Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB1/4511-26/15-2/AG
z 27 marca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 12 stycznia 2015 r. (data wpływu 15 stycznia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia przez bank kwoty objętej umową o zwolnienie z długu - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 stycznia 2015 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia przez bank kwoty objętej umową o zwolnienie z długu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w ramach działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej z drugim wspólnikiem (na podstawie umowy spółki z dnia 3 marca 1997 r.), zaciągnął w Banku w dniu 17 października 1997 r. kredyt na zakup środków transportu w kwocie 112 000,00 zł, z terminem spłaty do dnia 17 października 2003 r. Zgodnie z postanowieniami paragrafu 4 umowy spółki, wkłady i zyski spółki strony uzgodniły na 50% dla każdego ze wspólników. Wspólnicy częściowo spłacili wierzytelność Banku z tytułu kredytu. Następnie, z przyczyn od siebie niezależnych, zaprzestali spłaty. W związku z powyższym Bank kredytujący wypowiedział umowę kredytu i wystawił w dniu 10 października 2002 r. przeciwko wspólnikom spółki cywilnej, odpowiadającym solidarnie, bankowy tytuł egzekucyjny.

Spółka cywilna zakończyła działalność gospodarczą w 2000 r.

Wierzytelność Banku została częściowo zaspokojona dobrowolnie przez kredytobiorców, częściowo w prowadzonym na wniosek Banku postępowaniu egzekucyjnym.

W 2013 r. Wnioskodawca dokonał, na mocy porozumienia z Bankiem, wpłaty na rachunek Banku jednorazowo kwoty 150 000,00 zł, która w dniu 19 grudnia 2013 r. została zaksięgowana w następujący sposób: na pokrycie kapitału w całości, częściowe pokrycie odsetek oraz kosztów ubocznych (sądowych i egzekucyjnych).

Na mocy umowy o zwolnienie z długu, zawartej w dniu 11 lutego 2014 r., Bank zwolnił Wnioskodawcę z długu w kwocie 278 622,06 zł. Z dniem zawarcia tej umowy (na mocy postanowienia paragrafu 2 ww. umowy) kwota ta została przypisana do spłaty drugiemu wspólnikowi i poręczycielkom.

Zgodnie z informacją zawartą w piśmie Banku z dnia 24 marca 2014 r., kwota objęta umową o zwolnienie z długu została w stosunku do Wnioskodawcy w całości umorzona.

Bank nie dokonywał zmiany stron umowy kredytu w wyniku zwolnienia z długu Wnioskodawcy, gdyż umowa kredytu została wcześniej rozwiązana z uwagi na złożenie przez Bank oświadczenia o jej wypowiedzeniu. Do spłaty wyżej wymienionej kwoty nadal pozostaje zobowiązany drugi kredytobiorca oraz poręczycielki - była żona Wnioskodawcy i współmałżonka byłego wspólnika.

W konsekwencji zawarcia z Wnioskodawcą wyżej wymienionej umowy o zwolnienie z długu, Bank wydał Wnioskodawcy „Informację o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych w roku 2014 (PIT-8C)”, wykazując w rubryce D. formularza, tj. w informacji o wysokości przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy, przychód w kwocie 278 622,06 zł z tytułu zwolnienia z długu. Wnioskodawca po rozwiązaniu spółki cywilnej, o której mowa powyżej, nie prowadzi działalności gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego, wobec zwolnienia Wnioskodawcy przez Bank z długu z tytułu udzielonego kredytu w kwocie 278 622,06 zł i przypisania jej do spłaty drugiemu kredytobiorcy oraz poręczycielkom, jako współdłużnikom solidarnym, należy przyjąć, że kwota 278 622,06 zł zwolnienia z długu, będzie stanowiła przychód Wnioskodawcy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9, art. 11 ust. 1 i art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.)?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), zaniechano poboru podatku.

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 powołanej powyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów są tzw. inne źródła. Stosownie do art. 20 ust. 1 tejże ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12 - 14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze, wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jedynie w art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy, ustawodawca w sposób jednoznaczny określił, że wartość umorzonych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), stanowi przychód z działalności gospodarczej.

W przedstawionym stanie faktycznym, pomimo stwierdzenia w piśmie Banku, że nastąpiło umorzenie należności z tytułu zadłużenia w kwocie 278 622,06 zł w stosunku do Wnioskodawcy, to jednakże z uwagi na przypisanie tej kwoty pozostałym współdłużnikom solidarnym do spłaty, zdaniem Wnioskodawcy nie doszło do umorzenia wierzytelności, gdyż wierzytelność ta nadal figuruje w księgach Banku, który ma roszczenie o zapłatę ww. kwoty do drugiego kredytobiorcy i poręczycielek. Z tego względu nie można przyjąć, że kwota zwolnienia z długu będzie stanowiła przychód Wnioskodawcy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, tym bardziej, że Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej i nie ma do Niego zastosowania przepis art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy. Przyjęcie przeciwnego stanowiska mogłoby skutkować czterokrotnym naliczeniem podatku dochodowego od osób fizycznych od tej samej kwoty zwolnienia z długu, w przypadku zwolnienia w przyszłości przez Bank z długu drugiego kredytobiorcy i poręczycielek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Przepis art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie przez ustawodawcę zwrotu „w szczególności” wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty, a wymienione w nim są jedynie najbardziej typowe przychody z tego źródła. Oznacza to, że przychodem z innych źródeł będzie również każde przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne, czy częściowo odpłatne.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami prawa bankowego. Przez umowę kredytu, zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r., poz. 1376, z późn. zm.), bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem następuje konkretne przysporzenie majątkowe, stanowiące przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takiej sytuacji umorzona kwota kredytu wraz z odsetkami stanowi przysporzenie majątkowe, które należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł.

Zgodnie z art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego artykułu, aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Solidarność dłużników charakteryzuje się: wielością podmiotów po stronie zobowiązanej, niepodzielnością zobowiązania bez względu na przedmiot świadczenia, możliwością żądania przez wierzyciela według jego wyboru całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, utrzymaniem zobowiązania wszystkich dłużników aż do całkowitego zaspokojenia wierzyciela, zwolnieniem wszystkich dłużników na skutek zaspokojenia wierzyciela przez któregokolwiek z nich.

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez, np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

Stosownie do art. 508 ustawy Kodeks cywilny, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Powyższy przepis wskazuje, że zwolnienie z długu nie jest jednostronną czynnością prawną, lecz ma charakter umowy, wymagane jest bowiem również przyjęcie zwolnienia przez dłużnika. Najczęściej zwolnienie z długu bywa nieodpłatne. Na skutek zwolnienia z długu zobowiązanie wygasa. Zwolnienie z długu może dotyczyć całości lub części wierzytelności, może też obejmować świadczenia uboczne, jak kary umowne, odsetki. Ponadto, jeżeli zwolnienie z długu dotyczy tylko jednego z dłużników solidarnych, wówczas nie ma skutku względem pozostałych współdłużników. W takim wypadku pozostali dłużnicy solidarni (niezwolnieni z długu) w dalszym ciągu muszą się liczyć z obowiązkiem spłaty długu.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wraz ze wspólnikiem, dla potrzeb działalności gospodarczej prowadzonej w spółce cywilnej, w której ich udziały wynosiły po 50%, zaciągnęli w 1997 r. w Banku kredyt w wysokości 112 000,00 zł, z terminem spłaty do dnia 17 października 2003 r. Spółka zakończyła działalność gospodarczą w 2000 r.

Wspólnicy spółki początkowo spłacali kredyt, później jednak zaprzestali jego spłaty. W związku z powyższym Bank wypowiedział umowę kredytu, a następnie wystawił w dniu 10 października 2002 r. na imię i nazwisko Wnioskodawcy i drugiego wspólnika ww. spółki cywilnej solidarnie bankowy tytuł egzekucyjny. Wierzytelność Banku została częściowo zaspokojona w prowadzonym na wniosek Banku postępowaniu egzekucyjnym.

W 2013 r. Wnioskodawca zawarł porozumienie z Bankiem, zgodnie z którym wpłacił na poczet ww. wierzytelności jednorazowo kwotę 150 000,00 zł. Następnie w dniu 11 lutego 2014 r. Bank zawarł z Nim umowę o zwolnienie z długu, na mocy której zwolnił Wnioskodawcę z długu w kwocie 278 622,06 zł. Na podstawie paragrafu 2 ww. umowy, z dniem zawarcia tej umowy, kwota 278 622,06 zł została przypisana do spłaty drugiemu wspólnikowi i poręczycielkom.

Zauważyć należy, że skoro spółka cywilna zakończyła działalność w 2000 r., a bankowy tytuł wykonawczy na wierzytelność z tytułu niespłaconego kredytu, zaciągniętego w 1997 r. na potrzeby działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej, wystawiony został w dniu 10 października 2002 r. na Wnioskodawcę i drugiego dłużnika, jako wierzycieli solidarnych, to objętą nim wierzytelność uznać należy za dług osób nieprowadzących działalności gospodarczej. W takiej sytuacji powołany przez Wnioskodawcę we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego przepis art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma w sprawie zastosowania.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że w sytuacji zwolnienia Wnioskodawcy, jako jednego z dłużników solidarnych Banku, z długu w kwocie 278 622,06 zł z tytułu udzielonego kredytu i zobowiązania do spłaty tej wierzytelności drugiego kredytobiorcy oraz poręczycielek, kwota zwolnienia z długu stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwota zwolnienia z długu w wysokości 278 622,06 zł, którą Bank w stosunku do Wnioskodawcy w całości umorzył, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro Wnioskodawca jako współkredytobiorca (dłużnik solidarny) korzystał ze środków finansowych pochodzących z kredytu, to umorzenie części kredytu (wierzytelności) przez Bank powoduje, że Jego majątek powiększa się o umorzoną kwotę kredytu (wierzytelności), w następstwie czego dochodzi do powstania po stronie Wnioskodawcy przysporzenia majątkowego. W ww. sytuacji nie ma znaczenia prawnego, że kwota zwolnienia z długu przypisana została do spłaty drugiemu dłużnikowi solidarnemu i poręczycielkom.

Z uwagi na powyższe stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …., ul. ….., …., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.