Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP2/443-717/14-2/SJ
z 1 października 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym reprezentowanego przez Radcę Prawnego, przedstawione we wniosku sygnowanym datą 6 czerwca 2014 r. (data wpływu 2 lipca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości udokumentowania fakturą VAT dostawy w trybie licytacji nieruchomości niebędącej w chwili licytacji własnością dłużnika – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 lipca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości udokumentowania fakturą VAT dostawy w trybie licytacji nieruchomości niebędącej w chwili licytacji własnością dłużnika.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca będący Komornikiem Sądowym dokonał w postępowaniu egzekucyjnym zajęcia nieruchomości gruntowych (…), zabudowanych budynkiem handlowo -usługowym.

W dacie wszczęcia postępowania egzekucyjnego wyżej wymienione zabudowane nieruchomości gruntowe, na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, stanowiły współwłasność dłużnika. Rzeczone nieruchomości związane były z prowadzoną uprzednio przez dłużnika działalnością gospodarczą, z tytułu prowadzenia której posiadał on status zarejestrowanego czynnego podatnika podatku od towarów i usług.

W toku prowadzonego przez Komornika postępowania egzekucyjnego, już po zajęciu przezeń powyższych nieruchomości, dłużnik na mocy aktu notarialnego z 12 lutego 2013 r. wniósł przedmiotowe nieruchomości tytułem wkładu niepieniężnego do Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W następstwie powyższej czynności prawo własności nieruchomości zostało przeniesione na podmiot, do którego wniesiono aport. Tym samym właścicielem nieruchomości w stosunku do których toczy się postępowanie egzekucyjne stała się Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Na dzień zatem sprzedaży nieruchomości w trybie egzekucji dłużnik nie będzie już właścicielem nieruchomości będących przedmiotem licytacji.

Jak wynika z uzyskanej przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 lutego 2014 r., mimo przejścia prawa własności wyżej opisanych nieruchomości na nabywcę, Wnioskodawca będzie płatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu dostawy tychże nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

W czyim imieniu i na czyją rzecz Komornik Sądowy winien wystawić fakturę VAT dokumentującą dostawę przedmiotowych nieruchomości?

Zdaniem Wnioskodawcy, faktura VAT winna zostać wystawiona w imieniu i na rzecz podmiotu, do którego wniesiono aport w postaci przedmiotowych nieruchomości.

W myśl art. 18 ustawy o VAT, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, ze zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Na podstawie art. 106c ustawy o podatku od towarów i usług organy egzekucyjne, określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego, w przypadku dostawy towarów, wystawiają w imieniu dłużnika i na jego rzecz faktury potwierdzające dokonanie dostawy tych towarów.

Stosownie do treści art. 106e ust. 1 pkt 20 ustawy o VAT w przypadku, o którym mowa w art. 106c faktura winna zawierać dodatkowo nazwę i adres organu egzekucyjnego lub imię i nazwisko komornika sądowego oraz jego adres, a w miejscu określonym dla podatnika – imię i nazwisko lub nazwę dłużnika oraz jego adres.

Biorąc pod uwagę powyższe regulacje prawne oraz treść interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 lutego 2014 r. stwierdzić należy, że fakturę VAT z tytułu dokonanej dostawy Komornik winien wystawić w imieniu i na rzecz podmiotu, do którego wniesiono aport, albowiem ten traktowany jest w zaistniałej sytuacji jak dłużnik.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dale ustawą – organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą mającą miejsce w ramach egzekucji.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), zgodnie z którym, płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Natomiast przepis art. 30 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa stanowi, że płatnik odpowiada za niepobranie podatku od podatnika, pobranie podatku w kwocie niższej niż należna, niewpłacenie w terminie pobranego podatku. Natomiast wyłączenie odpowiedzialności płatnika – zgodnie z art. 30 § 5 Ordynacji podatkowej – występuje ze względu na to, że winę za niepobranie podatku lub pobranie go w kwocie niższej niż należna ponosi podatnik.

Na podstawie art. 106c ustawy – faktury dokumentujące dostawę towarów, o której mowa w art. 18, z tytułu której na dłużniku ciąży obowiązek podatkowy, wystawiają w imieniu i na rzecz dłużnika:

1. organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
2. komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
   
   

W świetle art. 106e ust. 1 pkt 20 ustawy – faktura powinna zawierać w przypadku, o którym mowa w art. 106c – nazwę i adres organu egzekucyjnego lub imię i nazwisko komornika sądowego oraz jego adres, a w miejscu określonym dla podatnika – imię i nazwisko lub nazwę dłużnika oraz jego adres.

Według art. 106g ust. 2 ustawy – w przypadku, o którym mowa w art. 106c, faktura jest wystawiana w trzech egzemplarzach, z których jeden jest wydawany nabywcy, drugi – podmiot ją wystawiający pozostawia w swojej dokumentacji, a trzeci – przekazuje dłużnikowi.

Z powyższych przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku jest zobowiązany dłużnik, tzn. w przypadku gdy dłużnik – właściciel towarów – występuje jako podatnik podatku od towarów i usług, wówczas komornik jest płatnikiem VAT z tytułu dostawy tego towaru. W przypadku natomiast, gdy dana czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług lub jest od niego zwolniona, komornik sądowy nie jest obowiązany do odprowadzenia podatku. A zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o VAT i do uwzględniania, w trakcie sprzedaży egzekucyjnej towarów, okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Biorąc więc pod uwagę powyższe przepisy, a przede wszystkim zaś wynikający z nich status komornika sądowego jako płatnika podatku od towarów i usług obowiązanego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku, i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu od dostawy dokonywanej w trybie egzekucji towarów będących własnością dłużnika – stwierdzić należy, że komornik tylko wówczas jest płatnikiem podatku od towarów i usług, gdy do rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży byłby zobowiązany dłużnik.

Ponadto opodatkowanie podatkiem od towarów i usług będzie miało miejsce wówczas, jeżeli po stronie dłużnika spełnione zostaną przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu w oparciu o przepisy art. 5 ustawy i podmiotowym, tj. gdy czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest dokonywana przez osobę (lub jednostkę organizacyjną) będącą podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającą w takim charakterze.

Stosownie do dyspozycji art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary – na mocy art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Interpretując zawarty w tym artykule zwrot „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy podkreślić, że jest to czynność, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”. Istotny jest przede wszystkim aspekt ekonomiczny, a nie prawny transakcji, w ramach której podatnik przenosi na nabywcę prawo do rozporządzania towarami jak właściciel. Akcent sformułowanej definicji położony został głównie na podkreślenie przeniesienia ekonomicznego władztwa nad rzeczą w taki sposób, aby nabywca mógł nią dysponować podobnie jak właściciel.

Tylko wówczas powstanie obowiązek podatkowy z tytułu tej czynności, ponieważ w myśl art. 19a ust. 1 (obowiązującego od 1 stycznia 2014 r.) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę – art. 19a ust. 2 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca będący Komornikiem Sądowym dokonał w postępowaniu egzekucyjnym zajęcia nieruchomości gruntowych, (…) zabudowanych budynkiem handlowo-usługowym. W dacie wszczęcia postępowania egzekucyjnego wyżej wymienione zabudowane nieruchomości gruntowe, na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, stanowiły współwłasność dłużnika. Rzeczone nieruchomości związane były z prowadzoną uprzednio przez dłużnika działalnością gospodarczą, z tytułu prowadzenia której posiadał on status zarejestrowanego czynnego podatnika podatku od towarów i usług. W toku prowadzonego przez Komornika postępowania egzekucyjnego, już po zajęciu przezeń powyższych nieruchomości, dłużnik na mocy aktu notarialnego z 12 lutego 2013 r. wniósł przedmiotowe nieruchomości tytułem wkładu niepieniężnego do Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W następstwie powyższej czynności prawo własności nieruchomości zostało przeniesione na podmiot, do którego wniesiono aport. Tym samym właścicielem nieruchomości w stosunku do których toczy się postępowanie egzekucyjne stała się Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Na dzień zatem sprzedaży nieruchomości w trybie egzekucji dłużnik nie będzie już właścicielem nieruchomości będących przedmiotem licytacji.

W myśl art. 930 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.) – rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.

Jak wynika z powyższego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego, wniesienie aportem do Spółki nieruchomości zajętej w postępowaniu egzekucyjnym jest ważne z punktu widzenia zasad prawa i nie wyklucza dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Ponadto w takich sytuacjach sam nabywca nieruchomości jest traktowany jak dłużnik.

Zatem w rozpatrywanej sprawie od dnia nabycia nieruchomości będącej w postępowaniu egzekucyjnym nowym jej właścicielem jest Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która otrzymała przedmiotową nieruchomość w drodze aportu.

W kwestii zbycia zajętej nieruchomości przez dłużników wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2008 r. sygn. akt V CSK 426/07, w których stwierdził, że: „Artykuł 930 § 1 KPC stanowi, że rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. Oznacza to, że wierzyciel, na rzecz którego nieruchomość została zajęta, może zaspokoić się ze sprzedanej nieruchomości tak, jakby nieruchomość ta należała w dalszym ciągu do majątku jego dłużnika, bez względu na zmianę właściciela. W wyroku z dnia 3 lutego 1998 r. (OSP rok 1998, nr 11, poz. 96) Sąd Najwyższy uznał, że w świetle art. 930 § 1 KPC umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między zbywcą (dłużnikiem) a nabywcą jest ważna, ale całkowicie bezskuteczna w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję i pozostaje bez wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne, co oznacza, że egzekucję prowadzi się tak, jak gdyby zbycie nieruchomości nie nastąpiło. Ratio legis tego przepisu stanowi ochrona wierzyciela przed nierzetelnymi działaniami dłużnika, podjętymi w celu udaremnienia zaspokojenia się wierzyciela z nieruchomości. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 czerwca 2006 r.”.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że komornik sądowy dokonujący w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko dłużnikowi sprzedaży nieruchomości – niebędącej w chwili licytacji własnością dłużnika, lecz innego podmiotu zobowiązanego w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego do znoszenia prowadzonej z danego przedmiotu egzekucji – jest płatnikiem podatku od dostawy nieruchomości (uprzednio zbytej), dokonywanej w trybie egzekucji. Transakcji tej komornik dokonuje w imieniu nabywcy nieruchomości – tj. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, do której wniesiono aport w postaci przedmiotowej nieruchomości – i w jego imieniu zobowiązany jest wystawić fakturę VAT, zgodnie z art. 106c ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.