Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/443-1316/14-5/EK
z 21 stycznia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 4 listopada 2014 r. (data wpływu 10 listopada 2014 r.) uzupełnione pismem z dnia 10 listopada 2014 r. (data wpływu 14 listopada 2014 r.) oraz pismem z dnia 8 stycznia 2015 r. (data wpływu 12 stycznia 2015 r.) na wezwanie Organu z dnia 22 grudnia 2014 r. (skutecznie doręczone 8 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia otrzymanego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej– jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 listopada 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności gruntowej. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 10 listopada 2014 r. (data wpływu 14 listopada 2014 r.) oraz pismem z dnia 8 stycznia 2015 r. (data wpływu 12 stycznia 2015 r.) na wezwanie Organu z dnia 22 grudnia 2014 r. (skutecznie doręczone 8 stycznia 2015 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Nie jest również zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskująca w dniu 6 maja 2014 roku, w formie aktu notarialnego zawarła z przedsiębiorcą, tj. LW Development Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością IV spółką komandytowo - akcyjną umowę ustanowienia służebności gruntowej.

Mocą tej umowy, Wnioskująca obciążyła swą nieruchomość, stanowiącą działkę gruntu o numerze ewidencyjnym 77/3 o powierzchni 0,1893 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta, służebnością gruntową na okres 30 lat na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego gruntów sąsiednich, tj. działki o numerze ewidencyjnym 78, księga wieczysta oraz działki o numerze ewidencyjnym 79. Wnioskująca oświadczyła również, iż tym właścicielom/użytkownikom, przysługuje prawo pierwokupu obciążonej nieruchomości.

Z tytułu ustanowienia powołanej służebności i na warunkach określonych w powołanej Umowie ustalono, iż Wnioskująca otrzymywać będzie comiesięczne wynagrodzenie, w wysokości 7 000 zł; w przypadku, gdy Wnioskująca stałaby się podatnikiem podatku od towarów i usług, kwota podatku zostałaby odpowiednio doliczona do wskazanej podstawy wynagrodzenia.

Strony ustaliły również odrębnym aktem notarialnym z dnia 6 czerwca 2014 r., iż oprócz wskazanego wynagrodzenia comiesięcznego, Wnioskująca otrzyma od Spółki jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie służebności, w kwocie 1 200 000 zł.

Od przywołanego wynagrodzenia jednorazowego, Notariusz czyniąca akt, pobrała na podatek od czynności cywilno-prawnych w wysokości 0,1%, kwotę 12 000 zł., uznając, iż nie jest to czynność, która winna zostać objęta podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wynagrodzenie jednorazowe z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, które pobierze Wnioskująca, winno podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zgodnie art. 8 ust. 1 pkt 2) Ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku, (Dz. U 54 poz. 535) tj. z dnia 29 lipca 2011 roku (Dz. U. Nr 177 poz. 1054), obowiązującej na chwilę ustanowienia służebności oraz zawarcia umowy o jednorazowe wynagrodzenie, przez świadczenie usług, rozumie się również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Według art. 15-ego ust. 1 powołanej Ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Natomiast wzmiankowany ust. 2-gi stanowi, iż działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Pozostaje okolicznością bezsporną, iż o cesze podatnika, nie świadczy fakt jego formalnej rejestracji jako przedsiębiorcy, ale fakt wykonywania opisanej działalności gospodarczej.

Innymi słowy, aby dane świadczenie (tu: usługa), pozostawało indyferentne z punktu widzenia podatku VAT, działalność świadczeniodawcy (usługodawcy):

• nie może mieć charakteru cyklicznego, a więc powtarzalnego i wykraczającego poza zwykły zarząd majątkiem osobistym, względnie
  

• nie może wykazywać profesjonalnej, zawodowej aktywności.
  

(tak: wyrok WSA w Poznaniu z 13.11.2013 r., sygn. akt I SA/Po 380/13):

W realiach niniejszej sprawy należy podnieść, że Wnioskująca nie jest przedsiębiorcą, a w szczególności nie prowadzi działalności producenta, handlowca, ani usługodawcy; nie prowadzi również działalności osoby wykonującej wolny zawód.

Zachodzi jednak wątpliwość, czy dokonana przez Wnioskującą ustanowienie służebności za wynagrodzeniem, nie podlegało regulacji powołanego art. 15 ust. 2 Ustawy.

Wątpliwość ta jest wynikiem istotnych elementów przedmiotowej transakcji, a mianowicie:

1. Ustanowienie służebności nastąpiło na rzecz podmiotu gospodarczego i w celach zgodnych
   z prowadzoną przez niego działalnością.
   
2. Odpłatność, mająca stanowić wynagrodzenie Wnioskującej, a więc jej przychód, Strony określiły zarówno w formie jednorazowej, jak i w formie cyklicznego wynagrodzenia miesięcznego, płatnego przez cały okres trwania służebności.
   
3. Postanowienie dotyczące wynagrodzenia cyklicznego, zawiera w sobie odpowiednie klauzule waloryzacyjne, mające utrzymać rynkową wartość tego świadczenia.
   
   
   

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Wnioskująca pozostaje na stanowisku, że przedmiotowa transakcja winna była zostać objęta regulacjami Ustawy o podatku od towarów i usług, skutkująca powstaniem obowiązku podatkowego zapłaty podatku VAT od wynagrodzenia jednorazowego, w wysokości prawem przepisanej, tj. 23%.

W konsekwencji, koniecznym jest również dokonanie odpowiednich korekt, w związku z bezpodstawnie zapłaconym przez płatnika podatku, tj. Notariusz czyniącą akt, podatku od czynności cywilno-prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Towarami natomiast, w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z tym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Otrzymana zapłata powinna być zatem konsekwencją wykonanego świadczenia.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskująca jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Nie jest również zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskująca zawarła z przedsiębiorcą umowę ustanowienia służebności gruntowej. Mocą tej umowy, Wnioskująca obciążyła swą nieruchomość służebnością gruntową na okres 30 lat na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego gruntów sąsiednich. Z tytułu ustanowienia powołanej służebności i na warunkach określonych w powołanej Umowie ustalono, że Wnioskująca otrzymywać będzie comiesięczne wynagrodzenie. Ponadto, strony ustaliły również odrębnym aktem notarialnym, że oprócz wskazanego wynagrodzenia comiesięcznego, Wnioskująca otrzyma od Spółki jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie służebności. Od przywołanego wynagrodzenia jednorazowego, Notariusz czyniąca akt, pobrała na podatek od czynności cywilno-prawnych w wysokości 0,1%, kwotę 12 000 zł., uznając, że nie jest to czynność, która winna zostać objęta podatkiem od towarów i usług.

Wątpliwości Wnioskującej budzi kwestia opodatkowania podatkiem od towarów i usług jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności gruntowej.

Wskazać należy, że służebność jest obciążeniem cudzej nieruchomości, mającym na celu zwiększenie użyteczności innej nieruchomości albo zaspokojenie określonych potrzeb oznaczonej osoby fizycznej.

Służebność gruntową definiuje art. 285 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności.

Zgodnie z dokonanym podziałem służebności zawartym w art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego, służebność czynna polega na tym, że właściciel jednej nieruchomości (tzw. nieruchomości władnącej) jest uprawniony do korzystania w oznaczonym zakresie z nieruchomości innego właściciela (tzw. nieruchomości obciążonej). Właściciel nieruchomości obciążonej ma zatem obowiązek znoszenia pewnych działań właściciela nieruchomości władnącej, np. przechodu czy przejazdu, czerpania wody, oparcia budynku o mur sąsiada itd. Służebność bierna polega zaś na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej jest zobowiązany do niewykonywania określonych uprawnień względem nieruchomości władnącej na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności. Służebności bierne ograniczają właściciela nieruchomości w wykonywaniu uprawnień wynikających z treści prawa własności.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w art. 15 ust. 2 Ustawie o VAT, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w obrocie gospodarczym.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Z uwagi na ww. przepisy oraz przedstawiony stan sprawy należy stwierdzić, że poprzez ustanowienie służebności gruntu na rzecz podmiotu trzeciego, Wnioskująca świadczyć będzie w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług (definicja działalności gospodarczej nie odnosi się do sposobu regulowania należności, a zatem bez względu czy wynagrodzenie za ustanowienie służebności gruntu wypłacane jest jednorazowo, czy okresowo, spełnia przesłankę świadczenia usług w ramach działalności gospodarczej) usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Wnioskująca poprzez umożliwienie osobie trzeciej korzystania z posiadanej nieruchomości do celów określonych w zawartej umowie, będzie świadczyć odpłatną usługę polegającą na wykorzystywaniu towaru w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Usługa ta bowiem realizowana będzie za wynagrodzeniem, przez co zyskuje charakter odpłatnej usługi, w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy. Ponadto istnieje beneficjent tej usługi odnoszący materialną korzyść w postaci nabycia praw do korzystania z ww. nieruchomości – podmiot trzeci. Zatem Wnioskująca, będzie zobowiązana do opodatkowania podatkiem od towarów i usług otrzymanego wynagrodzenia jednorazowego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, czynność ta bowiem, ze względu na jej odpłatny charakter, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w oparciu o art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie Organ informuje, że niniejsza interpretacja rozstrzyga w zakresie podatku od towarów i usług, w podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.