Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/443-1301/14-2/AW
z 29 stycznia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 31 października 2014 r. (data wpływu 5 listopada 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla usług doradztwa - jest prawidłowe;
• zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla usług licencyjnych - jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 5 listopada 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla usług doradztwa oraz usług licencyjnych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej: Spółka) jest podmiotem, którego główny przedmiot działalności stanowi zarządzanie tworzonymi przez siebie funduszami inwestycyjnymi. Działalność ta podlega zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: „ustawa o VAT”). Poza wyżej wymienioną działalnością Spółka świadczy również m. in. usługi zarządzania portfelami instrumentów finansowych oraz usługi doradztwa inwestycyjnego, które stanowią działalność poboczną w stosunku do głównej działalności Spółki.

Jedną z grup klientów korzystających z usług doradztwa inwestycyjnego świadczonych przez Spółkę są zakłady ubezpieczeń (dalej także: „ubezpieczyciele”), które nabywają tego rodzaju usługi na cele zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi (dalej także: „UFK”), które tworzą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej. Usługi doradztwa inwestycyjnego mogą polegać między innymi na przygotowywaniu i przekazywaniu ubezpieczycielom rekomendacji dotyczących ustalania składu portfeli UFK, co w konsekwencji może się wiązać z koniecznością zakupu bądź sprzedaży przez ubezpieczyciela odpowiedniej liczby poszczególnych aktywów wchodzących w skład portfeli UFK.

Dodatkowo, w ramach umów na świadczenie usług doradztwa inwestycyjnego na cele zarządzania UFK, Spółka udostępnia niektórym klientom, w drodze udzielenia licencji, narzędzia służące badaniu skłonności klientów ubezpieczyciela do ponoszenia ryzyka inwestycyjnego oraz badania adekwatności usług świadczonych względem klientów ubezpieczyciela w zakresie działalności inwestycyjnej UFK. Narzędzia te wykorzystywane są przez ubezpieczycieli do celów zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, pozwalając im m.in. na właściwe dopasowanie strategii inwestycyjnej tych funduszy do oczekiwań i potrzeb nabywców polis ubezpieczeniowych, których składki lokowane są w tych funduszach. Dzięki tym narzędziom ubezpieczyciele mogą także odpowiednio alokować składki swoich klientów do poszczególnych portfeli UFK, których skład i polityka inwestycyjna ustalane są m.in. w oparciu o rekomendacje przekazywane przez Spółkę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w stanie prawnym obowiązującym zarówno do 31 marca 2013 r. jak i od 1 kwietnia 2013 r. w stosunku do opisanych w stanie faktycznym usług doradztwa inwestycyjnego oraz powiązanych z nimi usług licencyjnych świadczonych przez Spółkę na rzecz ubezpieczycieli, którzy wykorzystują te usługi do celów zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej, Spółka uprawniona jest do zastosowania zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy:

W opinii Spółki, świadczone przez nią na rzecz ubezpieczycieli usługi doradztwa inwestycyjnego oraz powiązane z nimi usługi licencyjne, wykorzystywane przez ubezpieczycieli na potrzeby zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi podlegają zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c ustawy o VAT. Zwolnienie to znajduje zastosowanie do przedmiotowych usług zarówno w stanie prawnym obowiązującym do 31 marca 2013 r. jak i w stanie prawnym obowiązującym od 1 kwietnia 2013 r.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c ustawy o VAT: „Zwalnia się od podatku usługi zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej”. Regulacja ta stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE L 2006.347.1; dalej: Dyrektywa VAT), według którego: „Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: (...) zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie”.

W wyroku z dnia 24 maja 2006 r., C-169/04 Abbey National Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) orzekł, iż: „Pojęcie «zarządzania» funduszami powierniczymi, o którym mowa w art. 13 część 8 lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EW6 z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. U. UE L 145, s. 1, dalej: „Szósta Dyrektywa”), [odpowiednikiem wskazanego przepisu Szóstej Dyrektywy jest obecnie obowiązujący art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT - wyjaśnienie Spółki] jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniana przez państwa członkowskie. (...) Wykładnia tego przepisu powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem ratio legis zwolnienia, które przewiduje”.

W konsekwencji wydania ww. wyroku przez TSUE polski ustawodawca uchylił z dniem 1 kwietnia 2013 r. ust. 8 art. 43 ustawy o VAT, w którym zawarta była definicja usług zarządzania, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 tej ustawy. Jak zaznaczono w uzasadnieniu do ww. nowelizacji ustawy o VAT: „Celem zaproponowanej zmiany jest dostosowanie przepisów ustawy o podatku od towarów usług do orzecznictwa TSUE.

W wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National sąd wskazał, że art. 11 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2006/112/WE nie zawiera żadnej definicji pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. (...) W świetle powyższego państwa członkowskie nie są uprawnione do definiowania w prawie krajowym pojęcia „zarządzania : funduszami inwestycyjnymi”, dlatego też uzasadnione jest usunięcie przepisu art. 43 ust. 8 z ustawy o VAT” (rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - druk sejmowy nr 805 z dnia 16 października 2012 r. (str. 41).

Mając powyższe na uwadze, zakres zwolnienia dla usług zarządzania, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT należy interpretować w świetle przepisów Dyrektywy VAT oraz orzecznictwa TSUE wydanego na gruncie tych przepisów. W konsekwencji, art. 43 ust. 8 ustawy o VAT w stanie prawnym obowiązującym do 31 marca 2013 r. nie mógł ograniczać i nie ograniczał w żaden sposób zakresu zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy oraz art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT.

Uzasadniając swoje stanowisko w zakresie zwolnienia z VAT usług opisanych w stanie faktycznym niniejszego wniosku Spółka pragnie odwołać się przede wszystkim do tez wyroku TSUE z dnia 7 marca 2013 r. C-275/11 GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH. W wyroku tym Trybunał orzekł, iż usługi doradztwa inwestycyjnego świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia z VAT.

Zdaniem Spółki tezy ww. wyroku w sposób bezpośredni odnoszą się do sytuacji świadczenia przez Spółkę usług na rzecz ubezpieczycieli zarządzających ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi. Usługi będące przedmiotem pytania Spółki w niniejszej sprawie powinny być w związku z tym interpretowane dla celów VAT jako usługi zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT i w konsekwencji podlegać obligatoryjnemu zwolnieniu na podstawie odpowiedniego przepisu krajowego tj. art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c ustawy o VAT. W szczególności, w opinii Spółki, świadczone przez nią usługi spełniają wszystkie kryteria wskazywane przez TSUE jako warunek, aby dane czynności mogły zostać zakwalifikowane dla celów VAT jako usługi zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zdaniem TSUE, „aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcje podlegające zwolnieniu w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. Poza tym w opinii TSUE należy zbadać, czy: „doradztwo inwestycyjne (...) świadczone przez osobę trzecią jest nierozerwalnie związane z działalnością właściwą dla TFI, tak że jego skutkiem jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” (wyrok w sprawie C-275/11).

Nie ulega wątpliwości, iż usługi świadczone przez Spółkę spełniają ww. warunki. Obejmują one bowiem przede wszystkim przygotowywanie i przekazywanie ubezpieczycielom rekomendacji dotyczących składu poszczególnych portfeli UFK, jak również udostępnianie narzędzi służących badaniu skłonności klientów ubezpieczyciela do ponoszenia ryzyka inwestycyjnego oraz badaniu adekwatności usług świadczonych względem klientów ubezpieczyciela w zakresie działalności inwestycyjnej UFK. W praktyce prowadzi to bezpośrednio do podejmowania przez ubezpieczycieli decyzji dotyczących zakupu bądź sprzedaży odpowiedniej liczby instrumentów finansowych stanowiących aktywa UFK, a w szerszym ujęciu, do właściwego dopasowania strategii inwestowania składek ubezpieczeniowych lokowanych w UFK do oczekiwań i potrzeb klientów ubezpieczyciela. Przedmiotowe usługi świadczone przez Spółkę na rzecz ubezpieczycieli są zatem nierozerwalnie związane z funkcjonowaniem ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych i spełniają szczególne i istotne funkcje zarządzania tymi funduszami.

Świadczone przez Spółkę usługi z perspektywy nabywcy (ubezpieczyciela) służą skutecznemu i efektywnemu zarządzaniu UFK. Bez ich nabycia zarządzanie UFK byłoby niemożliwe lub co najmniej nieefektywne. Ubezpieczyciel zmuszony byłby bowiem do zatrudnienia własnych doradców inwestycyjnych i stworzenia własnej metodologii i narzędzi służących badaniu skłonności klientów do ponoszeniu ryzyka inwestycyjnego, świadczone usługi są zatem właściwe i istotne dla zarządzania ubezpieczeniowym funduszem kapitałowych. Nie jest bowiem możliwe dokonanie pełnej realizacji działalności i celów ubezpieczyciela w zakresie zarządzania UFK bez wykorzystania opisanych usług. Wypełniają one specyficzne i ważne funkcje zarządzania UFK i stanowią nieodzowny element tego zarządzania. Co więcej, usługi te mają specyficzny charakter poprzez dopasowanie do prowadzonej przez UFK działalności inwestycyjnej. Bez działalności inwestycyjnej UFK uzasadnienie gospodarcze utraciłyby zarówno usługi doradztwa inwestycyjnego jak i usługi licencyjne, o których mowa w stanie faktycznym niniejszego wniosku. Oznacza to, że usługi te w ogóle nie zaistniałyby w obrocie gospodarczym. Powyższe oznacza, iż świadczone przez Spółkę usługi spełniają kryteria pozwalające na uznanie ich za usługi zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT, a tym samym stanowią usługi zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c ustawy o VAT.

Z ww. wyroku TSUE wyraźnie wynika również, iż bez znaczenia dla zastosowania zwolnienia jest to, iż usługi zarządzania UFK wykonywane są nie bezpośrednio przez firmy ubezpieczeniowe, ale przez podmiot trzeci (w sytuacji będącej przedmiotem niniejszego wniosku - przez Spółkę).

Jak orzekł bowiem TSUE, „usługi zarządzania świadczone przez będący osobą trzecią podmiot zarządzający są co do zasady: objęte zakresem zastosowania art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, ponieważ zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o którym mowa w przytoczonym przepisie, zdefiniowane jest ze względu na charakter świadczonych usług, a nie ze względu na podmiot będący usługodawcą lub usługobiorcą”.

W ocenie Spółki, na możliwość zastosowania zwolnienia w stosunku do świadczonych przez nią usług wskazuje również cel wprowadzenia przedmiotowego zwolnienia. Było nim bowiem umożliwienie inwestorom lokowania swojego kapitału za pośrednictwem różnego rodzaju funduszy inwestycyjnych bez ponoszenia obciążeń z tytułu podatku VAT. Miało to zapewnić neutralność systemu VAT, tj. nieróżnicowanie czynności inwestowania w papiery wartościowe w sposób bezpośredni od czynności inwestowania w papiery wartościowe za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania (specjalnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT).

Warto również zauważyć, iż objęcie podatkiem VAT usług doradztwa inwestycyjnego świadczonych przez osobę trzecią skutkowałoby uprzywilejowaniem podmiotów mających własnych doradców inwestycyjnych, względem tych, którzy korzystają z usług osób trzecich. Byłoby to sprzeczne z zasadą neutralności podatkowej, z której wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z czysto gospodarczego punktu widzenia jest dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że dokonywane przez nie czynności nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania (TSUE w pkt 31 wyroku w sprawie C-275/11 oraz w pkt 68 wyroku w sprawie C-169/04).

Spółka pragnie także zaznaczyć, iż zajmowane przez nią stanowisko odnośnie zwolnienia z VAT świadczonych przez nią usług będących przedmiotem niniejszego wniosku, znajduje potwierdzenie w orzecznictwie polskich organów podatkowych. Tytułem przykładu należy wskazać interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 września 2013 r., Nr IPPP3/443-550/13-4/SM, w której stwierdzono, iż usługi doradcze i prawne nabywane w celu prawidłowego zarządzania posiadanymi aktywami przez fundusz inwestycyjny od podmiotu zewnętrznego podlegają zwolnieniu z VAT jako usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych (art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT).

Organy podatkowe w pełni akceptują również stanowisko Spółki odnośnie jednolitego interpretowania zakresu zwolnienia z VAT określonego w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy w stanie prawnym obowiązującym do 31 marca 2013 r. oraz od 1 kwietnia 2013 r., co znalazło odzwierciedlenie m.in. w interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2014 r. Nr IPPP1/443-182/14-2/AS, z dnia 11 czerwca 2014 r. Nr IPPP3/443-258/14-2/SM, z dnia 17 kwietnia 2014 r. Nr IPPP1/443-183/14-2/ISZ, z dnia 6 czerwca 2014 r. Nr IPPP3/443-257/14-2/LK oraz z dnia 3 lipca 2013 r. Nr IPPP1/443-1538/11/13-5/S/AW, a także w wyroku WSA w Warszawie z dnia 17 stycznia 2013 r. w sprawie o sygn. akt III SA/Wa 1467/12.

Podsumowując, Spółka uważa, iż w stosunku do opisanych w stanie faktycznym niniejszego wniosku usług świadczonych na rzecz ubezpieczycieli, którzy wykorzystują je na potrzeby zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi (UFK) Spółka jest uprawniona do zastosowania zwolnienia z podatku VAT określonego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższe, Spółka wnosi o uznanie jej stanowiska za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest prawidłowe w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla usług doradztwa natomiast w części dotyczącej zastosowania zwolnienia dla usług licencyjnych jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast stosownie do treści art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w ustawie jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

I tak, stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych,
   
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
   
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
   
4. otwartymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
   
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
   
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
   
   
   

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
   
2. usług doradztwa;
   
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Stosownie do obowiązującego do dnia 31 marca 2013 r. art. 43 ust. 8 ustawy, przez zarządzanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 12, rozumie się:

1. zarządzanie aktywami;
   
2. dystrybucję tytułów uczestnictwa;
   
3. tworzenie rejestrów uczestników i administrowanie nimi;
   
4. prowadzenie rachunków i rejestrów aktywów;
   
5. przechowywanie aktywów.
   
   

Z dniem 1 kwietnia 2013 r., na mocy art. 1 pkt 34 lit. d ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r., poz. 35 z późn. zm.) art. 43 ust. 8 Ustawy o VAT został uchylony.

Zauważyć należy, że przy określaniu zakresu zwolnień, od dnia 1 stycznia 2011 r. odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów. Powyższe jest konsekwencją wprowadzenia do ustawy cyt. art. 5a, zgodnie z którym od dnia 1 stycznia 2011 r., jeżeli przepisy ustawy nie powołują symbolu statystycznego dla danego towaru bądź usługi, nie identyfikuje się ich za pomocą klasyfikacji statystycznych.

Zasadniczym powodem odejścia od stosowania klasyfikacji statystycznych przy określaniu zakresu zwolnień od podatku było zapewnienie pełniejszej implementacji przepisów unijnych, w szczególności Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 z późn. zm.).

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Zaznacza się, że w myśl przepisu art. 13B (6) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, str. 1 z późn. zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r., państwa członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom, transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., państwa członkowskie zwalniają transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Analizując przedstawione powyżej regulacje zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c, ustawy, pojęcie „usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych” odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE – „transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie”. Odpowiednikiem powyższego przepisu był w VI Dyrektywie art. 13 część B lit d.

Pojęcie „zarządzanie”, o którym mowa w art. 13B (6) (d) Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady) zdefiniował TSUE w orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) v. Państwo Belgijskie), w którym Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągać go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Moim zdaniem, transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy da określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi”.

Natomiast, doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że „pojęcie „zarządzania” funduszami powierniczymi jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. Zarządzanie funduszami powierniczymi obejmuje usługę w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i wypełniają funkcję specyficzną i istotną dla zarządzania tymi funduszami. Natomiast pojęcie to nie obejmuje świadczenia usług odpowiadających obowiązkom wypełnianym przez depozytariusza, takim jak wymienione w art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 14 ust. 1 i 3 Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS)”.

Ze względu na fakt, iż pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Dyrektywa 112 nie definiuje pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz.U.UE.L.2009.302.32).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z treścią załącznika II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

1. zarządzanie inwestycjami,
   
2. administrację:
   1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
      
   2. zapytania klientów;
      
   3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
      
   4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
      
   5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
      
   6. wypłata zysków;
      
   7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
      
   8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
      
   9. prowadzenie ksiąg,
3. wprowadzanie do obrotu.
   
   

Z powołanego orzecznictwa TSUE wynika wiec, że :

1. państwa członkowskie nie mogą samodzielnie tworzyć definicji zarządzania na potrzeby omawianego zwolnienia z VAT,
   
2. wypracowana przez TSUE definicja zarządzania oparta na Dyrektywie UCITS zawiera w sobie oprócz usług typowego zarządzania aktywami również czynności administracyjne wymienione w załączniku II tej dyrektywy, w tym usługi w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy,
   
3. w przypadku zlecenia usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy podmiotom trzecim, zwolnienie z VAT przysługuje, o ile tworzą one odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie -wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarządzania.
   
   

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Zainteresowany prowadzi działalność w zakresie zarządzania tworzonymi przez siebie funduszami inwestycyjnymi, która podlega zwolnieniu od podatku VAT na podstawie dyspozycji art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. Oprócz wskazanej działalności Zainteresowany świadczy również usługi zarządzania portfelami instrumentów finansowych oraz usługi doradztwa inwestycyjnego. Jedną z grup klientów, którzy nabywają od Spółki usługi doradztwa inwestycyjnego są zakłady ubezpieczeń. Nabywane usługi doradztwa inwestycyjnego polegają między innymi na przygotowywaniu i przekazywaniu ubezpieczycielom rekomendacji dotyczących ustalania składu portfeli ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych (UFK), co w konsekwencji wiąże się z koniecznością zakupu bądź sprzedaży przez ubezpieczyciela odpowiedniej liczby poszczególnych aktywów wchodzących w skład portfeli UFK. Dodatkowo w ramach umów związanych ze świadczeniem usług doradztwa inwestycyjnego na cele zarządzania UFK Wnioskodawca udostępnia klientom w drodze licencji narzędzia służące badaniu skłonności klientów do ponoszenia ryzyka inwestycyjnego oraz badania adekwatności usług świadczonych względem klientów ubezpieczyciela w zakresie działalności inwestycyjnej UFK. Narzędzia te wykorzystywane są przez ubezpieczycieli do celów zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi pozwalając im na właściwe dopasowanie strategii inwestycyjnej tych funduszy do oczekiwań i potrzeb nabywców polis. Dzięki tym narzędziom ubezpieczyciele mogą także odpowiednio alokować składki swoich kllientów do poszczególnych portfeli UFK.

Przepisy ustawy o VAT przewidują w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c) zwolnienie dla m.in. usług zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów i działalności ubezpieczeniowej. Spółka świadczy między innymi usługi doradztwa inwestycyjnego, na rzecz zakładów ubezpieczeń, które nabywają te świadczenia w celu zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi. Ubezpieczyciele na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej tworzą ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe. Nabywane przez ubezpieczycieli świadczenia obejmują przygotowanie i przekazanie ubezpieczycielom rekomendacji dotyczących ustalania składu portfeli ubezpieczeniowych portfeli kapitałowych. Wskazane okoliczności sprawy pozwalają na uznanie, że świadczone usługi noszą znamiona usług w zakresie zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami inwestycyjnymi, tworzą bowiem odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Zatem w świetle wniosków płynących z przytoczonego wyżej orzeczenia TSUE C-169/04 niewątpliwie mieszczą się w zakresie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, który stanowi implementację przepisu art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE.

Zatem w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług doradczych w zakresie zarządzania inwestycyjnymi funduszami ubezpieczeniowymi Zainteresowany zaprezentował prawidłowe stanowisko w sprawie.

W zakresie oferowanych ubezpieczycielom licencji na narzędzia służące badaniu skłonności klientów do ponoszenia ryzyka oraz badania adekwatności usług świadczonych względem klientów ubezpieczyciela należy wskazać, że w stosunku do wskazanych czynności przesłanki pozwalające na zastosowanie zwolnienia od podatku VAT wskazane w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT nie mogą mieć zastosowania. Opisane usługi podlegają opodatkowaniu według podstawowej stawki podatku VAT w wysokości 23%. Jak wynika z powołanego wyżej orzeczenia TSUE w sprawie C-169/04 aby świadczone przez podmiot usługi mogły zostać objęte zwolnieniem z opodatkowania winny wypełniać specyficzne i istotne funkcje usługi związanej z zarządzaniem funduszami. Świadczenie usług o charakterze materialnym czy technicznym nie jest objęte dyspozycją tego przepisu. Opisane we wniosku usługi w zakresie udzielania licencji na badania skłonności klientów do ponoszenia ryzyka i badania adekwatności świadczonych usług względem klientów nie są specyficzne i istotne dla usług zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi. Opisane czynności nie mogą być uznane z specyficzne w znaczeniu specyficzny – właściwy wyłącznie dla danej osoby, danego przedmiotu czy zjawiska, gdyż nabycie licencji na narzędzia służące przeprowadzeniu różnych badań w tym skłonności klientów do ponoszenia ryzyka jest charakterystyczne dla wielu dziedzin życia np. dla działalności prowadzonej przez banki i inne instytucje finansowe. Bez znaczenia przy tym pozostaje fakt, że usługa taka jest rzeczywiście niezbędna do wykonania usługi głównej. „Sam fakt, że jakiś istotny element jest niezbędny do zakończenia transakcji zwolnionej z podatku, nie daje podstaw do konkluzji, że usługa, którą dany element reprezentuje, jest zwolniona z podatku” – wyrok w sprawie C-2/95 (pkt 65). Wskazany opis czynności związanych z udzielaniem licencji przemawia za ich techniczno - pomocniczym charakterem, na co wskazuje orzeczenie w sprawie TSUE C-169/04 . Dlatego też opisane usługi w zakresie udzielania licencji nie mogą zostać objęte zwolnieniem od podatku VAT przewidzianym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Zatem w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług udzielania licencji Zainteresowany zaprezentował nieprawidłowe stanowisko w sprawie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.