Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP1/443-596/14/LSz
z 26 września 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 czerwca 2014 r. (data wpływu 13 czerwca 2014 r.), uzupełnionym pismem z 15 września 2014 r. (data wpływu 18 września 2014 r.) oraz pismem z 23 września 2014 r. (data wpływu 24 września 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości Skarbu Państwa – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 czerwca 2014 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości Skarbu Państwa.

Wniosek został uzupełniony pismem z 15 września 2014 r. (data wpływu 18 września 2014 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu nr IBPP1/443-596/14/LSz z 3 września 2014 r. oraz pismem z 23 września 2014 r. (data wpływu 24 września 2014 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Powiat obciążył Spółkę A. fakturą VAT nr … z dnia 6 lutego 2014 r. za bezumowne korzystanie z nieruchomości gruntowej Skarbu Państwa, naliczając podatek VAT w wysokości 23%.

W 2006 roku Spółka A. wystąpiła do Starosty o wyrażenie zgody na czasowe zajęcie działki nr 301/2. Pismem z dnia 1 grudnia 2006 roku Spółka A. została poinformowana, iż nieruchomość nie posiada uregulowanego stanu prawnego, niemniej jednak aby nie blokować planowanych inwestycji, została wyrażona zgoda na czasowe zajęcie tej nieruchomości pod warunkiem zachowania jej dotychczasowego charakteru. Na ponowne wystąpienie, w 2009 roku Spółka A. pismem z dnia 15 lipca 2009 roku o pilne wydanie zgody na zajęcie przedmiotowej nieruchomości, Spółka została poinformowana pismem z dnia 18 sierpnia 2009 r., że trwa proces regulacyjny stanu prawnego tej nieruchomości.

Natomiast w odniesieniu do zamierzenia inwestycyjnego Wnioskodawca zajął stanowisko, iż nie wnosi zastrzeżeń do jej przeprowadzenia. Po uregulowaniu stanu prawnego przedmiotowej nieruchomości na Skarb Państwa w drodze zasiedzenia w połowie 2011 r. zlecono opracowanie operatu szacunkowego ustalającego wartość rynkową prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa położonej w N. oznaczonej jako działki 301/5, 301/6, 301/7, 301/8 i 301/9 celem jej sprzedaży. Po uzyskaniu zgody Wojewody na zbycie przedmiotowej nieruchomości w 2012 r. ogłoszony został przetarg. Jedyny uczestnik przetargu - Spółka A. nie zaoferował przystąpienia w związku z powyższym przetarg zakończył się wynikiem negatywnym. Podobna sytuacja miała miejsce podczas przetargu na sprzedaż przedmiotowej nieruchomości ogłoszonego w 2013 r.

Przedmiotowe działki są działkami wąskimi przylegającymi do siebie, tworzącymi długi pas gruntu. Wszystkie działki położone w otoczeniu Centrum Handlowego A., zostały zagospodarowane pod parking centrum, stanowią część wewnętrznych dróg dojazdowych i dojść z elementami zieleni niskiej. Nawierzchnia jest utwardzona częściowo asfaltem lub kostką brukową.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca podał, że:

1.Powiat jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT z tytułu wykonywania czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług) od dnia 1 stycznia 2010 r. i składa deklaracje VAT-7.

2.Na pytanie tut. organu „O jaką toczącą się regulację stanu prawnego nieruchomości chodzi. Czy Wnioskodawca zmierzał wyłącznie do prawnego uregulowania stanu faktycznego, tj. do umownego umożliwienia korzystania z działki nr 301/2 przez Spółkę A., czy też o stosunki własnościowe działki?” Wnioskodawca odpowiedział, że zmierzał do regulacji stanu prawnego działki nr 301/2, tj. nabycia prawa w drodze zasiedzenia.

3.Wnioskodawca wyraził zgodę na czasowe zajęcie działki nr 301/2 jako posiadacz samoistny tej nieruchomości.

4.Okres na jaki nieruchomość została udostępniona nie był wskazany ani określony. Celem jej udostępnienia było przeprowadzenie dwóch kabli elektrycznych średniego napięcia zasilających stacje rozdzielczą przy projektowanym obiekcie jakim było L.

5.Sposób korzystania z działki przez Spółkę A. nie był sprecyzowany. Korzystanie z działki nie było ustalone na piśmie, ani też nie była za to korzystanie pobierana opłata.

6.Spółka A. w 2009 r. wystąpiła ponownie o wydanie zgody na zajęcie działki oznaczonej numerem 301/2 z uwagi na inny cel na jaki miała zostać wykorzystana. W 2009 r. Spółka A. wnioskowała o zgodę na zajęcie ww. działki celem realizacji zamierzenia inwestycyjnego - budownictwo inwestycyjne.

7.Spółka A. otrzymała pozwolenie na budowę parkingu wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną na działce oznaczonej numerem 301/2 na podstawie decyzji Starosty z dnia 19 stycznia 2007 r. Decyzja ta stała się ostateczna w dniu 12 lutego 2007 r. Zatem za datę rozpoczęcia bezumownego korzystania przez Spółkę A. z działki Skarbu Państwa przyjęto datę 1 marca 2007 r.

Działka nr 301/2 w 2010 r. została podzielona na działki nr 301/5, 301/6, 301/7, 301/8 i 301/9 na skutek opracowania geodezyjnego KERG …. Podział ten został ujawniony w rejestrze ewidencji gruntów w lutym 2011 r. Zatem od 1 marca 2007 r. do lutego 2011 r. Spółka korzystała bezumownie z działki Skarbu Państwa oznaczonej numerem 301/2, natomiast po tej dacie z działek nr 301/5, 301/6, 301/7, 301/8, 301/9. Faktura nr … r. z dnia 6 lutego 2014 r. dotyczy wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działek nr 301/5, 301/6, 301/7, 301/8, 301/9 (przed podziałem działka nr 301/2).

8.Skarb Państwa nie podjął działań mających na celu odzyskanie przedmiotowych działek ponieważ stanowią one zagospodarowany pas gruntu biegnący w poprzek parkingu oraz zajmują kawałek terenu zielonego obok marketu. Działki te w rzeczywistości nie mogą być wykorzystane na inny cel.

9.Wnioskodawca obciążył Spółkę A. opłatą za bezumowne korzystanie z nieruchomości Skarbu Państwa za okres od 1 marca 2007 r. do dnia sporządzenia operatu szacunkowego określającego wysokość jednorazowego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie, tj. do 18 listopada 2013 r.

10.Na wszystkich działkach oznaczonych numerami: 301/5, 301/6, 301/7, 301/8, 301/9 wykorzystywanych bezumownie przez Spółkę A. znajdują się naniesienia. Przedmiotowe działki są działkami wąskimi przylegającymi do siebie, tworzącymi długi pas gruntu. Wszystkie działki położone w otoczeniu Centrum Handlowego A., zostały zagospodarowane pod parking centrum, stanowią część wewnętrznych dróg dojazdowych i dojść z elementami zieleni niskiej. Nawierzchnia jest utwardzona częściowo asfaltem lub kostką brukową.

Wnioskodawca nie wyraził zgody na ich wybudowanie, ale też nie zgłosił sprzeciwu do planowanej tej inwestycji, był bowiem na etapie regulowania stanu prawnego tej nieruchomości.

11.Wnioskodawca tolerował zaistniały stan, tj. bezumowne korzystanie z ww. działek do czasu uregulowania ich stanu prawnego, tj. założenie księgi wieczystej. Po tym czasie Starosta chciał sformalizować sposób korzystania z tych działek poprzez ich zbycie. Po uzyskaniu zgody Wojewody na zbycie działek nr: 301/5, 301/6, 301/7, 301/8, 301/9 ogłoszone zostały dwa przetargi, które zakończyły się wynikiem negatywnym pomimo udziału w przetargu przedstawicieli Spółki A.

Na wszystkie pytania Powiat odpowiedział wyczerpująco i zgodnie ze stanem wiedzy.

W uzupełnieniu wniosku z 23 września 2014 r. Wnioskodawca podał, że w dniu 2 kwietnia 2001 r. Starostwo Powiatowe złożyło zgłoszenie rejestracyjne w sprawie podatku od towarów i usług VAT-R. Od 2 kwietnia 2001 r. do 31 grudnia 2009 r. zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT składającym deklaracje VAT było Starostwo Powiatowe. Natomiast od dnia 1 stycznia 2010 r. do chwili obecnej Powiat jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT z tytułu wykonywania czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług) składa deklaracje VAT-7.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości Skarbu Państwa będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, Powiat jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT z tytułu wykonywania czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług) od dnia 1 stycznia 2010 r. i składa deklaracje VAT-7.

Na podstawie art. 8 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn.zm.) wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości będzie opodatkowane podatkiem VAT w stawce podstawowej 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 5 ust. 2 ww. ustawy wynika, że czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług niezależnie od tego czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

Towarami, stosownie do art. 2 pkt 6 ww. ustawy, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Świadczenie usług na gruncie podatku od towarów i usług ma szersze znaczenie niż świadczenie usług w rozumieniu potocznym. Stosownie do treści powołanych przepisów, każde świadczenie na rzecz osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, uznawane jest na gruncie ustawy za usługę. Zatem pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie.

Także art. 24 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, s. 1 ze zm.) wskazuje, że „świadczenie usług” oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów.

Pojęcie świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Jak wskazuje art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121), świadczenie może polegać na działaniu albo zaniechaniu. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innego podmiotu), jak i zaniechanie (nie czynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się też jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Zgodnie z artykułem 25 ww. Dyrektywy 2006/112/WE Rady, świadczenie usług może obejmować między innymi jedną z następujących czynności:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych, bez względu na to, czy są one przedmiotem dokumentu ustanawiającego tytuł prawny, czy nie;
2. zobowiązanie do zaniechania działania lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług na podstawie nakazu wydanego przez organ władzy publicznej lub w jego imieniu lub z mocy prawa.
   
   

W tym miejscu warto podkreślić, że nie każde zaniechanie działania lub tolerowanie czynności uważane jest za świadczenie usług. Dla stwierdzenia, czy dana czynność albo brak podejmowania czynności stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, należy ocenić przedmiotową transakcję w kontekście całego systemu podatku VAT, a w szczególności jego głównych założeń i celów, które zostały wyrażone w artykule 1 Dyrektywy VAT. W myśl tego artykułu, podatek od wartości dodanej jest z założenia podatkiem nałożonym na konsumpcję towarów i usług. Chociaż płatnikiem podatku są wszystkie osoby zaangażowane w kolejne stadia transakcji gospodarczych, faktyczny i ostateczny ciężar podatku spoczywa jedynie na ostatecznym konsumencie. W świetle powyższych założeń opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Co się zaś tyczy odpłatności za ww. świadczenie to ustawa o VAT nie definiuje co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Można w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie trybunał zauważył, iż czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

W przedmiotowej sprawie zagadnieniem wymagającym interpretacji jest ustalenie czy naliczona przez Wnioskodawcę opłata za bezumowne korzystanie przez Spółkę z nieruchomości Skarbu Państwa w okresie od 1 marca 2007 r. do 18 listopada 2013 r., będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie przepisu art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT.

Przystępując do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy na wstępie należy wskazać, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem również w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 Kc) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kc).

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

TSUE w sprawie o sygnaturze C-277/05 Societe Thermale D`Eugenie - Les - Bains stwierdził, że: „Artykuły 2 ust. 1 i 6 ust. 1 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu”.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że 2 kwietnia 2001 r. Starostwo Powiatowe złożyło zgłoszenie rejestracyjne w sprawie podatku od towarów i usług VAT-R. Od 2 kwietnia 2001 r. do 31 grudnia 2009 r. zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT składającym deklaracje VAT było Starostwo Powiatowe. Natomiast od dnia 1 stycznia 2010 r. do chwili obecnej Powiat jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT z tytułu wykonywania czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych i składa deklaracje VAT-7.

W 2006 roku Spółka wystąpiła do Wnioskodawcy o wyrażenie zgody na czasowe zajęcie działki nr 301/2. W odpowiedzi Spółka została poinformowana pismem z 1 grudnia 2006 r., że nieruchomość nie posiada uregulowanego stanu prawnego, niemniej jednak aby nie blokować planowanych inwestycji, została wyrażona zgoda na czasowe zajęcie tej nieruchomości pod warunkiem zachowania jej dotychczasowego charakteru. Wnioskodawca wyraził ww. zgodę jako posiadacz samoistny tej nieruchomości. Wnioskodawca zmierzał do regulacji stanu prawnego działki nr 301/2, tj. nabycia prawa w drodze zasiedzenia. Spółka otrzymała pozwolenie na budowę parkingu wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną na działce oznaczonej numerem 301/2 na podstawie decyzji Starosty z dnia 19 stycznia 2007 r. Decyzja ta stała się ostateczna w dniu 12 lutego 2007 r. Zatem za datę rozpoczęcia bezumownego korzystania przez Spółkę z ww. działki przyjęto datę 1 marca 2007 r. Okres na jaki nieruchomość została udostępniona nie był wskazany ani określony. Sposób korzystania z działki przez Spółkę nie był sprecyzowany. Korzystanie z działki nie było ustalone na piśmie, ani też nie była za to korzystanie pobierana opłata.

Spółka pismem z 15 lipca 2009 r. ponowne wystąpiła o wydanie zgody na zajęcie przedmiotowej nieruchomości z uwagi na inny cel na jaki miała zostać wykorzystana, w wyniku czego została poinformowana pismem z dnia 18 sierpnia 2009 r., że trwa proces regulacyjny stanu prawnego tej nieruchomości. Wnioskodawca zajął jednocześnie stanowisko, że nie wnosi zastrzeżeń do przeprowadzenia zamierzenia inwestycyjnego.

Po uregulowaniu stanu prawnego przedmiotowej nieruchomości w drodze zasiedzenia w połowie 2011 r. zlecono opracowanie operatu szacunkowego ustalającego wartość rynkową prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa celem jej sprzedaży. Działka nr 301/2 w 2010 r. została podzielona na działki nr 301/5, 301/6, 301/7, 301/8 i 301/9 na skutek opracowania geodezyjnego. Podział ten na ww. działki został ujawniony w rejestrze ewidencji gruntów w lutym 2011 r. Zatem od 1 marca 2007 r. do lutego 2011 r. Spółka korzystała bezumownie z działki Skarbu Państwa oznaczonej numerem 301/2, natomiast po tej dacie z ww. działek.

Faktura z dnia 6 lutego 2014 r. dotyczy wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działek nr 301/5, 301/6, 301/7, 301/8, 301/9 (przed podziałem działka nr 301/2) za okres od 1 marca 2007 r. do 18 listopada 2013 r.

Wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy kwestia opodatkowane podatkiem od towarów i usług wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości Skarbu Państwa.

Kwestie bezumownego korzystania z cudzej rzeczy regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 222 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Stosownie do art. 224 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

Jak wynika natomiast z art. 225 Kodeksu cywilnego, obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Z ww. regulacji wynika, iż w sytuacji wytoczenia powództwa – przeciwko samoistnemu posiadaczowi w złej wierze – jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy oraz jest odpowiedzialny za jej stan. Ponadto, spoczywa na nim obowiązek zwrotu pobranych od powyższej chwili pożytków, których nie zużył, jak również winny jest uiścić wartość tych, które zużył.

O tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydować będą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

W sytuacji, gdy korzystający z nieruchomości, bez żadnej umowy i bez zgody właściciela zajął jego nieruchomość, a właściciel tej nieruchomości dążąc do jej odzyskania podejmie w tym kierunku kroki prawne np. wytoczy przeciwko niemu powództwo o wydanie rzeczy, zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne. W takiej sytuacji świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług oraz wysokość odszkodowania – nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy korzystający z nieruchomości użytkuje ją za zgodą właściciela (nawet dorozumianą) płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) – z różnych względów – toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i na podstawie art. 5 ust. 1 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku, tj. w kwestii opodatkowania podatkiem VAT opłaty za bezumowne korzystanie z mienia Skarbu Państwa przez Spółkę w okresie od 1 marca 2007 r. do 18 listopada 2013 r., stwierdzić należy, że w sprawie mamy do czynienia z sytuacją, gdzie wprawdzie pomiędzy stronami we wskazanym okresie nie zostały zawarte umowy dotyczące korzystania przez Spółkę z tego mienia, jednak w ocenie tut. organu, wystąpiła dorozumiana zgoda na taki stan rzeczy.

Wnioskodawca bowiem tolerował taką sytuację od 2006 r., tj. od czasu wyrażonej zgody przez Wnioskodawcę na czasowe zajęcie tej nieruchomości pod warunkiem zachowania jej dotychczasowego charakteru. Wnioskodawca pozwolił także w 2007 r. na podstawie decyzji Starosty na budowę przez Spółkę parkingu wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną na zajmowanej przez Spółkę bezumownie działce, a także ponownie wyraził zgodę na korzystanie z działki przez Spółkę w 2009 r.

Wprawdzie Wnioskodawca wskazał, że na wszystkich działkach oznaczonych numerami: 301/5, 301/6, 301/8, 301/9 wykorzystywanych bezumownie przez Spółkę znajdują się naniesienia, na wybudowanie których nie wyraził zgody, jednak Wnioskodawca podał też, że nie zgłaszał sprzeciwu w stosunku do realizowanej przez Spółkę inwestycji budowlanej.

Także w stosunku do zajmowanej nieruchomości nie był wskazany ani określony okres na jaki nieruchomość została udostępniona ani nie był sprecyzowany sposób korzystania z działki (nr 301/2) przez Spółkę (korzystanie z działki nie było ustalone na piśmie, ani też nie była za to korzystanie pobierana opłata).

Wnioskodawca tolerował zaistniały stan, do czasu uregulowania stanu prawnego nieruchomości, natomiast po tym czasie chciał sformalizować sposób korzystania z tych działek poprzez ich zbycie, jednak dwa ogłoszone przetargi zakończyły się wynikiem negatywnym mimo udziału w przetargu przedstawicieli Spółki A.

Mając zatem na uwadze całokształt przedstawionego zdarzenia przyszłego, powołane regulacje z zakresu podatku od towarów i usług oraz przytoczone przepisy odrębne, należy stwierdzić, że pozwalając Spółce na korzystanie z nieruchomości gruntowych (tolerując taką sytuację), Wnioskodawca świadczył usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Otrzymane zatem przez Wnioskodawcę świadczenie pieniężne od Spółki jest w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę, dającą wypłacającej je Spółce wyraźne i bezpośrednie korzyści w postaci możliwości korzystania z mienia Skarbu Państwa.

Podstawowa stawka podatku od towarów i usług, stosownie do treści art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Reasumując, należy stwierdzić, że umożliwienie Spółce korzystanie z mienia Skarbu Państwa za okres od 1 marca 2007 r. do 18 listopada 2013 r., stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług z mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ustawy o VAT w wysokości 23% VAT.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.