Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/415-822/14/DP
z 2 stycznia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 3 października 2014 r. (data wpływu do Biura – 3 października 2014 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowań osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej za szkody spowodowane przez zwierzęta prawnie chronione – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 października 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowań osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej za szkody spowodowane przez zwierzęta prawnie chronione.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest instytucją publiczną, która odpowiada za realizację polityki ochrony środowiska. Instytucja powstała na mocy ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 150 pkt 8 ww. ustawy oraz art. 126 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, Wnioskodawca ma obowiązek szacowania i wypłaty odszkodowań za szkody wyrządzone przez gatunki zwierząt chronionych, za które odpowiada Skarb Państwa, tj.:

• żubry – w uprawach, płodach rolnych lub gospodarstwie leśnym;
• wilki – w pogłowiu zwierząt gospodarskich;
• rysie – w pogłowiu zwierząt gospodarskich;
• niedźwiedzie – w pasiekach, w pogłowiu zwierząt gospodarskich oraz w uprawach rolnych;
• bobry – w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim.
  
  

Odpowiedzialność, o której mowa powyżej nie obejmuje utraconych korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby szkoda nie została wyrządzona. Do Wnioskodawcy wpływają wnioski o wypłatę odszkodowań od osób prawnych, osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

Na podstawie złożonych wniosków Wnioskodawca dokonuje oględzin w terenie, szacowania wartości szkody i wypłaty odszkodowania jako rekompensaty za poniesione szkody wyrządzone w wyniku działania zwierząt prawnie chronionych. Wypłata odszkodowania następuje na podstawie ugody zawartej pomiędzy poszkodowanym a Wnioskodawcą reprezentującym Skarb Państwa. Kwota odszkodowania przekazywana jest na wskazany w ugodzie rachunek bankowy.

Wnioskodawca zwraca uwagę na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 3 lipca 2013 r. w sprawie niezgodności art. 126 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie przyrody w zakresie w jakim ogranicza odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez bobry wyłącznie do szkód powstałych w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim z art. 32 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Powyższe rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego powoduje bowiem rozszerzenie kręgu potencjalnych osób i podmiotów uprawnionych do roszczeń z tytułu ww. szkód, o osoby nie będące rolnikami czy prowadzącymi gospodarstwo rybackie lub leśne.

W związku z powyższym zadano m. in. następujące pytanie:

Czy odszkodowania za szkody wyrządzone przez gatunki chronionych zwierząt wypłacone osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej stanowią przychód i czy Wnioskodawca powinien im wystawiać i przesyłać PIT-8C?

Wnioskodawca powołuje się na art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych enumeratywnie przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku oraz dochody, od których Minister Finansów, w drodze rozporządzenia, zaniechał poboru podatku. Katalog zwolnień przedmiotowych, określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia od opodatkowania otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia warunkiem, że ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw i przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Wnioskodawca podkreśla, że przyczyną, dla której ustawodawca wprowadził zasadę zwolnień odszkodowań z podatku dochodowego jest fakt, iż odszkodowanie ma na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody, a nie jego wzbogacenie skutkujące przychodem, od którego co do zasady pobierany winien być podatek. Odszkodowanie jest świadczeniem przysługującym danemu podmiotowi, który doznał uszczerbku (szkody), bądź to w swoim majątku, bądź też w innych dobrach.

W związku z powyższym zdaniem Wnioskodawcy wypłacone odszkodowania nie stanowią dla poszkodowanych przychodu, a co za tym idzie osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej nie należy wystawiać i przesyłać PIT-8C, ponieważ odszkodowanie jest świadczeniem przysługującym danemu podmiotowi, który doznał uszczerbku w majątku.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja dotyczy obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowań osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej za szkody spowodowane przez zwierzęta prawnie chronione, natomiast w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą przedmiotowych odszkodowań osobom prawnym oraz osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą wydane zostały odrębne rozstrzygnięcia.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy.

Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl natomiast art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 cyt. ustawy.

Stosownie do art. 42a ww. ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru (PIT-8C) o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Zaznaczyć należy, że generalną zasadą jest, iż wszystkie świadczenia uzyskiwane przez podatnika podlegają opodatkowaniu. Jednak niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzoną art. 2 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r., poz. 1328) wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem wymienionych wyżej w lit. a) – g).

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw albo z układów zbiorowych, porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w Kodeksie pracy. Powyżej przywołane przepisy wskazują, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost m. in. w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że do Wnioskodawcy wpływają wnioski o wypłatę odszkodowań m. in. od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

Na podstawie złożonych wniosków Wnioskodawca dokonuje oględzin w terenie, szacowania wartości szkody i wypłaty odszkodowania jako rekompensaty za poniesione szkody. Ww. rekompensata nie obejmuje utraconych korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby szkoda nie została wyrządzona. Wypłata odszkodowania następuje na podstawie ugody zawartej pomiędzy poszkodowanym a Wnioskodawcą reprezentującym Skarb Państwa. Kwota odszkodowania przekazywana jest na wskazany w ugodzie rachunek bankowy.

Zgodnie z art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r., poz. 627, ze zm.) Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez:

1. żubry - w uprawach, płodach rolnych lub w gospodarstwie leśnym;
2. wilki - w pogłowiu zwierząt gospodarskich;
3. rysie - w pogłowiu zwierząt gospodarskich;
4. niedźwiedzie - w pasiekach, w pogłowiu zwierząt gospodarskich oraz w uprawach rolnych;
5. bobry - w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim.
   
   

Odpowiedzialność, o której mowa w ust. 1, nie obejmuje utraconych korzyści (art. 126 ust. 2 ww. ustawy).

Z art. 126 ust. 3 ww. ustawy wynika, że oględzin i szacowania szkód, o których mowa w ust. 1, a także ustalania wysokości odszkodowania i jego wypłaty, dokonuje regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego dyrektor tego parku.

Zgodnie art. 126 ust. 11 cyt. ustawy minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa i ministrem właściwym do spraw rybołówstwa określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania przy szacowaniu szkód oraz sposób wypłaty odszkodowań za szkody, o których mowa w ust. 1, a także wzory dokumentów dotyczących szacowania szkód i wyliczania odszkodowań oraz terminy zgłoszenia i szacowania szkody, kierując się potrzebą dokonywania oceny rzeczywistej szkody oraz przyjęcia wysokości wyceny szkody według cen rynkowych.

W świetle powołanych powyżej przepisów ustawy o ochronie przyrody, stwierdzić należy, że w drodze rozporządzenia określa się jedynie tryb postępowania przy szacowaniu szkód oraz sposób wypłaty odszkodowań za szkody a także wzory dokumentów dotyczących szacowania szkód i wyliczania odszkodowań. Natomiast z powołanego powyżej art. 126 ust. 3 jednoznacznie wynika, że to regionalny dyrektor ochrony środowiska ustala wysokość i wypłatę odszkodowania.

Zatem wskazane powyżej przepisy ustawy o ochronie przyrody nie określają wprost wysokości odszkodowania, a także nie wskazują zasad jego ustalania.

Należy przy tym zauważyć, że z wniosku jednoznacznie wynika, że wypłata odszkodowania następuje na podstawie zawartej ugody.

Wobec tego do przedmiotowego odszkodowania nie może mieć zastosowania – wskazany przez Wnioskodawcę − art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten dotyczy po pierwsze: wyłącznie ściśle określonych odszkodowań, tj. tych których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów prawa, a po drugie - gdyby nawet opisane odszkodowanie takim było, to nie mogłoby korzystać ze zwolnienia, gdyż wypłacane jest na podstawie ugody.

Odnosząc się do stwierdzenia Wnioskodawcy, że przyczyną, dla której ustawodawca wprowadził zasadę zwolnień odszkodowań z podatku dochodowego jest fakt, iż odszkodowanie ma na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody, a nie jego wzbogacenie skutkujące przychodem, od którego co do zasady pobierany winien być podatek, należy wskazać, że zwolnienia podatkowe nie stanowią standardu prawnego, lecz są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji. Każdy wyjątek od zasady powszechności opodatkowania, w tym także przewidziany w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Podkreślić należy, że ustawodawca wprowadzając w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnienia przedmiotowe dotyczące otrzymanych odszkodowań lub zadośćuczynień, nie tylko określił jakie odszkodowania korzystają ze zwolnienia ale jednocześnie zawarł w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a) – g) wyjątki wskazujące jakie odszkodowania z takiego zwolnienia nie korzystają.

Wobec tego odszkodowania wypłacone przez Wnioskodawcę nie korzystają ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3. Nie są one również zwolnione od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b. Przepis ten obejmuje zwolnieniem odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, co nie ma miejsca w opisanej sytuacji.

Skoro zatem na podstawie ww. przepisów opisane we wniosku świadczenia nie korzystają ze zwolnienia i żaden inny przepis wymieniony w katalogu zwolnień również nie może mieć do nich zastosowania, to wskazane świadczenia wypłacane osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej stanowią przychód, w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, Wnioskodawca, jako płatnik, zobowiązany jest wypełnić obowiązek nałożony przez art. 42a powołanej ustawy, czyli wystawić informacje PIT-8C, w których należy wykazać wartość przekazanych odszkodowań jako przychód z innych źródeł.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowań osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej za szkody spowodowane przez zwierzęta prawnie chronione należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.