Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/436-179/14-2/MK
z 14 października 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 6 lipca 2014 r. (data wpływu 14 lipca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia służebności osobistej w ramach umowy dożywocia – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lipca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia służebności osobistej w ramach umowy dożywocia.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni zamierza zawrzeć w formie aktu notarialnego umowę o dożywocie, na podstawie której przeniesie na małżonków A.S.W. oraz M.W. własność nieruchomości (mieszkanie o powierzchni 42 m² położone w budynku wielorodzinnym wraz z udziałem we współwłasności gruntu, na którym usytuowany jest ww. budynek). W zamian za to przeniesienie własności nabywcy nieruchomości zobowiązali się przyjąć zbywcę (Wnioskodawczynię) jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w razie choroby oraz sprawić własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym, a nadto oświadczyli, że świadczenie dożywotnie będą spełnianie z majątku wspólnego. Jednocześnie nabywcy ustanowią na rzecz Wnioskodawczyni służebność osobistą mieszkania polegającą na prawie nieodpłatnego i dożywotniego korzystania przez nią ze wszystkich pomieszczeń i urządzeń. Od przekazania za dożywocie ww. nieruchomości notariusz pobierze podatek od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 7 ust. 1 lit. 2 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy na gruncie art. 1 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 9, 13, art. 14 i art. 18 ustawy o podatku od spadków i darowizn urząd skarbowy naliczy dodatkowo podatek od ustanowienia przez nabywców nieodpłatnej służebności mieszkania na rzecz zbywającego przy zaliczeniu stron do II i III grupy podatkowej?

Zdaniem Wnioskodawczyni od powyżej opisanej umowy o dożywocie, na mocy art. 7 ust. 1 lit. 2 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – podatek od czynności cywilnoprawnych zostanie pobrany przez notariusza od nieruchomości mieszkaniowej. Według Wnioskodawczyni nie powinien być pobrany podatek od nieodpłatnego ustanowienia służebności mieszkania przewidziany w ustawy o podatku od spadków i darowizn. Art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego określa obowiązki nabywcy, który nabywa nieruchomość na podstawie umowy o dożywocie, przy czym – jak wynika z przepisu – strony umowy mogą w akcie notarialnym zawrzeć również inne postanowienia , zaś § 2 jest dalszym ciągiem zobowiązań nabywcy, bowiem czyta się w nim „jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia”.

Skoro powyższy przepis wyraźnie przewiduje – przy zawieraniu umowy o dożywocie – dodatkowo ustanowienie, np. prawa dożywotniego bezpłatnego użytkowania lub nieodpłatnej służebności mieszkania, stwierdzając równocześnie, że takie uprawnienie należy do treści prawa dożywocia, a umowa o dożywocie opodatkowana jest jedynie w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych – do opisanej wyżej sytuacji nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Przedstawione powyżej stanowisko znajduje potwierdzenie w utrwalonej linii interpretacyjnej organów podatkowych, na co wskazuje w szczególności interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach:

• z 3 grudnia 2010 r. nr IBPBII/1/436-216/10/MCZ;
• z 1 października 2013 r. nr IBPBII/1/436-185/13/MCZ;
• z 3 października 2013 r. nr IBPBII/1/436-179/13/MCZ;
• z 3 października 2013 r. nr IBPBII/1/436-180/13/MCZ.
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy, podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Należy mieć na uwadze, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Umowa dożywocia uregulowana jest przepisach z ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. 121). Jak stanowi art. 908 § 1 tej ustawy, jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Zgodnie z art. 908 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawczyni zamierza zawrzeć umowę dożywocia, w której na jej rzecz zostanie ustanowiona służebność osobista.

W świetle przepisu art. 908 § 2 Kodeksu cywilnego, służebność osobista zawarta w umowie dożywocia należy do treści prawa dożywocia. Jest zatem trwałym elementem zawartym w treści umowy dożywocia i z tą umową związanym.

W związku z powyższym, gdy w umowie dożywocia ma miejsce również ustanowienie służebności osobistej to nie może być ono traktowane oddzielnie i podlegać odrębnemu opodatkowaniu. Tym samym ustanowienie służebności osobistej w opisanym zdarzeniu przyszłym jest integralną częścią umowy dożywocia.

Zatem, mając na uwadze, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 1 tej ustawy, tj. czynności prawne, których skutkiem jest nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne – stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym ustanowienie służebności osobistej w ramach umowy dożywocia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo, odnosząc się do powołanych interpretacji indywidualnych, wskazać należy, że nie są one wiążące dla tutejszego organu. Interpretacja organu podatkowego dotyczy tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie w niej zawarte jest wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.