Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-8/15-2/BS
z 31 marca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony - przedstawione we wniosku z dnia 31 grudnia 2014 r. (data wpływu 5 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• wyłączenia z zakresu ustawy o podatku od towarów i usług świadczonych przez Wnioskodawcę usług mediacji – jest nieprawidłowe,
  
• możliwości korzystania z podmiotowego zwolnienia od podatku w przypadku świadczenia przez Wnioskodawcę usług mediacji – jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 5 stycznia 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości korzystania z podmiotowego zwolnienia od podatku w przypadku świadczenia przez Wnioskodawcę usług mediacji.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą od 2013 roku. Nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT, ponieważ dotychczas nie przekraczał podmiotowego limitu zwolnienia podmiotowego z VAT (łącznej wartości sprzedaży 150.000,00 zł). W VIII 2014 Wnioskodawca uzyskał uprawnienia do wykonywania zawodu mediatora w Polskim Centrum Mediacji (mediacje cywilne, cywilno-gospodarcze, pracownicze).

Mediator jest osobą neutralną i bezstronną, której zadaniem jest stworzyć taką atmosferę na spotkaniu mediacyjnym i tak je poprowadzić, aby strony same zdiagnozowały problem i same znalazły rozwiązanie sporu. Tym samym mediator nie jest arbitrem, ani sędzią w sprawie. Efektem spotkań jest wypracowanie pisemnego porozumienia w formie Ugody Mediacyjnej, która jest następnie przedkładana w sądzie do zatwierdzenia.

Wynagrodzenie mediatora jest uzależnione od spotkań/wysokości przedmiotu sporu a nie od efektu, tj. czy do podpisania ugody faktycznie dojdzie, czy też nie.

Skierowanie do mediacji najczęściej jest imienne - sąd wskazuje osobę konkretnego mediatora. Zdarzają się też przypadki, kiedy sąd w skierowaniu wskazuje tylko organizację.

Zgodnie ze statutem PCM mediacje są zawsze przeprowadzane w parach (zasada kompetencji - mediatorzy uzupełniają się umiejętnościami). Oznacza to, że tylko jeden z nich jest wskazany bezpośrednio przez sąd, drugi jest współprowadzącym (za zgodą stron).

Aktualnie rozliczenie z przeprowadzonej mediacji odbywa się w następujący sposób;

1. mediacje na zlecenie sądu apelacji w. przeprowadzane są w pomieszczeniach należących do I Oddziału PCM w W.; dokument sprzedażowy wystawiany jest na klienta przez PCM (faktura VAT ze stawką 23%), następnie Wnioskodawca wystawia na PCM rachunek (kwota netto) pomniejszony o 11% wartości netto faktury PCM jako „potrącenie” za korzystanie z lokalu/urządzeń biurowych (zgodnie ze statutem stowarzyszenia).
   
   

Przykład:

Koszt mediacji na fakturze PCM dla klienta to 500,00 zł netto + 23% VAT = 615,00 zł,

następnie Wnioskodawca wystawia rachunek na PCM na 89% x 500,00 = 445,00 zł.

2. mediacje na zlecenie Sądu Okręgowego oraz sądów podległych SO wystawia na klienta bezpośrednio Wnioskodawca. Wnioskodawca jest założycielem Filii I Oddziału PCM w S. - samodzielnej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia (zgodnie ze statutem).
   
   

Przykład:

Koszt mediacji na rachunku Wnioskodawcy dla klienta to 500,00 zł i jest to koniec rozliczeń.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w świetle powyższego wykonując usługę mediacji Wnioskodawca powinien zarejestrować się jako podatnik VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wykonywanie usługi mediacji jest zwolnione z podatku VAT w związku z wyłączeniem przedmiotowym zawartym w art. 15 ust. 3 pkt 3 Ustawy o podatku VAT, w związku z art. 13, pkt 6 Ustawy o podatku PIT: „przychody osób, którym (...) sąd (...) zlecił wykonanie określonych czynności (...).”

Mediacje na zlecenie sądu wykonywane są zgodnie z zapisami art. 183/1-183/15 Kodeksu postępowania cywilnego.

Stawki wynagrodzenia mediatora zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym.

Jednocześnie Wnioskodawca uważa, że mediacje nie są usługą prawniczą ani usługą doradztwa w rozumieniu art. 113 ust. 13 pkt 2) ustawy o podatku VAT:

1. mediator w myśl zasady neutralności nie doradza stronom, nie podpowiada rozwiązań; strony same wypracowują sposób rozwiązania konfliktu;
2. mediator nie odpowiada za poprawność dokumentu ugody - jest to odpowiedzialność stron, które najczęściej konsultują zapisy ze swoim prawnikiem.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe w zakresie wyłączenia z zakresu ustawy o podatku od towarów i usług świadczonych przez Wnioskodawcę usług mediacji, oraz prawidłowe w zakresie możliwości korzystania z podmiotowego zwolnienia od podatku w przypadku świadczenia przez Wnioskodawcę usług mediacji.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Przez świadczenie usług – zgodnie z art. 8 ust. 1 – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Powołany wyżej przepis wskazuje, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności, bądź sytuacji. Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, czynności mediacji na zlecenie sądu stanowią usługi, na co wskazuje powołany powyżej przepis art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy. Ich istotą jest bowiem dokonanie na zlecenie określonego świadczenia, za wynagrodzeniem. Mamy zatem do czynienia z czynnością opodatkowaną – odpłatnym świadczeniem usług.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, czy też świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 tej ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jednocześnie, zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

1. z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.);
2. (uchylony);
3. z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
   
   

Oceny zakresu stosowania przepisów ustawy w odniesieniu do czynności wykonywanych przez mediatora na zlecenie organu władzy należy dokonywać w świetle uregulowań zawartych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy pod kątem kryterium decydującego o uznaniu tych osób za podatników. Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 powołanej ustawy przewiduje niezbędny warunek, aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a mianowicie związanie wykonującego czynność ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Niewątpliwie przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy nawiązuje do konstrukcji umów cywilnoprawnych, tj. umowy zlecenia i umów o podobnym charakterze. Przy powoływaniu mediatora przez organ procesowy, nawet przy przyjęciu, że organ jest zlecającym wykonanie czynności, nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Skierowanie do mediacji stanowi dla mediatorów nie zlecenie wykonania czynności, lecz nakaz wykonywania takich czynności, na skierowanych zaś osobach, a nie na zlecającym, spoczywa odpowiedzialność za wykonanie tych czynności.

W przypadku wykonywania przez mediatora zleconych czynności, zlecający nie bierze na siebie odpowiedzialności za czynności mediatora.

Z powyższych względów czynności wykonywane mediatorów nie korzystają z wyłączenia z zakresu ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w powołanym wyżej art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę.

Uznać zatem należy, że czynności mediatora wykonującego powierzone mu funkcje wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 pkt 3 oraz art. 15 ust. 2 ustawy o VAT i jako takie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według zasad ogólnych.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie uznano za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy – zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Stosownie do art. 113 ust. 2 – do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się:

1. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
   
2. odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
   
   
   1. transakcji związanych z nieruchomościami,
      
   2. usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,
      
   3. usług ubezpieczeniowych
   - jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;
   
3. odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
   
   
   

Art. 113 ust. 5 stanowi, że jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.

Na podstawie art. 113 ust. 10 ustawy, jeżeli faktyczna wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 9, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę określoną w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

W myśl art. 113 ust. 11 ustawy podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1.

Stosownie zaś do art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy, zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników świadczących usługi:

1. prawnicze,
2. w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
3. jubilerskie.
   
   

Zauważyć należy, że ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia doradztwa. W potocznym rozumieniu termin „doradztwo” obejmuje szereg usług doradczych, tj.: podatkowe, prawne, finansowe techniczne, inżynierskie i inne. Zgodnie z Małym Słownikiem Języka Polskiego PWN, Warszawa 1994 „doradzać” znaczy udzielić porady, podać, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie. Tak więc doradztwo jest udzieleniem fachowych zaleceń, porad, zwłaszcza ekonomicznych. Zatem użyty w ustawie o podatku od towarów i usług termin „usługi w zakresie doradztwa” należy rozumieć szeroko.

Podobnie jak w przypadku usług doradztwa ustawa nie definiuje pojęcia usług prawniczych. Pomocne w tym wypadku jest odwołanie do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, w której w kategorii „usługi prawnicze” znalazły się usługi w zakresie doradztwa prawnego i reprezentacji w dziedzinie prawa karnego, w pozostałych dziedzinach prawa, w postępowaniu ustawowym w kolegiach, komisjach arbitrażowych itp., usługi w zakresie patentów i praw autorskich, usługi notarialne, usługi związane z przetargami i aukcjami. Analiza tej kategorii statystycznej wskazuje zatem, że pod pojęciem usług prawniczych PKWiU rozumie rozmaite czynności związane z doradztwem prawnym.

Mediacja natomiast, zgodnie z definicją słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych (W. Kopaliński) oznacza pośredniczenie w sporze w celu doprowadzenia do zgody.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą od 2013 roku, nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT, ponieważ dotychczas nie przekraczał podmiotowego limitu zwolnienia podmiotowego z VAT (łącznej wartości sprzedaży 150.000,00 zł). W sierpniu 2014 r. Wnioskodawca uzyskał uprawnienia do wykonywania zawodu mediatora w Polskim Centrum Mediacji (mediacje cywilne, cywilno-gospodarcze, pracownicze).

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi wykonując usługę mediacji Wnioskodawca powinien zarejestrować się jako podatnik VAT.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, że świadcząc usługi mediacji, czyli pośredniczenia w sporze, mających na celu ułatwienie stronom dojście do porozumienia, niestanowiących - jak wskazano we wniosku - usług doradztwa, ani usług prawniczych (zadaniem mediatora – jak wskazano – jest stworzyć taką atmosferę na spotkaniu mediacyjnym i tak je poprowadzić, aby strony same zdiagnozowały problem i same znalazły rozwiązanie sporu) możliwe jest korzystanie ze zwolnienia od podatku przy spełnieniu warunku nieprzekroczenia wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie możliwości korzystania z podmiotowego zwolnienia od podatku w przypadku świadczenia przez Wnioskodawcę usług mediacji uznano za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.