2015.03.20 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/443-1481/14-2/MPe
z 20 marca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 18 grudnia 2014 r. (data wpływu 22 grudnia 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 grudnia 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Bank jest bankiem uniwersalnym oferującym szeroki zakres usług finansowych klientom detalicznym oraz korporacyjnym. Bank dysponuje drugą co do wielkości siecią oddziałów (około 1000 placówek w całym kraju) w Polsce. W Grupie Banku funkcjonuje specjalistyczny podmiot - Bank Hipoteczny S.A. (dalej: Bank Hipoteczny, BH), będący spółką zależną Banku, którego działalność koncentruje się na udzielaniu kredytów zabezpieczonych hipoteką i emitowaniu hipotecznych listów zastawnych. Zgodnie z ustawą o listach zastawnych i bankach hipotecznych, hipoteczny list zastawny jest papierem wartościowym imiennym lub na okaziciela, którego podstawę emisji stanowią wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipotekami. Emitent listu zastawnego (Bank Hipoteczny) zobowiązuje się wobec uprawnionego do spełnienia określonych świadczeń pieniężnych, które polegają na wypłacie odsetek i wykupie hipotecznych listów zastawnych, w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji. Hipoteczny list zastawny pozwala na pozyskiwanie długoterminowego finansowania, co w przypadku banków udzielających kredyty hipoteczne jest szczególnie istotne.

W dniu 26 sierpnia 2014 r., Rada Ministrów przyjęła projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw (protokół ustaleń nr 34/2014 posiedzenia Rady Ministrów w dniu 26 sierpnia 2014 r.). Projekt ten ma na celu zniesienie barier dla rozwoju listów zastawnych, co umożliwi bankom ograniczenie strukturalnego niedopasowania terminów zapadalności aktywów i pasywów. Oczekuje się, że zniesienie przedmiotowych barier spowoduje wzrost emisji listów zastawnych i rozwój tego rynku w Polsce. Jako, że emisja listów zastawnych jest dokonywana m.in. na podstawie udzielanych przez banki hipoteczne kredytów, BH zamierza podjąć współpracę z Bankiem, mającą na celu istotny wzrost wolumenu udzielanych przez BH kredytów hipotecznych. Tym samym, dzięki planowanej współpracy nastąpi realizacja celów ww. reformy.

Bank Hipoteczny w chwili obecnej udziela przede wszystkim kredytów na finansowanie zakupu lub budowy nieruchomości komercyjnych (lokale/obiekty biurowe, obiekty handlowe, magazyny, centra logistyczne). Udział kredytów udzielonych osobom fizycznym w portfelu BH jest niewielki.

W związku z powyższym, Bank oraz Bank Hipoteczny zamierzają podjąć współpracę mającą na celu zwiększenie udziału Banku Hipotecznego w finansowaniu kredytów hipotecznych dla klientów indywidualnych. W rezultacie, nastąpi zwiększenie portfela kredytów stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych w Banku Hipotecznym, a tym samym zwiększenie możliwości pozyskania długoterminowego finansowania w Grupie .

Współpraca Banku oraz Banku Hipotecznego będzie opierała się na modelu agencyjnym, tzn. Bank na podstawie umowy outsourcingowej (tj. umowy wskazanej w art. 6a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe) przejmie rolę agenta Banku Hipotecznego. W ramach zawartej umowy outsourcingowej zadaniem Banku będzie wykonywanie na rzecz Banku Hipotecznego pośrednictwa przy świadczeniu przez Bank Hipoteczny usług udzielania kredytów hipotecznych, w szczególności obejmujące:

pośrednictwo przy zawieraniu i zmianie umów kredytu hipotecznego,
pośrednictwo przy zawieraniu i zmianie umów ugody w sprawie spłaty kredytów hipotecznych,
pośrednictwo przy zawieraniu i zmianie umów dotyczących ustanowienia prawnego zabezpieczenia kredytów hipotecznych,
pośrednictwo przy dokonywaniu wypłat i przyjmowaniu spłat udzielonych przez BH kredytów hipotecznych,
wykonywanie czynności związanych z działalnością Banku Hipotecznego, w celu realizacji ww. pośrednictwa.

(dalej łącznie: „usługi świadczone przez Bank").

Tym samym, Bank, w swoich placówkach będzie oferował klientom kredyty hipoteczne udzielane przez Bank Hipoteczny, wykonywał wszelkie czynności niezbędne w celu udzielenia takich kredytów, a także zawierał i zmieniał w imieniu Banku Hipotecznego umowy kredytowe.

W związku z wyżej wymienionymi usługami umowa outsourcingowa będzie nakładała na Bank szereg obowiązków, których wypełnienie będzie wiązało się z rolą pośrednika, a także we wsparciu Banku Hipotecznego w udzielaniu kredytów i administrowaniu udzielonymi kredytami. Wszystkie te obowiązki będą stanowiły czynności składające się łącznie na kompleksową usługę pośrednictwa w udzielaniu kredytów przez Bank Hipoteczny.

Bank Hipoteczny nie posiadając odpowiedniej infrastruktury, rozbudowanej sieci placówek, oraz kadry, nie ma możliwości efektywnie obsługiwać klientów, którzy zaciągną kredyt hipoteczny za pośrednictwem Banku. Dlatego, Bank Hipoteczny zainteresowany jest wyłącznie nabyciem kompleksowej usługi pośrednictwa świadczonej przez podmiot dysponujący siecią placówek i odpowiednią infrastrukturą oraz kadrą wyspecjalizowanych pracowników.

Szczegółowa lista czynności, które Bank będzie wykonywał na rzecz BH, jest następująca:

Przedstawienie oferty kredytowej klientowi w oddziałach Banku oraz za pośrednictwem sieci agentów Banku, w tym przekazywanie klientowi wszelkiej informacji o ofercie,
Identyfikowanie klienta (w tym, ustalenie/weryfikacja i utrwalenie danych stwierdzających tożsamość, weryfikacja w bazach danych) na potrzeby udzielenia kredytu,
Przyjmowanie i rejestrowanie wniosków o zawarcie umowy kredytu oraz dokumentów niezbędnych w celu udzielenia kredytu oraz wydawanie dokumentów związanych z procesem kredytowym,
Przygotowywanie i weryfikacja dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia analizy i podjęcia decyzji kredytowej, w tym wstępna ocena zdolności kredytowej klienta oraz weryfikacja ekspertyzy/wyceny i innych dokumentów dotyczących kredytowanej nieruchomości,
Przekazywanie klientowi informacji o decyzji kredytowej,
Rejestrowanie klienta w systemie w celu otworzenia rachunku kredytowego,
Przedstawienie klientowi umowy kredytowej i udzielenie niezbędnych wyjaśnień,
Podpisywanie umowy kredytowej w imieniu Banku Hipotecznego i jej rejestracja,
Przygotowywanie harmonogramów spłat rat kredytów i przekazywanie ich klientom,
Weryfikacja dokumentów i spełnienia warunków niezbędnych do wypłaty kredytu,
Otwieranie rachunku kredytowego w systemach Banku Hipotecznego,
Wypłata środków z kredytu zgodnie z dyspozycją klienta,
Przyjmowanie spłat rat kredytów, należnych opłat i prowizji.
Przyjmowanie i weryfikacja dokumentów niezbędnych do wypłaty kolejnych transz kredytu,
Wydawanie klientowi dokumentów związanych z procesem kredytowym,
Przyjmowanie wniosków o zmianę warunków kredytowania, wymaganych dokumentów i ich rejestracja,
Kontaktowanie się z klientem w celu uzupełnienia dokumentów na potrzeby zmiany warunków kredytowania,
Przeprowadzenie ponownej weryfikacji i identyfikacji klienta na potrzeby zmiany warunków kredytowania,
Przygotowywanie i weryfikacja dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia analizy i podjęcia decyzji kredytowej, w tym wstępna ocena zdolności kredytowej klienta oraz weryfikacja ekspertyzy/wyceny i innych dokumentów dotyczących kredytowanej nieruchomości - na potrzeby zmiany warunków kredytowania,
Przeprowadzenie analizy formalnej i technicznej wyceny nieruchomości w przypadku dokonania weryfikacji wartości nieruchomości,
Podpisywanie aneksów do umowy kredytowej i ich rejestracja,
Przygotowywanie zmian harmonogramów spłat rat kredytów i przekazywanie korespondencji do klienta w tym zakresie,
Przyjmowanie wniosków/pism/dokumentów od klientów związanych z procesem kredytowym,
Przygotowywanie i wydanie dokumentów do ustanowienia lub zmiany zabezpieczenia kredytu (hipoteki),
Sprawdzanie prawidłowości wpisów w księdze wieczystej dotyczących ustanowienia prawnego zabezpieczenia kredytów i rejestracja w systemie informacji związanych z ustanowieniem hipoteki,
Monitorowanie i rejestracja ubezpieczenia nieruchomości będącej zabezpieczeniem kredytu,
Przyjmowanie dyspozycji od klientów związanych z wcześniejszą spłatą kredytu,
Dokonywanie zmian w systemie związanych ze zmianą warunków kredytowania, częściową lub całkowitą spłatą kredytu,
Monitorowanie prawnych zabezpieczeń kredytu i przygotowywanie dokumentów zwalniających prawne zabezpieczenia w przypadku całkowitej spłaty kredytu,
Prowadzenie korespondencji z klientami w zakresie umowy kredytowej,
Sprawdzanie terminowości dokonywanych spłat kredytu,
Sporządzanie raportów dotyczących kredytów i kredytobiorców,
Monitorowanie klienta w przypadku opóźnień w spłatach kredytu,
Monitorowanie wpłat w zakresie należnych opłat, prowizji oraz składek na ubezpieczenia nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie kredytu,
Udzielanie informacji telefonicznej dla klientów, w tym udzielanie bieżącej informacji o saldzie/ratach/zmianach oprocentowania,
Monitorowanie i sporządzanie raportów dotyczących przyjętych zabezpieczeń,
Wydawanie opinii dotyczących kredytu,
Zawieranie i zmiana umów ugody w sprawie spłaty kredytu,
Skanowanie papierowej dokumentacji kredytowej,
Zasilanie w imieniu Banku Hipotecznego baz X. dotyczących kredytowanych nieruchomości,
Obsługa skarg i reklamacji klientów,
Prowadzenie dla Banku Hipotecznego baz danych o nieruchomościach,
Archiwizowanie dokumentów papierowych i elektronicznych ułatwiającą dostęp do danych na każdym etapie procesu kredytowego.

Z tytułu wyżej opisanych usług świadczonych przez Bank na podstawie umowy outsourcingowej, Bank będzie otrzymywał od Banku Hipotecznego wynagrodzenie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wskazane w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Bank na rzecz Banku Hipotecznego podlegają zwolnieniu z podatku VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, wskazane w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Bank na rzecz Banku Hipotecznego podlegają zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT.

Zgodnie z art. 43 ust 1 pkt 38 ustawy VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W ocenie Wnioskodawcy, wskazane w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Bank na rzecz Banku Hipotecznego na podstawie umowy outsourcingowej podlegają zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT, gdyż spełnione są łącznie wskazane poniżej przesłanki:

działalność Banku Hipotecznego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT;
Bank w stosunku do Banku Hipotecznego wykonywać będzie usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT,
wskazane w opisie zdarzenia przyszłego czynności wykonywane przez Bank na rzecz Banku Hipotecznego stanowią kompleksową (złożoną) usługę.

Ad. 1. Zwolniona z podatku VAT działalność Banku Hipotecznego

Bank Hipoteczny prowadzi działalność polegającą na udzielaniu kredytów hipotecznych. W ocenie Banku, powyższa działalność korzysta ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT.

Ad. 2. Pośrednictwo Banku

Na mocy art. 43 ust 1 pkt 38 ustawy VAT, zwalnia się od podatku nie tylko usługi udzielania kredytów, lecz także usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów.

W ocenie Banku, czynności wchodzące w zakres usług świadczonych przez Bank na rzecz Banku Hipotecznego na podstawie umowy outsourcingowej, wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, wypełniają znamiona zwolnionych na podstawie art. 43 ust 1 pkt 38 ustawy VAT usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów.

Należy bowiem zauważyć, że zgodnie z utartym stanowiskiem sądów administracyjnych oraz organów podatkowych (wzorowanym na orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE), np. wyroku z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde) usługa pośrednictwa finansowego charakteryzuje się następującymi cechami:

usługa świadczona jest na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie;
z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługa świadczona przez pośrednika powinna stanowić element usługi finansowej;
celem usługi jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy);
usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej, lecz powinny to być czynności umożliwiające zawarcie między dwoma podmiotami umowy i rozpoczęcie świadczenia określonej usługi finansowej).

Tym samym, pojęcie „pośrednictwa” powinno się utożsamiać z działalnością osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami, kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku, co zdaniem Banku ma miejsce w przypadku czynności dokonywanych w ramach usług świadczonych przez Bank.

Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, Bank Hipoteczny planuje znacząco zwiększyć wolumen udzielanych kredytów hipotecznych i tym samym zwiększyć możliwość uzyskania finansowania w drodze emisji listów zastawnych. W tym celu Bank Hipoteczny zamierza podjąć z Bankiem współpracę. Zatem, celem usługi, którą Bank planuje świadczyć jest dążenie do zawarcia umowy kredytu pomiędzy Bankiem Hipotecznym a jego potencjalnymi klientami. Bank, w ramach kompleksowej usługi świadczonej na podstawie umowy outsourcingowej na rzecz Banku Hipotecznego dokonuje m.in. takich czynności jak: przedstawienie oferty kredytowej klientowi, w tym przekazywanie klientowi wszelkiej informacji o ofercie, przyjmowanie i rejestrowanie wniosków o zawarcie umowy kredytu oraz dokumentów niezbędnych w celu udzielenia kredytu, wydawanie dokumentów związanych z procesem kredytowym, przygotowywanie i weryfikacja dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia analizy i podjęcia decyzji kredytowej, przekazywanie klientowi informacji o decyzji kredytowej, przedstawienie klientowi umowy kredytowej i udzielenie niezbędnych wyjaśnień, podpisywanie umowy kredytowej w imieniu Banku Hipotecznego i jej rejestracja, przygotowywanie harmonogramów spłat rat kredytów i przekazywanie ich klientom. Usługa ta nie ma przy tym wyłącznie charakteru wykonywania czynności technicznych (faktycznych) związanych z umową outsourcingową.

Pośrednictwo jest zatem istotą i świadczeniem głównym tej usługi, a pozostałe czynności obejmujące obsługę klienta po wypłacie kredytu stanowią świadczenie pomocnicze umożliwiające właściwą i efektywną realizację świadczenia głównego. Należy podkreślić bowiem, że Bank Hipoteczny nie posiadając odpowiedniej infrastruktury oraz kadry nie ma możliwości efektywnie obsługiwać klientów, którzy zaciągną kredyt hipoteczny za pośrednictwem Banku. Dlatego, Bank Hipoteczny zainteresowany jest wyłącznie nabyciem jednej kompleksowej usługi, której świadczeniem wiodącym jest pośrednictwo w zakresie udzielania kredytów hipotecznych.

Również z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej, tj. klienta, usługa świadczona przez Bank stanowi element usługi finansowej polegającej na udzieleniu przez Bank Hipoteczny kredytu.

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Banku, usługi świadczone przez Bank na podstawie umowy outsourcingowej, wypełniają znamiona zwolnionych na podstawie art. 43 ust 1 pkt 38 ustawy VAT usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów.

Reasumując zaprezentowane powyżej stanowisko, w ocenie Banku, wynika z faktu, że w przedmiotowej sytuacji spełnione zostały wszystkie wskazane powyżej pozytywne przesłanki pośrednictwa finansowego (kredytowego), tj.: a) usługa świadczona jest na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie; b) z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługa świadczona przez pośrednika powinna stanowić element usługi finansowej; c) celem usługi jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy); d) usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności technicznych (faktycznych) związanych z umową.

Ponadto, Bank zwraca uwagę na projekt Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej (Rozporządzenie Rady ustanawiające przepisy wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do opodatkowania usług ubezpieczeniowych i finansowych (Proposal for a Council Regulation laying down implementing measures for Directive 2006/112/EC on the common system of value added tax, as regards the treatment of insurance and financial services, COM (2007) 746 final, Komisja Wspólnot Europejskich, Bruksela, z dnia 28 listopada 2007), dalej. „Rozporządzenie"), którego celem jest zapewnienie jednolitego traktowania na gruncie VAT usług finansowych świadczonych przez podmioty działające na rynku wspólnotowym. Co prawda rozporządzenie nie posiada jeszcze mocy prawnej, jednakże przedstawia koncepcję ustawodawcy, stanowiąc również wskazówkę, jak w chwili obecnej powinien być interpretowany katalog usług finansowych zwolnionych z VAT. Wynika to z faktu, iż zamiarem Komisji Europejskiej nie jest zmiana zakresu zwolnienia, a jedynie usankcjonowanie obecnego zakresu zwolnienia określonego na bazie regulacji Dyrektywy VAT w drodze szeregu wydanych orzeczeń Trybunał.

Planowane Rozporządzenie ma na celu doprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie z VAT w usługach ubezpieczeniowych i finansowych, w celu zwiększenia pewności prawnej i zmniejszenia kosztów administracyjnych podmiotów oraz administracji podatkowej Państw Członkowskich Unii Europejskiej.

Dodatkowo na konieczność uznania zapisów powyższego dokumentu za wskazówkę przy determinowaniu zwolnienia z VAT usług finansowych wskazuje takie właśnie wykorzystanie omawianego projektu Rozporządzenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w toku jednego z postępowań (por. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 10 czerwca 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 319/08. W orzeczeniu Sąd powołuje się na „planowaną zmianę prawa wspólnotowego, a mianowicie Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej" w postaci rozporządzenia Rady ustanawiającego przepisy wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w odniesieniu do opodatkowania usług ubezpieczeniowych i finansowych).

Zgodnie z postanowieniami ww. Rozporządzenia, dla celów art. 135a ust. 9 Dyrektywy 2006/112/WE, dana działalność stanowi odrębną czynność pośrednictwa, jeśli spełniony jest co najmniej jeden z następujących warunków:

pośrednik jest upoważniony do prawnego zobowiązania dostawcy lub beneficjenta zwolnionej usługi ubezpieczeniowej lub finansowej;
dana działalność może skutkować powstaniem, kontynuacją, zmianą lub wygaśnięciem praw i obowiązków stron w odniesieniu do zwolnionej usługi ubezpieczeniowej lub finansowej;
dana działalność polega na udzielaniu porad odzwierciedlających specjalistyczną wiedzę w zakresie zwolnionych usług ubezpieczeniowych i finansowych.

Bank, posiadający szeroką wiedzę i doświadczenie w zakresie produktów finansowych oferowanych przez Bank Hipoteczny, w ramach umowy outsourcingowej, podejmował będzie wszelkie działania zmierzające do zawarcia, a także zmiany warunków umowy kredytu przez Bank Hipoteczny z danym klientem. Tym samym zostaną spełnione wszystkie przesłanki wskazane w pkt a-c regulacji Rozporządzenia.

Ponadto w ww. Rozporządzeniu zostało wskazane, iż definicja „pośrednictwa w transakcjach ubezpieczeniowych i finansowych” określona w art. 135a ust. 9 Dyrektywy 2006/112/WE, obejmuje co najmniej następujące kategorie:

świadczenie usług polegających na negocjacji warunków produktu;
usługi maklerskie i usługi pośrednictwa hipotecznego.

Biorąc pod uwagę powyższe, zakres usługi będącej przedmiotem pytania, którą planuje świadczyć Bank, jest w swych kluczowych (nadających mu charakter całości) elementach zbieżny z treścią powyższych punktów, czyli przedmiotowa usługa również na gruncie doprecyzowywanych przepisów wspólnotowych stanowi usługę pośrednictwa w udzielaniu kredytów, pożyczek, korzystającą ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

Zwolnienie z VAT podobnych usług potwierdzają sądy administracyjne, np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 czerwca 2013 r. (sygn. akt I FSK 923/12), w którym czytamy: „Świadczone za pomocą sieci Internet usługi polegające na prezentacji i możliwości zapoznania się z ofertą instytucji finansowych, a w przypadku zainteresowania produktem danej instytucji finansowej stworzenia użytkownikowi możliwości kontaktu z doradcą lub możliwości pobrania, wypełnienia i złożenia wniosku, a następnie zawarcia umowy i nabycia danego produktu finansowego, stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych określonych w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz.U. z 2011 r. nr 177 poz. 1054 ze zm.) zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT.”

Powyższe stanowisko potwierdzają również w wydawanych interpretacjach organy podatkowe. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 8 października 2014 r. (sygn. ITPP1/443-829/14/BS) wskazał, iż „w ramach umowy Wnioskodawca przyjął do realizacji świadczenie na rzecz banku usług pośrednictwa finansowego, polegających na pozyskiwaniu potencjalnych klientów w celu zawarcia przez nich umów kredytowych lub umów rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego z bankiem. Realizacja ww. usługi będzie odbywała się m.in. poprzez udostępnianie potencjalnym klientom informacji o możliwościach skorzystania z produktów oferowanych przez bank, przekazywanie potencjalnym klientom wizytówek oraz materiałów informacyjno-promocyjnych przygotowanych przez bank, przekazywanie bankowi na bieżąco uwag na temat przebiegu współpracy. W ramach umowy Wnioskodawca jest zobowiązany do kierowania klientów i ich wniosków kredytowych do placówek banku poprzez przekazywanie danych osobowych potencjalnych klientów do banku lub przez przekazanie do banku wypełnionego wniosku kredytowego klienta [...] Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności świadczyć będzie usługi pośrednictwa finansowego, polegające na pozyskiwaniu potencjalnych klientów w celu zawarcia przez nich umów kredytowych lub umów rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego z bankiem. Analiza przedstawionego stanu faktycznego w kontekście powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że opisane usługi pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w powołanym przepisie art. 43 ust 1 pkt 38 ustawy”. Analogiczne stanowisko zostało wyrażone m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 sierpnia 2014 r. (sygn. ILPP1/443-432/14-4/MK), interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 lutego 2014 r. (sygn. IPPP1/443-86/14-2/EK), interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 20 lutego 2014 r. (sygn. ITPP1/443-1233/13/KM).

Kluczowe znaczenie dla niniejszej sprawy ma jednak interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 października 2012 r., sygn. ILPP4/443-485/11/12-S/ISN wydana na skutek wyroku WSA we Wrocławiu z 18 kwietnia 2012 r., sygn. I SA/Wr 189/12, w której czytamy: ,,(...) opisane we wniosku czynności świadczone przez Bank na rzecz spółki z grupy stanowią jedną kompleksową (złożoną) usługę pośrednictwa w świadczeniu przez tę spółkę obsług finansowych, polegających na udzielaniu pożyczek pieniężnych. Zdaniem Sądu, usługi te tworzą obiektywnie jedną całość (jedną usługę). Przy czym, świadczeniem głównym, które determinuje naturę całej usługi, jest pośrednictwo w sprzedaży produktów pożyczkowych, tj. usługa pośrednictwa, na mocy udzielonego pełnomocnictwa w sprzedaży produktów w oddziałach Banku (zarówno własnych, jak i partnerskich), jak również poprzez kanały zdalne (w tym Contact Center Banku). To bowiem właśnie pośredniczenie w sprzedaży produktów spółki z grupy stanowić będzie cel świadczenia przez Bank kompleksowej usługi. Wymienione we wniosku usługi dodatkowe (pomocnicze) nie stanowią celu samego w sobie. Są one środkiem do pełnego zrealizowania ww. usługi zasadniczej, stanowiącej proces złożony (rozpoczynający się od poszukiwania zainteresowanych otrzymaniem pożyczki a kończący się ostateczną spłatą pożyczki). Bez znaczenia dla sprawy pozostaje, że część usług dodatkowych ma charakter techniczny (formalny, administracyjny), np. administrowanie wnioskami pożyczkowymi, obsługa kasowa, monitoring spłat pożyczek. W opisanym we wniosku zdarzeniu przyszłym ww. usługi nie są bowiem usługami samodzielnymi, lecz stanowią część składową kompleksowej usługi pośrednictwa, wspierając (uzupełniając) tę usługę (składając się na jej kompleksowość). Usługi te, co wynika z treści wniosku, (...) będą postrzegane przez ich nabywcę (spółkę z grupy) jako element nabywanej usługi pośrednictwa w sprzedaży produktów pożyczkowych (będą istotne z punktu widzenia spółki z grupy).

Reasumując: usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych, zwolnione od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 u.p.t.u., obejmują czynności dodatkowe, również te wykonywane już po udzieleniu pożyczki, składające się na usługę kompleksową i służące lepszemu wykorzystaniu usługi głównej.

Tym samym, wskazane we wniosku o interpretację usługi (czynności), tj.:

pośrednictwo, na mocy udzielonego pełnomocnictwa, w sprzedaży produktów w oddziałach banku (zarówno własnych, jak i partnerskich), jak również poprzez kanały zdalne (w tym Contact Center Banku);
wsparcie procesu sprzedaży produktów finansowych spółki z grupy, w tym również analiza i wybór potencjalnych klientów spółki z grupy, ofertowanie i przetwarzanie danych potencjalnych klientów, rekomendacja w zakresie parametrów produktowych oferowanych poszczególnym klientom;
obsługa aplikach pożyczkowej, w tym w szczególności obsługa wniosku pożyczkowego, weryfikacja wymaganej dokumentacji, analiza oraz rekomendacja w zakresie decyzji o udzieleniu pożyczki,
administrowanie wnioskami pożyczkowymi i zawartymi umowami pożyczkowymi; obsługa kasowa pożyczek;
wsparcie w zakresie monitoringu portfela pożyczek oraz ich spłat,
wsparcie operacyjne w zakresie przyjmowania i rozwiązywania reklamacji pożyczkobiorców;
wsparcie w zakresie obsługi operacyjnej i informatycznej rozliczenia całkowitej spłaty pożyczki

składają się na świadczoną (planowaną) przez Bank na rzecz spółki z grupy kompleksową usługę pośrednictwa w świadczeniu przez tę spółkę usług udzielania pożyczek pieniężnych, zwolnioną od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 u.p.t.u. Czynności te są bowiem ze sobą ściśle powiązane (świadczenie pomocnicze dzieli los świadczenia głównego), tworzą w aspekcie gospodarczym obiektywnie jedną całość a ich rozdzielanie ma sztuczny charakter.

Czynności dodatkowe, realizowane już po udzieleniu pożyczki (podpisaniu umowy pożyczkowej), są natomiast naturalną konsekwencją (stanowią dopełnienie) zawarcia - za pośrednictwem Banku umowy o produkt finansowy."

Ad. 3. Usługa kompleksowa

W ocenie Banku, usługi świadczone przez Bank na rzecz Banku Hipotecznego, wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, wypełniają również znamiona usługi kompleksowej (złożonej).

Zarówno w ustawie VAT, jak i przepisach wspólnotowych, brak jest bezpośredniej podstawy prawnej, która wprost definiowałaby świadczenia złożone i regulowałaby zasady opodatkowania takich świadczeń podatkiem VAT. W opinii Banku, aby dwie lub więcej usług tworzyło świadczenie złożone, wszystkie czynności tworzące to świadczenie muszą być w mniemaniu klienta (odbiorcy usługi) jedną kompleksową usługą. Ponadto część świadczeń przypadających na świadczenie złożone musi mieć charakter kluczowy, podczas gdy pozostałe elementy mają charakter pomocniczy, a usługi pomocnicze powinny zostać opodatkowane analogicznie jak usługa główna, tj. jeżeli usługa główna korzysta ze zwolnienia z opodatkowania, to również usługi pomocnicze powinny korzystać ze zwolnienia z opodatkowania.

Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie TSUE. Przykładowo, w wyroku w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV TSUE wskazał, iż jeżeli transakcja składa się z zespołu świadczeń i czynności, należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności, w jakich dokonywana jest rozpatrywana transakcja celem określenia czy są to dwa lub więcej niż dwa świadczenia odrębne, czy też jest to jedno świadczenie". Jednocześnie TSUE orzekł, iż „jeśli dwa lub więcej świadczenia (lub czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta, są tak ściśle związane, że stanowią one obiektywnie jedno tylko nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jedno świadczenie do celów stosowania podatku VAT". Podobne stanowisko zostało wyrażone przez TSUE m.in. w wyroku w sprawie C-425/06 Part Service Srl.

Jednocześnie w wyroku w sprawie C-572/07 RLRE Tellmer Property sro TSUE określił, w jakich okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność. Zdaniem TSUE „jest tak na przykład w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy".

Mając powyższe na uwadze, w opinii Banku, czynności Banku wykonywane na rzecz Banku Hipotecznego, stanowią jedną kompleksową usługę pośrednictwa w świadczeniu przez Bank Hipoteczny usług udzielania kredytów. Głównym zobowiązaniem Banku wobec Banku Hipotecznego jest bowiem umożliwienie mu świadczenia określonych usług finansowych (udzielania kredytów hipotecznych). Wszelkie obowiązki jakie zostały nałożone na Bank przez Bank Hipoteczny na podstawie umowy outsourcingowej (w tym również dotyczące wsparcia Banku Hipotecznego w zakresie świadczonych przez niego usług finansowych, tj. obsługi udzielonych przez Bank Hipoteczny kredytów) wynikają z roli, jaką pełni Bank jako pośrednik, w tym z posiadanych przez Bank informacji i danych dotyczących klientów, a także zasobów i infrastruktury, jaką dysponuje Bank.

Tym samym, za świadczenie zasadnicze należy uznać pośrednictwo w świadczeniu przez Bank Hipoteczny usług udzielania kredytów. Jednocześnie, inne czynności wykonywane przez Bank (tj. obsługa udzielonych przez Bank Hipoteczny kredytów) powinny zostać uznane za czynności pomocnicze do usługi zasadniczej, jaką jest pośrednictwo.

Czynności Banku wykonywane w ramach umowy outsourcingowej są ze sobą tak ściśle powiązane, że tworzą w aspekcie gospodarczym obiektywnie jedną całość a ich rozdzielanie miałoby sztuczny charakter. Czynności dodatkowe, realizowane już po udzieleniu kredytu (podpisaniu umowy kredytu), są natomiast naturalną konsekwencją (stanowią dopełnienie) zawarcia - za pośrednictwem Banku umowy o produkt finansowy. Zatem, usługi dodatkowe (pomocnicze) nie są celem samym w sobie, lecz są środkiem do pełnego zrealizowania usługi zasadniczej, stanowiącej złożony proces - rozpoczynający się od poszukiwania zainteresowanych otrzymaniem kredytu a kończący się ostateczną spłatą kredytu.

Należy podkreślić, że Bank Hipoteczny nie posiada rozbudowanej sieci oddziałów, co oznacza, że współpraca z Bankiem na podstawie przedmiotowej umowy outsourcingowej, zapewnia możliwość zwiększenia sprzedaży oferowanych produktów bankowych.

Należy również zaznaczyć, że Bank Hipoteczny nie jest zainteresowany nabyciem wyłącznie poszczególnych czynności wchodzących w skład usługi. Z perspektywy Banku Hipotecznego, każda ze wskazanych czynności wykonywanych przez Bank w ramach świadczenia usług, dostarczona oddzielnie nie spełniłaby oczekiwań Banku Hipotecznego, albowiem nie pozwoliłaby zrealizować mu jego celu gospodarczego, jakim jest zwiększenie wolumenu udzielanych kredytów hipotecznych. W tym zakresie, Bank Hipoteczny jest wyłącznie zainteresowany nabyciem jednej kompleksowej usługi, która pozwoli mu na skuteczne zwiększenie portfela kredytowego stanowiącego podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych.

Tym samym, zgodnie z przytoczonymi wyżej tezami orzeczeń TSUE, z punktu widzenia nabywcy, w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z jednym przedmiotem świadczenia (kompleksową usługą). Wspomniane świadczenie ma złożony charakter (składa się z szeregu opisanych w stanie faktycznym czynności), a ich podział prowadziłby do sztuczności i wypaczałby ekonomiczny i faktyczny cel, w jakim Bank Hipoteczny zawarł umowę z Bankiem.

Powyższe oznacza, że poszczególne czynności pomocnicze powinny zostać opodatkowane analogicznie do opodatkowania czynności głównej.

Jak wskazano powyżej, w przedmiotowej sytuacji czynnością główną jest, w ocenie Banku, usługa pośrednictwa w udzielaniu kredytów, korzystająca ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT. Konsekwentnie, przedmiotowa kompleksowa usługa (składająca się z czynności głównej oraz czynności pomocniczych) powinna w całości korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie tego przepisu.

Reasumując, mając na uwadze, że:

działalność Banku Hipotecznego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT;
Bank w stosunku do Banku Hipotecznego wykonywać będzie usługę pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT;
wskazane w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Bank na rzecz Banku Hipotecznego stanowią kompleksową (złożoną) usługę.

- wskazane w opisie zdarzenia przyszłego czynności wykonywane przez Bank na rzecz Banku Hipotecznego na podstawie umowy outsourcingowej podlegają w całości zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Uwzględniając powołane wyżej przepisy art. 5 i art. 8 ustawy należy wskazać, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu, mieści się w definicji usługi.

Aby uznać daną czynność za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Stawka podatku, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże, w myśl art. 146a pkt 1 tej ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Jednocześnie, przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

I tak, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (ust. 13 powyższego artykułu).

W myśl ust. 14 tego artykułu, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Ponadto, jak stanowi ust. 15 artykułu 43, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, poz, 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą. W myśl art. 135 ust. 1 Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, waz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych (lit. a), transakcje udzielania kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę (lit. b).

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest bankiem uniwersalnym oferującym szeroki zakres usług finansowych klientom detalicznym oraz korporacyjnym. W Grupie Banku funkcjonuje specjalistyczny podmiot - Bank Hipoteczny, będący spółką zależną Wnioskodawcy, którego działalność koncentruje się na udzielaniu kredytów zabezpieczonych hipoteką i emitowaniu hipotecznych listów zastawnych. Zgodnie z ustawą o listach zastawnych i bankach hipotecznych, hipoteczny list zastawny jest papierem wartościowym imiennym lub na okaziciela, którego podstawę emisji stanowią wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipotekami. Emitent listu zastawnego (Bank Hipoteczny) zobowiązuje się wobec uprawnionego do spełnienia określonych świadczeń pieniężnych, które polegają na wypłacie odsetek i wykupie hipotecznych listów zastawnych, w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji. Hipoteczny list zastawny pozwala na pozyskiwanie długoterminowego finansowania, co w przypadku banków udzielających kredyty hipoteczne jest szczególnie istotne. Bank Hipoteczny w chwili obecnej udziela przede wszystkim kredytów na finansowanie zakupu lub budowy nieruchomości komercyjnych (lokale/obiekty biurowe, obiekty handlowe, magazyny, centra logistyczne). Udział kredytów udzielonych osobom fizycznym w portfelu BH jest niewielki.

Wnioskodawca oraz Bank Hipoteczny zamierzają podjąć współpracę mającą na celu zwiększenie udziału Banku Hipotecznego w finansowaniu kredytów hipotecznych dla klientów indywidualnych. W rezultacie, nastąpi zwiększenie portfela kredytów stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych w Banku Hipotecznym, a tym samym zwiększenie możliwości pozyskania długoterminowego finansowania w Grupie .

Współpraca Wnioskodawcy oraz Banku Hipotecznego będzie opierała się na modelu agencyjnym, tzn. Bank na podstawie umowy outsourcingowej (tj. umowy wskazanej w art. 6a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe) przejmie rolę agenta Banku Hipotecznego. W ramach zawartej umowy outsourcingowej zadaniem Banku będzie wykonywanie na rzecz Banku Hipotecznego pośrednictwa przy świadczeniu przez Bank Hipoteczny usług udzielania kredytów hipotecznych, w szczególności obejmujące: pośrednictwo przy zawieraniu i zmianie umów kredytu hipotecznego, pośrednictwo przy zawieraniu i zmianie umów ugody w sprawie spłaty kredytów hipotecznych, pośrednictwo przy zawieraniu i zmianie umów dotyczących ustanowienia prawnego zabezpieczenia kredytów hipotecznych, pośrednictwo przy dokonywaniu wypłat i przyjmowaniu spłat udzielonych przez BH kredytów hipotecznych, wykonywanie czynności związanych z działalnością Banku Hipotecznego, w celu realizacji ww. pośrednictwa.

Tym samym, Wnioskodawca, w swoich placówkach będzie oferował klientom kredyty hipoteczne udzielane przez Bank Hipoteczny, wykonywał wszelkie czynności niezbędne w celu udzielenia takich kredytów, a także zawierał i zmieniał w imieniu Banku Hipotecznego umowy kredytowe.

Wnioskodawca będzie wykonywał nastepujące czynności na rzecz BH:

Przedstawienie oferty kredytowej klientowi w oddziałach Banku oraz za pośrednictwem sieci agentów Banku, w tym przekazywanie klientowi wszelkiej informacji o ofercie,
Identyfikowanie klienta (w tym, ustalenie/weryfikacja i utrwalenie danych stwierdzających tożsamość, weryfikacja w bazach danych) na potrzeby udzielenia kredytu,
Przyjmowanie i rejestrowanie wniosków o zawarcie umowy kredytu oraz dokumentów niezbędnych w celu udzielenia kredytu oraz wydawanie dokumentów związanych z procesem kredytowym,
Przygotowywanie i weryfikacja dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia analizy i podjęcia decyzji kredytowej, w tym wstępna ocena zdolności kredytowej klienta oraz weryfikacja ekspertyzy/wyceny i innych dokumentów dotyczących kredytowanej nieruchomości,
Przekazywanie klientowi informacji o decyzji kredytowej,
Rejestrowanie klienta w systemie w celu otworzenia rachunku kredytowego,
Przedstawienie klientowi umowy kredytowej i udzielenie niezbędnych wyjaśnień,
Podpisywanie umowy kredytowej w imieniu Banku Hipotecznego i jej rejestracja,
Przygotowywanie harmonogramów spłat rat kredytów i przekazywanie ich klientom,
Weryfikacja dokumentów i spełnienia warunków niezbędnych do wypłaty kredytu,
Otwieranie rachunku kredytowego w systemach Banku Hipotecznego,
Wypłata środków z kredytu zgodnie z dyspozycją klienta,
Przyjmowanie spłat rat kredytów, należnych opłat i prowizji.
Przyjmowanie i weryfikacja dokumentów niezbędnych do wypłaty kolejnych transz kredytu,
Wydawanie klientowi dokumentów związanych z procesem kredytowym,
Przyjmowanie wniosków o zmianę warunków kredytowania, wymaganych dokumentów i ich rejestracja,
Kontaktowanie się z klientem w celu uzupełnienia dokumentów na potrzeby zmiany warunków kredytowania,
Przeprowadzenie ponownej weryfikacji i identyfikacji klienta na potrzeby zmiany warunków kredytowania,
Przygotowywanie i weryfikacja dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia analizy i podjęcia decyzji kredytowej, w tym wstępna ocena zdolności kredytowej klienta oraz weryfikacja ekspertyzy/wyceny i innych dokumentów dotyczących kredytowanej nieruchomości - na potrzeby zmiany warunków kredytowania,
Przeprowadzenie analizy formalnej i technicznej wyceny nieruchomości w przypadku dokonania weryfikacji wartości nieruchomości,
Podpisywanie aneksów do umowy kredytowej i ich rejestracja,
Przygotowywanie zmian harmonogramów spłat rat kredytów i przekazywanie korespondencji do klienta w tym zakresie,
Przyjmowanie wniosków/pism/dokumentów od klientów związanych z procesem kredytowym,
Przygotowywanie i wydanie dokumentów do ustanowienia lub zmiany zabezpieczenia kredytu (hipoteki),
Sprawdzanie prawidłowości wpisów w księdze wieczystej dotyczących ustanowienia prawnego zabezpieczenia kredytów i rejestracja w systemie informacji związanych z ustanowieniem hipoteki,
Monitorowanie i rejestracja ubezpieczenia nieruchomości będącej zabezpieczeniem kredytu,
Przyjmowanie dyspozycji od klientów związanych z wcześniejszą spłatą kredytu,
Dokonywanie zmian w systemie związanych ze zmianą warunków kredytowania, częściową lub całkowitą spłatą kredytu,
Monitorowanie prawnych zabezpieczeń kredytu i przygotowywanie dokumentów zwalniających prawne zabezpieczenia w przypadku całkowitej spłaty kredytu,
Prowadzenie korespondencji z klientami w zakresie umowy kredytowej,
Sprawdzanie terminowości dokonywanych spłat kredytu,
Sporządzanie raportów dotyczących kredytów i kredytobiorców,
Monitorowanie klienta w przypadku opóźnień w spłatach kredytu,
Monitorowanie wpłat w zakresie należnych opłat, prowizji oraz składek na ubezpieczenia nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie kredytu,
Udzielanie informacji telefonicznej dla klientów, w tym udzielanie bieżącej informacji o saldzie/ratach/zmianach oprocentowania,
Monitorowanie i sporządzanie raportów dotyczących przyjętych zabezpieczeń,
Wydawanie opinii dotyczących kredytu,
Zawieranie i zmiana umów ugody w sprawie spłaty kredytu,
Skanowanie papierowej dokumentacji kredytowej,
Zasilanie w imieniu Banku Hipotecznego baz X. dotyczących kredytowanych nieruchomości,
Obsługa skarg i reklamacji klientów,
Prowadzenie dla Banku Hipotecznego baz danych o nieruchomościach,
Archiwizowanie dokumentów papierowych i elektronicznych ułatwiającą dostęp do danych na każdym etapie procesu kredytowego.

Z tytułu opisanych usług świadczonych przez Bank na podstawie umowy outsourcingowej, Bank będzie otrzymywał od Banku Hipotecznego wynagrodzenie.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku świadczonych przez niego usług, szczegółowo opisanych we wniosku.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że świadczone przez niego usługi wykonywane na rzecz Banku Hipotecznego powinny być zwolnione z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, jako kompleksowa usługa pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem VAT powinno być traktowane jak odrębne i niezależne, jednak w sytuacji, gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Jeżeli zatem dwa lub więcej niż dwa świadczenia (lub czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie do celów stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Ważne jest, czy świadczenia są ze sobą ściśle powiązane w taki sposób, że samodzielnie nie przynoszą wymaganej praktycznej korzyści z punktu widzenia przeciętnego konsumenta. Nie ma znaczenia subiektywny punkt widzenia dostawcy lub odbiorcy świadczenia. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej. Podstawowym kryterium pozwalającym uznać zbiór określonych czynności za usługę kompleksową (złożoną) jest określenie wzajemnych relacji pomiędzy elementami składowymi złożonej usługi w zakresie celów, które usługi te realizują. Pojedynczą usługę należy uznać za pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeżeli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykonania usługi zasadniczej. Podstawowym celem usługi pomocniczej tworzącej razem z usługą główną - usługę kompleksową - jest lepsze wykorzystanie przez nabywcę usługi głównej. Aby dana pomocnicza usługa mogła być uznana za element kompleksowej usługi, winna służyć bezpośrednio realizacji głównej usługi. W celu ustalenia czy dana usługa może być uznana za złożoną, konieczne jest zbadanie przebiegu konkretnej transakcji z uwzględnieniem jej wszystkich ekonomicznych aspektów.

Zauważyć należy, że jakkolwiek zdarzają się sytuacje, gdy występuje wielość świadczeń wynikających z jednej umowy i mogą być one potraktowane jako jedna usługa (i opodatkowane jedną stawką podatkową), możliwe jest to tylko i wyłącznie w takich sytuacjach, gdy na taką usługę składa się cały zespół nie dających się w istocie wyodrębnić czynności, dających w efekcie ostateczną, jednorodną usługę.

Kwestia kompleksowości usług była rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości UE, który wypowiedział się w tym zakresie m.in. w sprawach C-349/96 CPP, C-41/04 Levob, C-111/05 Aktiebolaget NN.

W orzeczeniu z dnia 25 lutego 1999 r. w sprawie Card Protection Plan Ltd v Commissioners of Customs and Excise (C-349/96), Trybunał stwierdził, że „W celu ustalenia, dla celów VAT, czy świadczenie usług obejmujące kilka części składowych, które należy traktować jako jedno świadczenie, czy też jako dwa lub więcej świadczeń wycenianych odrębnie, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę treść przepisu art. 2 (1) VI Dyrektywy, zgodnie z którym każde świadczenie usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne oraz fakt, iż świadczenie obejmujące z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę nie powinno być sztucznie dzielone, co mogłoby prowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu podatku VAT”. Trybunał wskazał, że „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny łub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeżeli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej”.

Trybunał zaakcentował „ekonomiczny punkt widzenia” oraz ocenę z perspektywy nabywcy. Z treści powołanego wyroku wynika, że TSUE położył duży nacisk na subiektywne kryteria, przy ocenie danego świadczenia jako złożonego, jednakże wnioski, co do kwalifikacji danego kompleksu zdarzeń gospodarczych jako świadczenia złożonego, nie mogą być pozbawione walom obiektywnego albowiem zakres i sposób opodatkowania świadczenia nie może być zależny jedynie od woli stron transakcji. Stąd w pierwszym rzędzie Trybunał odwołał się do art. 2(1) VI Dyrektywy, wedle którego każde świadczenie usług powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne a świadczenie złożone w aspekcie gospodarczym nie powinno być sztucznie rozdzielane, by nie pogarszać funkcjonalności systemu VAT. Sąd wskazał, że jeśli dana transakcja składa się z szeregu świadczeń i czynności należy uwzględnić wszystkie okoliczności, w jakich jest dokonywana rozpatrywana transakcja.

Jak ponadto wskazał TSUE, z jednym świadczeniem mamy do czynienia w szczególności w przypadku, gdy kilka elementów powinno zostać uznanych za istotne dla świadczenia głównego, podczas gdy z kolei jedno lub więcej świadczeń powinno być postrzegane jako pomocnicze, dzielące los podatkowy świadczenia głównego; to samo odnosi się do przypadku, gdy dwa lub więcej elementów dostarczanych przez podatnika do klienta, będącego typowym konsumentem, są tak ściśle ze sobą związane, że stanowią one obiektywnie jedno tylko nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny (tak np. ww. wyrok TSUE w sprawie Levob Verzekeringen i OV Bank, pkt 21-22 i przywołane tam orzecznictwo; wyrok TSUE z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie C-l 11/05 - Aktiebolaget NN, pkt 22-23). Zdaniem TSUE, w celu ustalenia, czy kontrahent podatnika - rozumiany jako przeciętny klient - otrzymuje kilka odrębnych świadczeń głównych czy jedno świadczenie złożone, należy poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności i uwzględnić wszystkie okoliczności, w której jest ona dokonywana. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy (tak np.: ww. wyrok TSUE w7 sprawie Everything Everywhere, pkt 25-26 i przywołane tam orzecznictwo; ww. wyrok TSUE w7 sprawie Graphic Procédé, pkt 20, 24 i przywołane tam orzecznictwo).

Przywołać można również wyrok z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07 RLRE Tellmer Property sro przeciwko Finanćni reditelstvi v Usti nad Labem, w którym TSUE stwierdził, że „(...) z art. 2 szóstej dyrektywy wynika, że każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne (...). Co więcej, w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne. Jest tak na przykład w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy (...). Ponadto można również uznać, że jednolite świadczenie występuje w przypadku, gdy dwa lub więcej elementy albo dwie lub więcej czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny Tak również w wyroku z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06 Ministero dellEconomia e delle Finanze przeciwko Part Service Srl. Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy:

świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej,
poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny,
kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych,
kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.

Sytuacja taka nie ma jednak miejsca w opisanym we wniosku zdarzeniu, gdzie możliwe jest wyodrębnienie poszczególnych usług m.in. usługa pośrednictwa w udzielaniu kredytów, do której należą m.in. takie czynności jak przedstawienie oferty kredytowej, weryfikacja klienta, przyjmowanie i rejestrowanie wniosków, wydawanie dokumentów związanych z procesem kredytowym oraz inne czynności dokonywane po zawarciu umowy kredytowej, do której należą m.in. takie czynności jak przyjmowanie wniosków o zmianę warunków kredytowania, weryfikacja dokumentów na potrzeby zmiany warunków kredytowania, monitorowanie klienta w przypadku opóźnień w spłatach kredytu czy też obsługa skarg i reklamacji klientów. Usługi te mają charakter samoistny i mogą występować niezależnie. Ponadto, trudno określić w rozpatrywanej sprawie, które usługi stanowią świadczenie główne a które pomocnicze realizowane w celu lepszego wykonania usługi podstawowej. W omawianej sytuacji wszystkie świadczone usługi mają charakter równorzędny, zaś rezygnacja z niektórych czynności pozostaje bez wpływu na prawidłowe wykonanie innych usług. Zatem nietrudno wyobrazić sobie wykonywanie poszczególnych czynności przez kilka różnych podmiotów.

Zatem wykonywanie przez Wnioskodawcę szeregu czynności, szczegółowo opisanych w opisie sprawy nie można uznać za świadczenie kompleksowe, w związku z tym w celu określenia czy poszczególne czynności wschodzące w skład opisanej usługi korzystają ze zwolnienia konieczne jest jednostkowe ocenianie poszczególnych czynności pod kątem skorzystania ze zwolnienia.

Należy stwierdzić, że z treści art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy wyraźnie wynika, że intencją ustawodawcy było objęcie zwolnieniem usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych, zarówno tych wykonywanych przez banki, jak również świadczonych przez inne podmioty pośredniczące w ich udzielaniu. Należy stwierdzić, że wymienione zwolnienie ma charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi, cechy które ją rozróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianego zwolnienia wyłącznie do określonej grupy podmiotów.

Pogląd taki potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE w wyroku w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassemes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), gdzie Trybunał stwierdził że „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”. Konkludując można stwierdzić, że według TSUE usługa finansowa świadczona przez podmiot trzeci nie traci w przedmiotowej sytuacji przymiotu takiej usługi.

Z uwagi na treść zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT oraz art. 135 ust. 1 lit. a) i b) Dyrektywy 112, konieczne jest w przedmiotowej sprawie zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”.

Zgodnie z definicją słownikową, przez pośrednictwo rozumie się „działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy”. W kontekście tej definicji, pośrednictwo w świadczeniu usług finansowych obejmowałoby działalność pośrednika mającą na celu porozumienie się pomiędzy Klientami a Bankiem, skojarzenie tych kontrahentów w celu zawarcia przez nich umowy dotyczącej produktów bankowych.

W celu rozstrzygnięcia co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku w sprawie sygn. C-453/05, gdzie TSUE stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Natomiast w sprawie C-235/00 TSUE wskazał, w kwestii znaczenia słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13B(d)(5), że „odnosi się ono do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.

W konsekwencji, w świetle orzecznictwa TSUE „usługa pośrednictwa” powinna mieć następujące cechy:

pośrednik nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i jego działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów,
strona transakcji finansowej wypłaca pośrednikowi wynagrodzenie za świadczoną przez niego usługę pośrednictwa,
celem działań pośrednika jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę (a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy),
czynności pośrednika nie ograniczają się do dopełnienia formalności administracyjnych związanych z umową.

Należy wskazać, że z szeregu wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności można rozróżnić czynności, które mają na celu doprowadzenie do zawarcia umowy kredytu przez klienta i Bank hipoteczny. Do czynności tych zaliczyć należy: przedstawienie oferty kredytowej klientowi w oddziałach Banku oraz za pośrednictwem sieci agentów Banku, w tym przekazywanie klientowi wszelkiej informacji o ofercie, identyfikowanie klienta (w tym, ustalenie/weryfikacja i utrwalenie danych stwierdzających tożsamość, weryfikacja w bazach danych) na potrzeby udzielenia kredytu, przyjmowanie i rejestrowanie wniosków o zawarcie umowy kredytu oraz dokumentów niezbędnych w celu udzielenia kredytu oraz wydawanie dokumentów związanych z procesem kredytowym, przygotowywanie i weryfikacja dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia analizy i podjęcia decyzji kredytowej, w tym wstępna ocena zdolności kredytowej klienta oraz weryfikacja ekspertyzy/wyceny i innych dokumentów dotyczących kredytowanej nieruchomości, przekazywanie klientowi informacji o decyzji kredytowej, rejestrowanie klienta w systemie w celu otworzenia rachunku kredytowego, przedstawienie klientowi umowy kredytowej i udzielenie niezbędnych wyjaśnień, podpisywanie umowy kredytowej w imieniu Banku Hipotecznego i jej rejestracja, przygotowywanie harmonogramów spłat rat kredytów i przekazywanie ich klientom, weryfikacja dokumentów i spełnienia warunków niezbędnych do wypłaty kredytu, otwieranie rachunku kredytowego w systemach Banku Hipotecznego, wypłata środków z kredytu zgodnie z dyspozycją klienta, przyjmowanie spłat rat kredytów, należnych opłat i prowizji, przyjmowanie i weryfikacja dokumentów niezbędnych do wypłaty kolejnych transz kredytu, wydawanie klientowi dokumentów związanych z procesem kredytowym, przyjmowanie wniosków/pism/dokumentów od klientów związanych z procesem kredytowym. W ramach ww. czynności Wnioskodawca pozyskuje klientów poprzez przedstawienie im oferty i w konsekwencji doprowadzenie do zawarcia umowy kredytu.

Wyżej wskazane czynności wykonywane przez Wnioskodawcę mają na celu pozyskanie klientów poprzez przedstawienie im oferty Banku Hipotecznego, a w dalszej konsekwencji doprowadzenie do zawarcia pomiędzy Bankiem Hipotecznym a klientem umowy kredytowej. Wnioskodawca nie ma żadnego interesu w treści tej umowy, nie wpływa ona w żaden sposób na jego prawa i obowiązki. Ponadto, świadczenie Wnioskodawcy w opisywanej części nie ogranicza się do formalności administracyjnych czy biurowo-technicznych, a ma znacznie szerszy zakres - jego celem jest aktywne pozyskanie klienta, realizacja działań sprawczych, które na dalszych etapach procedury mają doprowadzić do skojarzenia stron umowy - klienta i Banku Hipotecznego.

Z uwagi na opis sprawy oraz treść powołanych przepisów prawa i zaprezentowane orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, że wymienione wyżej czynności świadczone przez Zainteresowanego są usługami pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, a tym samym będą korzystały ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Z opisu sprawy wynika również, że po zawarciu umowy kredytu Wnioskodawca wykonuje szereg czynności, do których należą: przyjmowanie wniosków o zmianę warunków kredytowania, wymaganych dokumentów i ich rejestracja, kontaktowanie się z klientem w celu uzupełnienia dokumentów na potrzeby zmiany warunków kredytowania, przeprowadzenie ponownej weryfikacji i identyfikacji klienta na potrzeby zmiany warunków kredytowania, przygotowywanie i weryfikacja dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia analizy i podjęcia decyzji kredytowej, w tym wstępna ocena zdolności kredytowej klienta oraz weryfikacja ekspertyzy/wyceny i innych dokumentów dotyczących kredytowanej nieruchomości - na potrzeby zmiany warunków kredytowania, przeprowadzenie analizy formalnej i technicznej wyceny nieruchomości w przypadku dokonania weryfikacji wartości nieruchomości, podpisywanie aneksów do umowy kredytowej i ich rejestracja, przygotowywanie zmian harmonogramów spłat rat kredytów i przekazywanie korespondencji do klienta w tym zakresie, przygotowywanie i wydanie dokumentów do ustanowienia lub zmiany zabezpieczenia kredytu (hipoteki), sprawdzanie prawidłowości wpisów w księdze wieczystej dotyczących ustanowienia prawnego zabezpieczenia kredytów i rejestracja w systemie informacji związanych z ustanowieniem hipoteki, monitorowanie i rejestracja ubezpieczenia nieruchomości będącej zabezpieczeniem kredytu, przyjmowanie dyspozycji od klientów związanych z wcześniejszą spłatą kredytu, dokonywanie zmian w systemie związanych ze zmianą warunków kredytowania, częściową lub całkowitą spłatą kredytu, monitorowanie prawnych zabezpieczeń kredytu i przygotowywanie dokumentów zwalniających prawne zabezpieczenia w przypadku całkowitej spłaty kredytu, prowadzenie korespondencji z klientami w zakresie umowy kredytowej, sprawdzanie terminowości dokonywanych spłat kredytu, sporządzanie raportów dotyczących kredytów i kredytobiorców, monitorowanie klienta w przypadku opóźnień w spłatach kredytu, monitorowanie wpłat w zakresie należnych opłat, prowizji oraz składek na ubezpieczenia nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie kredytu, udzielanie informacji telefonicznej dla klientów, w tym udzielanie bieżącej informacji o saldzie/ratach/zmianach oprocentowania, monitorowanie i sporządzanie raportów dotyczących przyjętych zabezpieczeń, wydawanie opinii dotyczących kredytu, zawieranie i zmiana umów ugody w sprawie spłaty kredytu, skanowanie papierowej dokumentacji kredytowej, zasilanie w imieniu Banku Hipotecznego baz X. dotyczących kredytowanych nieruchomości, obsługa skarg i reklamacji klientów, prowadzenie dla Banku Hipotecznego baz danych o nieruchomościach, archiwizowanie dokumentów papierowych i elektronicznych ułatwiającą dostęp do danych na każdym etapie procesu kredytowego.

W odniesieniu do wymienionych czynności wskazać należy, że Wnioskodawca nie będzie wykonywał czynności pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych (udzielaniu kredytów), których celem będzie pozyskanie jak największej ilości klientów na rzecz Banku Hipotecznego, gdyż potencjalni klienci zostali już pozyskani. Opisane czynności nie mają na celu doprowadzenie do zawarcia umowy, dlatego też działalność Wnioskodawcy w tej części nie odpowiada definicji „pośrednictwa”.

Wyżej wskazane czynności polegają na obsłudze kredytów już po zawarciu umowy przez klienta i Bank Hipoteczny, i występują w trakcie ich trwania, czyli po wykonaniu przez Wnioskodawcę usługi pośrednictwa. Należy podkreślić, że czynności polegające na obsłudze wszelkich zmian warunków kredytowania, czynności związanych z bazami danych i zabezpieczeniem kredytu czy też zawierania i zmiany umów ugody w sprawie spłaty kredytu, jak i obsługa skarg i reklamacji klientów, stanowią jedynie czynności wsparcia o charakterze techniczno-administracyjnym, które nie mieszczą się w zakresie usług pośrednictwa w udzielaniu kredytów, nawet jeżeli pośrednio są związane z tymi usługami. W zakresie wymienionych czynności Wnioskodawca nie uczestniczy w żadnym stopniu w świadczeniu usług pośrednictwa, a dokonuje wyłącznie czynności techniczne, wsparcia, obsługi umów kredytu.

Należy również przeanalizować, czy ww. czynności mogą korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Z analizy wyżej powołanego art. 43 ust. 13 ustawy, wynika, że zastosowanie zwolnienia z podatku możliwe jest także w odniesieniu do usług stanowiących element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41 pod warunkiem, że:

stanowią one odrębną całość
są właściwe oraz
niezbędne do świadczenia usługi zwolnionej.

Należy przy tym podkreślić, że aby dana czynność mogła skorzystać ze zwolnienia od podatku musi posiadać łącznie wszystkie cechy przewidziane w ww. przepisie cechy.

W tym miejscu należy przywołać wyrok TS UE z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10. W którym stwierdzono, iż (…) aby móc zakwalifikować świadczone usługi jako czynności zwolnione z opodatkowania w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie- w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w tym przepisie. W odniesieniu do operacji dotyczących przelewów w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy świadczone usługi muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych. Należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną w rozumieniu wspomnianej dyrektywy a dostarczaniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego, takiego jak udostępnianie bankowi systemu informatycznego (…)”.

Podobne stanowisko zostało przedstawione przez Trybunał w wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd. W wyroku tym TSUE stwierdził, że „obrót papierami wartościowymi polega na działaniach zmieniających sytuację prawną i finansową między stronami i działania te są porównywalne do przypadków przeniesienia lub płatności. Dostawa zwykłej usługi technicznej lub administracyjnej, nie zmieniającej sytuacji prawnej lub finansowej nie wydaje się więc być objęta zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5 Szóstej dyrektywy (…) Wynika z tego więc, że usługi o charakterze administracyjnym nie zmieniające prawnej bądź finansowej pozycji stron nie są objęte zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5”.

Ponadto, w wyroku w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) dotyczącym zwolnień przedmiotowych na gruncie wspólnego systemu VAT, TSUE wskazał cechy charakterystyczne usługi finansowej w kontekście ustalenia warunków stosowania zwolnienia dla konkretnych podtypów usług finansowych wymienionych w art. 13 (B) (D) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. d i lit. f Dyrektywy 2006/112/WE). W orzeczeniu tym, TSUE zaznaczył, iż dla zastosowania zwolnienia istotne jest, aby usługa pomocnicza, z ogólnego punktu widzenia, stanowiła osobną całość, w rezultacie obejmując funkcje charakterystyczne dla usługi finansowej. Trybunał orzekł, że ani sposób wykonywania usług, ani charakter prawny usługodawcy, ani nawet brak bezpośredniej umowy podmiotu wykonującego usługi z ostatecznym odbiorcą nie wykluczają zastosowania zwolnień, o których mowa w art. 13 (B) (D) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, pod warunkiem, że usługi świadczone przez dany podmiot są przez klienta Banku postrzegane jako element otrzymanej usługi finansowej. Ponadto, aby świadczone usługi korzystały ze zwolnienia powinny stosownie do orzecznictwa TSUE dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z daną usługą finansową (udzielanie kredytów/pożyczek).

Uwzględniając wskazania określone w art. 43 ust. 13 ustawy o VAT oraz wnioski płynące z przytoczonego orzecznictwa TSUE należy uznać, że aby opisane czynności mogły zostać uznane za zwolnione, czynności te muszą stanowić element usługi finansowej, muszą mieć odrębny od tej usługi charakter, jak również muszą być niezbędne do wykonania usługi finansowej oraz dla niej właściwe – w znaczeniu: specyficzne (specyficzny – właściwy wyłącznie dla danej osoby, danego przedmiotu czy zjawiska). Co znaczy zatem, że usługa musi być właściwa. „Właściwe” w semantycznym znaczeniu oznacza tyle co zgodnie z jakąś normą, przepisami itp., charakterystyczne dla kogoś lub czegoś, mające najbardziej typowe, charakterystyczne cechy dla danego gatunku, grupy przedmiotów czy zjawisk; nie rzekome, nie fałszywie, prawdziwe, powołane prawnie do jakiś zadań, kompetentne (B. Dunaj, Popularny słownik języka polskiego, Warszawa 2000, s. 787). Połączenie użytego w art. 43 ust. 13 VAT słowa „właściwe” z usługami opisanymi w art. 43 ust. 1 pkt 38, prowadzi do wniosku, wedle którego z podanych wyżej znaczeń słowa „właściwe” istotne znaczenie dla dokonania prawidłowej wykładni przepisu art. 43 ust. 13 ustawy będą miały tylko niektóre z nich, a mianowicie słowa „charakterystyczny dla kogoś lub czegoś”, „stanowiący najważniejszą część czegoś”, „mający typowe cechy danego gatunku, grupy przedmiotów lub zjawisk”. Aby zatem uznać usługę za właściwą musi ona z ogólnego punktu widzenia stanowić odrębną całość, w rezultacie obejmując funkcje charakterystyczne dla usługi zwolnionej. Z uwagi na powyższe, w niniejszej sprawie ww. czynności nie można uznać za usługi właściwe, gdyż pomimo że stanowią, obok usługi finansowej, odrębną całość, nie obejmują one funkcji charakterystycznych dla tej usługi zwolnionej. Czynności te nie są również usługami niezbędnymi do świadczenia usługi finansowej, gdyż mają na celu zapewnienie jedynie obsługi o charakterze techniczno-administracyjnym w stosunku do usługi polegającej na udzieleniu kredytu. Ponadto sam fakt, że jakiś element składowy jest niezbędny do dokonania transakcji zwolnionej od podatku, nie gwarantuje, że usługa, która ten element składowy zawiera, jest sama w sobie zwolniona od podatku. Tym samym stwierdzić należy, że powyżej wymienione czynności stanowiące obsługę techniczno-administracyjną kredytów nie korzystają ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 13 ustawy w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Usług tych nie można również traktować jako usług zarządzania kredytami udzielonymi przez kredytobiorcę (art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy). Wskazać należy, że ustawodawca nie sprecyzował w ustawie, co należy rozumieć przez zarządzanie kredytami. Zarządzanie w szerokim ujęciu oznacza „zrobienie czegoś za pomocą wysiłków innych osób” (por. B. Kudrycka, B.G. Peters, P,J, Suwaj, Nauka administracji, Warszawa 2009); organizowanie działań dla osiągnięcia określonych celów przy zachowaniu zasad skuteczności i sprawności organizacyjnej z uwzględnieniem realnej odpowiedzialności za osiągnięte rezultaty. Zaznaczyć należy, że ustawodawca w powołanym przepisie zwolnił zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. W niniejszej sprawie to Bank Hipoteczny jest podmiotem zawierającym umowy kredytowe, zatem nie można stwierdzić, że Wnioskodawca wykonując opisane we wniosku czynności zarządza udzielonymi przez niego kredytami, gdyż, właścicielem wierzytelności jest Bank Hipoteczny i to on jest podmiotem zarządzającym kredytami. Wnioskodawca jedynie wykonuje czynności zlecone przez Bank Hipoteczny. Tym samym, czynności wymienione szczegółowo we wniosku nie mogą korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, jako zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

Tym samym ww. czynności świadczone przez Wnioskodawcę nie są usługami pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych ani usługami zarządzania kredytami przez kredytodawcę, a tym samym nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy i ze względu, na to, że prawodawca nie przewidział dla tych usług preferencyjnej stawki będą opodatkowane podstawową tj. 23% stawką podatku od towarów i usług.

Opisane usługi nie mogą również korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych, należy zwrócić uwagę na to, że interpretacje indywidualne są wydawane w indywidualnych sprawach i nie wiążą innych organów wydających interpretacje indywidualne w sprawach innych podatników, co jest tym bardziej zrozumiałe zważywszy na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych (jak ma to też miejsce w odniesieniu do powołanych interpretacji) występujących w każdej z indywidualnych spraw podlegających interpretacjom. Również interpretacje powołane przez Spółkę na poparcie własnego stanowiska rozstrzygają w odmiennych stanach faktycznych od zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku.

I tak, interpretacja o sygnaturze ITPP1/443-829/14BS rozstrzyga w stanie faktycznym, w którym Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności świadczyć będzie usługi pośrednictwa finansowego, polegające na pozyskiwaniu potencjalnych klientów w celu zawarcia przez nich umów kredytowych lub umów rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego z bankiem. W sprawie będącej przedmiotem niniejszej interpretacji Wnioskodawca oprócz czynności zmierzających do zawarcia umowy kredytowej będzie wykonywał szereg czynności po pozyskaniu klientów.

Również w interpretacji o sygnaturze IPPP1/443-86/14-2/EK czynności, jakie Spółka wykonuje na podstawie umów na rzecz klientów i banków, to m.in.: przekazywanie informacji na temat warunków, jakie klient powinien spełnić, by móc skorzystać z wybranego produktu z oferty banku; wypełnianie formularzy; publikowanie informacji dotyczących oferowanych przez bank produktów; prowadzenie działań marketingowych mających na celu pozyskanie klientów dla banków. Zatem ze wskazanej interpretacji nie wynika, aby Wnioskodawca dokonywał dodatkowych czynności już po zawarciu umowy.

Natomiast interpretacja o sygnaturze ILPP1/443-432/14-4/MK wydana była w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług ubezpieczeniowych.

Niemniej jednak dokonując analizy opisu zdarzenia przyszłego w kontekście wyżej powołanych interpretacji stwierdzić należy, że rozstrzygnięcie zapadłe w niniejsze sprawie nie pozostaje z nimi w sprzeczności.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin