INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 15 listopada 2011 r. (data wpływu 18 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie podziału majątku małżeńskiego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie podziału majątku małżeńskiego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Pani A. i Pan B. to byłe małżeństwo, który to związek małżeński został rozwiązany sądowym wyrokiem rozwodowym. Pani A. i Pan B. nabyli w trakcie trwania ich małżeństwa – do majątku wspólnego objętego małżeńską wspólnością ustawową – między innymi znajdujące się w Polsce:

1. lokal mieszkalny w miejscowości X,
2. zabudowaną nieruchomość gruntową w miejscowości Y.
   
   

Lokal jest obciążony hipoteką umowną kaucyjną na rzecz Banku, na zabezpieczenie kredytu udzielonego Pani A. i Panu B. Nieruchomość gruntowa jest obciążona hipoteką na rzecz Banku, na zabezpieczenie kredytu udzielonego Pani A. i Panu B.

Pani A. i Pan B. zamierzają - w formie aktu notarialnego - dokonać podziału elementów majątku wspólnego, objętego dotychczas wspólnością majątkową małżeńską, w ten sposób, że:

1. lokal mieszkalny w całości przypada Pani A.
2. zabudowana nieruchomość gruntowa w całości przypada Panu B.
   
   

Ponadto, w ramach tego podziału elementów majątku objętego dotychczas wspólnością majątkową małżeńską, w tym samym akcie notarialnym sporządzanym przez polskiego notariusza we (…):

• Pan B. zobowiąże się - tytułem spłaty - zapłacić w przyszłości (w określonym w akcie terminie) na rzecz Pani A. kwotę łączną Z. zł,
• Pan B. zobowiąże się wobec Pani A., spowodować zwolnienie Pani A. przez Bank w przyszłości (w określonym w akcie terminie) od obowiązku świadczenia - na rzecz tego Banku - nieuregulowanych jeszcze dotychczas należności z tytułu wyżej wymienionego kredytu (w tym odsetek od tego kredytu i należności ubocznych), zabezpieczonego hipoteką wpisaną w dziale IV księgi wieczystej prowadzonej dla wyżej wspomnianej zabudowanej nieruchomości gruntowej,
• Pani A. zobowiąże się wobec Pana B., spowodować zwolnienie Pana B. przez Bank w przyszłości (w określonym w akcie terminie) od obowiązku świadczenia - na rzecz tego Banku - nieuregulowanych jeszcze dotychczas należności z tytułu wyżej wymienionego kredytu (w tym odsetek od tego kredytu i należności ubocznych), zabezpieczonego hipoteką wpisaną w dziale IV księgi wieczystej prowadzonej dla wyżej wspomnianego lokalu mieszkalnego.
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy z tytułu zawarcia - w formie aktu notarialnego sporządzonego we Wrocławiu - umowy, w której Pani A. i Pan. B dokonają - jako elementy podziału ich majątku wspólnego objętego wcześniej małżeńską wspólnością ustawową - wyżej opisanych rozporządzeń (w zakresie wyżej opisanych przedmiotów) oraz podejmą - w tym samym akcie notarialnym - wyżej opisane zobowiązania, powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, a w dalszej kolejności zobowiązanie podatkowe i obowiązek poboru tego podatku przez polskiego notariusza jako płatnika...

Zdaniem Wnioskodawcy, z tytułu zawarcia wyżej opisanej umowy, w której Pani A. i Pan. B dokonają - jako elementy podziału ich majątku wspólnego objętego wcześniej małżeńską wspólnością ustawową - wyżej opisanych rozporządzeń (w zakresie wyżej opisanych przedmiotów) oraz podejmą - w tym samym akcie notarialnym - wyżej opisane zobowiązania, nie powstanie u Pani A. lub Pana B. obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, a w dalszej kolejności nie powstanie, z tytułu zawarcia wyżej opisanej umowy, zobowiązanie podatkowe w ramach tej daniny, a polski notariusz - jako płatnik tego podatku - nie będzie miał obowiązku pobrania tego podatku przy zawarciu w formie aktu notarialnego wyżej opisanej umowy (wraz z wyżej opisanymi zobowiązaniami byłych małżonków).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne:
1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat i dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
   
   

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył z opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same, bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że byli małżonkowie zamierzają – w formie aktu notarialnego – dokonać podziału elementów majątku wspólnego, objętego dotychczas wspólnością majątkową małżeńską. W wyniku planowanego podziału jeden z byłych małżonków otrzyma lokal mieszkalny, a drugi zabudowaną nieruchomość gruntową. Z tytułu przeprowadzenia rzeczonego podziału jeden z byłych małżonków – nabywca nieruchomości gruntowej będzie zobowiązany do dokonania na rzecz drugiego spłaty w określonej wysokości.

Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 ze zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Wspólność ustawową charakteryzują dwie podstawowe cechy: jest to wspólność dorobku i wspólność o charakterze łącznym. Z powyższego przepisu wynika również, że wspólność majątkowa małżeńska oparta jest na małżeństwie, jako stosunku prawnym osobistym. Powyższe oznacza, że ustanie małżeństwa, w wyniku np. orzeczenia sądu rozwiązującego małżeństwo, powoduje ustanie z mocy prawa tej wspólności. Wspólność majątkowa małżeńska ustaje ponadto w przypadku zawarcia przez małżonków umowy ją znoszącej i wprowadzającej rozdzielność majątkową, orzeczenia sądu ustanawiającego w miejsce wspólności majątkowej pełną rozdzielność na żądanie jednego z małżonków, orzeczenia separacji małżonków, ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków oraz w przypadku ogłoszenia upadłości jednego z nich.

Ponadto wskazać należy, że podział majątku wspólnego małżonków jest instytucją typową dla prawa rodzinnego i opiekuńczego. Należy podkreślić, że podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w Kodeksie cywilnym, i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ponieważ podział majątku między małżonkami nie został wymieniony jako czynność podlegająca opodatkowaniu, nie będzie miał znaczenia fakt, że przy podziale majątku wystąpi spłata pieniężna. Powyższe jednocześnie oznacza, że z tytułu rzeczonego podziału nie powstanie obowiązek podatkowy, a co za tym idzie zobowiązanie podatkowe na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W efekcie, na Wnioskodawcy – jako płatniku podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 10 ust. 2 tej ustawy nie będzie ciążył obowiązek poboru tego podatku.

Mając na uwadze wyżej poczynione uwagi, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.