2014.08.25 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/443-493/14/WN
z 25 sierpnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 22 maja 2014r. (data wpływu 26 maja 2014r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT, stawki podatku VAT, podstawy opodatkowania oraz momentu powstania obowiązku podatkowego w związku z nabyciem wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 maja 2014r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT, stawki podatku VAT, podstawy opodatkowania oraz momentu powstania obowiązku podatkowego w związku z nabyciem wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny/ zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa finansowego na terenie Polski, będąc zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym. W zakres jego działalności wchodzi między innymi świadczenie usług wchodzących w zakres pozostałej usługowej działalności finansowej, gdzie indziej nie sklasyfikowanej (64.99.Z) oraz pozostałej działalności wspomagającej usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych. Spółka nabywa i zamierza nabywać z własnych środków wierzytelności innych podmiotów gospodarczych w drodze umów sprzedaży wierzytelności.

Wierzytelności nabywane są co do zasady na podstawie umowy zawieranej w oparciu o standardowy wzór. W dniu jej podpisania zbywający przelewa na Wnioskodawcę wymienione w umowie wierzytelności wraz z wszystkimi prawami dotyczącymi tych wierzytelności, zaś Wnioskodawca wierzytelności te nabywa. Umowa wchodzi w życie z dniem jej podpisania i po otrzymaniu przez Wnioskodawcę wszystkich dokumentów, związanych z nabywanymi wierzytelnościami, które zbywający zobowiązany jest przekazać, tzn. kopii faktur, not odsetkowych, potwierdzeń sald, umów i innej korespondencji.

Jednocześnie w treści umowy zbywający oświadcza, iż wierzytelności będące przedmiotem umowy rzeczywiście istnieją, nie są sporne ani obciążone prawami osób trzecich, nie są i nie będą przedmiotem potrącenia między nim a dłużnikiem, nie są obciążone wadami prawnymi ani nie została zastrzeżona ich zbywalność, jak również nie są objęte postępowaniem układowym, ugodowym ani też upadłościowym bądź likwidacyjnym. W części przypadków wierzytelności są wymagane w dacie ich nabycia, w części z nich data wymagalności dopiero nadejdzie.

Tytułem ceny Wnioskodawca płaci zbywającemu kwotę określoną w umowie w umówionym terminie, lub w tym terminie dokonuje cesji zwrotnej nabytej wierzytelności. Cesja zwrotna dokonana jest w drodze oświadczenia Wnioskodawcy (jednostronna czynność prawna) i dla swej ważności nie wymaga oświadczenia woli zbywającego. W przypadku braku zapłaty za wierzytelność w umówionym terminie, cesja zwrotna dokonuje się „automatycznie", bez dodatkowych oświadczeń woli żadnej ze stron umowy.

Poza ceną nabycia, nie występują żadne inne świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności.

Wierzytelności nabywane są za cenę niższą, niż ich wartość nominalna. Na różnicę pomiędzy ceną nominalną a ceną nabycia Wnioskodawca wystawia zbywcy fakturę VAT. Różnica ta (między ceną, a wartością nominalną) stanowi wynagrodzenie Wnioskodawcy. Jeśli zapłata za wierzytelności objęte umową nastąpi tylko w części, Wnioskodawcy przysługuje prawo do wynagrodzenia w tej części, proporcjonalnie do wypłaconej kwoty. Oznacza to, że faktycznie wynagrodzeniem jest różnica między wartością nominalną wierzytelności, a faktycznie wyegzekwowaną kwotą. Poza opisanym mechanizmem, umowy nie zawierają żadnych postanowień dotyczących zmiany wysokości wynagrodzenia, lub ceny nabycia wierzytelności, w szczególności w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności. Do wynagrodzenia doliczany jest podatek VAT.

Zawarta umowa reguluje całość stosunków pomiędzy zbywcą a Wnioskodawcą, dotyczących nabywanych wierzytelności. Nie istnieje żaden inny stosunek prawny, rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz nabywcy w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności.

Nabywane wierzytelności wchodzą w skład przedsiębiorca Wnioskodawcy jako jego aktywa. Wnioskodawca po nabyciu wierzytelności zamierza je egzekwować, działając w imieniu własnym i na własny rachunek. Jest to możliwe, ponieważ umowa sprzedaży wierzytelności przenosi na nabywcę wszelkie prawa do niej, w związku z czym staje Wnioskodawca staje się jej właścicielem (wierzycielem). Jednocześnie Wnioskodawca nie wyklucza, iż poszczególne wierzytelności będą rozliczane z dłużnikiem na zasadzie kompensaty lub rozliczenia długu w zamian za inną wierzytelność dłużnika. Nabywane wierzytelności mogą również być zbyte innym podmiotom.

Warto dodać, iż Wnioskodawca nie bada, z jakiego powodu zbywca dokonuje zbycia wierzytelności, wychodząc z założenia, iż względy te nie mają wpływu zarówno na sam fakt zbycia wierzytelności, jak i na wysokość wynagrodzenia za ich windykację. Wnioskodawca ustala jedynie okoliczności, o których mowa powyżej, a które objęte są opisanymi oświadczeniami zbywcy. Wszystkie nabywane przez Wnioskodawcę wierzytelności są wierzytelnościami, co do których istnieją obiektywne przesłanki do przyjęcia, ze będą one możliwe do windykacji. Wnioskodawca posiada bowiem wykwalifikowany zespół windykatorów, specjalne oprogramowanie do obsługi wierzytelności, jak również współpracuje z profesjonalną kancelarią prawną i prężnie działającymi komornikami, co sprawia, że proces windykacji przebiega z reguły sprawnie. Z tego punktu widzenia wynagrodzenie kalkulowane jest przez Wnioskodawcę jako wypadkowa przewidywanych kosztów związanych z windykacją i zakładanego zysku, związanego z prowadzoną działalnością. Obiektywne możliwości skutecznej windykacji - lub ich brak - nie mają wpływu na wysokość wynagrodzenia, bowiem - jak wskazano powyżej - nie podlegają one analizie. Zatem różnica między wartością nominalną wierzytelności, a ceną ich sprzedaży nie ma żadnego przełożenia na wartość ekonomiczną wierzytelności.

Podstawa prawna: Art. 8 ust. 1, 19a ust. 1 29a ust. 1 oraz 41 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.; dalej: ustawa o VAT) w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r.:

1.Nabywanie wierzytelności w ramach umowy opisanej w stanie faktycznym stanowi usługę w rozumieniu przepisów ustawy o VAT?

W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 1:

2.Jaka stawka podatku VAT będzie miała do niej zastosowanie?

3.Jaka jest podstawa opodatkowania podatkiem VAT?

4.Jaki będzie moment powstania obowiązku podatkowego?

Stanowisko Wnioskodawcy.

Ad. 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Tym samym, poprzez użycie definicji negatywnej, ustawodawca zdecydował, iż przez świadczenie usług powinno się rozumieć każdą transakcję, która nie może zostać uznana za dostawę towarów. Stąd dla celów VAT, każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Oczywiście aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie, niezależnie od tego, w jakiej wysokości zostało ustalone i w jaki sposób jest ono kalkulowane. W konsekwencji, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko wtedy, gdy są one wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje stosunek prawny (umowa, która może zostać zawarta również w sposób dorozumiany), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Z uwagi na to, że przedmiotem sprzedaży wierzytelności jest prawo majątkowe, w czynności tej nie można dopatrywać się odpłatnej dostawy towarów. Czynność ta może być rozpatrywana wyłącznie jako odpłatne świadczenie usług. W kwestii sprzedaży wierzytelności wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE (dalej: TSUE) w wyroku z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że art. 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

TSUE w ww. wyroku z dnia 27 października 2011 r. już w punkcie wyjścia zastrzegł, że opodatkowaniu w ramach systemu VAT podlegają tylko takie transakcje, które przewidują zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie (pkt 17 ww. wyroku). Natomiast NSA w wyroku z dnia 19 marca 2012 r. sygn. akt I FPS 5/11 rozważał okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę, ustalając, czy po stronie kupującego - cesjonariusza wystąpiło wynagrodzenie bezpośrednio związane z nabyciem wierzytelności, rzeczywiście otrzymane (bądź należne), jako świadczenie wzajemne za wykonaną na rzecz zbywcy-cedenta usługę, stającą się tym samym usługą odpłatną, czyli czynnością opodatkowaną. W ocenie Sądu „poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy-cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy". Sąd stwierdził zarazem, że trzeba odpowiedzieć na pytanie, „czy - obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności - wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę". Konkludując NSA uznał, że w „sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi".

W ocenie Wnioskodawcy, tezy wynikające z powyższych wyroków nie powinny mieć zastosowania do stanu faktycznego niniejszego wniosku. Zarówno bowiem w odniesieniu do wyroku TSUE z 27 października 2011 r. jak i w odniesieniu do wyroku NSA z 19 marca 2012 r., orzeczenia te zapadły w odmiennych stanach faktycznych od stanu faktycznego zaprezentowanego w niniejszym wniosku.

W obu powyższych sprawach przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE oraz NSA była:

sprzedaż wierzytelności trudnych, tj. takich, których termin wymagalności upłynął, a prawdopodobieństwo ich odzyskania w całości było niewielkie, a ponadto
ustalona cena nabycia wierzytelności była niższa od ich wartości nominalnej, przy czym różnica między wartością nominalną tych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

Tymczasem w przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym:

Wnioskodawca nie traktuje nabywanych wierzytelności jako „trudnych", niezależnie od tego, czy termin ich wymagalności już nastąpił, czy też nie, bowiem zważywszy na posiadane doświadczenie i zasoby osobowo-techniczne zakłada z góry, że każda nabywana wierzytelność będzie skutecznie windykowana;
różnica między wartością nominalną nabywanej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży nie odzwierciedla rzeczywistej ekonomicznej wartości owej Wierzytelności w chwili sprzedaży, lecz przewidywane koszty dochodzenia wierzytelności przez Wnioskodawcę, powiększone o zakładany zysk.

Mając powyższe na względzie, należy uznać, że w przypadku cesji wierzytelności niewymagalnych znajdzie zastosowanie utrwalony w orzecznictwie organów podatkowych oraz sądów administracyjnych pogląd, że w przypadku sprzedaży wierzytelności, to nabywca świadczy usługę na rzecz jej zbywcy, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Ad. 2.

Ustalenie, iż Wnioskodawca ma do czynienia z czynnościami stanowiącymi usługę w rozumieniu ustawy o VAT pociąga za sobą konstatację, iż podlega ona opodatkowaniu z zastosowaniem stawki podstawowej, tzn. 23%. Usługa opisana w opisie stanu faktycznego nie mieści się bowiem w żadnym z wyjątków, które uzasadniałyby opodatkowanie jej stawką niższą, niż podstawowa. W przekonaniu Wnioskodawcy nie będzie miało miejsce również zwolnienie z VAT. Usługi ściągania długów nie znalazły się bowiem w katalogu zwolnień zawartym w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT. Co więcej, stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia wymienione w ust. 1 powołanego artykułu, a odnoszące się do szeroko rozumianych usług finansowych, nie mają zastosowania m.in. do czynności ściągania długów, w tym factoringu (art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT).

Ad. 3.

Zgodnie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014r. podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika.

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku usług polegających na nabywaniu wierzytelności podstawą opodatkowania powinna być różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a ceną jej nabycia ustaloną w chwili przelewu. Stanowisko to było wielokrotnie potwierdzane przez organy podatkowe m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 14 października 2011 r. nr IPPP1/443-104/11-2/AS Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że „(...) w przypadku transakcji nabywania wierzytelności, za obrót dla celów VAT należy uznać różnicę pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, a wartością którą podatnik zapłacił wierzycielowi (dyskonto). Różnica ta stanowi bowiem wynagrodzenie podatnika za wykonanie usługi. Zatem w świetle wyżej cyt. art. 29 ustawy, podstawą opodatkowania czynności nabycia wierzytelności, będzie kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku, czyli dyskonto tj. różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, a wartością zapłaconą za przejęcie wierzytelności, pomniejszona o wartość podatku VAT".

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, podstawą opodatkowania w przypadku nabycia Wierzytelności powinno być dyskonto skalkulowane jako różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a cena jej nabycia zwłaszcza wówczas gdy cena nabycia wierzytelności została ustalona poniżej jej wartości rynkowej.

Ad. 4.

Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje co do zasady z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Kluczowe jest zatem ustalenie, kiedy dochodzi do wykonania usługi przez Wnioskodawcę. W przekonaniu Wnioskodawcy nadal aktualne pozostaje - pomimo zmiany stanu prawnego - stanowisko wyrażone przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji Nr IPPP1-443-123/10-2/EK z dnia 16 kwietnia 2010 r., w której wskazał, iż za moment wykonania usługi należy uznać moment zaspokojenia wierzyciela pierwotnego (cedenta), tj. chwilę zdjęcia z niego ciężaru egzekucji i ryzyka niewypłacalności dłużnika, tożsamy z chwilą zapłaty na rzecz cedenta umówionej ceny wierzytelności. W tym bowiem momencie, cedent otrzymuje od cesjonariusza świadczenie stanowiące istotę usługi opisanej we wniosku w odniesieniu do przedmiotowej umowy przelewu wierzytelności.

Biorąc po uwagę powyższe, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie stanowiska Wnioskodawcy we wszystkich przedstawionych kwestiach jako prawidłowego. Warto podkreślić, iż zaprezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje oparcie w praktyce interpretacyjnej organów podatkowych. Tytułem przykładu przywołać można choćby Interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 lutego 2014 r. Nr IPPP2/443-1256/13-2/BH.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r., Nr 177 poz. 1054 ze zm.) zwanej dalej również ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 ww. ustawy. I tak, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 tej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Pojęcie usługi według ustawy jest także szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W konsekwencji, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Wskazać w tym miejscu należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014r. poz. 121). Zgodnie więc z art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl zaś § 2 cyt. artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 ww. ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Ad. 1.

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Jednakże, jak wskazano na wstępie, ww. usługa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie.

Z przedstawionej treści wniosku wynika, że Wnioskodawca nabywa i zamierza nabywać z własnych środków wierzytelności innych podmiotów gospodarczych w drodze umów sprzedaży wierzytelności.

W treści umowy zbywający oświadcza, iż wierzytelności będące przedmiotem umowy rzeczywiście istnieją, nie są sporne ani obciążone prawami osób trzecich, nie są i nie będą przedmiotem potrącenia między nim a dłużnikiem, nie są obciążone wadami prawnymi ani nie została zastrzeżona ich zbywalność, jak również nie są objęte postępowaniem układowym, ugodowym ani też upadłościowym bądź likwidacyjnym. W części przypadków wierzytelności są wymagane w dacie ich nabycia, w części z nich data wymagalności dopiero nadejdzie.

Poza ceną nabycia, nie występują żadne inne świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności.

Nabywane wierzytelności wchodzą w skład przedsiębiorca Wnioskodawcy jako jego aktywa. Wnioskodawca po nabyciu wierzytelności zamierza je egzekwować, działając w imieniu własnym i na własny rachunek. Jest to możliwe, ponieważ umowa sprzedaży wierzytelności przenosi na nabywcę wszelkie prawa do niej, w związku z czym Wnioskodawca staje się jej właścicielem (wierzycielem). Jednocześnie Wnioskodawca nie wyklucza, iż poszczególne wierzytelności będą rozliczane z dłużnikiem na zasadzie kompensaty lub rozliczenia długu w zamian za inną wierzytelność dłużnika. Nabywane wierzytelności mogą również być zbyte innym podmiotom.

Wnioskodawca nie bada, z jakiego powodu zbywca dokonuje zbycia wierzytelności, wychodząc z założenia, iż względy te nie mają wpływu zarówno na sam fakt zbycia wierzytelności, jak i na wysokość wynagrodzenia za ich windykację. Wnioskodawca ustala jedynie okoliczności, o których mowa powyżej, a które objęte są opisanymi oświadczeniami zbywcy. Wszystkie nabywane przez Wnioskodawcę wierzytelności są wierzytelnościami, co do których istnieją obiektywne przesłanki do przyjęcia, że będą one możliwe do windykacji. Wnioskodawca posiada bowiem wykwalifikowany zespół windykatorów, specjalne oprogramowanie do obsługi wierzytelności, jak również współpracuje z profesjonalną kancelarią prawną i prężnie działającymi komornikami, co sprawia, że proces windykacji przebiega z reguły sprawnie. Z tego punktu widzenia wynagrodzenie kalkulowane jest przez Wnioskodawcę jako wypadkowa przewidywanych kosztów związanych z windykacją i zakładanego zysku, związanego z prowadzoną działalnością.

Odnosząc zatem przedstawiony stan prawny do opisanego we wniosku stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca dokonał/dokona nabycia wierzytelności we własnym imieniu i na własny rachunek, wchodząc tym samym na miejsce dotychczasowego wierzyciela. Wnioskodawca płaci zbywającemu kwotę określoną w umowie w umówionym terminie, lub w tym terminie dokonuje cesji zwrotnej nabytej wierzytelności. Różnica między ceną, a wartością nominalną stanowi wynagrodzenie Wnioskodawcy. Jeśli zapłata za wierzytelności objęte umową nastąpi tylko w części, Wnioskodawcy przysługuje prawo do wynagrodzenia w tej części, proporcjonalnie do wypłaconej kwoty. Oznacza to, że faktycznie wynagrodzeniem jest różnica między wartością nominalną wierzytelności, a faktycznie wyegzekwowaną kwotą, zatem czynność ta stanowi odpłatną usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Biorąc pod uwagę powyższe, nabycie wierzytelności w okolicznościach wskazanych we wniosku, w sytuacji gdy cesja wierzytelności jak wskazał Wnioskodawca jest/będzie tak skalkulowana, że zawiera/będzie zawierać wynagrodzenie, stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Ad. 2.

Odnosząc się do powyższego, w przedmiotowej sytuacji, opodatkowaniu podlega/będzie podlegać skalkulowane w cesji wierzytelności wynagrodzenie za wyświadczoną usługę związaną z nabyciem przez Wnioskodawcę wierzytelności (art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Różnica między wartością nominalną wierzytelności a ceną jej zakupu pełni funkcję wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług, czyniąc tego rodzaju czynność, jak już wcześniej wskazano faktycznie odpłatną.

Jak wynika z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Oznacza to, że wymienioną wyżej stawkę należy stosować, jeżeli brak jest przepisu szczególnego określającego obniżoną stawkę podatku lub zwolnienie od podatku, przy czym przepisy takie zawiera zarówno ustawa, jak też rozporządzenia wykonawcze do ustawy. Dla odpłatnego świadczenia usług związanych z nabyciem wierzytelności (uwolnienie zbywcy wierzytelności od czynności egzekwowania długu), zarówno ustawa o VAT jak i rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy nie przewidują obniżonej stawki podatku lub zwolnienia od podatku, zatem ww. usługi podlegać będą opodatkowaniu zgodnie z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT 23% stawką VAT.

Zatem oceniając stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać je za prawidłowe.

Ad. 3.

Wskazać należy, że stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Powołany wyżej artykuł określa zasadę ogólną odnoszącą się do podstawy opodatkowania. W myśl tej zasady ogólnej podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej.

Na podstawie Słownika języka polskiego PWN (www.sjp.pwn.pl) należy wskazać, że „zapłata” to „uiszczenie należności za coś”, „należność za coś”, „odpłacenie komuś za coś”. Z kontekstu ww. przepisu wynika, że pojęcie zapłaty użyte w tym artykule powinno być rozumiane właśnie jako należność za daną czynność opodatkowaną. Zapłata jest więc należnością za czynność opodatkowaną.

Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy podstawa opodatkowania obejmuje:

podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

W związku z powyższym, w przedmiotowej sprawie należy zastosować zasadę ogólną ustalania podstawy opodatkowania przyjmując, że jest nią wszystko, co stanowi zapłatę. Przy czym, zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania nie zawiera podatku VAT.

Należy wskazać, że z orzecznictwa TSUE wynika, że zapłata musi być wyrażalna w formie pieniężnej, choć niekoniecznie w jednostkach pieniężnych (może to być np. świadczenie usługi lub dostawa towarów). Podstawą opodatkowania jest zapłata faktycznie otrzymana (którą ma otrzymać podatnik), a nie wartość oszacowana według obiektywnych kryteriów (m.in. wyroki w sprawie C-33/93 czy C-154/80).

Mając na uwadze powyższe przepisy należy stwierdzić, że skoro cesja wierzytelności jest/będzie tak skalkulowana, że zawiera/będzie zawierać wynagrodzenie Wnioskodawcy stanowiące różnicę pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, a ceną zakupu od zbywcy w chwili nabycia, to podstawą opodatkowania z tytułu cesji wierzytelności jest/będzie wszystko co stanowi zapłatę z tytułu wykonania usługi.

Reasumując, podstawą opodatkowania opisanej w zapytaniu czynności polegającej na nabyciu wierzytelności jest różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, a wartością, którą Spółka zapłaciła/zapłaci wierzycielowi pierwotnemu.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Ad. 4.

Kwestię obowiązku podatkowego reguluje art. 19a ust. 1 ustawy, zgodnie z którym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Generalna zasada wynikająca z powołanego powyżej art. 19a ust. 1 ustawy, obowiązującego od 1 stycznia 2014 r., wskazuje, że obowiązek podatkowy powstawać będzie z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.

Zatem za moment wykonania usługi należy uznać moment zaspokojenia wierzyciela pierwotnego (cedenta), tj. chwilę zdjęcia z niego ciężaru egzekucji i ryzyka niewypłacalności dłużnika, tożsamy z chwilą zapłaty na rzecz cedenta umówionej ceny wierzytelności. W tym bowiem momencie, cedent otrzymuje od cesjonariusza świadczenie stanowiące istotę usługi opisanej we wniosku w odniesieniu do przedmiotowej umowy przelewu wierzytelności.

Odnosząc powyższą analizę przepisów do przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego stwierdza się, że w przypadku zapłaty w całości na rzecz cedenta umówionej kwoty za wierzytelność, obowiązek podatkowy jest tożsamy z momentem dokonania tej płatności.

Biorąc pod uwagę powyższe, stanowisko Wnioskodawcy co do momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu nabycia wierzytelności należało uznać za prawidłowe.

Oceniając zatem całościowo stanowisko Wnioskodawcy należało uznać je za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w części dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Podkreślić należy, że niniejsza interpretacja została wydana w oparciu o przedstawiony we wniosku stan faktyczny/zdarzenie przyszłe, z którego wynika, że wynagrodzenie Wnioskodawcy stanowi różnica pomiędzy ceną a wartością nominalną, a także że różnica między wartością nominalną nabywanej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży nie odzwierciedla rzeczywistej ekonomicznej wartości owej Wierzytelności w chwili sprzedaży co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny/zdarzenie przyszłe, np. że różnica między wartością nominalną wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedlać będzie rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin