Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4160-1/12-2/MK
z 26 stycznia 2012 r.
Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
IPPB2/4160-1/12-2/MK
Data
2012.01.26
Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie
Temat
Podatek dochodowy od osób fizycznych --> Koszty uzyskania przychodów
Podatek dochodowy od osób fizycznych --> Źródła przychodów --> Przychody z działalności wykonywanej osobiście
Słowa kluczowe
diety
dojazdy
ławnik
obowiązek społeczny
podróż służbowa (delegacja)
zwolnienia przedmiotowe
zwrot kosztów
Istota interpretacji
Zwolnienia z opodatkowania diet i zwrotu kosztów podróży ławnikom z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich.
Wniosek ORD-IN 642 kB
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA W związku ze skargą z dnia 31.12.2011 r. (data wpływu 03.01.2011 r.) skierowaną do WSA w Warszawie na indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 23.09.2011 r. Nr IPPB2/415-99/10/11-7/S/MK w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania diet i zwrotu kosztów podróży ławnikom z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich doręczoną w dniu 13.10.2011 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów w trybie art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) oraz na podstawie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) w związku z § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.), uwzględnia skargę w całości, w związku z czym zmienia zaskarżoną indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 23.09.2011 r. Nr IPPB2/415-99/10/11-7/S/MK, uznając stanowisko Wnioskodawczyni w przedmiocie zastosowania w przedmiotowej sprawie przepisu art. 21 ust. 13 pkt 4 w związku z art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - za prawidłowe.
W dniu 10.02.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania diet i zwrotu kosztów podróży ławnikom z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich. W przedmiotowym wniosku zostało przedstawiony następujący stan faktyczny: Wnioskodawczyni pełni funkcję ławnika w Sądzie Okręgowym. W 2009 r. za czynności pełnione w sądzie otrzymywała, rekompensaty wypłacane wszystkim ławnikom zgodnie z art. 172 § 3 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, w wysokości określonej przepisami art. 172 § 4 tejże ustawy, które są przychodami określonymi w art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W styczniu 2010 r. Wnioskodawczyni otrzymała informację o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy - PIT - 11 wystawioną prawidłowo. Z uwagi na to, że miejsce zamieszkania Wnioskodawczyni znajduje się w miejscowości innej niż siedziba Sądu, poza rekompensatą Wnioskodawczyni otrzymywała także diety oraz zwrot kosztów podróży na mocy art. 173 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych. W styczniu 2010 r. z Sądu Okręgowego Wnioskodawczyni otrzymała w jej ocenie nieprawidłowo wystawiony PIT- R (informację o wypłaconych podatnikowi kwotach z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich). Kwoty wypłaconych w 2009 r. diet i kosztów podróży umieszczono w części D - kolumnie d) informacji PIT - R co wskazuje, że należności te są wolne od podatku dochodowego w granicach określonych przepisami art. 21 ust. 1 pkt 17, a więc do kwoty 2280 zł. W związku z powyższym zadano następujące pytania:
Zdaniem Wnioskodawcy: Dokonanie prawidłowej oceny prawno - podatkowej należności, które otrzymują ławnicy wymaga przedstawienia jakiego rodzaju są to świadczenia. Ławnicy - osoby pełniące funkcje społeczne i obywatelskie - otrzymują:
Wnioskodawczyni zauważa, że postawione pytania dotyczą wyłącznie kwestii zakresu zwolnienia diet i zwrotów kosztów podróży należnych ławnikom zamiejscowym, w tym celu przedstawia własne stanowisko dotyczące tego zagadnienia. Przepis art. 173 ustawy - Prawo o usp stanowi o tym, że ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu otrzymują dietę oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów, co w sposób jednoznaczny wskazuje na związek z przepisami art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) u.p.d.o.f., który stanowi, że wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży osób niebędących pracownikiem - do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13. (ust. 13 - Przepis ust. 1 pkt 16 lit. b) stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione: (...) 4. przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5, w związku z wykonywaniem tych funkcji. Jeżeli ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu otrzymują dietę oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów, to wypada przeanalizować stosowne przepisy. Sędziemu delegowanemu przysługują należności określone przepisami art. 77 § 6 punkty od 1 do 6 ustawy - Prawo o usp. Sędziemu delegowanemu w okresie delegowania, jako pracownikowi w podróży służbowej, przysługują m.in.:
Pozostaje wskazać przepisy określające wysokość oraz warunki ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce stery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. Powyższe reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236 z 2002 r. poz. 1990 zm.; Dz. U. z 2004 r., Nr 271, poz. 2686; Dz. U. z 2005 r. Nr 186, poz. 1554; Dz. U. z 2006 r., Nr 227, poz. 1661). Sędziemu delegowanemu, podobnie jak ławnikowi zamiejscowemu na podstawie powołanego rozporządzenia:
Przepis art. 173 ustawy - Prawo o usp stanowi, że ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu otrzymują dietę oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów. Stosownie do tego przepisu ławnicy zamiejscowi w chwili obecnej otrzymują:
Powyższe wskazuje w sposób oczywisty, zdaniem Wnioskodawczyni, przepisy art. 173 ustawy - Prawo o usp pozostają w związku z przepisami art. 21 ust. 1 pkt 16, lit. b), a nie, jak uważa Sąd Okręgowy, z przepisami art. 21 ust. 1, pkt 17 u.p.d.o.f.. Zatem to przepisy art. 21 ust. 1 pkt 16, lit. b) u.o.p.do.f. określają zakres zwolnienia od podatku dochodowego wypłacanych ławnikom należności przewidzianych przepisami art. 173 ustawy - Prawo o usp. Z uwagi na powyższe, kwoty wypłacone w roku podatkowym z tytułu diet oraz kosztów przejazdu, ławnikom zamieszkałym w miejscowości innej niż siedziba sądu, winny być umieszczone w kolumnie c” - części D” formularza PIT - R, a nie w kolumnie „d” - części „D”, jak w PIT - R za 2009 r. doręczonym Wnioskodawczyni przez Sąd Okręgowy. W ocenie Wnioskodawczyni, stanowisku Sądu Okręgowego, można postawić zarzut naruszenia prawa materialnego art. 173 ustawy - Prawo o usp poprzez przyjęcie, że ławnik zamieszkujący poza siedzibą sądu, otrzymuje dietę i zwrot kosztów podróży w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o p.d.o.f., a wobec tego jest ono zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych w granicach określonych tym przepisem. W dniu 17.05.2010 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wydał interpretację indywidualną Nr IPPB2/415-99/10-4/MK, stwierdzając, iż wypłacone na podstawie art. 173 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych diety i kwoty stanowiące zwrot kosztów przejazdu i noclegu ławników zamieszkałych poza siedzibą sądu są zwolnione od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 17, natomiast przepis art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) w przedstawionym stanie faktycznym nie znajduje zastosowania. Uzyskane przez Wnioskodawczynię kwoty diety i kwoty stanowiące zwrot kosztów z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich zostały prawidłowo wykazane w informacji PIT-R w części D kolumna d) formularza PIT – R (interpretację skutecznie doręczono w dniu 25.05.2010 r.). Wnioskodawczyni nie zgodziła się ze stanowiskiem tutejszego organu i w dniu 31.05.2010 r. (data wpływu 04.06.2010 r.) wniosła wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. W wyniku ponownej analizy sprawy, przy uwzględnieniu zarzutów przytoczonych w wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdził brak podstaw do zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, co przedstawił w odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia z dnia 12.07.2010 r. Nr IPPB2/415-99/10-6/MK (skutecznie doręczonym w dniu 20.07.2010 r.). Na powyższą interpretację przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie z dnia 17.05.2010 r. Nr IPPB2/415-99/10-4/MK wniesiono w dniu 17.08.2010 r. skargę o jej uchylenie w całości z powodu jej niezgodności z prawem. Pismem z dnia 08.09.2010 r. Nr IPPB2/4160-51/10-2/MK Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie udzielił odpowiedzi na ww. skargę w której stwierdził, iż przedmiotowa interpretacja nie może zostać zmieniona, gdyż została wydana w oparciu o przedstawiony opis stanu faktycznego i obowiązujący stan prawny Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19.04.2011 r. sygn. akt III SA/Wa 2390/10 została uchylona przedmiotowa interpretacja. Dnia 19.08.2011 r. do tut. organu wpłynęło pismo Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16.08.2011 r. sygn. akt III SA/Wa 2390/10 w sprawie doręczenia prawomocnego orzeczenia. W wyroku tym Sąd, stwierdził, że skarga wniesiona w niniejszej sprawie zasługiwała na uwzględnienie. Sąd podniósł, że w przedmiotowej sprawie spór dotyczy kwestii czy otrzymywana przez Skarżącą dieta wypłacana na podstawie art. 173 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) korzysta ze zwolnienia na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 16 czy art. 21 ust. 1 pkt 17 u.p.d.o.f. Organ podatkowy prezentował pogląd, że uzyskany przez Skarżącą w 2009 r. przychód, należało zakwalifikować do przychodu uzyskiwanego z działalności wykonywanej osobiście oraz korzystającego ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 17 u.p.d.o.f. WSA w Warszawie uchylając interpretację indywidualną z dnia 17 maja 2010 r. Nr IPPB2/415-99/10-4/MK stwierdził, iż ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza „dwa” rodzaje diet, jedne wynikające z treści art. 21 ust. 1 pkt 16, drugie z art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zakres przedmiotowy tych norm jest zupełnie różny. W ocenie Sądu, przepis art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy bowiem diet wypłacanych w związku z podróżą służbową pracownika (lit. a) oraz diet wypłacanych osobom niebędącym pracownikami w związku z podróżą (lit.b), W przypadku osób niebędych pracownikami ustawodawca zastrzegł dodatkowe warunki określone w ust. 13 przepisu art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzależnił bowiem możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku o ile świadczenia te nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione m.in. przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ze zwolnienia korzystają diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł. Ustawodawca uznał, że przychody, o których w tym przepisie mowa, powinny korzystać z uprzywilejowania - do pewnej wysokości. Względy, dla których ten „przywilej” wprowadzono, wydają się oczywiste; jest to z jednej strony zachęta do podejmowania obowiązków społecznych a z drugiej podkreślenie ich znaczenia w życiu społecznym. Zdaniem Sądu, o tym jakiego rodzaju dietę otrzymuje Skarżąca decyduje podstawa prawna jej wypłaty, czyli przepis art. 173 w związku z art. 77 § 6 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, z późn. zm.) oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990, z późn. zm.). W myśl powołanych wyżej przepisów prawa ławnik sądowy nie będący pracownikiem sądu, a wykonujący czynności w ramach wykonywania obowiązków społeczno - obywatelskich korzysta z następujących świadczeń:
Zatem mimo istniejących rozbieżności dotyczących pojęcia „diety” Sąd stwierdził, iż dieta przysługująca ławnikowi na podstawie art. 173 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych stanowi należność pieniężną przysługującą na pokrycie kosztów utrzymania w podróży. W konsekwencji wszystkie elementy pojęcia diety uregulowanej w art. 173 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. są tożsame co do istoty z elementami pojęcia diety określonej w zwolnieniu podatkowym unormowanym w art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast na zasadzie art. 21 ust. 13 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnienie to ma również zastosowanie do osób pełniących funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5, czyli w tym konkretnym przypadku do ławników. Sąd podzielił zatem stanowisko Skarżącej zarówno co do naruszenia art. 173 Prawa o ustroju sądów powszechnych poprzez przyjęcie, że ławnik zamieszkujący poza siedzibą sądu otrzymuje dietę i zwrot kosztów podróży, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jak i to, że kwoty wypłacane w roku podatkowym z tytułu diet oraz kosztów przejazdu winny być umieszczane w kolumnie „c - części D” formularza PIT - R. W dniu 23.09.2011 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wydał interpretację indywidualną prawa podatkowego Nr IPPB2/415-99/10/11-7/S/MK, której skuteczne doręczenie nastąpiło 13.10.2011 r. stwierdzając, iż w świetle obowiązującego stanu prawnego - biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19.04.2011 r., sygn. akt III SA/Wa 2390/10, stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe. W interpretacji organ uznał, iż w przedstawionym stanie faktycznym zastosowanie będzie miała regulacja zawarta w pkt 2 w art. 21 ust. 13 ustawy, zgodnie z którą przepis art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw. Podkreślając, iż ławnicy uczestnicząc w rozpatrywaniu spraw przed sądami w pierwszej instancji nie pełnią funkcji obywatelskiej, lecz społeczną. W informacji PIT-R objaśnień w pkt 2 części D wynika, że w kolumnie „c" - płatnik wykazuje kwoty diet i innych należności, wypłacane osobom pełniącym obowiązki społeczne i obywatelskie, wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy. Z powyższego objaśnienia wynika, iż informację tę mają obowiązek wypełniać płatnicy dokonujący wypłat należności wolnych od podatku na podstawie m.in. pkt 16 lit. b) ustawy, osobom z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich (m.in. art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Wnioskodawczyni nie zgodziła się z rozstrzygnięciem Organu zawartym w wydanej interpretacji, w związku z czym dnia 24.10.2011 r. (data wpływu 16.10.2011 r.) złożyła wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Pismem z dnia 29.11.2011 r. Nr IPPB2/415-99/10/11-9/S/MK, skutecznie doręczonym 07.12.2011 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdził brak podstaw do zmiany interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego. W dniu 03.01.2012. r. do tut. Organu wpłynęła skarga na ww. interpretację (data nadania w polskiej placówce pocztowej 31.12.2011 r.). W złożonej skardze Skarżąca zarzuca stanowisku organu wyrażonemu w zaskarżonej interpretacji naruszenie przepisów prawa poprzez:
W związku z wyżej sformułowanym zarzutem Strona skarżąca wnosi o: Uchylenie interpretacji indywidualnej jako naruszającej prawo. W złożonej skardze Skarżąca podnosi, iż:
W ocenie Skarżącej, kwestią bezsporną jest kwalifikacja charakteru funkcji ławnika - jest to pełnienie obowiązków społecznych i obywatelskich. Skarżąca wskazuje, że świadomie użyła funktora koniunkcji. Skarżąca podnosi, że obowiązujące ustawodawstwo nie definiuje pojęcia obowiązków obywatelskich i społecznych. Zatem w tym zakresie należy odnieść się do funkcjonującego orzecznictwa podatkowego, sądowego, a także doktryny prawa. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ani inne przepisy) nie definiują pojęcia obowiązków społecznych lub obywatelskich”. Jak wyjaśnił NSA w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 października 1997 r. sygn. akt. III SA 253/96, pojęcie to należy rozumieć bardzo szeroko. Nie ma bowiem legalnej definicji tego wyrażenia ani w przepisach podatkowych ani też w innych przepisach prawa. W świetle Słownika języka polskiego (Warszawa 1993, t. II, s. 435 i t. III, s. 296) wyraz „społeczny” oznacza między innymi „zorganizowany, przeznaczony dla społeczeństwa, do obsługiwania społeczeństwa, do zaspokojenia jego potrzeb, będący przedstawicielem społeczeństwa, pracujący dla społeczeństwa, dla dobra ogółu”. Jeżeli chodzi o wyraz „obywatelski” to, oznacza on „obowiązek obywatelski, Prawa obywatelskie, Komitet, Sąd obywatelski, Straż obywatelska zorganizowana z osób prywatnych, ochotników, niefachowców, do doraźnej pomocy władzom, jako instytucje tymczasowe”. W doktrynie prawa przyjmuje się, iż: „za pełnienie obowiązków obywatelskich i społecznych należy więc uznać działalność posłów i senatorów, radnych i innych przedstawicieli samorządu terytorialnego, składów komisji wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, składów inspekcji Państwowej Komisji Wyborczej i inspekcji wojewódzkich komisarzy wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Trybunału Stanu, ławników sadów powszechnych”. (patrz: Podatkowe Komentarze Becka - Podatek dochodowy od osób fizycznych, Rok 2006, pod redakcją J. Marciniuka; Interpretacja indywidualna IBPBII/1/415-527/10/ASz Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 sierpnia 2010 r.). Na temat znaczenia terminu obowiązki społeczne i obywatelskie bardzo wyczerpująco wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 listopada 1997 r., sygn. akt U 6/97. TK stwierdził, że: obowiązki” w rozumieniu art. 13 pkt 5 ustawy podatkowej muszą mieć charakter obowiązków wykonywanych na podstawie ustawy w tym sensie, że funkcja, z pełnieniem której obowiązki te się wiążą jest funkcją unormowaną ustawowo. Dookreślenie, iż chodzi o obowiązki o charakterze „obywatelskim” bądź „społecznym”, wprowadza kryterium dodatkowe, sytuujące daną funkcję w płaszczyźnie relacji państwo - obywatel państwa albo społeczność - członek tej społeczności. O pełnieniu obowiązku obywatelskiego możemy mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych (a nie np. osoba odpłatnie świadcząca usługi eksperckie czy jako pracownik wykonujący swe obowiązki zawodowe). Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy zaś do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności instytucji samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie (tego rodzaju funkcje należy odróżnić od usług świadczonych w celach zarobkowych). Tak rozumiane obowiązki społeczne lub obywatelskie można pełnić nie tylko na podstawie wyboru lecz także w wyniku powołania przez właściwy organ, wyznaczenia przez upoważnioną organizację społeczną lub na skutek podobnych prawem określonych zdarzeń. (por. wyrok TK z dnia 25 listopada 1997 r., sygn. akt U. 6/97.) Zdaniem Skarżącej powyższe oznacza, iż z obowiązkami społecznymi i obywatelskimi mamy do czynienia w przypadku czynności i zadań związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych jakimi niewątpliwie są obowiązki wynikające z funkcji np. radnego, posła, senatora, czy ławnika. Będą to przede wszystkim obowiązki związane z uczestniczeniem obywateli w sprawowaniu władzy publicznej (zarówno wykonawczej, sądowniczej, jak i ustawodawczej). Zatem niewątpliwie pełnienie funkcji ławnika sądowego należy utożsamiać z obowiązkami społecznymi i obywatelskimi. Ławnicy uczestniczą w działaniu instytucji publicznej - z woli ustrojodawcy biorą udział w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Zgodnie z art. 182 Konstytucji RP ławnicy to obywatele biorący udział w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości należący do podmiotów uczestniczących w funkcjonowaniu władzy sądowniczej. Nadto należy zauważyć, że zgodnie z art. 115 § 13 k.k. ławnik, podobnie jak sędzia, prokurator, poseł, czy radny, ma status funkcjonariusza publicznego. Powołane orzecznictwo podatkowe, sądowe, poglądy doktryny prawa oraz status ławnika nie pozostawiają wątpliwości, że pełni on obowiązki społeczne i obywatelskie, a nie tylko społeczne jak napisano w uzasadnieniu do interpretacji IPPB2/415-99/10/11/-7/S/MK z dnia 23 września 2011 r. Skarżąca wskazuje, , iż PIT - R jest informacją o wypłaconych podatnikowi kwotach z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich, a zatem gdyby w przedmiotowej sprawie zastosowanie miała, jak zdaniem Skarżącej, błędnie napisano w uzasadnieniu do interpretacji, regulacja zawarta w pkt 2 w art. 21 ust. 13 ustawy o p.d.o.f., zgodnie z którą przepis art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw, to nie byłoby podstaw do wykazywania w PIT - R kwot wypłaconych ławnikom z tytułu diet i zwrotu kosztów podróży. Zgodnie z prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2011 r., sygn. akt III SAlWa 2390/10 zbieżnym ze stanowiskiem Skarżącej wyrażonym we wniosku Skarżaca wskazuje, iż:
Zatem, świadczeń tych nie należy traktować jako poniesionych w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw, jak to napisano w interpretacji, a uznać za poniesione przez osoby pełniące funkcje przede wszystkim obywatelskie bowiem ławnik ma status funkcjonariusza publicznego i niewątpliwie pełni funkcje społeczne i obywatelskie. W tym stanie rzeczy wniesienie skargi stało się konieczne, a żądanie wykonania w całości prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 19 kwietnia 2011 r., sygn. akt. III SAM/a 2390/10 uzasadnione. Stosownie do art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów po rozpatrzeniu przedmiotowej skargi z dnia 31.12.2011 r. uwzględnia skargę w całości i stwierdza, że stanowisko Strony Skarżącej przedstawione we wniosku z dnia 08.02.2010 r. (data wpływu 10.02.2010 r.) oraz piśmie uzupełniającym braki formalne o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania diet i zwrotu kosztów podróży ławnikom z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich – jest prawidłowe. Wobec powyższego Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie rozpatrując ponownie przedmiotową sprawę stwierdził co następuje: Zgodnie z art. 4 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości obywatele biorą udział przez uczestnictwo ławników w rozpoznawaniu spraw przed sądami w pierwszej instancji, chyba, że ustawy stanowią inaczej. Z kolei w myśl art. 173 powołanej ustawy, ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu otrzymują diety oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów. Stosownie do przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Ustawodawca w art. 10 ust. 1 pkt 2 cytowanej ustawy identyfikuje jako osobne źródło przychodu działalność wykonywaną osobiście. Do tej kategorii przychodów stosownie do treści art. 13 pkt 5 ww. ustawy należy zakwalifikować przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) stanowi, że wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas:
- do wysokości określonej w odrębnych lub przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13. Przy czym jak stanowi art. 21 ust. 13 ww. ustawy zwolnienie to stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione:
Należy zauważyć, iż powołany przepis ustawy odnosi się zarówno do pracowników, jak i osób niebędących pracownikami. Przy czym odrębnie określa warunki korzystania ze zwolnienia od podatku w przypadku tych dwóch grup podatników. W przypadku pracowników zwolnieniem objęte są wyłącznie diety i inne należności za czas ich podróży służbowej, natomiast u osób nie będących pracownikami mowa jest o tego rodzaju świadczeniach otrzymanych w związku z szeroko rozumianą podróżą, o ile spełnione są przesłanki wymienione w ust. 13 w art. 21 ustawy. W świetle powyższego dla osoby niebędącej pracownikiem, podróż w związku z którą otrzymują diety i inne należności, nie musi wiązać się z wykonaniem zadania poza miejscowością w której znajduje się siedziba podmiotu wypłacającego te świadczenia. W przypadku tych osób „podróży” nie należy bowiem utożsamiać z „podróżą służbową - pojęciem zdefiniowanym w Kodeksie pracy i odnoszącym się do pracowników. Niezależnie jednak od powyższego, dla obu grup podatników omawiane zwolnienie jest limitowane do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w rozporządzeniach Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990) oraz poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991, z późn. zm.). Z kolei przepis art. 21 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł. Z przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni pełni obowiązki społeczne i obywatelskie, jako ławnik w Sądzie Okręgowym. Z uwagi na to, że miejsce zamieszkania Wnioskodawczyni znajduje się w miejscowości innej niż siedziba Sądu, poza rekompensatą Wnioskodawczyni otrzymywała także diety oraz zwrot kosztów podróży na mocy art. 173 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych. W związku z powyższym w otrzymanej informacji PIT - R płatnik wykazał wypłacone w 2009 r. kwoty diet i zwrotu kosztów podróży w pozycji wskazującej, że należności te są zwolnione od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. pkt 17 do kwoty 2280 zł w układzie miesięcznym. Zdaniem Wnioskodawczyni uzyskane z tego tytułu kwoty podlegają zwolnieniu na mocy art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy podatkowej. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie zastosowanie będzie miała regulacja zawarta w pkt 4 w art. 21 ust. 13 ustawy, zgodnie z którą przepis art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5, w związku z wykonywaniem tych funkcji. Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz przytoczone przepisy prawa stwierdzić należy, iż przychody otrzymywane przez ławników zaliczyć należy do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. do przychodów otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich. Przy czym należy przyjąć, iż do zwracanych na podstawie art. 173 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych ławnikom zamieszkałym poza siedzibą sądu diet oraz kosztów przejazdów, ma zastosowanie przepis art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przedmiocie zadanego pytania Nr 2 w kwestii dotyczącej sposobu wykazania umieszczenia w formularza PIT – R kwot wypłaconych w roku podatkowym z tytułu diet oraz kosztów przejazdu, ławnikom zamieszkałym w miejscowości innej niż siedziba sądu należy zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni. Na mocy delegacji ustawowej zawartej w art. 45b ust. 1 i 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 kwietnia 2008 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. Nr 74, poz. 445 ze zm.). Zgodnie z treścią § 1 pkt 3 lit. d) tego rozporządzenia został określony wzór informacji o wypłaconych podatnikowi kwotach z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich (PIT-R), będący załącznikiem Nr 12 do rozporządzenia. W informacji PIT-R objaśnień w pkt 2 części D wynika, że w kolumnie „c" - płatnik wykazuje kwoty diet i innych należności, wypłacane osobom pełniącym obowiązki społeczne i obywatelskie, wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy. Z powyższego objaśnienia wynika, iż informację tę mają obowiązek wypełniać płatnicy dokonujący wypłat należności wolnych od podatku na podstawie m.in. pkt 16 lit. b) ustawy, osobom z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich (m.in. art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Mając na uwadze powyższe, należało orzec jak w sentencji. Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym. Stronie przysługuje prawo wniesienia skargi na niniejsze rozstrzygnięcie. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w terminie trzydziestu dni od dnia jej doręczenia za pośrednictwem organu, który wydał decyzję (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro krajowej informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock. |
doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.