Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/443-798/14-2/JSK
z 5 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Powiatu, reprezentowanego przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 3 września 2014 r. (data wpływu 5 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia, czy jednostki budżetowe są odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia, czy jednostki budżetowe są odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Powiat (dalej jako: Powiat, Zainteresowany lub Wnioskodawca) jest jednostką samorządu terytorialnego, posiadającą osobowość prawną.

Zgodnie z przepisami prawa – w szczególności ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 595, z późn. zm.) (dalej: ustSP) – Powiat wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zadania te realizowane są przez Powiat zarówno w charakterze relacji administracyjnoprawnych (w większości), jak i stosunków cywilnoprawnych. Zadania te dotyczą w szczególności edukacji publicznej, utrzymania i rozbudowy dróg publicznych, kultury, geodezji, kartografii i katastru, gospodarki nieruchomościami, administracji architektoniczno-budowlanej, pomocy społecznej, porządku publicznego i wielu innych dziedzin.

Z uwagi na wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT, Powiat jest podatnikiem VAT czynnym, zarejestrowanym we właściwym urzędzie skarbowym. Powiat składa – jako podatnik VAT – stosowne deklaracje rozliczeniowe dla potrzeb VAT.

Powiat w celu realizacji swoich zadań powołał jednostki budżetowe (możliwość taką przewiduje art. 6 ust. 1 ustSP, zgodnie z którym w celu wykonywania zadań powiat może m.in. tworzyć jednostki organizacyjne w postaci jednostek budżetowych).

W dalszej części wniosku powołane przez Powiat jednostki budżetowe określane są jako: „Jednostki Budżetowe”.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 885, z późn. zm.) (dalej: „ustUFP”), jednostki budżetowe są wyodrębnionymi jednostkami organizacyjnymi niemającymi osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Powołane przez Powiat Jednostki Budżetowe wykonują w imieniu Powiatu zadania Powiatu zarówno w charakterze relacji administracyjnoprawnych (czynności niestanowiące działalności gospodarczej w rozumieniu VAT), jak i na podstawie stosunków cywilnoprawnych (czynności stanowiące działalność gospodarczą rozumieniu VAT).

Powołane przez Powiat Jednostki Budżetowe dotychczas – dla potrzeb VAT – traktowane były w kategorii osobnych (odrębnych) od Powiatu jednostek organizacyjnych.

Na dzień składania wniosku część z powołanych przez Powiat Jednostek Budżetowych posiada status zarejestrowanych podatników VAT czynnych (zostały one zarejestrowane do celów VAT przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego), natomiast pozostałe Jednostki Budżetowe korzystają ze zwolnienia podmiotowego od VAT, o którym mowa w art. 113 uVAT (z uwagi na nieprzekroczenie limitu obrotów).

Zarówno Powiat, jak i jego poszczególne Jednostki Budżetowe, będące czynnymi podatnikami VAT, składają w stosunku do każdego okresu rozliczeniowego odrębne deklaracje VAT (a więc poszczególne Jednostki Budżetowe składają deklaracje odrębne od deklaracji składanej przez Powiat).

Powiat może w przyszłości powołać inne (nowe) jednostki budżetowe.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy dla celów rozliczeń VAT Powiat i jego wszystkie Jednostki Budżetowe powinni być traktowani jako jeden łączny podatnik VAT czynny i w konsekwencji dokonywać winni jednego rozliczenia deklaracyjnego na gruncie VAT poprzez Powiat?

Zdaniem Wnioskodawcy, dla celów rozliczeń VAT Powiat i jego wszystkie Jednostki Budżetowe nie powinni być traktowani jako jeden łączny podatnik VAT czynny i w konsekwencji nie powinni dokonywać jednego rozliczenia deklaracyjnego na gruncie VAT poprzez Powiat.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 uVAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pojęcie działalności gospodarczej zdefiniowane zostało w art. 15 ust. 2 uVAT i obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponadto, stosownie do art. 96 ust. 1 uVAT, podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Zgodnie z art. 96 ust. 3 uVAT, podmioty wymienione w art. 15, zwolnione od podatku na podstawie art. 113 ust. l i 9 uVAT lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 i art. 82 ust. 3 uVAT, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

Na gruncie powyższych regulacji dotychczas powszechnie przyjmowano, że jednostka samorządu terytorialnego i utworzone przez nią jednostki budżetowe to odrębni podatnicy VAT – praktyka taka znajdowała odzwierciedlenie przede wszystkim w interpretacjach podatkowych wydawanych w odniesieniu do gmin, przy czym rozstrzygnięcia te mają analogiczne zastosowanie do powiatów (również jednostek samorządu terytorialnego, funkcjonujących m.in. w oparciu o ustUFP).

Na potwierdzenie takiej praktyki można wskazać stanowisko wyrażone w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 4 czerwca 2007 r. Pierwszego Urzędu Skarbowego w Radomiu (sygn. 1424/1120/443/11/2007/IW), zgodnie z którym „Jednostki budżetowe utworzone na podstawie ustawy o finansach publicznych lub innych ustaw jako jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej są odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Zatem jednostka organizacyjna gminy (niebędąca osobą prawną), wykonująca działalność gospodarczą w rozumieniu powołanego art. 15 ust. 2, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowych (...)”.

Identyczny pogląd wyrażony został również przez:

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 2 czerwca 2008 r. (sygn. ILPP1/443-277/08-2/HW): „Inne niż urzędy gmin (powiatów) i urzędy marszałkowskie, tj. gminne jednostki organizacyjne, działające w formie np. zakładów budżetowych, jednostek budżetowych i gospodarstw pomocniczych, powinny dla celów rozliczeń z tytułu podatku od towarów i usług rejestrować się jako odrębne podmioty tego podatku i posiadać odrębne oznaczenie (numery) NIP”;
2. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 6 maja 2009 r. (sygn. IBPP4/443-344/09/AZ): „należy stwierdzić, iż szkoły wyodrębnione ze struktury Gminy jako jednostki budżetowe podległe, zobowiązane do wykonywania określonych zadań, posiadające odrębne oznaczenia NIP, własny budżet, własny plan wydatków oraz zatrudniające własnych pracowników, są odrębnymi od Gminy podatnikami podatku VAT”.
   
   

Powszechność przedstawionego wyżej stanowiska potwierdzają również inne interpretacje indywidualne:

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 6 maja 2009 r. (sygn. IBPP4/443-344/09/AZ),
2. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 31 marca 2011 r. (sygn. IBPP4/443-317/11/EJ),
3. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 19 lipca 2011 r. (sygn. ILPP1/443-671/11-2/BD),
4. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 stycznia 2012 r. (sygn. ILPP1/443-1379/11-3/AWa),
5. Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 17 lutego 2012 r. (sygn. IPTPP1/443-981/11-3/MH),
6. Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 20 kwietnia 2012 r. (sygn. IPTPP1/443-46/12-4/MW),
7. Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 13 grudnia 2012 r. (sygn. ITPP2/443-1215/12/EK),
8. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 maja 2013 r. (sygn. IPPP2/443-124/13-5/AO).
   
   

Odrębny status na gruncie VAT jednostek samorządu terytorialnego od ich jednostek budżetowych znajdował również potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. W tym zakresie można wskazać na wyrok NSA z dnia 18 października 2011 r. o sygn. akt I FSK 1369/10 oraz z dnia 19 marca 2010 r. o sygn. akt I FSK 174/09, a także wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych: wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 21 listopada 2011 r. o sygn. akt I SA/Wr 989/12, a także wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 14 sierpnia 2009 r. o sygn. akt I SA/Go 290/09.

Postępując prawidłowo z obowiązującą praktyką (w szczególności potwierdzoną przez naczelników urzędów skarbowych, którzy dokonywali odrębnej od jednostki samorządu terytorialnego rejestracji jednostek budżetowych dla celów VAT) Powiat składa deklaracje podatkowe VAT, w których wykazuje:

1. podatek należny od sprzedaży opodatkowanej zrealizowanej przez Powiat (udokumentowanej za pomocą faktur wystawionych w imieniu Powiatu, zawierających jego NIP), bez uwzględniania ewentualnej sprzedaży zrealizowanej przez Jednostki Budżetowe,
2. podatek naliczony, poniesiony na opodatkowanych zakupach realizowanych przez Powiat (faktury jako nabywcę wskazują Powiat oraz jego NIP), związanych z działalnością opodatkowaną Powiatu, bez uwzględniania ewentualnego podatku naliczonego poniesionego przez Jednostki Budżetowe (udokumentowanego w fakturach wystawionych na te Jednostki Budżetowe i zawierające ich NIP).
   
   

Dla potrzeb rozliczenia VAT odrębnie zatem traktowany był (jest) Powiat oraz jego Jednostki Budżetowe.

Ponadto zwolnienie, o którym mowa w art. 113 uVAT, odnoszone było odrębnie do wszystkich Jednostek Budżetowych.

W dniu 24 czerwca 2013 r. NSA wydał uchwałę (sygn. akt I FPS 1/13), zgodnie z którą w świetle art. 15 ust. 1 i 2 uVAT, gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami VAT.

W związku z ww. uchwałą po stronie Powiatu zrodziły się wątpliwości dotyczące zasad rozliczeń Powiatu i jego Jednostek Budżetowych. Koncentrują się one na kwestii, czy dla celów rozliczania VAT Powiat i utworzone przez Powiat Jednostki Budżetowe powinni być w dalszym ciągu traktowani jako podmioty o odrębnym statusie w VAT (odrębni podatnicy VAT), czy też Powiat i jego Jednostki Budżetowe powinni być traktowani jako jeden podatnik VAT i w konsekwencji powinni się posługiwać jednym numerem NIP nadanym Powiatowi.

W ocenie Wnioskodawcy, stopień wyodrębnienia Jednostek Budżetowych jest tak istotny, że w istocie prowadzą one działalność gospodarczą (w rozumieniu VAT) w sposób samodzielny. Tym samym działając względem osób trzecich Jednostki Budżetowe prowadzić będą działalność gospodarczą w rozumieniu VAT.

Konkludując, w opinii Wnioskodawcy, dla celów rozliczeń VAT Powiat i jego wszystkie Jednostki Budżetowe nie powinni być traktowani jako jeden łączny podatnik VAT czynny i w konsekwencji nie powinni dokonywać jednego rozliczenia deklaracyjnego na gruncie VAT poprzez Powiat.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Konieczność implementacji przepisów prawa wspólnotowego do prawa krajowego wymusiła na ustawodawcy odrębne określenie statusu organów władzy publicznej. I tak, jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Ponadto, zgodnie z przepisem § 3 pkt 7 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. z 2013 r., poz. 1722, z późn. zm.), zwalnia się od podatku usługi świadczone pomiędzy:

1. jednostkami budżetowymi,
2. samorządowymi zakładami budżetowymi,
3. jednostkami budżetowymi i samorządowymi zakładami budżetowymi

– z wyjątkiem usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy oraz usług komunikacji miejskiej.

Z przytoczonych przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie wykonywane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany, wynajmu, dzierżawy.

Jak wynika z powyższego, pojęcie podatnika obejmuje swym zakresem wszystkie podmioty, które dokonują czynności podlegające opodatkowaniu. Ustawodawca określił wskazane pojęcie na tyle szeroko, by w każdym przypadku profesjonalnej aktywności zawodowej, dokonywania czynności opodatkowanych, podmiot mógł zostać uznany za podatnika w zakresie tych czynności. Podkreślić przy tym należy, że działalność gospodarcza ma miejsce również wówczas, gdy nie przyniosła ona żadnych widocznych efektów (bez względu na cel i rezultat takiej działalności). Charakterystyka ta pozwala na uznanie, że pojęcie podatnika na gruncie podatku od towarów i usług ma wymiar autonomiczny – niezależny od uregulowań innych aktów normatywnych regulujących stosunki prawnopodatkowe.

Przymiot podatnika podatku od towarów i usług przypisany jest, oprócz osoby fizycznej, czy prawnej, również wyodrębnionej jednostce organizacyjnej samodzielnie wykonującej działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Samodzielność gospodarcza w prowadzeniu działalności gospodarczej oznacza możliwość podejmowania decyzji, a zarazem posiadanie odpowiedniego stopnia odpowiedzialności za podjęte decyzje, w tym za szkody poniesione wobec osób trzecich, jak również ponoszenie przez podmiot ryzyka gospodarczego.

Należy ponadto zwrócić uwagę na treść przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1, z późn. zm.). Mianowicie zgodnie z art. 9 Dyrektywy, podatnikiem jest każda osoba wykonująca samodzielnie i niezależnie od miejsca zamieszkania działalność gospodarczą bez względu na cel, czy też rezultaty takiej działalności. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu. Powyższe przepisy wskazują, że niezależnie od częstotliwości wykonania danej czynności, czynność ta podlega opodatkowaniu, jeśli podmiot wykorzystuje w sposób ciągły w celach zarobkowych swój majątek. Określenie samodzielności w tym znaczeniu ma charakter obiektywny, co oznacza, że ustalenia, czy dana jednostka działa „samodzielnie” należy dokonać na podstawie obiektywnych kryteriów, a nie w sposób o charakterze uznaniowym przez jednostkę nadrzędną dla danego podmiotu. Ponadto należy wskazać, że ustaleń tych należy dokonywać na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisów wspólnotowych w oderwaniu od skutków konwencjonalnych na gruncie prawa cywilnego i przepisów samorządowych.

Jednym z kryteriów jest przede wszystkim ustalenie, czy dana jednostka ponosi ryzyko gospodarcze, czy też to ryzyko ponosi jednostka nadrzędna (por. pkt 35 wyroku w sprawie C-210/04). Kolejnym kryterium, według TSUE, decydującym o ustaleniu samodzielności, jest odpowiedzialność za szkody poniesione wobec osób trzecich (por. wyrok w sprawie C-202/90 pkt 15).

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Powiat jest jednostką samorządu terytorialnego, posiadającą osobowość prawną.

Zgodnie z przepisami prawa – w szczególności ustawą o samorządzie powiatowym – Powiat wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zadania te realizowane są przez Powiat zarówno w charakterze relacji administracyjnoprawnych (w większości), jak i stosunków cywilnoprawnych. Zadania te dotyczą w szczególności edukacji publicznej, utrzymania i rozbudowy dróg publicznych, kultury, geodezji, kartografii i katastru, gospodarki nieruchomościami, administracji architektoniczno-budowlanej, pomocy społecznej, porządku publicznego i wielu innych dziedzin.

Z uwagi na wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT, Powiat jest podatnikiem VAT czynnym, zarejestrowanym we właściwym urzędzie skarbowym. Powiat składa – jako podatnik VAT – stosowne deklaracje rozliczeniowe dla potrzeb VAT.

Powiat w celu realizacji swoich zadań powołał jednostki budżetowe (możliwość taką przewiduje art. 6 ust. 1 ustSP, zgodnie z którym w celu wykonywania zadań powiat może m.in. tworzyć jednostki organizacyjne w postaci jednostek budżetowych).

W dalszej części wniosku powołane przez Powiat jednostki budżetowe określane są jako: „Jednostki Budżetowe”.

Zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych, jednostki budżetowe są wyodrębnionymi jednostkami organizacyjnymi niemającym osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Powołane przez Powiat Jednostki Budżetowe wykonują w imieniu Powiatu zadania Powiatu zarówno w charakterze relacji administracyjnoprawnych (czynności niestanowiące działalności gospodarczej w rozumieniu VAT), jak i na podstawie stosunków cywilnoprawnych (czynności stanowiące działalność gospodarczą rozumieniu VAT).

Powołane przez Powiat Jednostki Budżetowe dotychczas – dla potrzeb VAT – traktowane były w kategorii osobnych (odrębnych) od Powiatu jednostek organizacyjnych.

Na dzień składania wniosku część z powołanych przez Powiat Jednostek Budżetowych posiada status zarejestrowanych podatników VAT czynnych (zostały one zarejestrowane do celów VAT przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego), natomiast pozostałe Jednostki Budżetowe korzystają ze zwolnienia podmiotowego od VAT, o którym mowa w art. 113 uVAT (z uwagi na nieprzekroczenie limitu obrotów).

Zarówno Powiat, jak i jego poszczególne Jednostki Budżetowe, będące czynnymi podatnikami VAT, składają w stosunku do każdego okresu rozliczeniowego odrębne deklaracje VAT (a więc poszczególne Jednostki Budżetowe składają deklaracje odrębne od deklaracji składanej przez Powiat).

Powiat może w przyszłości powołać inne (nowe) jednostki budżetowe.

Na tle powyższego Wnioskodawca powziął wątpliwości w kwestii, czy Powiat i jego wszystkie Jednostki Budżetowe są odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług, i tym samym składają odrębne deklaracje VAT-7.

Powiat, w rozumieniu ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 595, z późn. zm.), jest jednostką samorządu terytorialnego. Posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jest właścicielem mienia i innych praw majątkowych oraz samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie budżetu powiatu.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ww. ustawy o samorządzie powiatowym, organami powiatu są rada powiatu i zarząd. Zarząd jest organem wykonawczym powiatu (art. 26 ust. 1 powołanej ustawy), który – w myśl art. 33 tej ustawy – wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu, w tym powiatowego urzędu pracy. Starostwo powiatowe jest zatem aparatem pomocniczym, służącym zarządowi do wykonania zadań powiatu oraz obsługi techniczno-organizacyjnej powiatu. Tak rozumiane starostwo powiatowe jest wyspecjalizowanym biurem o pewnym zespole pracowników oraz zasobie środków materialnych, danych do pomocy organowi w celu realizacji jego zadań i kompetencji.

Z przepisu art. 34 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz.

Jak wynika z cytowanych wyżej przepisów ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, samorządowa osoba prawna, jaką jest powiat, jest jednostką podziału terytorialnego, posiadającą osobowość prawną, a zatem i zdolność do działania we własnym imieniu i na własny rachunek. Nie ma jednak własnych struktur organizacyjnych, a nałożone na nią zadania wykonuje za pośrednictwem urzędu (starostwa powiatowego). Urząd ten realizując zadania spoczywające na powiecie (samorządowej osobie prawnej), a skutkujące obowiązkiem podatkowym w podatku od towarów i usług, występuje wyłącznie jako jednostka organizacyjna działająca w imieniu i na rzecz ww. osoby prawnej. Jednocześnie – jak już wspomniano wyżej – starosta jako organ jednostki samorządu terytorialnego działa jedynie jako organ tej jednostki, a zatem wszelkie podejmowane przez niego działania są w istocie działaniami podejmowanymi przez jednostkę samorządu terytorialnego.

W konsekwencji to Powiat, jako podatnik podatku od towarów i usług, podlega obowiązkowi rejestracyjnemu dla potrzeb podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do całej działalności powiatu, starostwa powiatowego i starosty jest wyłącznie powiat jako jednostka samorządu terytorialnego, posiadająca osobowość prawną.

Jak stanowi art. 6 ust. 1 ww. ustawy, w celu wykonywania zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne i zawierać umowy z innymi podmiotami.

Ponadto, w niniejszej sprawie należy wyjaśnić, że na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:

1. edukacji publicznej;
2. promocji i ochrony zdrowia;
3. pomocy społecznej;

• 3a. wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
  

4. polityki prorodzinnej;
5. wspierania osób niepełnosprawnych;
6. transportu zbiorowego i dróg publicznych;
7. kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
8. kultury fizycznej i turystyki;
9. geodezji, kartografii i katastru;
10. gospodarki nieruchomościami;
11. administracji architektoniczno-budowlanej;
12. gospodarki wodnej;
13. ochrony środowiska i przyrody;
14. rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
15. porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
16. ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska;
17. przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy;
18. ochrony praw konsumenta;
19. utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych;
20. obronności;
21. promocji powiatu;
22. współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, z późn. zm.);
23. działalności w zakresie telekomunikacji.
    
    

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 885, z późn. zm.), jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej i państwowe fundusze celowe stosują zasady gospodarki finansowej określone w niniejszej ustawie.

Na podstawie art. 9 ww. ustawy, sektor finansów publicznych tworzą m.in.:

1. organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;
2. jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;
3. jednostki budżetowe;
4. samorządowe zakłady budżetowe;

(…).

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Stosownie do brzmienia ust. 3 powyższego artykułu, podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków, zwany dalej „planem finansowym jednostki budżetowej”.

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy, jednostki budżetowe, z zastrzeżeniem odrębnych ustaw, tworzą, łączą i likwidują organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego – gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe.

W myśl ust. 2 powyższego artykułu, tworząc jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, nadaje jej statut, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej, oraz określa mienie przekazywane tej jednostce w zarząd. Według regulacji ust. 3 cyt. artykułu, likwidując jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, określa przeznaczenie mienia znajdującego się w zarządzie tej jednostki, z zastrzeżeniem ust. 7. W przypadku państwowej jednostki budżetowej decyzja o przeznaczeniu tego mienia jest podejmowana w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

W świetle cyt. przepisów, należy stwierdzić, że samorządowe jednostki budżetowe posiadają wyodrębniony zespół środków organizacyjnych, majątkowych i osobowych co pozwala tym jednostkom na samodzielne działanie związane z wykonywaniem różnorakich zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego przez którą zostały powołane. Jednostki te posiadają ustaloną w statutach odrębną strukturę organizacyjną, własny zakres działania i są uczestnikami obrotu gospodarczego ponieważ obok działalności statutowej mają możliwość prowadzenia działalności komercyjnej wykonywanej na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2012 r., poz. 1314, z późn. zm.), osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu.

Stosownie do ust. 2 i ust. 3 cyt. wyżej przepisu, obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają również inne podmioty niż wymienione w ust. 1, jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, oraz płatnicy podatków, a także podmioty będące, na podstawie odrębnych ustaw, płatnikami składek ubezpieczeniowych.

Ponadto, jak stanowi art. 5 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 2a, są obowiązani do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego albo organu właściwego na podstawie odrębnych przepisów. Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednokrotnie, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz liczbę prowadzonych przedsiębiorstw.

Biorąc pod uwagę regulacje prawne wskazane w art. 2 i art. 5 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, należy stwierdzić, że każdy podmiot, który należy do jednej z wymienionych kategorii, jest obowiązany do złożenia zgłoszenia identyfikacyjnego. Należy podkreślić również, że nie jest prawnie dopuszczalna sytuacja nadania jednego NIP dwóm podmiotom (z których jeden jest podatnikiem np. podatku od towarów i usług, a drugi płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych), jak również posługiwania się numerem identyfikacji podatkowej nadanym innemu podmiotowi. Numer identyfikacji podatkowej nie może być używany w oderwaniu od nazwy podmiotu, która występuje w decyzji administracyjnej o nadaniu NIP. Konsekwencją wydania ww. decyzji jest jednoznaczna identyfikacja podmiotu poprzez jego NIP i nazwę.

W myśl art. 7 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów, Powiat, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku VAT, tym samym podlega rejestracji dla potrzeb tego podatku na zasadach ogólnych. Podobnie – inne niż urzędy powiatów (Starostwa Powiatowe) – powiatowe jednostki organizacyjne, działające w formie np.: samorządowych zakładów budżetowych i jednostek budżetowych, o ile spełniają kryteria dotyczące statusu podatnika VAT przewidziane w powołanym wyżej art. 15 ustawy, dla celów rozliczeń z tytułu podatku od towarów i usług obowiązane są rejestrować się jako odrębne podmioty tego podatku i posiadać odrębne dla potrzeb VAT oznaczenie (numery) NIP.

Odnosząc powyższe do opisu analizowanej sprawy należy stwierdzić, że jeżeli wyodrębnione ze struktury Powiatu Jednostki Budżetowe prowadzą działalność gospodarczą w sposób samodzielny, oceniany w oparciu o obiektywne kryteria i wykonują czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to podmioty te należy uznać za odrębnych od Powiatu podatników podatku VAT.

Oznacza to, że Powiat i jego Jednostki Budżetowe dla celów rozliczeń z tytułu podatku VAT nie powinni zostać zarejestrowani jako jeden podatnik VAT i w konsekwencji nie powinni posługiwać się jednym numerem NIP nadanym Powiatowi.

W rozpatrywanej sprawie wyjaśnić ponadto należy, że na mocy art. 96 ust. 1 ustawy, podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Zgodnie z art. 96 ust. 3 ustawy, podmioty wymienione w art. 15, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

Według regulacji ust. 4 powyższego artykułu, naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako „podatnika VAT czynnego” lub w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 – jako „podatnika VAT zwolnionego”.

Jednocześnie ustawodawca na podstawie art. 99 ust. 1 ustawy nałożył na podatników, o których mowa w art. 15, obowiązek składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowych za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10 i art. 133.

Zatem mimo że powiat i jego jednostki budżetowe funkcjonują w ramach jednej osoby prawnej (w ramach powiatu jako osoby prawnej może funkcjonować wiele jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej), to i tak powiat oraz jego jednostki są odrębnymi od siebie podatnikami VAT, mogącymi dokonywać między sobą transakcji opodatkowanych podatkiem VAT.

Odnosząc powołane przepisy w kontekście przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że Jednostki Budżetowe Powiatu w zakresie powierzonej im działalności powinny być uznane za odrębnych od Powiatu podatników VAT, tj. nie Powiat, lecz jego Jednostki Budżetowe powinny rozliczać VAT należny i naliczony z tytułu świadczonych przez nie usług/sprzedaży towarów. Zatem Powiat w składanych deklaracjach powinien wykazywać jedynie kwoty podatku należnego wyłącznie od wykonywanych przez niego czynności podlegających opodatkowaniu oraz kwoty podatku naliczonego związanego wyłącznie z realizowanymi przez niego czynnościami, nie uwzględniając podatku naliczonego i należnego związanego z czynnościami wykonywanymi przez Jednostki Budżetowe. Powyższy sposób rozliczenia podatku należnego i naliczonego w deklaracji składanej przez Powiat będzie miał zastosowanie również w przypadku, gdy w przyszłości utworzy on inne podmioty, o ile będą one odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług.

Podsumowując, dla celów rozliczeń VAT Powiat i jego wszystkie Jednostki Budżetowe nie powinni być traktowani jako jeden łączny podatnik VAT czynny, i w konsekwencji nie powinni dokonywać jednego rozliczenia deklaracyjnego na gruncie VAT poprzez Powiat.

W analizowanym przypadku należy podkreślić, że jak wskazano wyżej – co do zasady – jednostki budżetowe Powiatu mogą być odrębnymi od Powiatu podatnikami VAT, jednakże ustalenie, czy w konkretnym przypadku jednostka taka rzeczywiście spełnia definicję podatnika podatku od towarów i usług określoną w art. 15 ust. 1 ustawy, możliwe jest tylko w odrębnym postępowaniu o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie tej jednostki.

Interpretacja dotyczy:

• zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,
• zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
  
  

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.