INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 listopada 2011r. (data wpływu 8 listopada 2011r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług do opisanej we wniosku usługi faktoringu niewłaściwego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 listopada 2011r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług do opisanej we wniosku usługi faktoringu niewłaściwego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Spółka), którego celem jest wspieranie rozwoju gospodarczego województwa prowadzi zgodnie z zapisami Statutu działalność polegającą między innymi na udzielaniu pożyczek małym i średnim podmiotom gospodarczym. Pożyczki przeznaczone są głównie na cele inwestycyjne realizowane przez przedsiębiorców. Kapitały funduszy pożyczkowych pochodzą w znaczącej części ze środków Unii Europejskiej przekazanych Wnioskodawcy w zarząd w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa na lata 2007-2013. W toku tej działalności Wnioskodawca stwierdził, że istnieje zapotrzebowanie MŚP na dostęp do środków obrotowych z krótszymi terminami spłaty niż to wynika z regulaminów udzielania pożyczek. W celu poszerzenia oferty kredytowej dla przedsiębiorców postanowiono o uruchomieniu przez Wnioskodawcę usług faktoringu niewłaściwego (niepełnego) - z regresem, które będą polegać na przejęciu niewymagalnych wierzytelności pieniężnych od faktoranta z zastrzeżeniem, że jeśli te wierzytelności nie zostaną spłacone przez dłużnika w terminie, faktorant - bez względu na przyczynę braku spłaty - będzie zobowiązany wobec Wnioskodawcy do zapłaty równowartości niespłaconej wierzytelności. Faktorant wejdzie w prawa wierzyciela, jednocześnie całe ryzyko związane z niewypłacalnością dłużnika będzie obciążać faktoranta.

Z tytułu zawarcia umowy faktoringu niewłaściwego, który ze względu na termin otrzymania środków od faktora (Wnioskodawcy) będzie faktoringiem dyskontowym, Wnioskodawca pobierze od faktoranta jednorazową prowizję, a z tytułu przejęcia wierzytelności wypłaci faktorantowi kwotę, na którą opiewa wierzytelność, pomniejszoną o odsetki dyskontowe ustalane w oparciu o stawki W1BOR i marże określone w umowie. W ten sposób Wnioskodawca będzie udzielał przedsiębiorcom krótkoterminowych kredytów na sfinansowanie bieżących płatności w sytuacji gdy warunki rynkowe prowadzenia działalności przez te podmioty doprowadzają do nierównowagi pomiędzy wypływami a wpływami środków ze sprzedaży towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy usługi faktoringu niewłaściwego opisane w części G p. 68 niniejszego wniosku są opodatkowane podatkiem VAT jako wyłączone ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 15 p. 1 w związku z art. 43 ust. 1 p. 38 ustawy czy zwolnione z tego podatku w oparciu o art. 43 ust. 1 p. 38 ustawy oraz art. 43 ust .13 ustawy o VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, faktoring niewłaściwy – z regresem, w sensie ekonomicznym nie różni się od sytuacji, w której Wnioskodawca udziela podmiotom gospodarczym pożyczek zabezpieczonych przelewem-cesją wierzytelności pieniężnych. Obie te usługi polegają na udostępnieniu klientowi Wnioskodawcy określonych środków pieniężnych z obowiązkiem ich zwrotu, za wynagrodzeniem obejmującym oprocentowanie i inne opłaty (prowizje, marże).

W przypadku umów pożyczek wszystkie opłaty (prowizje), oprocentowanie, w tym odsetki karne stanowią obrót zwolniony z podatku VAT.

Z uwagi na to, że usługa faktoringu niewłaściwego będzie się charakteryzować brakiem przejęcia ryzyka przez faktora i wyłączeniem z jej zakresu czynności ściągania długów, niezasadne jest uznanie takiej usługi za faktoring, o którym mowa w art. 43 ust. 15 p. l ustawy o podatku VAT, który wyraźnie stwierdza, że zwolnienia z podatku VAT nie mają zastosowania do czynności ściągania długów, w tym faktoringu. Zatem, to czynności ściągania długów, w tym również te, które mogą być elementem faktoringu nie podlegają zwolnieniu. W przypadku usług faktoringu niewłaściwego faktor nie wykonuje żadnych czynności związanych ze ściąganiem długów (należności faktoranta). Brak przeniesienia ryzyka na faktora przy faktoringu niewłaściwym pozwala na zakwalifikowanie takiej umowy nienazwanej do grupy usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych zwolnionych z VAT na podstawie art. 43 ust. l p. 38 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej również ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ww. ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel /…/.

Natomiast stosownie do art. 2 pkt 6 ww. ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się, zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 /…/.

W myśl art. 5a ww. ustawy o VAT, towary i usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Stosownie do art. 41 ust. 1 ww. ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011r. art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110 wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Zagadnienie zwolnień od podatku uregulowane zostało w art. 43 cyt. ustawy o VAT.

I tak, w myśl obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011r. art. 43 ust. 1 pkt 38 tej ustawy, zwolnione od podatku zostały usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Jednocześnie w myśl art. 43 ust. 13 ww. ustawy o VAT, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam w sobie stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Jednakże, zgodnie z art. 43 ust. 14 ww. ustawy o VAT przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Ponadto, stosownie do treści art. 43 ust. 15 ww. ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37 -41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Jak wynika z powyższego w katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się zwolnienia od podatku wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu, przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Zauważyć należy, iż powyższe wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku VAT zgodne jest z przepisem art. 13B(1)(d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, str.1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006r. oraz art. 135(1)(d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007r.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 26 czerwca 2003r. w sprawie C-305/01, definiując factoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B(d)(3) tej dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku opisu sprawy Wnioskodawca, zgodnie z zapisami Statutu prowadzi działalność polegającą między innymi na udzielaniu pożyczek małym i średnim podmiotom gospodarczym. Pożyczki przeznaczone są głównie na cele inwestycyjne realizowane przez przedsiębiorców.

W toku tej działalności Wnioskodawca stwierdził, że istnieje zapotrzebowanie na dostęp do środków obrotowych z krótszymi terminami spłaty niż to wynika z regulaminów udzielania pożyczek. W celu poszerzenia oferty kredytowej dla przedsiębiorców postanowił uruchomić usług faktoringu niewłaściwego (niepełnego) – z regresem, które będą polegać na przejęciu niewymagalnych wierzytelności pieniężnych od faktoranta z zastrzeżeniem, że jeśli te wierzytelności nie zostaną spłacone przez dłużnika w terminie, faktorant – bez względu na przyczynę braku spłaty – będzie zobowiązany wobec Wnioskodawcy do zapłaty równowartości niespłaconej wierzytelności. Z tytułu zawarcia umowy faktoringu niewłaściwego, który ze względu na termin otrzymania środków od faktora (Wnioskodawcy) będzie faktoringiem dyskontowym, Wnioskodawca pobierze od faktoranta jednorazową prowizję, a z tytułu przejęcia wierzytelności wypłaci faktorantowi kwotę, na którą opiewa wierzytelność, pomniejszoną o odsetki dyskontowe ustalane w oparciu o stawki W1BOR i marże określone w umowie. W ten sposób Wnioskodawca będzie udzielał przedsiębiorcom krótkoterminowych kredytów na sfinansowanie bieżących płatności w sytuacji gdy warunki rynkowe prowadzenia działalności przez te podmioty doprowadzają do nierównowagi pomiędzy wypływami a wpływami środków ze sprzedaży towarów i usług.

Wnioskodawca ma wątpliwości, czy opisane we wniosku usługi faktoringu niewłaściwego będą korzystały ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy przedmiotowe usługi faktoringu niewłaściwego ze względu brak przyniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika winny zostać zakwalifikowanie do grupy usług udzielania pożyczek pieniężnych zwolnionych z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności.

Istota rozróżnienia usług (obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz factoringu) sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów, w każdym przypadku, gdy celem działania usługodawcy jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) – usługę tę należy opodatkować także wówczas gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego.

Tak więc w przypadku usługi faktoringu bez znaczenia jest fakt czy na faktora zostało, czy też nie zostało przeniesione ryzyko niewypłacalności dłużnika.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przywołany powyżej stan prawny należy stwierdzić, iż opisana we wniosku usługa factoringu niewłaściwego winna zostać opodatkowana stawką podatku VAT 23%.

Mając na względzie powyższe, przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawcy, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.