Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP3/4512-271/15-3/JŻ
z 20 maja 2015 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 2 kwietnia 2015 r. (data wpływu 3 kwietnia 2015 r.), uzupełnionym w dniu 7 kwietnia 2015 r. (data wpływu 9 kwietnia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących zakup towarów lub świadczenie usług na potrzeby posiadanego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE


W dniu 3 kwietnia 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących zakup towarów lub świadczenie usług na potrzeby posiadanego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. W dniu 9 kwietnia 2015 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku.


We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:


Wnioskodawca jest duńskim producentem mebli, który w 2014 r. przeniósł część procesu produkcyjnego na terytorium Polski do zakładu produkcyjnego w R. W tym celu powstała spółka zależna (dalej: „spółka zależna” lub „zakład produkcyjny”). Na zlecenie Spółki zakład produkcyjny podejmuje działania polegające na obróbce i montażu dostarczanych przez Wnioskodawcę surowców czy półproduktów (elementów meblowych), które Spółka przemieszcza z Danii. Wnioskodawca nie zatrudnia w Polsce żadnych pracowników oraz nie dysponuje w kraju również żadnym majątkiem trwałym w postaci nieruchomości. Obecnie Spółka dokonuje wyłącznie przemieszczenia powrotnego mebli do Danii, które są następnie z terytorium Danii sprzedawane przez Wnioskodawcę na rzecz odbiorców finalnych.

Z uwagi na realizowane przez Wnioskodawcę przemieszczenia towarów (wewnątrzwspólnotowe nabycia i wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów własnych) Spółka dla celów VAT dokonała w Polsce rejestracji jako czynny podatnik VAT oraz podatnik VAT UE. Obecnie Spółka nie wykonuje czynności podlegających opodatkowaniu VAT na terytorium kraju.

Planowane są jednak zmiany w dotychczasowej strukturze sprzedaży składanych/kompletowanych w Polsce mebli. Z uwagi na poszerzenie rynków zbytu, Wnioskodawca będzie realizował na terytorium, kraju:

  • sprzedaż mebli na rzecz podatników podatku od wartości dodanej z Danii oraz innych państw Unii Europejskiej (wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów za wynagrodzeniem z terytorium kraju),
  • sprzedaż do państw spoza Unii Europejskiej (eksport towarów),
  • sprzedaż krajową na rzecz odbiorców z Polski (odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju).

W związku z powyższym planowane są również zmiany reorganizacyjne w strukturze zarządzania dystrybucją mebli. Spółka zamierza zlecić wykonywanie czynności związanych z kompleksową obsługą magazynową oraz logistyczno-spedycyjną innym podmiotom zewnętrznym z siedzibą w Polsce. Podmioty te będą odpowiedzialne m.in.:

  • za obsługę administracyjno-logistyczną całego łańcucha dostaw niezbędną do odbierania i składowania zamówionych mebli,
  • organizację wysyłki, w tym np. realizację zamówień, pakowanie i wysyłanie mebli do odbiorców zagranicznych i krajowych.

Spółka dokona również poszerzenia bazy magazynowej. W tym celu Spółka planuje zawarcie umów najmu powierzchni magazynowych, w których składowane będą gotowe wyroby przeznaczone do wysyłki i sprzedaży.
Tak jak dotychczas Spółka nie będzie jednak dysponowała własnym personelem, tj. nie będzie zatrudniać w Polsce żadnych pracowników oraz nie będą jej przysługiwać żadne prawa właścicielskie do wykorzystywanych nieruchomości (hal produkcyjnych/magazynowych). Wszelkie czynności na rzecz Spółki będą podejmowane przez personel należący do zakładu produkcyjnego lub współpracujących z Wnioskodawcą podmiotów zewnętrznych.


W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:


  1. Czy w świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego, tj. w momencie, w którym Wnioskodawca będzie dokonywał na terytorium kraju czynności opodatkowanych podatkiem VAT należy uznać iż od tego momentu powstanie w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności w rozumieniu ustawy VAT?
  2. Jeśli odpowiedź na pytanie nr 1) jest twierdząca, czy Spółka będzie uprawniona do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących zakup towarów lub świadczenie usług na potrzeby posiadanego przez Spółkę stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej?

Stanowisko Wnioskodawcy:


Ad. 1


W świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego należy uznać iż w momencie, w którym Spółka będzie dokonywała czynności opodatkowanych podatkiem VAT na terytorium kraju powstanie w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy VAT.


Ad. 2


Wnioskodawca będzie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturach dokumentujących nabycie usług/towarów na potrzeby posiadanego w kraju stałego miejsca prowadzenia działalności na zasadach wskazanych w art. 86 ustawy VAT.


Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy


Ad. 1


Przepisy ustawy VAT ani przepisy wykonawcze do tej ustawy nie definiują pojęcia „stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej”. Pojęcie to zdefiniowane zostało w art. 11 Rozporządzenia.


W myśl powyższej regulacji na potrzeby stosowania art. 44 dyrektywy 2006/112/WE (Dz. Urz. UE L. 2006.347.1. ze zm.) w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej” oznacza dowolne miejsce, inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.


Biorąc pod uwagę ww. definicję jak również wypracowane na tle tego pojęcia orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) stwierdzić należy, iż aby określona aktywność gospodarcza prowadzona przez podatnika z jednego kraju Unii Europejskiej na terytorium innego kraju członkowskiego została uznana dla celów VAT za stałe miejsce prowadzenia działalności muszą zostać spełnione następujące warunki:

  • struktura ta charakteryzuje się odpowiednim stopniem stałości i zaangażowania,
  • zaangażowanie to ma konkretny wymiar osobowo-rzeczowy, tj. konieczne jest istnienie infrastruktury technicznej oraz personelu ludzkiego,
  • posiadana struktura umożliwia korzystanie z usług świadczonych przez podmioty trzecie i ich wykorzystywanie na potrzeby tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (istotne jest zatem aby struktura ta faktycznie konsumowała / zużywała świadczone usługi),
  • infrastruktura techniczna i zaangażowanie osobowe musi pozostawać w ścisłym związku z dokonywaniem działalności gospodarczej w tym drugim kraju, tj. czynności podlegających opodatkowaniu VAT.

Podsumowując, podatnik z jednego państwa Unii Europejskiej będzie posiadał stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej dla celów VAT na terytorium drugiego państwa unijnego, jeżeli przy wykorzystaniu położonej na terytorium tego drugiego państwa infrastruktury rzeczowej oraz personelu, w sposób zorganizowany oraz ciągły prowadzi działalność gospodarczą w tym drugim państwie, w ramach której dokonuje czynności opodatkowanych VAT.

Wnioskodawca wskazuje, iż dla istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu VAT nie jest istotne czy tytuł prawny do posiadanego zaplecza technicznego (biura, magazynów, hal produkcyjnych) oparty jest na prawie własności czy też podatnik ten jest dysponentem nieruchomości na postawie zawartych umów najmu / dzierżawy czy leasingu. Z perspektywy ww. pojęcia nie jest również istotne, aby podatnik zatrudniał własnych pracowników. W ocenie Wnioskodawcy, pod pojęciem personel (zaplecze personalne) nie należy rozumieć wyłącznie osób związanych z tym podatnikiem w ramach stosunku pracy. Nie ma zatem przeszkód aby personel, za pomocą którego podatnik realizuje określone przedsięwzięcia gospodarcze na terytorium tego drugiego państwa stanowił zaplecze osobowe podmiotu trzeciego świadczącego usługi na rzecz tego podatnika.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy również korzystanie z „cudzego” zaplecza technicznego i personalnego podmiotów trzecich (np. w ramach kompleksowej usługi logistyczno-spedycyjnej, czy usługi magazynowej) - przy spełnieniu warunków wskazanych powyżej - kreuje dla celów VAT stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium innego kraju Unii Europejskiej.


Stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie znajduje potwierdzenie w najnowszej linii orzeczniczej sądów administracyjnych opartej na tezach płynących z wyroku TSUE z 16 października 2014 r. wydanym w sprawie C-605/12 - Welmory Sp. z o.o. (tj. w sprawie polskiej spółki).


W powyższym wyroku w okolicznościach stanu faktycznego TSUE wskazał, iż pierwszy podatnik mający siedzibę działalności gospodarczej w jednym państwie członkowskim, który korzysta z usług świadczonych przez drugiego podatnika mającego siedzibę w innym państwie członkowskim; powinien być uważany za posiadającego w tym innym państwie członkowskim „stałe miejsce prowadzenia działałności” (...), jeżeli to stałe miejsce charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór usług i wykorzystywanie ich do celów jego działalności gospodarczej, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego.” W pisemnych motywach ww. rozstrzygnięcia TSUE potwierdził, iż korzystanie z zaplecza personalnego i technicznego podmiotów zewnętrznych również może kreować stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej dla celów VAT.

Ponadto, podobne wnioski płyną z orzecznictwa krajowych sądów administracyjnych. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 25 lutego 2015 r., sygn. III SA/Wa 3741/14 podzielił poglądy organu podatkowego, iż wnioskodawca nabywający dla potrzeby czynności podlegających w Polsce opodatkowaniu podatkiem VAT usługi od kontrahentów takie jak np. usługi magazynowe, logistyczne, odprawy celnej czy usługi transportu produkowanych w Polsce opakowań posiada w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej pomimo braku w kraju własnych nieruchomości czy pracowników.


Tożsame wnioski płyną również z wyroku ww. Sądu z 24 lipca 2013 r., sygn. III SA/Wa 3118/12 (utrzymanego w mocy wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 lutego 2015 r., sygn. I FSK 2004/13), który stwierdził, iż „w ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie o posiadaniu przez Spółkę stałego miejsca prowadzenia działałności gospodarczej przesądzają następujące okoliczności:

  1. możliwość z utworzonego na terenie Polski oddziału (miejsca) kierowania sprawami firmy i negocjowanie oraz zawieranie umów przez oddział w Polsce, nawet jeżeli będą to tylko niektóre umowy,
  2. zapewnienie w zależności od potrzeb prowadzonej działalności fachowego personelu [głównie od podmiotów zewnętrznych],
  3. posiadanie w Polsce minimalnych środków technicznych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej (najem magazynów, zakup środków transportu)
  4. planowany i zorganizowany pod względem prawnym i technicznym charakter działalności gospodarczej, którą Skarżąca zamierza prowadzić na terenie Polski.”

Jak Wnioskodawca wskazał w opisie zdarzenia przyszłego, po zmianie dotychczasowej struktury sprzedaży i dystrybucji, Spółka zamierza realizować na terytorium kraju następujące czynności opodatkowane podatkiem VAT, tj.:

  • wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów za wynagrodzeniem z terytorium kraju na rzecz podatników podatku od wartości dodanej z Danii oraz innych państw Unii Europejskiej,
  • eksport towarów do państw spoza Unii Europejskiej,
  • odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju (ewentualnie odpłatne świadczenie usług) na rzecz odbiorów z Polski.

Jednocześnie, Wnioskodawca - w związku z poszerzeniem rynków zbytu - nawiąże współpracę z podmiotami specjalizującymi się w świadczeniu kompleksowych usług logistyczno-magazynowych.


Powyższe spowoduje, iż na terytorium kraju dojdzie do powstania stałej struktury obejmującej:

zaplecze magazynowe oraz zaplecze osobowe które będzie wykorzystywane w sposób zorganizowany i ciągły do wykonywania działalności gospodarczej na terytorium kraju, tj. planowanej sprzedaży mebli do odbiorców zagranicznych oraz krajowych.


Zatem, w ocenie Spółki rozważana przez Spółkę aktywność gospodarcza na terytorium Polski będzie spełniała warunki pozwalające na przyjęcie, iż na terytorium Polski powstanie stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej dla celów VAT.


Jednocześnie, zdaniem Wnioskodawcy bez znaczenia - w świetle przywołanej powyżej linii orzeczniczej sądów administracyjnych - pozostanie fakt, iż Wnioskodawca będzie użytkował ww. zaplecze magazynowe wyłącznie na podstawie zawartych umów najmu / dzierżawy (tj. nie nabędzie żadnych nieruchomości na prawach własności) oraz będzie korzystał z „cudzego” personelu (tj. nie będzie zatrudniał własnych pracowników).


Ad. 2


Zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem m.in. ust. 2.


W art. 28b ust. 2 ustawy VAT wskazane zostało, iż w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.


Biorąc pod uwagę powyższe regulacje - zdaniem Wnioskodawcy - miejscem świadczenia usług na rzecz Wnioskodawcy na potrzeby posiadanego w kraju stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej będzie — na podstawie art. 28b ust. 2 ustawy VAT - Polska. W przypadku usług najmu powierzchni magazynowych przez Wnioskodawcę usytuowanych w kraju zastosowanie znajdzie z kolei reguła z art. 28e ustawy VAT.

W konsekwencji, usługi te będą podlegały w kraju opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem, wykluczona zostanie możliwość zastosowania zasady ogólnej z ustępu 1 ww. przepisu umożliwiająca rozliczenie VAT w oparciu o mechanizm „odwrotnego obciążenia”. Na marginesie, Wnioskodawca pragnie jednak zaznaczyć, iż zasada z art. 28b ust. 1 ustawy VAT będzie miała zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy posiadane przez Spółkę stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce nie będzie odbiorcą - beneficjentem świadczonych na rzecz Wnioskodawcy usług (potencjalnie takie transakcje również mogą mieć miejsce). Wówczas - zdaniem Wnioskodawcy - miejscem świadczenia (i jedocześnie opodatkowania) takich usług będzie Dania, tj. kraj siedziby Wnioskodawcy.


Jednocześnie, Wnioskodawca otrzymując faktury dokumentujące nabycie usług lub towarów na potrzeby posiadanego w kraju stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej z wykazanym podatkiem VAT należnym będzie uprawniony do odliczenia podatku VAT wykazanego na ww. fakturach zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy VAT.


W myśl ww. przepisu w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do czynności podlegających opodatkowaniu, podatnikowi o którym mowa w art. 15 ustawy VAT przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) i lit. b) ww. ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług lub dokonania całości/części zapłaty przed nabyciem towaru czy wykonania usługi.

Z powyższego wynika, iż warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT. A contrario, wykluczona jest możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, (czyli są wykorzystywane do czynności zwolnionych oraz niepodlegających opodatkowaniu) oraz w sytuacjach określonych w art. 88 ustawy VAT.


Zatem - w zakresie usług, które Wnioskodawca będzie nabywał od spółki zależnej czy podmiotów zewnętrznych, w tym również w zakresie nabywanych towarów - Spółce będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez jej kontrahentów, jeżeli:

  • nabywane usługi/towary będą „konsumowane” przez stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce oraz
  • będą wykorzystywane do wykonywania przez Spółkę czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT w kraju i jednocześnie nie zajdą okoliczności wskazane w art. 88 ustawy VAT.


Prawo do odliczenia powstanie zgodnie z regułami wskazanymi w art. 86 ust. 10 i ust. 10b ustawy VAT, tj. w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów/usług u sprzedawcy powstanie obowiązek podatkowy w VAT, nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym Wnioskodawca otrzyma fakturę dokumentującą transakcję sprzedaży (zakup towaru/usługi).


Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej Warszawie z 30 maja 2012 r., sygn. IPPP3/443-242/12-2/MPe, który zaakceptował stanowisko wnioskującej spółki zagranicznej, iż „(...) przedstawicielstwo będzie stanowiło stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej Spółki w Polsce. Tym samym, zgodnie z art. 28b ust. 2, usługi wskazane w opisie stanu faktycznego, nabywane przez Spółkę od krajowych dostawców będą podlegały opodatkowaniu VAT w Polsce. (...). Tym samym, o ile spełniona zostanie przesłanka wskazana w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur otrzymanych od polskich dostawców z tytułu nabycia usług opisanych w stanie faktycznym wniosku.”


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.


Stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.


Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z poźn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj