2014.12.01 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP1/443-815/14/AW
z 1 grudnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112 poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku który wpłynął do tut. Organu 18 sierpnia 2014 r., uzupełnionego pismem, które wpłynęło do tut. Organu 21 listopada 2014 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu bez pobierania pierwszej opłaty (ustawowe zwolnienie) wraz z przeniesieniem własności zabudowy w formie prawem przewidzianej na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT oraz czy opłaty roczne za użytkowanie wieczyste, które zostaną ustalone zgodnie z art. 71 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 sierpnia 2014 r. do tut. Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu bez pobierania pierwszej opłaty (ustawowe zwolnienie) wraz z przeniesieniem własności zabudowy w formie prawem przewidzianej na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT oraz czy opłaty roczne za użytkowanie wieczyste, które zostaną ustalone zgodnie z art. 71 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wniosek uzupełniono pismem, które wpłynęło do tut. Organu 21 listopada 2014 r., będącym odpowiedzią na wezwanie tut. Organu z 7 listopada 2014 r. nr IBPP1/443-815/14/AW.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W 1977 r. Prezydent Miasta wydał decyzję administracyjną Nr ... w sprawie zatwierdzenia planu realizacyjnego zagospodarowania terenu osiedla mieszkaniowego. Załącznikiem do tej decyzji była wydana w 1983 r. m.in. decyzja Nr ... o zatwierdzeniu planu realizacyjnego zaplecza remontowo-konserwacyjnego budynku biurowego nr 3, tj. pozwolenie na budowę (na tym osiedlu), na podstawie której Spółdzielnia Mieszkaniowa wybudowała przedmiotowy budynek w latach 1983-1984 ze środków własnych. W przeważającej części przypadków, po wydaniu decyzji lokalizacyjnych, przekazywanie gruntu w formie prawem przewidzianej (w całym kraju) nie następowało, co po zmianach ustrojowych państwa było powodem wydania przez ustawodawcę licznych przepisów tzw. uwłaszczeniowych, w celu uregulowania zaistniałych stanów faktycznych na gruntach publicznych.

Budynek został wybudowany w ten sposób, że jego przeważająca część, tj. 82,61% znajdowała się na działce nr arch. 103 – aktualnie nr 114, a pozostała część tj. 17,39% na działce nr arch. 101 – aktualnie nr 113.

W 2003 r. Spółdzielnia w wyniku uwłaszczenia nabyła w użytkowanie wieczyste grunty Gminy zabudowane budynkami znajdującymi się na tym osiedlu mieszkaniowym, m.in. działkę nr 114 wraz z własnością ww. części budynku biurowego.

Z uwagi na fakt, iż działka nr 101, na której znajdowała się reszta budynku nie była jeszcze własnością Gminy (nie została wydana przez Wojewodę decyzja komunalizacyjna) oraz z uwagi na to, że na działce znajdowały się inne budynki – konieczne było wykonanie podziału geodezyjnego.

Podział geodezyjny wykonano wydzielając m.in. działkę funkcjonalną nr 113 pod częścią budynku, a w 2010 r. została wydana decyzja komunalizacyjna, w związku z czym nie ma przeszkód do uregulowania stanu prawnego gruntu pod budynkiem biurowym zgodnie ze stanem faktycznym. Spółdzielnia spełnia wszystkie przesłanki do nabycia gruntu w użytkowanie wieczyste oraz własności pozostałej części zabudowy w trybie art. 208 ust. 2-4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 518 ze zm.).

W tym samym trybie w 2003 r. Spółdzielnia została uwłaszczona dz. nr 114 wraz z 82,61% części budynku biurowego. Spółdzielnia była w rozumieniu art. 207 u.g.n. posiadaczem gruntu pod budynkiem w dniu 5 grudnia 1990 r. i jest nim nadal.

Zgodnie z ust. 3 tego przepisu prawa, oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste oraz przeniesienie własności zabudowy następuje bez przetargu oraz bez obowiązku wniesienia pierwszej opłaty. Spółdzielnia będzie jednak zobowiązana do wnoszenia opłat rocznych na podstawie art. 71 ust. 4 u.g.n. Wysokość stawek określono w art. 72 ust. 3 u.g.n.

W uzupełnieniu wniosku podano ponadto, że:

1.Miasto (Wnioskodawca) jest czynnym, zarejestrowanym w 1994 r. podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży, dzierżawy, darowizny nieruchomości itp. Urząd składa deklaracje VAT-7 i odprowadza należny podatek.

2.W latach 1977-1983, w przypadku podejmowania przez władzę publiczną decyzji o budowie osiedla mieszkaniowego, inwestycja wykonywana była zgodnie z ustawą z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz.U. Nr 38 poz. 229 – dalej: „u.p.b.”). W ramach prac związanych z przygotowaniem inwestycji budowlanej następowało w pierwszej kolejności opracowanie planu realizacyjnego, określającego urbanistyczne i architektoniczne zagospodarowanie terenu inwestycji lub działki budowlanej (art. 20 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy). Na podstawie zatwierdzonego planu realizacyjnego następowało następnie wydawanie decyzji administracyjnych o pozwoleniu na budowę poszczególnych planowanych obiektów (art. 28 ust. 1 u.p.b). Wydawanie decyzji następowało zatem w różnych, czasem odległych okresach czasu, w zależności od zakresu realizacji tak olbrzymiej inwestycji.

W przypadku nieruchomości objętej niniejszym wnioskiem, decyzja nr ... o pozwoleniu na budowę zaplecza remontowo-konserwacyjnego budynku biurowego została wydana na podstawie decyzji lokalizacyjnej Nr ... w sprawie zatwierdzenia planu realizacyjnego zagospodarowania terenu osiedla mieszkaniowego.

Decyzja lokalizacyjna została wydana na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.b. oraz par. 12 rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. (Dz.U. Nr 8 poz. 48).

Adresatem decyzji o pozwoleniu na budowę ww. budynku biurowego było Biuro Projektów Budownictwa Ogólnego jako projektujący osiedle na zlecenie inwestora zastępczego tj. Okręgowej Dyrekcji Budowy Miast i Osiedli Wiejskich – dalej: „ODBMiOW” (SM jako inwestor bezpośredni budowy osiedla zawarła umowę z inwestorem zastępczym w 1980 r.). Ww. decyzje administracyjne wydane zostały przez Prezydenta Miasta.

ODBMiOW jako jednostka państwowa otrzymała w nieodpłatne użytkowanie teren pod budowę osiedla na czas określony, tj. na czas trwania budowy, na podstawie decyzji administracyjnej z 1980 r. wydanej przez Prezydenta Miasta (podstawę prawną stanowił art. 2 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz.U. Nr 22 poz. 159) oraz przepisy rozporządzenia RM z dnia 31 maja 1962 r. w sprawie przekazywania terenów w miastach i osiedlach (Dz.U. Nr 3 poz. 19). Jednak w decyzji z 1980 r. nie została wymieniona działka nr arch. 101, aktualnie nr 113, co znaczy, że nie była w użytkowaniu ODBMiOW.

Po wybudowaniu kolejnych obiektów następowało wydzielanie geodezyjne działek funkcjonalnych pod zabudową, działek stanowiących drogi wewnętrzne, działek pod infrastrukturą np. stacjami trafo, wymiennikowniami itp. Wydzielone działki gruntu były następnie oddawane właścicielom nakładów w użytkowanie, użytkowanie wieczyste, zarząd – w zależności od formy prawnej podmiotu. Spółdzielnia otrzymała większość gruntów w użytkowanie wieczyste w drodze decyzji administracyjnych na podstawie ww. przepisów prawa, które stanowiły podstawę zawarcia umów notarialnych. Umowy notarialne o oddaniu w użytkowanie wieczyste (oraz wpisy w księgach wieczystych) większości działek gruntu na tym osiedlu były zawierane w latach 2000-2003.

3.Tut. Urząd nie może na dzień dzisiejszy stwierdzić, czy Spółdzielnia złożyła na podstawie par. 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z 13 czerwca 1970 r. wniosek o oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu, na którym znajdował się fragment budynku biurowego. Spółdzielnia także nie potwierdziła, aby taki wniosek był składany.

Złożenie wniosku na podstawie przepisów prawa z lat 1970-1984 nie jest wymagane do rozstrzygnięcia sprawy uwłaszczenia działką nr 113, ponieważ art. 208 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie wymaga spełnienia przez Spółdzielnię takiego kryterium.

4.Zakres posiadania gruntu przez Spółdzielnię wynikał z ww. planu realizacyjnego budowy osiedla, który został sporządzony zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego. Aktualnie nie można stwierdzić czy została zawarta dodatkowo umowa lub inny dokument (oprócz tego planu), który określałby zakres posiadania przez Spółdzielnię nieruchomości.

5.Spółdzielnia władała przedmiotową nieruchomością na podstawie ww. decyzji lokalizacyjnej i wydanej na jej podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę. Spółdzielnia nie posiada tytułu prawnego do działki nr 113, a (aktualnemu) organowi nie jest znana przyczyna, z powodu której nie dokonano regulacji stanu prawnego nieruchomości zgodnie z faktycznym posiadaniem np. przed 1990 r.

6.W księdze wieczystej dla dz. nr 113 w zakresie własności wpisana jest Gmina, innych wpisów, na rzecz osób trzecich do tej nieruchomości nie dokonano.

7.Spółdzielnia nie wnosiła żadnych opłat z tytułu posiadania działki nr 113. Wg informacji uzyskanej od Spółdzielni, opłacała ona natomiast podatek od nieruchomości za cały budynek biurowy od czasu rozpoczęcia użytkowania, którego wysokość określona została na podstawie deklaracji podatkowej złożonej przez Spółdzielnię.

8.Budynek biurowy od czasu wybudowania stanowił siedzibę Spółdzielni Mieszkaniowej i był wykorzystywany wyłącznie przez tę Spółdzielnię od 1984 r. do chwili obecnej.

9.Z dokumentów zgromadzonych w niniejszej sprawie nie wynika, aby dla Spółdzielni została wydana decyzja administracyjna o oddaniu dz. nr 113 w użytkowanie wieczyste, taki dokument nie został odnaleziony w zasobach archiwalnych Urzędu.

10.Jak podano w pkt 9 Spółdzielnia nie wnosiła od początku posiadania gruntu żadnych opłat z tego tytułu (także z tytułu użytkowania wieczystego, bowiem nie została wydana decyzja o oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste).

11.W odpowiedzi na pytanie tut. Organu: „Czy opłata, którą Wnioskodawca zamierza naliczyć Spółdzielni za korzystanie z działki 113 od 2003 r. będzie opłatą za użytkowanie wieczyste i na podstawie jakich przepisów zostanie naliczona, czy będzie to inna opłata (jaka?)”, Wnioskodawca odpowiedział, że opłata, jaką Urząd naliczy Spółdzielni za korzystanie z działki będzie odszkodowaniem za korzystanie z gruntu gminnego bez tytułu prawnego, jednak z uwagi na fakt, że posiadanie odbywało się za zgodą i wiedzą Gminy, wysokość opłaty będzie liczona w wysokości opłat rocznych za użytkowanie wieczyste stosowanych w tym samym czasie dla gruntów sąsiednich, w tym wypadku będzie to stawka równa opłacie rocznej ustalonej dla działki nr 114 – podstawę prawną będzie stanowiło Zarządzenie Prezydenta Miasta z 20 maja 2014 r.

12.Wydanie gruntu pod budowę osiedla mieszkaniowego nie odbyło się na podstawie protokołu przekazania, bądź jakiegokolwiek innego dokumentu z datą pewną, natomiast fakt wydania decyzji w 1977 r. o zatwierdzeniu planu realizacyjnego budowy osiedla, który był zatwierdzony przez ówczesne władze miasta i wydane na jego podstawie decyzje o pozwoleniu na budowę kolejnych obiektów dowodzą, że przekazanie gruntu, aczkolwiek bez wydania prawem przewidzianych aktów prawnych, nastąpiło z chwilą wydania tych decyzji i rozpoczęcia budowy osiedla, w tym budynku biurowego stanowiącego siedzibę Spółdzielni.

Pozwolenie na budowę budynku biurowego zostało wydane w 1983 r. i w tym samym roku rozpoczęła się jego budowa. Odbiór budynku do użytku spółdzielni miał miejsce w 1984 r., i od tego czasu Spółdzielnia korzystała z budynku wraz z gruntem jak właściciel (budynek został wybudowany ze środków własnych Spółdzielni).

Oddanie w użytkowanie wieczyste działki sąsiedniej nr 114 wraz z nieodpłatnym przeniesieniem własności 82,61% części przedmiotowego budynku nastąpiło 4 lipca 2003 r. Spółdzielnia była także zwolniona z wniesienia pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego na podstawie art. 208 ust. 2-4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami i w wykonaniu uchwały Zarządu Miasta z dnia 16 stycznia 2002 r. Opłaty roczne nie zostały opodatkowane podatkiem VAT, ponieważ ustawa ta weszła w życie w 2004 r.

Zdaniem Wnioskodawcy, datą pewną, świadczącą o przejęciu nieruchomości gruntowej (wraz z zabudową) do korzystania jak właściciel nastąpiło z pewnością z chwilą rozpoczęcia użytkowania budynku, tj. od 1984 r., aczkolwiek bez tytułu prawnego.

13.Zgodnie z art. 208 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami Spółdzielnia będzie obligatoryjnie zwolniona z obowiązku wniesienia pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Jest więc to wyjątek od zasady określonej w art. 71 ust. 1 tej ustawy. Art. 208 ust. 3 nie wprowadza natomiast zwolnienia Spółdzielni z wnoszenia opłat rocznych, o których mowa w art. 71 ust. 4. W związku z tym, w umowie o oddaniu Spółdzielni przedmiotowej nieruchomości w użytkowanie wieczyste, zostaną ustalone opłaty roczne, które będą wnoszone przez cały okres użytkowania wieczystego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu bez pobierania pierwszej opłaty (ustawowe zwolnienie) wraz z nieodpłatnym przeniesieniem własności zabudowy w formie prawem przewidzianej na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej, którego faktyczne wydanie do korzystania jak właściciel nastąpiło w 1984 r., tj. przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?
W przypadku odpowiedzi twierdzącej, czy opłaty roczne za użytkowanie wieczyste, które zostaną ustalone zgodnie z art. 71 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, będą podlegały opodatkowaniu tym podatkiem?

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o podatku VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym m.in. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste. Jak już wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie oraz licznych interpretacjach izb skarbowych, istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do korzystania jak właściciel, bez względu na zachowanie bądź nie, wymaganej formy prawnej. Nie chodzi bowiem o własność w sensie prawnym, lecz w sensie ekonomicznym, tj. taką, która daje możliwość władającemu na faktyczne dysponowanie nią, w tym osiąganie korzyści i ponoszenie ciężarów. Definicja dostawy towaru obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego na drugą stronę i dysponowania nim jak właściciel.

W niniejszej sprawie wydanie w 1977 r. decyzji administracyjnej o zatwierdzeniu planu realizacyjnego budowy osiedla mieszkaniowego było wyrażeniem woli właściciela (Skarb Państwa, a następnie Gmina) przekazania gruntów na tym terenie na rzecz Spółdzielni w celu wybudowania osiedla mieszkaniowego wraz z całą infrastrukturą.

Na podstawie decyzji lokalizacyjnych wydawane były z kolei decyzje o pozwoleniu na budowę poszczególnych obiektów przewidzianych w planie realizacyjnym. Formalne oddawanie poszczególnych działek gruntu następowało po wybudowaniu planowanych obiektów i wydzieleniu działek funkcjonalnych. Należy zatem przyjąć, że przekazanie nieruchomości gminnych pod budowę osiedla miało miejsce faktycznie z chwilą zatwierdzenia planu realizacyjnego, a najpóźniej z chwilą wydawania kolejnych decyzji o pozwoleniu na budowę. Od tego momentu bowiem Spółdzielnia mogła dysponować nieruchomością we własnym zakresie i na własny użytek, co też czyniła ponosząc duże nakłady związane z budową swoich obiektów.

W niniejszej sprawie, pozwolenie na budowę zostało wydane przez Prezydenta Miasta w 1983 r. i w tym roku rozpoczęła się budowa budynku biurowego zakończona w 1984 r. Z tego względu wydanie na rzecz ww. Spółdzielni mieszkaniowej decyzji o pozwoleniu na budowę budynku biurowego, wybudowanie tego budynku ze środków własnych spółdzielni i posiadanie gruntu za zgodą właściciela tj. Gminy do dnia dzisiejszego dowodzi, iż faktyczne wydanie nieruchomości do korzystania jak właściciel nastąpiło przed wejściem w życie ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku dostawy towarów zasadą jest, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi – art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, a w przypadku gdy taka czynność miała miejsce przed 1 maja 2004 r. nie podlega ona podatkowi od towarów i usług. W przypadku niniejszej sprawy należy przyjąć, iż wydanie nieruchomości nastąpiło w 1977 r., a najpóźniej w 1983 r., tym samym czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Konsekwencją zaś, że dana czynność nie podlega opodatkowaniu jest to, że opłaty z nią związane, aczkolwiek ponoszone przez okres (zwykle) 99 lat tj. po wejściu nowych regulacji prawnych, nie mogą być objęte tym podatkiem (potwierdza to nadal aktualna także w tym przypadku treść uzasadnienia do uchwały NSA z dnia 8 stycznia 2007 r. sygn. akt. I FPS 1/06, m.in. na str. 27).

W uzupełnieniu Wnioskodawca podał, że podtrzymuje własne stanowisko w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego wyrażone we wniosku z dnia 18 sierpnia 2014 r., jedynie z tą zmianą, że uściśla termin wydania nieruchomości do korzystania jak właściciel w roku 1984, tj. termin rozpoczęcia użytkowania całej nieruchomości zabudowanej (jest to data pewna), co oznacza, że wydanie miało miejsce przed wejściem w życie ustawy z 2004 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Wskazać należy, iż prawo użytkowania wieczystego jest prawem rzeczowym, którego treść i granice określone zostały zasadniczo w przepisach Kodeksu cywilnego oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W myśl art. 233 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Zatem użytkownik wieczysty dysponuje gruntem (będącym towarem) jak właściciel.

Cytowany przepis, a także art. 234, art. 235 oraz art. 237 Kodeksu cywilnego, kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego) wskazują, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela.

Na ekonomiczną tożsamość prawa własności oraz prawa wieczystego użytkowania wskazują także przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 518 ze zm.). W szczególności, w oparciu o art. 4 pkt 3b tej ustawy, zbywanie nieruchomości jest rozumiane jako dokonywanie czynności prawnych, na podstawie których następuje przeniesienie własności nieruchomości lub przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej albo oddanie jej w użytkowanie wieczyste.

Stosownie do art. 71 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne.

Pierwsza opłata za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste w drodze przetargu podlega zapłacie jednorazowo, nie później niż do dnia zawarcia umowy o oddanie tej nieruchomości w użytkowanie wieczyste (art. 71 ust. 2 ww. ustawy).

Pierwszą opłatę za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste w drodze bezprzetargowej można rozłożyć na oprocentowane raty. W sprawach tych stosuje się odpowiednio przepis art. 70 ust. 2-4 (art. 71 ust. 3 ww. ustawy).

Opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Opłaty rocznej nie pobiera się za rok, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego. Właściwy organ, na wniosek użytkownika wieczystego złożony nie później niż 14 dni przed upływem terminu płatności, może ustalić inny termin zapłaty, nieprzekraczający danego roku kalendarzowego art. 71 ust. 1-4 (art. 71 ust. 4 ww. ustawy).

Zatem w przypadku użytkowania wieczystego, właścicielem gruntu przez cały okres użytkowania pozostaje Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego. Użytkownik wieczysty w tym czasie posiada we władaniu rzecz cudzą. Jednakże jego prawo w stosunku do tego gruntu pozwala na dysponowanie rzeczą w sposób zbliżony do właściciela.

Podstawą prawną roszczenia spółdzielni mieszkaniowych o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów oraz o nieodpłatne przeniesienie własności znajdujących się na nich budynków stanowią przepisy przywołanej ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Zgodnie z art. 208 ust. 1 tej ustawy osobom fizycznym oraz prawnym, które do dnia 5 grudnia 1990 r. uzyskały ostateczne decyzje lokalizacyjne lub pozwolenia na budowę na nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność gminy, oddaje się te nieruchomości w użytkowanie wieczyste w trybie bezprzetargowym, jeżeli wnioski o oddanie tych nieruchomości zostały złożone przed dniem utraty ważności tych decyzji, jednak nie później niż do dnia 31 grudnia 2000 r.

W świetle art. 208 ust. 2 spółdzielniom, ich związkom oraz Krajowej Radzie Spółdzielczej i innym osobom prawnym, które na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy do dnia 5 grudnia 1990 r. wybudowały same lub wybudowali ich poprzednicy prawni z własnych środków, za zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego budynki, przysługuje roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów oraz o nieodpłatne przeniesienie własności znajdujących się na nich budynków. Roszczenie przysługuje tym osobom w stosunku do gruntów będących w dniu zgłoszenia roszczenia w ich posiadaniu w rozumieniu art. 207 i obejmuje grunty niezbędne do prawidłowego korzystania z budynku.

W myśl art. 208 ust. 3 w sprawach, o których mowa w ust. 2, zawarcie umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste oraz o przeniesienie własności budynków następuje bez przetargu oraz bez obowiązku wniesienia pierwszej opłaty.

Według art. 208 ust. 4 roszczenia, o których mowa w ust. 2, wygasły, jeżeli wnioski w tej sprawie nie zostały złożone do dnia 31 grudnia 1996 r.

Z treści art. 207 ust. 1 ww. ustawy wynika, że osoby, które były posiadaczami nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy w dniu 5 grudnia 1990 r. i pozostawały nimi nadal w dniu 1 stycznia 1998 r., mogą żądać oddania nieruchomości w drodze umowy w użytkowanie wieczyste wraz z przeniesieniem własności budynków, jeżeli zabudowały te nieruchomości na podstawie pozwolenia na budowę z lokalizacją stałą. Nabycie własności budynków wybudowanych ze środków własnych posiadaczy następuje nieodpłatnie.

Stosownie do art. 207 ust. 1a jeżeli nieruchomość została zabudowana na podstawie pozwolenia na budowę z lokalizacją czasową, zawarcie umowy, o której mowa w ust. 1, jest uzależnione od zgodności tej lokalizacji z ustaleniami planu miejscowego obowiązującego w dniu zgłoszenia żądania.

Przepis art. 207 ust. 2 stanowi, że posiadacze, o których mowa w ust. 1, mogą być zwolnieni z pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego, jeżeli złożą wnioski o oddanie im nieruchomości w użytkowanie wieczyste przed upływem roku od dnia wejścia w życie ustawy.

Na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177 poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Na mocy art. 5 ust. 2 tej ustawy czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ww. ustawy).

Pojęcie dostawy towarów ustawodawca zdefiniował w art. 7 ust. 1 powołanej ustawy.

Jak wynika z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem (towarem – w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT) na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela. W świetle powołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT, oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – na podstawie art. 15 ust. 2 ww. ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Według art. 19a ust. 1 tej ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że w 1977 r. Prezydent Miasta wydał decyzję administracyjną Nr ... w sprawie zatwierdzenia planu realizacyjnego zagospodarowania terenu osiedla mieszkaniowego. Decyzja ta stała się podstawą wydanej w 1983 r. decyzji Nr ... o zatwierdzeniu planu realizacyjnego zaplecza remontowo-konserwacyjnego budynku biurowego nr 3, tj. pozwolenia na budowę (na tym osiedlu), na podstawie której Spółdzielnia Mieszkaniowa wybudowała przedmiotowy budynek w latach 1983-1984 ze środków własnych.

Budynek został wybudowany w ten sposób, że jego przeważająca część, tj. 82,61% znajdowała się na działce nr 114, a pozostała część tj. 17,39% na działce nr 113. W 2003 r. Spółdzielnia w wyniku uwłaszczenia nabyła w użytkowanie wieczyste działkę nr 114 wraz z własnością ww. części budynku biurowego.

Spółdzielnia spełnia wszystkie przesłanki do nabycia gruntu w użytkowanie wieczyste oraz własności pozostałej części zabudowy w trybie art. 208 ust. 2-4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Spółdzielnia była w rozumieniu art. 207 tej ustawy posiadaczem gruntu pod budynkiem w dniu 5 grudnia 1990 r. i jest nim nadal.

Zgodnie z ust. 3 tego przepisu prawa oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste oraz przeniesienie własności zabudowy następuje bez przetargu oraz bez obowiązku wniesienia pierwszej opłaty. Spółdzielnia będzie jednak zobowiązana do wnoszenia opłat rocznych na podstawie art. 71 ust. 4 u.g.n. Wysokość stawek określono w art. 72 ust. 3 u.g.n.

Ponadto zgodnie z Zarządzeniem Prezydenta Miasta z dnia 20 maja 2014 r., z uwagi na korzystanie z działki gminnej nr 113, Spółdzielni zostanie naliczona opłata w wysokości opłaty rocznej, jak dla dz. nr 114, za okres od 2003 r. do dnia (uwłaszczenia) oddania w użytkowanie wieczyste. Jak wynika z pisma stanowiącego uzupełnienie wniosku, w odpowiedzi na pytanie Organu dotyczące tej opłaty Wnioskodawca podał, że opłata, jaką Urząd naliczy Spółdzielni za korzystanie z działki będzie odszkodowaniem za korzystanie z gruntu gminnego bez tytułu prawnego, jednak z uwagi na fakt, że posiadanie odbywało się za zgodą i wiedzą Gminy, wysokość opłaty będzie liczona w wysokości opłat rocznych za użytkowanie wieczyste stosowanych w tym samym czasie dla gruntów sąsiednich, w tym wypadku będzie to stawka równa opłacie rocznej ustalonej dla działki nr 114 – podstawę prawną będzie stanowiło Zarządzenie Prezydenta Miasta z 20 maja 2014 r.

Po wybudowaniu kolejnych osiedlowych obiektów następowało wydzielanie geodezyjne działek funkcjonalnych pod zabudową, działek stanowiących drogi wewnętrzne, działek pod infrastrukturą np. stacjami trafo, wymiennikowniami itp. Wydzielone działki gruntu były następnie oddawane właścicielom nakładów w użytkowanie, użytkowanie wieczyste, zarząd – w zależności od formy prawnej podmiotu. Spółdzielnia otrzymała większość gruntów w użytkowanie wieczyste w drodze decyzji administracyjnych na podstawie ww. przepisów prawa, które stanowiły podstawę zawarcia umów notarialnych. Umowy notarialne o oddaniu w użytkowanie wieczyste (oraz wpisy w księgach wieczystych) większości działek gruntu na tym osiedlu były zawierane w latach 2000-2003.

Wnioskodawca nie może na dzień dzisiejszy stwierdzić, czy Spółdzielnia złożyła na podstawie par. 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z 13 czerwca 1970 r. wniosek o oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu, na którym znajdował się fragment budynku biurowego Spółdzielnia także nie potwierdziła, aby taki wniosek był składany.

Zakres posiadania gruntu przez Spółdzielnię wynikał z ww. planu realizacyjnego budowy osiedla, który został sporządzony zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego. Aktualnie nie można stwierdzić czy została zawarta dodatkowo umowa lub inny dokument (oprócz tego planu), który określałby zakres posiadania przez Spółdzielnię nieruchomości.

Spółdzielnia władała przedmiotową nieruchomością na podstawie ww. decyzji lokalizacyjnej i wydanej na jej podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę. Spółdzielnia nie posiada tytułu prawnego do działki nr 113, a (aktualnemu) organowi nie jest znana przyczyna, z powodu której nie dokonano regulacji stanu prawnego nieruchomości zgodnie z faktycznym posiadaniem np. przed 1990 r. W księdze wieczystej dla dz. nr 113 w zakresie własności wpisana jest Gmina, innych wpisów, na rzecz osób trzecich do tej nieruchomości nie dokonano.

Spółdzielnia nie wnosiła od początku posiadania gruntu żadnych opłat z tego tytułu (także z tytułu użytkowania wieczystego, bowiem nie została wydana decyzja o oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste). Wg informacji uzyskanej od Spółdzielni, opłacała ona natomiast podatek od nieruchomości za cały budynek biurowy od czasu rozpoczęcia użytkowania, którego wysokość określona została na podstawie deklaracji podatkowej złożonej przez Spółdzielnię. Z dokumentów zgromadzonych w niniejszej sprawie nie wynika, aby dla Spółdzielni została wydana decyzja administracyjna o oddaniu dz. nr 113 w użytkowanie wieczyste, taki dokument nie został odnaleziony w zasobach archiwalnych Urzędu.

Zgodnie z art. 208 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami Spółdzielnia będzie obligatoryjnie zwolniona z obowiązku wniesienia pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Jest więc to wyjątek od zasady określonej w art. 71 ust. 1 tej ustawy. Art. 208 ust. 3 nie wprowadza natomiast zwolnienia Spółdzielni z wnoszenia opłat rocznych, o których mowa w art. 71 ust. 4. W związku z tym, w umowie o oddaniu Spółdzielni przedmiotowej nieruchomości w użytkowanie wieczyste, zostaną ustalone opłaty roczne, które będą wnoszone przez cały okres użytkowania wieczystego.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz obowiązujący w tym zakresie stan prawny nie można przyjąć, by w niniejszej sprawie wydanie w 1984 r. (lub wcześniej) działki nr 113 pod budowę budynku biurowego stanowiło oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste.

Jak podał Wnioskodawca, aktualnie nie można stwierdzić czy została zawarta dodatkowo umowa lub inny dokument, który określałby zakres posiadania przez Spółdzielnię nieruchomości. W księdze wieczystej dla dz. nr 113 w zakresie własności wpisana jest Gmina, innych wpisów, na rzecz osób trzecich do tej nieruchomości nie dokonano.

Wobec Spółdzielni Mieszkaniowej nie wydano decyzji o oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste, co więcej – z informacji pochodzących od Wnioskodawcy nie wynika, by Spółdzielnia kiedykolwiek wystąpiła z takim wnioskiem. Ponadto Spółdzielnia nie wnosiła od początku posiadania gruntu żadnych opłat z tego tytułu (także z tytułu użytkowania wieczystego).

Ponadto, jak podał Wnioskodawca, zamierza naliczyć Spółdzielni opłatę – odszkodowanie za korzystanie z gruntu gminnego bez tytułu prawnego co oznacza, że przez cały wskazany okres Spółdzielnia Mieszkaniowa korzystała z gruntu bez tytułu prawnego.

Nie można zatem korzystania z gruntu przez Spółdzielnię Mieszkaniową uznać za realizację prawa użytkowania wieczystego (choćby domniemanego), skoro Wnioskodawca uznaje, że korzystanie to odbywało się bez tytułu prawnego oraz skoro prawo takie nigdy na rzecz Spółdzielni nie zostało ustanowione i Spółdzielnia nigdy o ustanowienie takiego prawa nie występowała.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że oddanie gruntu działki nr 113 w użytkowanie wieczyste dopiero nastąpi, a zatem będzie to czynność zawarta w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT, stanowiąca – w świetle art. 5 ust. 1 tej ustawy – dostawę towarów opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

W świetle art. 71 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne.

W myśl art. 71 ust. 4 tej ustawy opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Opłaty rocznej nie pobiera się za rok, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego. Właściwy organ, na wniosek użytkownika wieczystego złożony nie później niż 14 dni przed upływem terminu płatności, może ustalić inny termin zapłaty, nieprzekraczający danego roku kalendarzowego.

Zatem czynność oddania gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, która zostaje wykonana jednorazowo (w całości), a kolejne opłaty roczne nie są płatnościami za sukcesywne wykonywanie tej czynności w kolejnych okresach (której dotyczą opłaty). Okoliczność, że z oddaniem do użytkowania wieczystego wiążą się opłaty roczne nie oznacza, że oddawanie do użytkowania wieczystego trwa przez cały okres, na jaki zostało ustanowione i w którym wnoszone są opłaty.

Konsekwencją stanowiska, że oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste, stanowi dostawę towarów, będzie stwierdzenie, że w przypadku wystąpienia takiej czynności podlega ona podatkowi od towarów i usług. W przypadku dostawy towarów zasadą jest bowiem, że obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru (art. 19a ust. 1, ust. 3 i ust. 4 ustawy o VAT).

W związku z tym, że Wnioskodawca zamierza oddać grunt w użytkowanie wieczyste, a tym samym wykonać czynność podlegającą opodatkowaniu, tj. dostawę towarów, należy stwierdzić, że roczne opłaty wnoszone przez użytkownika wieczystego będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego bądź zmiany stanu prawnego.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja obejmuje wyłącznie kwestię ustalenia czy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu bez pobierania pierwszej opłaty (ustawowe zwolnienie) wraz z przeniesieniem własności zabudowy w formie prawem przewidzianej na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej oraz
opłaty roczne za użytkowanie wieczyste, które zostaną ustalone zgodnie z art. 71 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Interpretacja nie dotyczy zatem kwestii opodatkowania opłaty, jaką Urząd naliczy Spółdzielni za korzystanie z działki będącej odszkodowaniem za korzystanie z gruntu gminnego bez tytułu prawnego, której podstawę prawną będzie stanowiło Zarządzenie Prezydenta Miasta z 20 maja 2014 r. bowiem Wnioskodawca nie zadał w tym zakresie pytania oraz nie przedstawił własnego stanowiska w tej sprawie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163 poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin