Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4511-72/15-3/AS
z 17 kwietnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 24 stycznia 2015 r. (data wpływu 27 stycznia 2015 r.) uzupełnione pismem z dnia 14 kwietnia 2015 r. (data wpływu 16 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty zasądzonej w wyniku działu spadku - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty zasądzonej w wyniku działu spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 8 kwietnia 1984 r. zmarł Romuald T. - ojciec Wnioskodawczyni, który był właścicielem ½ udziału w majątku objętym małżeńską wspólnotą ustawową.

W lipcu 1984 r. Sąd Rejonowy stwierdził, że spadek na podstawie dziedziczenia ustawowego nabyła wdowa po zmarłym i jego dzieci – syn i córka (Wnioskodawczyni) – wszyscy w równych częściach po 1/3 udziału. Wymienione osoby dokonały rozliczenia podatku od spadków i darowizn wg przepisów obowiązujących w dniu nabycia spadku.

W styczniu 1985 r. wdowa po zmarłym złożyła w Sądzie Rejonowym wniosek o dział spadku. W roku 1989 – 15 października zmarła wdowa po spadkodawcy. Należący do niej udział w spadku i współwłasności na podstawie dziedziczenia testamentowego odziedziczył syn – Zbigniew T. Udziały we współwłasności wyniosły odpowiednio – Zbigniew T. 5/6, Wnioskodawczyni 1/6.

W 2007 r. wniosek o dział spadku po Romualdzie T. został rozszerzony o zniesienie współwłasności. W skład współwłasności prócz innych składników weszło prawo do własnościowego spółdzielczego mieszkania rodziców (44,5 m2) zlokalizowanego w W, którego wartość biegli ustalili na kwotę 312.800 zł.

W maju 2013 r. - po 30 latach postępowania – Sąd Rejonowy dokonał działu spadku i zniesienia współwłasności – ustalając na podstawie opinii biegłych wartość udziału spadkowego po Romualdzie T. na kwotę 200.643,49 zł.

W wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności Sąd Rejonowy przyznał Wnioskodawczyni:

• środki pieniężne, wpłacone przez spadkodawcę w 1981 r. zgromadzone na koncie X. jako przedpłata na samochód osobowy, wraz z prawem do rekompensaty zmiennej, której bank nie chce wypłacić (razem ok. 22.000 zł);
• spłatę od Zbigniewa T. w wysokości – 44.689,18 zł.
  
  

Pozostałe składniki, w tym prawo do własnościowego spółdzielczego mieszkania – Sąd przyznał Zbigniewowi T.

Na skutek apelacji postanowienie Sądu nie nabrało prawomocności. Aktualnie minął termin do wniesienia skargi kasacyjnej i postanowienie Sądu Rejonowego stanie się prawomocne.

Zasądzone kwoty nie przekraczają wartości udziału Wnioskodawczyni w spadku po ojcu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy przyznana Wnioskodawczyni przez Sąd, w związku z działem spadku i zniesienia współwłasności kwota – wynikająca z „przedpłaty na samochód” wraz z prawem do rekompensaty oraz kwota z tytułu spłaty zasądzona od Zbigniewa T., które łącznie nie przekraczają wartości udziału w spadku Wnioskodawczyni będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako dochód?

Zdaniem Wnioskodawcy:

W sytuacji, gdy spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku to podatnik ten nie otrzymuje w związku z czynnością działu spadku i zniesienia współwłasności żadnego przysporzenia majątkowego, które przewyższałoby wartością dziedziczoną ułamkowa część masy spadkowej, co za tym idzie – jako podatnik Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych otrzymanej spłaty i prawa do kwoty Przedpłaty na samochód wraz z prawem do związanej z tą przedpłatą rekompensaty skoro nie jest zobowiązana do opodatkowania PIT przyznanych Wnioskodawczyni kwot, nie musi ich wykazywać w żadnej deklaracji.

Istotna znaczenie dla takiego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że wartość tych kwot nie przekracza wartości posiadanego udziału w spadku i nie spowoduje to powstania przychodów z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dziedziczenie niezależnie od tego, czy następuje na podstawie dziedziczenia ustawowego czy testamentowego należy rozumieć zarówno jako nabycie na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, jak i nabycie w w drodze działu spadku. Powyższe w ocenie Sądu dowodzi jednoznacznie, że nie do przyjęcia jest objęcie opodatkowaniem na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodów otrzymanych w drodze spadku jako spłaty – wyrok Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 5 maja 2013 r., sygn. Akt I SA/Po 918.12.

Wyrok z dnia 9 listopada 2011r. Sygn. Akt I SA/Ład 1173/11, w którym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził, że dział spadku mieści się w pojęciu dziedziczenia, które podlega podatkowi od spadków i darowizn, tym samym Sąd wykluczył opodatkowanie tego samego przychodu zarówno podatkiem od spadków i darowizn jak i podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ponadto, Sąd uznał, że spłata uzyskana w ramach działu spadku nie przekraczają wartości udziału w spadku nie jest objęta podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód.

Taką tezę zaprezentował na skutek wyżej powołanego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi – Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 22 marca 2012 r. Nr ILPB2/415-243/11/12-5/WS. Powyższe stanowisko potwierdza wiele interpretacji indywidualnych Dyrektorów Izb Skarbowych, a także ugruntowane orzecznictwo Sądów Administracyjnych, które pod pojęciem nabycie w drodze spadku, mieści zarówno nabycie na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku jak i nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego w drodze działu spadku.

Wyroku NSA: sygn. Akt FSK 476/2004, sygn. Akt FSK 477/2004, FSK 483/2004, II FSK 187/2006 i wyrok WSA w Szczecinie z 5 maja 2011 r. I SA/Sz 93/11 czy wyrok WSA we Wrocławiu z 4 sierpnia 2009 r. I SA/Wr 835/09.

Zdaniem WSA objęcie opodatkowaniem na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty, jest nie do przyjęcia także na gruncie Konstytucji RP, prowadziłoby ono bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, tj. raz podatkiem od spadków i darowizn, drugi raz podatkiem dochodowym. Konsekwencją tego byłoby naruszenie art. 84 Konstytucji RP.

Co do przyznanych przez Sąd prawa do rekompensaty wypłacanej do rachunku przedpłata na samochód, to odszkodowania lub zadośćuczynienia są wolne od podatku, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw – art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.

Zgodnie z wyrokiem NSA z 28 czerwca 2004 r. FSK 196/04, za odszkodowanie wypłacone na podstawie przepisów należy uznać odszkodowania, których źródłem jest przepis prawa, niezależnie od tego, czy bezpośrednim tytułem okaże się decyzja organu państwa, wyrok sądu czy też umowa. Z omawianego zwolnienia korzystają też kwoty z tytułu rekompensaty otrzymane na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z póżn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art . 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Katalog źródeł przychodów, których osiągnięcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, zawarty został w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią, źródłami przychodów są:

1. stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
   
2. działalność wykonywana osobiście;
   
3. pozarolnicza działalność gospodarcza;
   
4. działy specjalne produkcji rolnej;
   
5. (uchylony);
   
6. najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
   
7. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;
   
8. odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
   
   
   1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
      
   2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
      
   3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
      
   4. innych rzeczy,
   - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
   
9. inne źródła.
   
   
   

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w dniu 8 kwietnia 1984 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni, który był właścicielem ½ udziału w majątku objętym małżeńską wspólnotą ustawową. W lipcu 1984 r. Sąd Rejonowy stwierdził, że spadek na podstawie dziedziczenia ustawowego nabyła wdowa po zmarłym i jego dzieci – syn i córka (Wnioskodawczyni) – wszyscy w równych częściach po 1/3 udziału. Wymienione osoby dokonały rozliczenia podatku od spadków i darowizn wg przepisów obowiązujących w dniu nabycia spadku.

W styczniu 1985 r. wdowa po zmarłym złożyła w Sądzie Rejonowym wniosek o dział spadku. W roku 1989 – 15 października zmarła Wnioskodawczyni. Należący do niej udział w spadku i współwłasności na podstawie dziedziczenia testamentowego odziedziczył syn – Zbigniew T. Udziały we współwłasności wyniosły odpowiednio – Zbigniew T. 5/6, Wnioskodawczyni 1/6. W 2007 r. wniosek o dział spadku po Romualdzie T. został rozszerzony o zniesienie współwłasności. W skład współwłasności prócz innych składników weszło prawo do własnościowego spółdzielczego mieszkania rodziców. W maju 2013 r. - po 30 latach postępowania – Sąd Rejonowy dokonał działu spadku i zniesienia współwłasności.

W wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności Sąd Rejonowy przyznał Wnioskodawczyni: środki pieniężne, wpłacone przez spadkodawcę w 1981 r. zgromadzone na koncie X. jako przedpłata na samochód osobowy, wraz z prawem do rekompensaty zmiennej, spłatę od Zbigniewa T. Pozostałe składniki, w tym prawo do własnościowego spółdzielczego mieszkania – Sąd przyznał Zbigniewowi T.

Zasądzone kwoty nie przekraczają wartości udziału Wnioskodawczyni w spadku po ojcu.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż otrzymanie przez Wnioskodawczynię kwoty przyznanej przez Sąd, w związku z działem spadku i zniesienia współwłasności, wynikającej z przedpłaty na samochód wraz z prawem do rekompensaty oraz kwota z tytułu spłaty zasądzonej od Zbigniewa T., które łącznie nie przekraczają wartości udziału w spadku Wnioskodawczyni nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w tym również z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że przyznana Wnioskodawczyni przez Sąd, w związku z działem spadku i zniesienia współwłasności kwota – wynikająca z „przedpłaty na samochód” wraz z prawem do rekompensaty oraz kwota z tytułu spłaty zasądzona od Zbigniewa T., nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego. W konsekwencji, na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z rzeczonego tytułu.

Wobec powyższego, przyznana Wnioskodawczyni przez Sąd, w związku z działem spadku i zniesienia współwłasności kwota pieniężna wynikająca z przedpłaty na samochód wraz z prawem do rekompensaty oraz kwota z tytułu spłaty zasądzona od Zbigniewa T., które łącznie nie przekraczają wartości udziału w spadku Wnioskodawczyni nie będą stanowiły dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Końcowo - odnosząc się do przywołanych przez Wnioskodawcę wyroków Wojewódzkich Sądów Administracyjnych oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego - wskazać należy, iż orzeczenia te dotyczą konkretnych spraw podatników osądzonych w określonych stanach faktycznych i w tych sprawach rozstrzygnięcia w niej zawarte są wiążące. Natomiast Organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.