłaszanych skarg i wniosków klientów;
stosowania przepisów wewnętrznych S;
podejmowania, w zakresie prowadzonych spraw, wszelkich czynności potrzebnych do ochrony praw S;
każdorazowego włączania do dokumentacji Agenta Ubezpieczeniowego odrębnego oświadczenia klienta o zapoznaniu się z przekazanymi mu informacjami o wszystkich czynnikach, które mają wpływ na podjęcie decyzji dotyczącej zawarcia lub przystąpienia do umowy ubezpieczenia, w tym o minimalnym zakresie ochrony ubezpieczeniowej wymaganej przez Agenta Ubezpieczeniowego w jego głównej działalności gospodarczej oraz o możliwości wyboru oferty innego zakładu ubezpieczeniowego niż S pod warunkiem zapewnienia tej samej ochrony, a także do włączenia do dokumentacji:
1. dowodu przekazaniu klientowi dokumentu, o którym mowa w § 5 ust. 1 pkt 2 ppkt g planowanej umowy;
2. odrębnego oświadczenia klienta o wyborze uprawnionego do świadczenia z umowy ubezpieczenia;
3. jeśli zaistnieją przesłanki do sporządzenia takowej, pisemnego uzasadnienia odmowy akceptacji przedstawionej przez klienta ochrony ubezpieczeniowej od innego zakładu ubezpieczeniowego wraz z dowodem przekazania jej klientowi,
ustalania takiej polityki wynagrodzeń dla osób, o których mowa w 3 ust. 1 umowy, która zakłada brak zależności wysokości wynagrodzeń jedynie od liczby sprzedanych produktów ubezpieczeniowych (bez uwzględnienia ich dopasowania do indywidualnych potrzeb i możliwości klientów);
identyfikowania i monitorowania czynników powodujących wystąpienie ryzyka reputacji i ryzyka prawnego (ewentualnego roszczenia) na wypadek przypadków niedopasowania produktów do potrzeb klienta z uwzględnieniem potrzeby budowania długoterminowej relacji;
opracowania procedur postępowania zapobiegających oferowaniu produktów ubezpieczeniowo-inwestycyjnych niedostosowanych do potrzeb i możliwości klientów, obejmujących zarówno proces sprzedaży, jak i działania marketingowe;
opracowania procedur dochodzenia roszczeń ubezpieczeniowych i podejmowania tychże działań w celu możliwie najszybszej realizacji świadczeń;
opracowania zasad i procedur postępowania w przypadku umów ubezpieczenia, na podstawie których S może występować z roszczeniem regresowym do klienta Agenta Ubezpieczeniowego;
zapewnienia, gdy jest to możliwe i celowe, przeniesienia praw do dochodzenia świadczenia z umowy ubezpieczenia na ubezpieczonego lub jego spadkobierców;
zapewnienia klientowi lub jego spadkobiercom możliwości bezpośredniego dochodzenia roszczeń, w sytuacji gdy Agent Ubezpieczeniowy jest równocześnie podmiotem uprawnionym do dochodzenia wypłaty świadczeń od S lecz odmówi skorzystania z tego uprawnienia;
poniesienia kosztów związanych lub wynikających z konieczności przeszkolenia i przeegzaminowania Agenta Ubezpieczeniowego lub osoby, o których mowa w § 3 ust. 1 umowy, przez S.

Spółce, jako Agentowi Ubezpieczeniowemu przysługiwać będzie prawo do otrzymania wynagrodzenia za wykonywane na rzecz S czynności określone w umowie, tj. zawieranie lub/i pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia lub/i z tytułu obsługi umowy ubezpieczenia w okresie jej trwania, przy czym należy podkreślić, że wynagrodzenie dotyczyło będzie łącznie wszystkich czynności wykonywanych przez Spółkę na rzecz S, a podstawą wyliczenia należnego Spółce wynagrodzenia będą zainkasowane przez S składki z tytułu zawartych przez Spółkę, jako Agenta Ubezpieczeniowego umów ubezpieczenia. Pod użytym w treści wyżej pojęciem „świadczenia usług związanych z obsługą umów ubezpieczenia zawartych za pośrednictwem Agenta Ubezpieczeniowego oraz innych umów ubezpieczenia, których obsługę powierzyła mu S”, należy rozumieć w szczególności:

Agentem Ubezpieczeniowym, o którym mowa w zdaniu poprzednim, jest Spółka, na co Spółka wskazała we wniosku oraz uzupełnieniu z dnia 7 kwietnia 2015 r. (strona 1, drugi akapit od góry);
pod pojęciem „inne umowy ubezpieczenia” rozumiane są wszelkie umowy ubezpieczenia, które mogą być zawierane przez Spółkę, jako Agenta ubezpieczeniowego, poza umowami wskazanymi na chwilę obecną w pełnomocnictwie, a mianowicie umowy:
- w zakresie ubezpieczeń Działu 1, zgodnie z załącznikiem do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151, z późn. zm.);
- na podstawie następujących rodzajów Ogólnych Warunków Ubezpieczeń: Umowa Agencyjna w sprawie zawarcia indywidualnego ubezpieczenia na życie osób zaciągających pożyczki gotówkowe w Spółce, kod produktu BA2, Dział/Grupa ustawowa I/1 oraz I/5.
w zakresie działania, o którym mowa w cytowanym zdaniu nie mieści się obsługa umów ubezpieczenia zawartych za pośrednictwem innego podmiotu niż Wnioskodawca, np. zawartych przez Ubezpieczyciela przed podpisaniem z Wnioskodawcą umowy o pośrednictwo ubezpieczeniowe.
Należy jednak podkreślić, że planowana umowa agencyjna w zakresie ubezpieczeń indywidualnych, opisana we wniosku Spółki, nie spowoduje wygaśnięcia automatycznego dotychczasowej umowy generalnej wraz z umową agencyjną w zakresie ubezpieczeń grupowych, jako że będą one kontynuowana do czasu wygaśnięcia wszystkich umów ubezpieczenia zawartych w ich ramach.

W ramach działania wskazanego w zapytaniu, Spółka, jako Agent ubezpieczeniowy będzie wykonywała wszelkie czynności niezbędne do prawidłowej obsługi klienta i/lub wynikających z istotnych potrzeb S, przy czym należy wskazać, że „inne czynności” oraz czynności „wynikające z istotnych potrzeb S” obejmują:

takiego rodzaju czynności, które mogą okazać się niezbędne do prawidłowej obsługi klienta i wynikać będą np. z nałożonych na S lub Spółkę, jako Agenta ubezpieczeniowego wymogów określonych przepisami prawa w przyszłości, a których zdefiniowanie na moment podpisania umowy jest niemożliwe lub też
tego rodzaju czynności, które muszą być podjęte w interesie S, a wynikające ze sprawowania nadzoru nad S przez Komisję Nadzoru Finansowego.

W związku ze świadczeniem usług w ramach zmienionej umowy agencyjnej, Spółka będzie głównie pośredniczyła w zawieraniu przez S umów ubezpieczenia z podmiotami będącymi klientami Spółki, jakkolwiek będzie również podejmowała działania zmierzające do poszukiwania/pozyskiwania klientów zainteresowanych zawarciem umowy ubezpieczenia i będzie stwarzała okazje do ich zawarcia. Zasadniczym celem świadczonych przez Spółkę, jako Agenta ubezpieczeniowego w ramach planowanej umowy agencyjnej jest podejmowanie działań do zawarcia umów ubezpieczenia, a Wnioskodawca nie ma żadnego interesu w zakresie formułowania treści tego rodzaju umów. Co więcej, treść umów będzie przygotowywana przez S, w takim zakresie, jaki leży tylko w interesie S. W ramach planowanej umowy agencyjnej nie zdarzają się jakiekolwiek przypadki, aby działania Spółki ograniczyły się – w odniesieniu do obsługiwanych umów ubezpieczenia – wyłącznie do czynności technicznych.

Na tle powyższego Wnioskodawca ma wątpliwości, czy świadczone przez niego za wynagrodzeniem usługi na podstawie zmienionej umowy agencyjnej korzystać będą ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Jak wskazano wyżej, w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy ustawodawca zwolnił od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Biorąc pod uwagę opis sprawy należy stwierdzić, że Zainteresowany nie wykonuje „czynności ubezpieczeniowych”. Czynność ubezpieczeniowa, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia, do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Zauważyć należy, że „czynność ubezpieczeniowa”, w każdym wypadku związana będzie z istnieniem stosunku umownego między ubezpieczycielem, który na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług może korzystać ze zwolnienia z tego podatku, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Natomiast z opisu sprawy wynika, że między Zainteresowanym a jego klientami nie istnieje żaden stosunek prawny ubezpieczenia.

Ponadto, Wnioskodawca nie świadczy również usług reasekuracyjnych, polegających na wykonywaniu czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka.

W konsekwencji, czynności wykonywane przez Zainteresowanego będące przedmiotem wniosku, nie stanowią usług ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Z treści art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika jednak, że prawodawca zwolnił od podatku również usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Wskazać należy, że czynności wykonywane przez pośrednika ubezpieczeniowego dotyczą czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń (agencyjne) oraz czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej (brokerskie). Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego. Usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego to usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu.

Powyższe zostało potwierdzone w przywołanym wyżej orzecznictwie TSUE, w którym Trybunał jednoznacznie wskazał, że zwolnione od podatku VAT może być jedynie pośredniczenie cechujące się wskazywaniem stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy ubezpieczenia, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy.

W analizowanej sprawie – jak wynika z opisu zdarzenia – wykonywane przez Zainteresowanego w ramach zmienionej umowy agencyjnej czynności stanowią pośrednictwo w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Wnioskodawca wskazał bowiem, że w ramach ww. umowy będzie świadczył na rzecz S usługi agenta ubezpieczeniowego polegające na zawieraniu lub/i pośredniczeniu przy zawieraniu wyłącznie w imieniu i na rzecz S umów ubezpieczenia oraz usługi związane z obsługą umów ubezpieczenia zawartych za jego pośrednictwem oraz innych umów ubezpieczenia. Przy czym – jak wskazał Zainteresowany – w zakresie jego działania nie mieści się obsługa umów ubezpieczenia zawartych za pośrednictwem innego podmiotu niż Wnioskodawca, np. zawartych przez Ubezpieczyciela przed podpisaniem z Wnioskodawcą umowy o pośrednictwo ubezpieczeniowe; natomiast pod pojęciem „inne umowy ubezpieczenia” należy rozumieć wszelkie umowy ubezpieczenia, które mogą być zawierane przez Spółkę, jako Agenta ubezpieczeniowego, poza umowami wskazanymi na chwilę obecną w pełnomocnictwie. Jednocześnie Zainteresowany oświadczył, że:

w związku ze świadczeniem usług w ramach zmienionej umowy agencyjnej, będzie głównie pośredniczył w zawieraniu przez S umów ubezpieczenia z podmiotami będącymi jego klientami, jakkolwiek będzie również podejmował działania zmierzające do poszukiwania/pozyskiwania klientów zainteresowanych zawarciem umowy ubezpieczenia i będzie stwarzał okazje do ich zawarcia. Wnioskodawca wskazał, że zasadniczym celem świadczonych przez niego – jako Agenta ubezpieczeniowego w ramach planowanej umowy agencyjnej – usług, jest podejmowanie działań do zawarcia umów ubezpieczenia, a Wnioskodawca nie ma żadnego interesu w zakresie formułowania treści tego rodzaju umów. Z opisu sprawy nie wynika ponadto, by w zakresie wykonywanych przez Zainteresowanego na rzecz S czynności były takie, które nie mają związku z pośrednictwem w zakresie zawierania umów ubezpieczenia i obsługą tych umów. Potwierdził to Wnioskodawca wskazując, że „W ramach planowanej umowy agencyjnej nie zdarzają się jakiekolwiek przypadki, aby działania Spółki ograniczyły się – w odniesieniu do obsługiwanych umów ubezpieczenia – wyłącznie do czynności technicznych”.

Mając na uwadze powyższe elementy opisu sprawy należy stwierdzić, że w zakresie wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności objętych zmienioną umową agencyjną, warunki wskazane przez TSUE będą spełnione, a zatem czynności wykonywane przez Zainteresowanego to usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Reasumując, wykonywane przez Wnioskodawcę za wynagrodzeniem czynności na podstawie zmienionej umowy agencyjnej w zakresie treści udzielonego mu – jako Agentowi ubezpieczeniowemu – pełnomocnictwa, jako że stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych objęte będą zwolnieniem przedmiotowym wskazanym w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z przepisem art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

W świetle powyższego tut. Organ zaznacza, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile projektowane zdarzenie przyszłe pokrywać się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisanego zdarzenia przyszłego, udzielona interpretacja straci zatem swoją aktualność.

Podkreślenia wymaga również, że zgodnie z treścią cyt. wyżej art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, to na Wnioskodawcy ciąży obowiązek przedstawienia stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) w sposób wyczerpujący, co wiąże się z koniecznością podania wszystkich jego elementów istotnych z punktu widzenia możliwości oceny przez organ upoważniony stanowiska wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).

Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie przedstawionego zdarzenia przyszłego, w szczególności dla przyjętego rozstrzygnięcia najistotniejsze były następujące, przedstawione w opisie sprawy, informacje:

zasadniczym celem świadczonych przez Wnioskodawcę – jako Agenta ubezpieczeniowego w ramach planowanej umowy agencyjnej – usług, jest podejmowanie działań do zawarcia umów ubezpieczenia, a Wnioskodawca nie ma żadnego interesu w zakresie formułowania treści tego rodzaju umów;
w związku ze świadczeniem usług w ramach zmienionej umowy agencyjnej, Spółka będzie głównie pośredniczyła w zawieraniu przez S umów ubezpieczenia z podmiotami będącymi klientami Spółki, jakkolwiek będzie również podejmowała działania zmierzające do poszukiwania/pozyskiwania klientów zainteresowanych zawarciem umowy ubezpieczenia i będzie stwarzała okazje do ich zawarcia.
w ramach planowanej umowy agencyjnej nie zdarzają się jakiekolwiek przypadki, aby działania Spółki ograniczyły się – w odniesieniu do obsługiwanych umów ubezpieczenia – wyłącznie do czynności technicznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin