Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/415-320/14/JP
z 22 lipca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 3 kwietnia 2014 r. (data wpływu do Biura – 11 kwietnia 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów z tytułu wykonywania na zlecenie usług tłumaczenia z języka francuskiego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 kwietnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów z tytułu wykonywania na zlecenie usług tłumaczenia z języka francuskiego.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z 4 lipca 2014 r., znak: IBPB II/1/415-320/14/JP, IBPB II/1/415-549/14/JP wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia. Wniosek w zakresie uiszczenia dodatkowej opłaty nie został uzupełniony. Zatem zgodnie z pouczeniem podlega rozpatrzeniu wyłącznie w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest tłumaczem języka francuskiego. Wykonuje tłumaczenia zwykłe i przysięgłe na podstawie umowy o dzieło. Tłumaczenia dotyczą różnych tekstów m.in. handlowych o tematyce ekonomicznej, prawniczej, technicznej i budowlanej. Teksty handlowe dotyczą ofert, katalogów, instrukcji, reklam, itp. W umowach zawarty jest zapis o udzieleniu przez twórcę licencji na korzystanie z danego utworu zamawiającemu.

Wnioskodawczyni wykonuje również tłumaczenia na zlecenie organów administracyjnych i sądowych oraz innych podmiotów – dokumentów, które są następnie wykorzystywane przez instytucje na różnych etapach prowadzonych postępowań. Dokumenty tłumaczone przez Wnioskodawczynię to głównie dowody rejestracyjne samochodów, akty urodzenia, akty małżeństwa, wyroki, orzeczenia sądowe, opinie oraz dokumenty wystawiane przez organy administracyjne (ZUS, MOPS). Każdorazowo Wnioskodawczyni dokonuje tłumaczenia opierając się na posiadanej wiedzy merytorycznej wykorzystując zasoby specjalistyczne z danej dziedziny wiedzy.

Na podkreślenie zasługuje fakt, że dokonując tłumaczenia danego tekstu bez względu na jego tematykę i formę konieczne jest zachowanie twórczego charakteru. Niemożliwe jest zastosowanie dosłownego tłumaczenia danego słownictwa, które w danych okolicznościach mogłoby powodować wypaczenie tłumaczonego tekstu. Dotyczy to tłumaczenia wszelkich tekstów, także dokumentów urzędowych. Zatem tłumaczenie tego rodzaju dokumentów często ze względu na wyrażenia idiomatyczne nosi znamiona twórczości. Jednocześnie Wnioskodawczyni dokonuje na zlecenie sądu i prokuratury tłumaczeń ustnych. Ze względu na specyficzny charakter takiego rodzaju tłumaczenia jest oczywistym, że ma ono zdecydowanie indywidualny i twórczy charakter. Język „żywy” mówiony jest nacechowany licznymi zwrotami o zabarwieniu emocjonalnym, co powoduje, że tłumaczenie zazwyczaj nie jest dosłownym obrazem słowa mówionego i zawsze jest niepowtarzalne. Wnioskodawczyni w zawieranych umowach stosuje 50% koszty uzyskania przychodów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy dokonując tłumaczeń dokumentów wskazanych w powyższym opisie stanu faktycznego (dowody rejestracyjne, akty małżeństwa, akty urodzenia, wyroki, orzeczenia sądowe, itp.) oraz tłumaczeń ustnych podczas rozpraw sądowych Wnioskodawczyni może stosować koszty uzyskania przychodów w wysokości 50%, zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, możliwe jest zastosowanie kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% przy tłumaczeniu dokumentów takich jak dowody rejestracyjne samochodów, akty urodzenia i małżeństwa, wyroki i orzeczenia sądowe. Każdorazowo podatniczka wykazuje indywidualny charakter tłumaczenia i każdy dokument może być niepowtarzalny. Zatem za każdym razem tłumaczenie tekstu nosi znamiona indywidualnej twórczości. Na każdym dokumencie widnieje podpis Wnioskodawczyni jako tłumacza oraz jej pieczęć urzędowa. W ramach umowy Wnioskodawczyni udziela zamawiającemu tłumaczenie dalszej licencji do korzystania z dokonanego przez nią tłumaczenia. Tym bardziej możliwe jest zastosowanie kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% przy tłumaczeniach ustnych, które mają wybitnie twórczy i indywidualny charakter. Tłumacz uczestnicząc w konwersji przeprowadzonej w realnym czasie ma możliwość odbierania bezpośredniego przesłania przekazu ustnego, co wręcz wymusza autorskie tłumaczenie.

Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – art. 1 ust. 1 – zawiera definicję przedmiotu prawa autorskiego. Zgodnie z tą definicją „przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)”. W ustępie drugim wspomnianej ustawy zawarty jest katalog utworów, jednakże sformułowanie „w szczególności” wskazuje, że jest to katalog otwarty. Zatem nie ma przeszkód, by tłumaczenia pisemne i ustne mogły stanowić przedmiot prawa autorskiego. Zwłaszcza, że art. 2 ww. ustawy wyraźnie wskazuje, że „opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego”.

W zaistniałej sytuacji możliwe jest zatem zastosowanie do tłumaczenia ww. dokumentów i dokonywania tłumaczeń ustnych podczas posiedzeń sądowych kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie należy zaznaczyć, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów z tytułu wykonywania na zlecenie usług tłumaczenia z języka francuskiego wyłącznie w odniesieniu do stanu faktycznego sprawy.

W pozostałym zakresie wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierają specyfikację źródeł przychodów, na podstawie których następuje przypisanie konkretnego przychodu do źródła przychodu.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy jako źródło przychodów – wymienia kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Zgodnie z art. 18 ww. ustawy – za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Należy zaznaczyć, że jeżeli z umowy o dzieło wynika, że nastąpi przeniesienie lub korzystanie z praw autorskich, to przychód z tego tytułu należy kwalifikować do przychodów z praw majątkowych (w tym z praw autorskich) a nie żadnych innych.

Z kolei w myśl przepisów art. 22 ust. 9 pkt 3 ww. ustawy – koszty uzyskania niektórych przychodów określa się: z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami – w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

Należy zauważyć, że powołane przepisy art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują, że ustalenia, czy określony przychód został osiągnięty z tytułu praw autorskich lub pokrewnych oraz czy podatnik jest twórcą czy też artystą wykonawcą, należy dokonać w świetle odrębnych przepisów. Odrębnymi przepisami są w tym wypadku przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r., Nr 90, poz. 631, z poźn. zm.).

Na ich podstawie, w szczególności biorąc pod uwagę treść art. 1 powołanej ostatnio ustawy, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1. wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
   
2. plastyczne;
   
3. fotograficzne;
   
4. lutnicze;
   
5. wzornictwa przemysłowego;
   
6. architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
   
7. muzyczne i słowno-muzyczne;
   
8. sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
   
9. audiowizualne (w tym filmowe).

Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Ponadto, na podstawie art. 8 ust. 1 i 2 cytowanej ustawy, prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Domniemywa się, że wielkości udziałów są równe. Każdy ze współtwórców może wykonywać prawo autorskie do swojej części utworu mającej samodzielne znaczenie, bez uszczerbku dla praw pozostałych współtwórców (art. 9 ust. 1 i 2 cyt. ustawy).

Stosownie do art. 41 ust. 1 ww. ustawy, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy.

Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu, zwana dalej „licencją”, obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione (art. 41 ust. 2 ww. ustawy).

Podsumowując, przychody, o których mowa w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub artystów wykonawców z praw pokrewnych albo rozporządzania tymi prawami, występują wówczas, gdy spełnione są dwie przesłanki łącznie.

Po pierwsze, konieczne jest wystąpienie przedmiotu praw majątkowych (autorskich) w postaci utworu lub artystycznego wykonania.

Po drugie zaś, osiągnięty przychód musi być bezpośrednio związany z korzystaniem z określonych praw autorskich lub pokrewnych albo rozporządzaniem nimi, stanowić skutek takiego korzystania lub rozporządzenia w postaci odpowiedniego wynagrodzenia autorskiego lub wykonawczego. W umowach, które towarzyszą zamawianiu utworów, strony powinny wyraźnie postanowić, że przedmiotem zamówienia jest właśnie dobro niematerialne, podlegające ochronie na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

W konsekwencji, zastosowanie kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% będzie możliwe wówczas, gdy dana osoba nie tylko uzyska przychód za wykonanie czynności będącej przedmiotem prawa autorskiego lub pokrewnego, ale także gdy twórca dokona rozporządzenia prawami autorskimi do swojego utworu, czyli gdy przejdą one na zamawiającego utwór lub gdy udzieli licencji na korzystanie z nich. Tylko wówczas wypełnione będą przesłanki wymienione w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni oprócz tłumaczeń zwykłych i przysięgłych na podstawie umowy o dzieło wykonuje również tłumaczenia na zlecenie organów administracyjnych i sądowych oraz innych podmiotów – dokumentów, które są następnie wykorzystywane przez instytucje na różnych etapach prowadzonych postępowań. Dokumenty tłumaczone przez Wnioskodawczynię to głównie dowody rejestracyjne samochodów, akty urodzenia, akty małżeństwa, wyroki, orzeczenia sądowe, opinie oraz dokumenty wystawiane przez organy administracyjne (ZUS, MOPS). Jednocześnie Wnioskodawczyni dokonuje na zlecenie sądu i prokuratury tłumaczeń ustnych.

Zapytanie Wnioskodawczyni dotyczyło sposobu ustalenia kosztów uzyskania przychodów w przypadku tłumaczeń dokumentów na zlecenie organów administracyjnych i sądowych oraz ustnych tłumaczeń rozpraw sądowych, a dokładniej rozstrzygnięcia, czy Wnioskodawczyni przysługują 50% koszty uzyskania przychodów z tego tytułu.

W związku z tak zarysowanym zagadnieniem w pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 2 ust. 1 ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (na który również powołuje się Wnioskodawczyni) – opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego.

Z kolei w myśl postanowień art. 4 ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:

1. akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
2. urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
3. opublikowane opisy patentowe lub ochronne;
4. proste informacje prasowe.
   
   

Należy podkreślić, że konstrukcja wyłączenia przewidzianego w przepisach ustawy oznacza, że co prawda pewne okoliczności wymienione w tym wyłączeniu znajdują się w zakresie podmiotowo-przedmiotowym przepisów regulowanych tą ustawą, jednak ze względu na uzasadnione dla ustawodawcy powody – nie podlegają pod zakres działania tej ustawy.

Na podstawie przytoczonych powyżej przepisów należy zauważyć, że tzw. utwór zależny, tj. opracowany cudzy utwór np. w postaci tłumaczenia z innego języka wymaga uznania już istniejącego (zwanego macierzystym, pierwotnym) utworu, który zostaje dopełniony przez innego twórcę (w tym wypadku przez tłumacza). Oznacza to, że utwór przetłumaczony jest wynikiem połączenia elementów utworu wcześniejszego i powstałego na jego bazie – utworu późniejszego. Zatem należy stwierdzić, że nie można mówić o powstaniu prawa autorskiego zależnego, gdy jego źródłem (utworem pierwotnym) był utwór niebędący utworem w rozumieniu ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W konsekwencji należy przyjąć, że skoro dokumenty wytworzone przez sądy, prokuraturę i organy administracji publicznej kwalifikują się do tzw. dokumentów urzędowych, to na podstawie art. 4 ww. ustawy są wyłączone spod działania ustawy, tj. nie mogą być uznane za utwory prawa autorskiego podlegające ochronie. To oznacza zasadniczo brak prawa pierwotnego – brak jest bowiem utworu pierwotnego, który byłby utworem w rozumieniu prawa autorskiego.

Dodatkowym argumentem wskazującym na niepodleganie prawu autorskiemu wykonania tłumaczenia z innego języka omawianych dokumentów – jako opracowania będącego odrębnym przedmiotem prawa autorskiego – jest cel dokonywania tłumaczenia takich dokumentów. Należy dostrzec, że tłumaczenie aktów urzędowych właśnie ze względu na konieczność wiernego oddania treści orzeczenia lub aktu, nie może stanowić pracy twórczej i indywidualnej.

Podobnie, z tego samego powodu nie uznaje się za chronione prawem autorskim tzw. tłumaczeń symultanicznych (czyli dokonywanych na żywo), tym bardziej jeśli chodzi o tłumaczenia wypowiedzi uczestników określonego postępowania karnego lub cywilnego (cyt. za R. Golat, Komentarz, s. 52).

Wnioskodawczyni błędnie zatem powołuje się na art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten miałby bowiem zastosowanie jedynie wówczas, gdyby dotyczył przychodów ze źródła, o którym mowa w art. 18 ww. ustawy a więc przychodów z praw majątkowych i to tylko wówczas, gdyby wynikały z korzystania z tych praw (licencje) lub rozporządzania nimi. Z tytułu tłumaczeń – dokonanych na zlecenie organów administracyjnych i sądowych (dokumentów i ustnych tłumaczeń rozpraw) Wnioskodawczyni źródło przychodów winna rozpoznać na podstawie art. 13 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy – źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście.

W myśl art. 13 pkt 6 ww. ustawy – za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej lub samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Jeżeli przychód zakwalifikowany jest do źródła, o którym mowa w art. 13 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to podatnik nie ma prawa do ustalenia kosztów na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 tej ustawy, a zakaz ten wynika wprost z przepisów. Oto bowiem art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jasno stanowi, że z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4, 6 i 8 koszty uzyskania przychodów określa się w wysokości 20% uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), których podstawę wymiaru stanowi ten przychód. Oznacza to, że do przychodów z tłumaczeń na zlecenie organów administracyjnych i sądowych dokumentów oraz ustnych tłumaczeń rozpraw prawidłowo należy stosować 20% koszty uzyskania przychodów co wprost wynika z art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a nie koszty 50% jak czyni to Wnioskodawczyni.

Należy zatem stwierdzić, że brak jest podstaw, by uznać, że Wnioskodawczyni może stosować 50% koszty uzyskania przychodów do przychodów uzyskiwanych za wykonywanie przez Wnioskodawczynię tłumaczenia z języka francuskiego dokumentów wytworzonych przez sądy, prokuraturę i organy administracji publicznej, a także dokonywanie tłumaczeń symultanicznych wypowiedzi uczestników postępowań sądowych lub prokuratorskich.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.