Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPP2/443-730/14-4/JS
z 2 stycznia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 24 września 2014 r. (data wpływu 25 września 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 12 grudnia 2014 r. (data wpływu 15 grudnia 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego i zastosowania zwolnienia od podatku VAT – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego i zastosowania zwolnienia od podatku VAT, prawa do częściowego odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki remontowe i bieżące związane z Budynkiem i zastosowania przepisu art. 86 ust. 7b ustawy oraz sposobu odliczenia podatku naliczonego od ww. wydatków poniesionych na Budynek.

Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 12 grudnia 2014 r. (data wpływu 15 grudnia 2014 r.) poprzez doprecyzowanie opisu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe.

Gmina X (dalej: Gmina, Wnioskodawca) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. Gmina jest właścicielem budynku przy ul. … (dalej: Budynek). Budynek był/jest przez Gminę wykorzystywany na różne sposoby. I piętro Budynku było/jest wynajmowane na rzecz podmiotów prowadzących działalność medyczną (gabinet rehabilitacyjny). Na II piętrze Budynku znajdował się/znajduje się natomiast lokal mieszkalny udostępniany bezumownie osobie fizycznej.

Z tytułu świadczonych usług wynajmu Budynku na cele prowadzenia działalności gospodarczej, Gmina wystawiała/wystawia faktury VAT z wykazanymi na nich kwotami VAT naliczonego, wykazywała/wykazuje go w składanych deklaracjach VAT-7 oraz rozliczała/rozlicza z tego tytułu VAT należny. Dokonywany przez Gminę wynajem na cele prowadzenia opisanej powyżej działalności gospodarczej opodatkowywany był/jest przez Gminę według stawki podstawowej VAT poprzez uwzględnianie w kwocie czynszu najmu kwoty VAT (metodą „w stu”). W odniesieniu natomiast do wspomnianego bezumownego udostępniania lokalu, Gmina pobierała/pobiera od osoby fizycznej zajmującej lokal ustalony czynsz (wynagrodzenie), który wykazywany był/jest na wystawianych przez Gminę fakturach ze stawką „zw” (Gmina traktowała/traktuje opisywane czynności jako zwolnione z opodatkowania), zaś osoba korzystająca bezumownie uiszczała/uiszcza go w okresach miesięcznych.

Od 2010 r. do chwili obecnej, Gmina ponosiła/ponosi na przedmiotowy Budynek wydatki w celu ich dostosowania do potrzeb najemców, m.in.: roboty budowlane, termomodernizacja itp. (dalej: Wydatki Inwestycyjne). Ponadto Gmina ponosiła również wydatki bieżące, które służyły/służą zapewnieniu odpowiedniego stanu technicznego Budynku, m.in. zakup materiałów, utrzymywanie czystości itp. (dalej: Wydatki Bieżące).

Zarówno Wydatki Inwestycyjne, jak i Wydatki Bieżące były/są dokumentowane przez dostawców/wykonawców wystawianymi na Gminę fakturami VAT z wykazanymi na nich kwotami VAT. Gmina dotychczas nie odliczyła podatku naliczonego z tytułu powyższych wydatków. W związku z kontynuacją świadczenia usług wynajmu Budynku, Gmina w przyszłości planuje ponosić zarówno Wydatki Inwestycyjne, jak i Wydatki Bieżące.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

1. Z dokumentów posiadanych przez Gminę wynika, iż Budynek został przekazany Gminie przez starostwo powiatowe w dniu 4 kwietnia 2008 r., wcześniej zaś był użytkowany przez Komendę Powiatową Policji w … od roku 1978 r.
2. Gmina wynajmuje I piętro Budynku, o którym mowa we wniosku, na rzecz podmiotów prowadzących działalność medyczną (gabinet rehabilitacyjny) od 8 kwietnia 2008 r.
3. Gmina udostępnia bezumownie osobie fizycznej II piętro Budynku od 4 kwietnia 2008 r.
4. Gmina zaznaczyła, iż nie ponosiła Wydatków Inwestycyjnych, które wiązałyby się z wytworzeniem nieruchomości w rozumieniu art. 2 pkt 14a ustawy o VAT i które powodowałyby zwiększenie wartości środka trwałego. Poniesione przez Gminę wydatki na przedmiotowy Budynek od 2010 roku do chwili obecnej były związane jedynie z pracami remontowymi, które przywracały stan pierwotny Budynku, np. bieżące naprawy, konserwacje, wymiana pieca CO, wymiana okna itp.
5. Jak zostało wskazane opisane w odpowiedzi na zadane przez tut. Organ pytanie 4, Gmina nie ponosiła Wydatków Inwestycyjnych, które wiązałyby się z wytworzeniem nieruchomości w rozumieniu art. 2 pkt 14a ustawy o VAT i które powodowałyby zwiększenie wartości środka trwałego. Wobec powyższego, zarówno dla I jak i dla II piętra Budynku nie zaistniała sytuacja, w której przedmiotowy Budynek zostałby oddany do użytkowania po poniesieniu Wydatków Inwestycyjnych. Tym samym, Gmina zaznaczyła, iż w związku z przedmiotowymi wydatkami Budynek nie wymagał uzyskania pozwolenia na budowę lub wykonanie prac remontowych, pozwolenia na użytkowanie lub też nie było wymagane zgłoszenie przedmiotowych robót bądź jego formalne oddanie do użytkowania.
6. Jak zostało już przedstawione w odpowiedziach na pytania nr 4 oraz 5 Gmina nie ponosiła Wydatków Inwestycyjnych, które wiązałyby się z wytworzeniem nieruchomości w rozumieniu art. 2 pkt 14a ustawy o VAT i które powodowałyby zwiększenie wartości środka trwałego. Niemniej jednak, Gmina nie wyklucza, iż w przyszłości poniesie wydatki związane np. z termomodernizacją Budynku. Niemniej jednak, obecnie Gmina nie jest w stanie ustalić czy i kiedy zostaną wykonane wspomniane (i konkretne) prace. Powyższe spowodowane jest brakiem informacji nt. budżetu Gminy w następnych latach i możliwości określenia planowanych nakładów na Budynek w przyszłości.
7. Jak zostało przedstawione w odpowiedziach na pytania nr 4, 5 oraz 6 Gmina nie ponosiła Wydatków Inwestycyjnych, które wiązałyby się z wytworzeniem nieruchomości w rozumieniu art. 2 pkt 14a ustawy o VAT i które powodowałyby zwiększenie wartości środka trwałego. Tym samym, poniesione oraz ponoszone w przyszłości przez Gminę Wydatki Bieżące oraz ewentualne przyszłe Wydatki Inwestycyjne ponoszone na Budynek, będą związane z czynnościami:
   • w odniesieniu do I piętra Budynku – opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług,
   • w odniesieniu do II piętra Budynku – zwolnionymi z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
8. Jak zostało opisane w odpowiedziach na pytania nr 4, 5, 6 oraz 7 Gmina nie ponosiła Wydatków Inwestycyjnych, które wiązałyby się z wytworzeniem nieruchomości w rozumieniu art. 2 pkt 14a ustawy o VAT i które powodowałyby zwiększenie wartości środka trwałego. Tym samym, nie doszło do sytuacji, w której Gmina po poniesieniu Wydatków Inwestycyjnych oddała I piętro Budynku w najem, zaś II piętro Budynku bezumownie osobie fizycznej. W całym okresie od 1 stycznia 2010 r. do chwili obecnej, Gmina wykorzystuje I piętro Budynku do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (odpłatny najem), zaś II piętro Budynku jest wykorzystywane do czynności zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług (bezumowne korzystanie opisane we Wniosku). Tym samym, nie istnieje żadna przerwa (istnieje ciągłość) między wykonywanymi przez Gminę czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.
9. Jak zostało opisane w odpowiedziach na pytania nr 4, 5, 6, 7 oraz 8 Gmina nie ponosiła Wydatków Inwestycyjnych, które wiązałyby się z wytworzeniem nieruchomości w rozumieniu art. 2 pkt 14a ustawy o VAT i które powodowałyby zwiększenie wartości środka trwałego. Wobec powyższego, nie doszło do sytuacji, w której Gmina po oddaniu do użytkowania po poniesieniu Wydatków Inwestycyjnych wykorzystywała ww. Budynek od momentu oddania do użytkowania do momentu oddania w najem oraz bezumownego udostępnienia osobie fizycznej do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług lub niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zarówno w odniesieniu do I jak i do II piętra Budynku.
10. Jak zostało opisane, w związku z poniesionymi wydatkami (pracami, których one dotyczyły) Budynek nie wymagał uzyskania pozwolenia na budowę lub wykonanie prac remontowych, pozwolenia na użytkowanie lub też nie było wymagane zgłoszenie przedmiotowych robót bądź jego formalne oddanie do użytkowania. Ewentualnie można uznać, iż okresy pomiędzy wejściem Gminy w formalne i prawne władztwo nad Budynkiem (4 kwietnia 2008 r.), a momentem oddania w najem oraz bezumowne udostępnienie wynoszą:
    • dla I piętra Budynku – 4 dni,
    • dla II piętra Budynku – 0 dni.
11. Jak zostało przedstawione w powyższych odpowiedziach na pytania Gmina nie ponosiła Wydatków Inwestycyjnych, które wiązałyby się z wytworzeniem nieruchomości w rozumieniu art. 2 pkt 14a ustawy o VAT i które powodowałyby zwiększenie wartości środka trwałego. Poniesione przez Gminę wydatki na przedmiotowy Budynek od 2010 roku do chwili obecnej były związane jedynie z pracami remontowymi, które przywracały stan pierwotny Budynku, np. bieżące naprawy, konserwacje, wymiana pieca CO, wymiana okna, itp. lub zakupami bieżącymi (np. zakup węgla). Koszt wspomnianych wyżej wydatków wynosi (podane kwoty są kwotami brutto) dla:
    • montaż i wymiana okien – 7.829,19 zł,
    • remont balkonu – 1.026,00 zł,
    • naprawa wkładki topikowej – 111,51 zł,
    • usługi kominiarskie – 300,00 zł,
    • wymiana pieca CO – 4.500,00 zł,
    • zakup węgla – 7.400,00 zł,
    • dokonanie oceny stanu technicznego budynku – 1.230,00 zł,
    • montaż czujnika czadu, gazu – 490,00 zł.
12. W odpowiedzi na zadane pytanie: „Jaki był/jest roczny (lub miesięczny) obrót z tytułu najmu (I piętra) oraz bezumownego udostępniania lokalu mieszkalnego (II piętra) od 2010 r. do chwili obecnej? Proszę wskazać odrębnie dla I i II piętra Budynku.” Gmina odpowiedziała w formie niniejszego zestawienia tabelarycznego (podane kwoty są kwotami brutto dla wskazanego okresu):
    
    

13. Jak zostało już przedstawione w odpowiedzi na pytanie nr 6 Gmina nie ponosiła Wydatków Inwestycyjnych, które wiązałyby się z wytworzeniem nieruchomości w rozumieniu art. 2 pkt 14a ustawy o VAT i które powodowałyby zwiększenie wartości środka trwałego. Niemniej, Gmina nie wyklucza, iż w przyszłości poniesie wydatki związane np. z termomodernizacją Budynku. Obecnie jednak, Gmina nie jest w stanie ustalić czy i kiedy zostaną wykonane wspomniane (i konkretne) prace. Powyższe spowodowane jest brakiem informacji nt. budżetu Gminy w następnych latach i możliwości określenia planowanych nakładów na Budynek w przyszłości.
14. Wnioskodawca w latach następnych planuje osiągnąć przybliżone obroty (brutto) z tytułu najmu (I piętra Budynku) oraz bezumownego udostępniania lokalu mieszkalnego (II piętra Budynku) jak te przedstawione w roku 2014, tj.:
    
    

15. Gmina nie dokonywała odliczenia podatku naliczonego, gdyż w pierwszej kolejności Gmina chce potwierdzić prawidłowość dokonania takiego odliczenia w drodze interpretacji indywidualnej Ministra Finansów.
16. Jak zostało przedstawione w złożonym wniosku na stronie 7, w akapicie 4 od dołu, Gmina nie podejmowała/nie podejmuje ani nie planuje podejmować działań faktycznych ani prawnych mających na celu usunięcie bezumownie korzystającego z lokalu. Wobec powyższego, Wnioskodawca nie wystąpił/nie planuje wystąpić na drogę postępowania sądowego przeciwko osobie fizycznej, o której mowa we wniosku, z uwagi na zajmowanie lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego.
17. Jak zostało przedstawione w złożonym wniosku na stronie 7. w akapitach od 4 – 6 od dołu, zarówno Gmina jak i osoba zajmująca bezumownie lokal wyraźnie i jednoznacznie wyrażają swoją wolę chęci uzyskiwania korzyści z przedmiotowej sytuacji (tzn. możliwości zamieszkania w lokalu w zamian za uiszczane wynagrodzenie), zaś Gmina nie domaga się odszkodowania w przypadku nieopuszczenia zajętych pomieszczeń. Wobec powyższego, na osobę fizyczną, o której mowa we wniosku, nie została/nie zostanie nałożona kara umowna za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego, gdyż obie strony są zainteresowane kontynuacją stanu obecnego.
18. Gmina wskazała, iż obecnie udostępnia/będzie udostępniać osobie fizycznej lokal mieszkalny znajdujący się na II piętrze Budynku, o którym mowa we wniosku, wyłącznie na cele mieszkaniowe.
    
    

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym bezumowne korzystanie z lokalu stanowiło/stanowi/będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu VAT i podlegało/podlega/będzie podlegać zwolnieniu z tego podatku (oznaczone jako pytanie nr 1 wniosku)?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym bezumowne korzystanie z lokalu stanowiło/stanowi/będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu VAT i podlegało/podlega/będzie podlegać zwolnieniu z tego podatku.

Uzasadnienie:

Ad. 1

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami tego podatku są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 6 ww. ustawy, nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jako, że jednostki samorządu terytorialnego posiadają osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, należy uznać, iż spełniają definicję podatnika VAT. Oznacza to, że w zakresie czynności cywilnoprawnych dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nawet, gdy dotyczą one zadań własnych, podmioty te powinny być uznawane za podatników VAT.

W przypadku więc, gdy Gmina realizuje swoje zadania:

• w oparciu o reżim publicznoprawny, tj. w ramach uprawnień przyznanych jej z mocy prawa (np. gdy wydawane są decyzje administracyjne, pobierane opłaty o charakterze publicznym) – nie będzie traktowana jako podatnik VAT,
  

• na podstawie umów cywilnoprawnych (np. sprzedaż nieruchomości, dzierżawa), tj. na warunkach i okolicznościach właściwych również dla podmiotów zajmujących się prowadzeniem działalności gospodarczej – będzie traktowana jak podatnik VAT. W powyższym zakresie, niezależnie od swoich celów i zadań, Gmina postępuje bowiem analogicznie jak podmioty prowadzące działalność gospodarczą.
  
  

Zgodnie z art. 5 ustawy o VAT opodatkowaniu podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przez towary w świetle art. 2 pkt 6 ustawy o VAT rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast, zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Z uwagi na fakt, iż Gmina nie przenosi prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, ani nie dochodzi w szczególności do przekazania lub zużycia towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w przedstawionym stanie faktycznym, nie mamy do czynienia z odpłatną dostawą towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

W przedmiotowym stanie faktycznym kwestią wymagającą rozstrzygnięcia jest ustalenie czy bezumowne korzystanie podlega opodatkowaniu VAT.

Zarówno ustawa o VAT, jak i przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „bezumowne korzystanie”. Kwestie związane z bezumownym korzystaniem z cudzej rzeczy regulują przepisy art. 224, art. 225 oraz art. 674 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93) (dalej: KC).

Zgodnie z art. 224 § 1 KC, samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jak wynika z treści § 2 powołanego przepisu – od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

Natomiast zgodnie z art. 225 KC, obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Zgodnie z art. 674 KC, jeżeli po upływie terminu oznaczonego w umowie albo w wypowiedzeniu najemca używa nadal rzeczy za zgodą wynajmującego, poczytuje się w razie wątpliwości, że najem został przedłużony na czas nieoznaczony. W sytuacji zatem rozwiązania umowy najmu ustaje łączący strony stosunek najmu, co powoduje po stronie najemcy obowiązek oddania przedmiotu najmu. Do chwili wydania tego przedmiotu zachodzi po stronie byłego najemcy, tzw. bezumowne korzystanie z rzeczy.

Jak wynika z ww. przepisów KC, w przypadku bezumownego korzystania z rzeczy (nieruchomości) korzystający w złej lub dobrej wierze od chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy obowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, zwrotu pożytków oraz odszkodowania z powodu zużycia, pogorszenia lub utraty rzeczy. Wynagrodzeniem za korzystanie z rzeczy objęte jest wszystko, co właściciel mógłby uzyskać, gdyby odpłatnie, na podstawie odpowiedniego stosunku prawnego, oddał rzecz do odpłatnego korzystania innemu podmiotowi.

Tym samym, o tym, czy bezumowne korzystanie podlega opodatkowaniu VAT, decydować będą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

Należy stwierdzić, że dana usługa podlega opodatkowaniu VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Zatem, w celu uznania danego świadczenia za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem, i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, wystąpić musi związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami.

Związek pomiędzy świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż opodatkowaniu VAT będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Jeżeli nie istnieje podmiot, który odnosiłby konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, to świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu VAT.

Tym samym, w przypadku, gdy np. korzystający z nieruchomości nie opuszcza jej, a właściciel wytoczy przeciwko niemu powództwo o wydanie rzeczy, zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne. W tej sytuacji świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia – nie podlega opodatkowaniu VAT.

Niemniej jednak, w zaistniałym stanie faktycznym, Gmina odnosi korzyści z tytułu bezumownego korzystania w postaci ustalonego czynszu (wynagrodzenia). Zarówno Gmina, jak i osoba zajmująca bezumownie lokal wyraźnie i jednoznacznie wyrażają swoją wolę chęci uzyskiwania korzyści z przedmiotowej sytuacji (możliwość zamieszkania w lokalu w zamian za uiszczane wynagrodzenie).

Od osoby zajmującej lokal pobierany jest uzgodniony przez strony czynsz, który w rzeczywistości stanowi wynagrodzenie za świadczoną przez Gminę usługę, dającą wyraźne i bezpośrednie korzyści dla korzystającego w postaci możliwości korzystania z mienia Gminy (tu: lokalu).

Gmina zaznaczyła, że obie strony zainteresowane są kontynuacją stanu obecnego (tzn. bezumownego korzystania). Gmina nie podejmowała/nie podejmuje działań faktycznych oraz prawnych mających na celu usunięcie bezumownie korzystającego z lokalu oraz nie domaga się odszkodowania w przypadku nieopuszczenia zajętych pomieszczeń. W powyższej sytuacji przyjąć zatem należy, że między stronami istniał/istnieje dorozumiany stosunek prawny i powyższe czynności traktować należy jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Tym samym, w zaistniałym stanie faktycznym, bezumowne korzystanie odbywa się za zgodą Gminy (pati). Gmina otrzymuje za powyższe czynności odpowiednie wynagrodzenie i tym samym, w powyższych okolicznościach, czynności te posiadają charakter usługi najmu i spełniają definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i podlega VAT.

Powyższe stanowisko potwierdzone zostało w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Ministra Finansów, m.in. w:

• interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 24 stycznia 2014 r., o sygn. ITPP1/443-1151/13/IK, w której Dyrektor stwierdził, iż: „Z tak przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Nadleśnictwo w istocie tolerowało sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego (nie zawarto nowych umów najmu/dzierżawy z dotychczasowymi użytkownikami), o czym świadczy pobieranie dobrowolnych wpłat uiszczanych przez użytkowników. W tej sytuacji przyjąć należy, że między stronami istniał dorozumiany stosunek prawny, a dorozumianą zgodę, traktować należy jako świadczenie usług – która to czynność ma charakter usługi najmu, dzierżawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”;
  

• interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 6 marca 2012 r., o sygn. ILPP1/443-1502/11-4/AW, w której stwierdzono, że: „Bowiem w ww. okresie, tj. od dnia 1 stycznia 2006 r. do roku 2010, pomiędzy stronami brak jest porozumienia wyrażającego wolę świadczenia usługi najmu, niemniej jednak Wnioskodawca nie powziął jakichkolwiek czynności mających na celu odzyskanie nieruchomości, gdyż nie mając podpisanej umowy najmu, Gmina w kolejnych latach wystawiała faktury VAT i obciążała osobę fizyczną należnościami. W tym stanie rzeczy, mamy do czynienia z "dorozumianym przedłużeniem umowy". Przemawia za tym fakt, iż pomimo wypowiedzenia umowy najemca w dalszym ciągu nie opuszcza nieruchomości – domku turystycznego, a następnie obciążany jest opłatą za bezumowne korzystanie z ww. obiektu, uznać należy, iż spełnione zostały przesłanki pozwalające potraktować otrzymane kwoty za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i stanowiące wynagrodzenie z tytułu świadczonej usługi. (...) W świetle powyższego korzystanie z nieruchomości Gminy bez zawierania pisemnej umowy cywilnoprawnej – spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”;
  

• interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 2 grudnia 2013 r., o sygn. ITPP1/443-929/13/IK, w której Dyrektor stwierdził, iż: „(...) Gmina w istocie tolerowała sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego (umowa o użytkowanie wieczyste została rozwiązana 16 grudnia 2009 r.), podmioty trzecie (S. i A. M.) korzystały z części działki nr … Taki stan rzeczy istniał do momentu złożenia pozwu o wydanie zajętej działki. Do tego momentu Gmina nie podejmowała czynności zmierzających do odzyskania gruntu lecz dążyła do uregulowania stanu prawnego nieruchomości, o czym świadczy m.in. zgoda Gminy na propozycję S. i A. M. w postaci uruchomienia przejścia dla pieszych na działce nr… w zamian za bezprzetargową sprzedaż paska gruntu uprzednio wydzielonego z zajętej części działki nr…. W tej sytuacji przyjąć należy, że między stronami istniał dorozumiany stosunek prawny, a dorozumianą zgodę, traktować należy jako świadczenie usług – która to czynność ma charakter usługi najmu, dzierżawy, bądź dostawę towarów – oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste – podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wobec powyższego kwota określona przez Gminę z tytułu czynności bezumownego korzystania z działki nr … stanowi należność za wykonanie usługi i podlega opodatkowaniu jako świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.”,
  

a także w podobnym stanie faktycznym w:

• interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 14 stycznia 2014 r., o sygn. IBPP1/443-5/14/MS, w której Dyrektor stwierdził, iż: „(...) iż umożliwienie byłym dzierżawcom korzystania z mienia Skarbu Państwa do chwili zawarcia nowych umów dzierżawy lub do chwili odmowy zawarcia takich umów stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług z mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ustawy o VAT.”;
  

• interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 5 marca 2014 r., o sygn. IBPP1/443-1157/13/KJ, w której Dyrektor stwierdził, iż: „(...) inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy korzystający użytkuje nieruchomość za zgodą właściciela (nawet dorozumianą) płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) – z różnych względów – toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i na podstawie art. 5 ust. 1 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. (...) Reasumując należy stwierdzić, iż decydujące znaczenie dla opodatkowania lub nieopodatkowania bezumownego korzystania z nieruchomości mają okoliczności faktyczne. Generalnie sytuacja ta pozostaje poza opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak okoliczności wskazują na dorozumiane, milczące (za zgodą właściciela) korzystanie z nieruchomości to wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”;
  

• interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 2 grudnia 2013 r., o sygn. ITPP1/443-889/13/DM, w której Dyrektor stwierdził, m.in. że: „Na podstawie powyższej analizy przepisów stwierdzić należy, że przy rozstrzygnięciu wątpliwości czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydują w każdym przypadku konkretne okoliczności. (...) Inaczej należy jednak oceniać sytuacje, gdy korzystający użytkuje nieruchomość za zgodą właściciela (nawet dorozumianą), płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) – z różnych względów – toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i na podstawie art. 5 ust. 1 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”.
  
  

Gmina podkreśliła, iż opisywane czynności bezumownego korzystania traktowała/traktuje/zamierza traktować jako czynności zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT zwalnia się z podatku usługi w zakresie wynajmowania nieruchomości o charakterze mieszkalnym wyłącznie na cele mieszkaniowe. Wobec powyższego, Gmina stoi na stanowisku, iż przedstawione w stanie faktycznym udostępnianie lokalu na cele mieszkaniowe bezumownie podlegało/podlega i będzie podlegało zwolnieniu z VAT.

Reasumując, zdaniem Gminy, w przedstawionym stanie faktycznym bezumowne korzystanie z lokalu stanowiło/stanowi/będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu VAT i podlegało/podlega/będzie podlegać zwolnieniu z tego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 – w świetle art. 7 ust. 1 ustawy – rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…)

Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji, może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednio beneficjentem świadczenia,
  

• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
  
  

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym między świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie świadczenia.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r., działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r., działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Według art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Przymiot podatnika podatku od towarów i usług przypisany jest osobie fizycznej, osobie prawnej, jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, samodzielnie wykonującej działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Samodzielność gospodarcza w prowadzeniu działalności gospodarczej oznacza możliwość podejmowania decyzji, a zarazem posiadanie odpowiedniego stopnia odpowiedzialności za podjęte decyzje, w tym za szkody poniesione wobec osób trzecich, jak również ponoszenie przez podmiot ryzyka gospodarczego.

Należy ponadto zwrócić uwagę na treść przepisów dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.). Mianowicie zgodnie z art. 9 Dyrektywy, podatnikiem jest każda osoba wykonująca samodzielnie i niezależnie od miejsca zamieszkania działalność gospodarczą bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu. Powyższe przepisy wskazują, że niezależnie od częstotliwości wykonania danej czynności, czynność ta podlega opodatkowaniu jeśli podmiot wykorzystuje w sposób ciągły w celach zarobkowych swój majątek.

Wobec powyższego, za podatnika podatku VAT będzie uznany tylko taki podmiot, który dokonuje czynności zmierzających do wykorzystania nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zarówno ustawa o podatku od towarów i usług, jak i przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „bezumowne korzystanie”. Kwestie związane z bezumownym korzystaniem z cudzej rzeczy regulują przepisy art. 224, art. 225 oraz art. 674 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121).

Jak wynika z ww. przepisów Kodeksu cywilnego, w przypadku bezumownego korzystania z rzeczy (nieruchomości) korzystający w złej lub dobrej wierze od chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy obowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, zwrotu pożytków oraz odszkodowania z powodu zużycia, pogorszenia lub utraty rzeczy. Wynagrodzeniem za korzystanie z rzeczy objęte jest wszystko, co właściciel mógłby uzyskać, gdyby odpłatnie, na podstawie odpowiedniego stosunku prawnego, oddał rzecz do odpłatnego korzystania innemu podmiotowi.

Przepisy podatkowe nie definiują także pojęcia odszkodowania. Zatem i w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Na podstawie powyższej analizy przepisów należy stwierdzić, że przy rozstrzygnięciu wątpliwości czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydują w każdym przypadku konkretne okoliczności.

W przypadku wystąpienia przeciwko podmiotowi korzystającemu z określonej rzeczy (np. nieruchomości) bez tytułu prawnego np. z powództwem o wydanie rzeczy lub też w przypadku czynienia jakichkolwiek innych kroków celem wyegzekwowania tejże nieruchomości – zasadnym jest przyjęcie, że pomiędzy stronami zdarzenia nie istnieje żaden jawny czy też dorozumiany stosunek prawny (umowa) skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń. W takiej sytuacji świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług jak i wynagrodzenie za to świadczenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy korzystający z nieruchomości użytkuje ją za zgodą właściciela (nawet dorozumianą) płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) – z różnych względów – toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach czynność, z tytułu której właściciel otrzymuje wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W sytuacji, gdy podejmowane działania zmierzają w istocie jedynie do odzyskania należnych kwot, nie zaś do zwrotu nieruchomości, przyjąć należy, że między stronami istnieje dorozumiany stosunek prawny.

Podstawowa stawka podatku VAT, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013 r., w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

W myśl art. 146a pkt 1 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r., w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe.

Zatem, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług korzysta wyłącznie świadczenie usług wynajmu nieruchomości na cele mieszkalne. Zastosowanie zwolnienia jest uzależnione od spełnienia przesłanek obiektywnych dotyczących charakteru wynajmowanego lokalu (lokal mieszkalny) oraz subiektywnych dotyczących przeznaczenia wynajmowanego lokalu (cel mieszkaniowy).

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. Gmina jest właścicielem budynku przy ul. … (dalej: Budynek). Budynek był/jest przez Gminę wykorzystywany na różne sposoby. I piętro Budynku było/jest wynajmowane na rzecz podmiotów prowadzących działalność medyczną (gabinet rehabilitacyjny). Na II piętrze Budynku znajdował się/znajduje się natomiast lokal mieszkalny udostępniany bezumownie osobie fizycznej. W odniesieniu do wspomnianego bezumownego udostępniania lokalu, Gmina pobierała/pobiera od osoby fizycznej zajmującej lokal ustalony czynsz (wynagrodzenie), który wykazywany był/jest na wystawianych przez Gminę fakturach ze stawką „zw” (Gmina traktowała/traktuje opisywane czynności jako zwolnione z opodatkowania), zaś osoba korzystająca bezumownie uiszczała/uiszcza go w okresach miesięcznych.

Z dokumentów posiadanych przez Gminę wynika, iż Budynek został przekazany Gminie przez starostwo powiatowe w dniu 4 kwietnia 2008 r., wcześniej zaś był użytkowany przez Komendę Powiatową Policji w … od roku 1978 r. Gmina udostępnia bezumownie osobie fizycznej II piętro Budynku od 4 kwietnia 2008 r. Gmina nie podejmowała/nie podejmuje ani nie planuje podejmować działań faktycznych ani prawnych mających na celu usunięcie bezumownie korzystającego z lokalu. Wobec powyższego, Wnioskodawca nie wystąpił/nie planuje wystąpić na drogę postępowania sądowego przeciwko osobie fizycznej, o której mowa we wniosku, z uwagi na zajmowanie lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego. Zarówno Gmina jak i osoba zajmująca bezumownie lokal wyraźnie i jednoznacznie wyrażają swoją wolę chęci uzyskiwania korzyści z przedmiotowej sytuacji (tzn. możliwości zamieszkania w lokalu w zamian za uiszczane wynagrodzenie), zaś Gmina nie domaga się odszkodowania w przypadku nieopuszczenia zajętych pomieszczeń. Wobec powyższego, na osobę fizyczną, o której mowa we wniosku, nie została/nie zostanie nałożona kara umowna za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego, gdyż obie strony są zainteresowane kontynuacją stanu obecnego. Gmina wskazała, iż obecnie udostępnia/będzie udostępniać osobie fizycznej lokal mieszkalny znajdujący się na II piętrze Budynku, o którym mowa we wniosku, wyłącznie na cele mieszkaniowe.

Mając na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane przepisy prawa w odniesieniu do II piętra Budynku, na którym znajduje się lokal mieszkalny udostępniany bezumownie osobie fizycznej należy stwierdzić, że – jak wskazał Wnioskodawca – Gmina nie podejmowała/nie podejmuje ani nie planuje podejmować działań faktycznych ani prawnych mających na celu usunięcie bezumownie korzystającego z lokalu. W tej sytuacji należy przyjąć, że między stronami istnieje/będzie istniał dorozumiany stosunek prawny, a dorozumianą zgodę należy traktować jako świadczenie usług, która to czynność ma charakter usługi najmu. Tym samym Wnioskodawca pozwalając osobie fizycznej na korzystanie z lokalu mieszkalnego świadczy/będzie świadczyć usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, które ze względu na ich odpłatny charakter (możliwość zamieszkania w lokalu w zamian za uiszczane wynagrodzenie) podlegają/będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Otrzymywane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie jest/będzie w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną przez Gminę usługę, dającą wypłacającej je osobie fizycznej wyraźne i bezpośrednie korzyści w postaci możliwości korzystania z lokalu mieszkalnego.

Wobec powyższego bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego stanowi/będzie stanowić świadczenie usług w myśl art. 8 ust. 1 ustawy i podlega/będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednocześnie należy zauważyć, że skoro – jak wskazał Wnioskodawca – obecnie udostępnia/będzie udostępniać osobie fizycznej lokal mieszkalny znajdujący się na II piętrze Budynku wyłącznie na cele mieszkaniowe, to czynność ta korzysta/będzie korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy.

Reasumując, bezumowne korzystanie przez osobę fizyczną z lokalu mieszkalnego stanowi/będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i korzysta/będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w części dotyczącej opodatkowania podatkiem VAT bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego i zastosowania zwolnienia od podatku VAT. Natomiast wniosek w zakresie prawa do częściowego odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki remontowe i bieżące związane z Budynkiem oraz sposobu odliczenia podatku naliczonego od ww. wydatków poniesionych na Budynek, został rozpatrzony interpretacją indywidualną Nr IPTPP2/443-730/14-5/JS.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.