Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/415-278/14-4/MP
z 25 lipca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 2 kwietnia 2014 r. (data wpływu w dniu 28 kwietnia 2014 r.), uzupełnionym wnioskiem z dnia 11 lipca 2014 r. (data wpływu 15 lipca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odsetek od odszkodowania, zadośćuczynienia i renty – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 kwietnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odsetek od odszkodowania, zadośćuczynienia i renty.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 30 czerwca 2014 r., Nr IPTPB2/415-278/14-2/MP, wezwano Wnioskodawczynię, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Wezwanie zostało wysłane w dniu 1 lipca 2014 r. (doręczono 4 lipca 2014 r.), natomiast w dniu 15 lipca 2014 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku na druku ORD-IN z dnia 11 lipca 2014 r. Zatem zachowany został termin ustawowy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 3 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt II, zasądzono na rzecz Wnioskodawczyni od Towarzystwa Ubezpieczeń kwotę 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 25 lipca 2008 r. do dnia zapłaty; kwotę 10 000 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 25 lipca 2008 r. do dnia zapłaty; kwotę 15 000 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 21 marca 2013 r. do dnia zapłaty oraz kwoty po 300 zł miesięcznie tytułem renty za zwiększone potrzeby od kwietnia 2013 r. na przyszłość płatne do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Wobec tego, że orzeczenie stało się prawomocne, pozwany zakład ubezpieczeń zapłacił na rzecz Wnioskodawczyni kwotę z tego wyroku wynikającą.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania kwoty są wolne od podatku dochodowego. Z treści tego przepisu w opinii Wnioskodawczyni płynie wniosek, że nie podlega opodatkowaniu zarówno należność główna, jak i odsetki.

Wnioskodawczyni uprzejmie prosi o podjęcie decyzji do dnia 30 kwietnia 2014 r., z uwagi na konieczność złożenia do tego dnia deklaracji podatkowej.

Uzupełniając wniosek na druku ORD-IN z dnia 11 lipca 2014 r., Wnioskodawczyni przedstawiła następujący stan faktyczny: W dniu 28 października 2007 r., na skrzyżowaniu ulic Z i P, Pan M. kierując samochodem osobowym podczas wykonywania manewru skrętu w lewo spowodował zderzenie z samochodem jadącym z kierunku przeciwnego. Wnioskodawczyni - poszkodowana, pasażerka przedmiotowego pojazdu, na skutek wypadku doznała urazu miednicy w postaci centralnego zwichnięcia lewego stawu biodrowego I stopnia oraz złamania kości. Z tego powodu przebywała w Szpitalu Miejskim od dnia 28 października 2007 r. do dnia 20 listopada 2007 r.

W wyniku zdarzenia opisanego powyżej Wnioskodawczyni nie była zdolna do pracy w okresie od 28 października 2007 r. do 22 stycznia 2008 r. Przez okres dwóch tygodni od zakończenia hospitalizacji Wnioskodawczyni zmuszona była do prowadzenia fotelowo - łóżkowego trybu życia z ograniczeniem chodzenia do minimum. W tym okresie na swój koszt kupowała leki niezbędne do odbudowy i wzmocnienia kości. Do chwili obecnej Wnioskodawczyni wykonuje ćwiczenia o charakterze rehabilitacyjnym, mające na celu usprawnienie czynności związanych z poruszaniem. Wobec przeżyć wynikających z wypadku Poszkodowana - Wnioskodawczyni obawia się podróżować pojazdami mechanicznymi, co znacznie utrudnia Jej prowadzenie normalnego trybu życia. Ponadto towarzyszą Jej silne bóle w okolicach części ciała, które zostały naruszone wskutek wypadku. Potrzebuje również pomocy przy prowadzeniu drobnych bieżących spraw życia codziennego.

Sąd wydał wyrok zasadzający na rzecz Wnioskodawczyni zadośćuczynienie, odszkodowanie oraz rentę za zwiększone potrzeby na podstawie art. 822 k.c., art. 445 § 1 k.c. oraz art. 444 § 1 i § 2 k.c. Odsetki zostały zasądzone na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Wnioskodawczyni została przyznana renta począwszy od kwietnia 2013 r., a to z uwagi na wydanie wyroku w dniu 3 kwietnia 2013 r., z tytułu zwiększonych potrzeb. Zasądzenie renty na przyszłość jest wynikiem konieczności dalszej rehabilitacji Wnioskodawczyni w związku z wypadkiem z dnia 28 października 2007 r. Odsetki od renty są zastrzeżone na wypadek niepłacenia przez ubezpieczyciela zasądzonej renty w terminie orzeczonym przez Sąd w wyroku.

Zadośćuczynienie wraz z odsetkami i odszkodowanie wraz z odsetkami zostały wypłacone w lipcu 2013 r., Wnioskodawczyni nie pamięta dokładnej daty otrzymania tych środków.

Odszkodowanie wraz z odsetkami stanowiło rekompensatę za szkodę rzeczywistą (koszty leczenia i inne koszty związane z tym leczeniem), zaś zadośćuczynienie wraz z odsetkami stanowiło rekompensatę za cierpienia fizyczne i psychiczne Wnioskodawczyni oraz ograniczenia w zakresie życia codziennego. Sąd pominął kwestie utraconego zarobku i z tego tytułu nie zasądził żadnego odszkodowania.

Wysokość i zasady ustalenia odszkodowania lub zadośćuczynienia wynikały wprost z przepisów kodeksu cywilnego. Uszczerbek na zdrowiu był ustalany na podstawie załącznika do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r.

Wnioskodawczyni w wyniku ww. zdarzenia doznała uszkodzeń ciała oraz rozstroju zdrowia, utraciła częściowo zdolność do pracy zarobkowej. Zwiększyły się Jej potrzeby i zmniejszyły się Jej widoki powodzenia na przyszłość.

Wnioskodawczyni nie otrzymała z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni nie otrzymała z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania kwoty są wolne od podatku dochodowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy odsetki od odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty, zasądzone przez Sąd powszechny na rzecz osoby - Wnioskodawczyni, która wskutek wypadku drogowego doznała szkody, podlegają podatkowi dochodowemu, czy też od takiego podatku są zwolnione?

Zdaniem Wnioskodawczyni (ostateczne sformułowanym w uzupełnieniu wniosku), odsetki od odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty, zasądzone przez Sąd powszechny na rzecz osoby, która wskutek wypadku drogowego doznała szkody sensu largo, nie podlegają podatkowi dochodowemu.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Z treści tego przepisu w ocenie Wnioskodawczyni płynie wniosek, że nie podlega opodatkowaniu zarówno należność główna, jak i odsetki za opóźnienie od należności głównej.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 lutego 2013 r., sygn. akt II FSK 1278/2011 słusznie w opinii Wnioskodawczyni zauważył, że: ,,zwolnienia od podatku dochodowego, wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych dotyczą odszkodowań - w pierwszym wypadku tych, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (z określonymi wyjątkami), w drugim - innych niż wymienione w ust. 3 i 3a odszkodowań otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i dotyczących korzyści, jakie podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zwolnienie w obu przypadkach dotyczy zatem, zdaniem Wnioskodawczyni przychodu określonego jako odszkodowanie. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje ani pojęcia odszkodowania, ani pojęcia szkody dla celów podatkowych. Dokonując wykładni językowej tego przepisu należy w pierwszej kolejności sprawdzić, czy użyte przez ustawodawcę określenie ma swoje ustalone znaczenie w języku prawniczym jako znaczenie dla zwrotu języka prawnego”.

Zgodnie z art. 481 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Roszczenie o odsetki ma charakter akcesoryjny w stosunku do zobowiązania głównego, tzn. występuje ścisły związek pomiędzy należnością główną (w rozpoznawanej sprawie zadośćuczynieniem, odszkodowaniem oraz rentą), a należnością z tytułu odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego.

W orzecznictwie oraz w doktrynie nie neguje się akcesoryjnej roli odsetek. Pewna niezależność roszczenia o odsetki, wyrażająca się m.in. możliwością dokonania przelewu wierzytelności o odsetki, dopuszczalnością udzielenia poręczenia jedynie w stosunku do tej należności, czy wreszcie, w opinii Wnioskodawczyni przysługiwanie wierzycielowi odsetek za każdy kolejny dzień opóźnienia, nie prowadzi do całkowitego zerwania więzi prawnej z należnością główną.

Należy podkreślić zdaniem Wnioskodawczyni, że możliwość naliczania odsetek ustaje w razie wygaśnięcia roszczenia głównego, np. w wyniku spełnienia świadczenia. Należy zaznaczyć w Jej ocenie, że występuje ścisły związek pomiędzy roszczeniem głównym, a roszczeniem o odsetki, mającym charakter roszczenia ubocznego. Roszczenie o odsetki z tytułu opóźnienia nie wynika z nieokreślonych stosunków prawnych i z tego powodu nie można o nim mówić w ogólności, lecz pozostaje w ścisłym związku z należnością główną, z którą dzieli losy.

Ze względu na powyższe, przyjąć zatem należy według Wnioskodawczyni, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie podlega opodatkowaniu zarówno należność główna, jak i odsetki za opóźnienie od należności głównej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Stosownie do art. 21 ust. 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3c powołanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymanej na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.
   
   

W myśl art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie (art. 805 § 2 k.c.):

1. przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2. przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.
   
   

Zgodnie z art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 822 ustawy Kodeks cywilny. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia OC ma wyrównywać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej.

Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151, z późn. zm.), zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w postępowaniu, o którym mowa w art. 16, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Jak już powyżej wskazano odszkodowanie ma służyć naprawieniu powstałej szkody i naprawieniu uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych jak i niematerialnych).

Zgodnie z art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W myśl art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 k.c.).

Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia „zadośćuczynienia” z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 28 października 2007 r. Wnioskodawczyni będąc pasażerką samochodu została poszkodowana w wypadku komunikacyjnym, w którym doznała urazów i złamań.

Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2013 r., na rzecz Wnioskodawczyni zasądził od ubezpieczyciela: kwotę 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 25 lipca 2008 r. do dnia zapłaty; kwotę 10 000 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 25 lipca 2008 r. do dnia zapłaty; kwotę 15 000 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 21 marca 2013 r. do dnia zapłaty oraz kwotę po 300 zł miesięcznie tytułem renty na zwiększone potrzeby od kwietnia 2013 r. na przyszłość, płatną do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Odsetki od renty są więc zastrzeżone na wypadek niepłacenia przez ubezpieczyciela zasądzonej renty w terminie orzeczonym przez Sąd w wyroku. Odszkodowanie wraz z odsetkami stanowiło rekompensatę za szkodę rzeczywistą (koszty leczenia i inne koszty związane z tym leczeniem), zaś zadośćuczynienie wraz z odsetkami stanowiło rekompensatę za cierpienia fizyczne i psychiczne Wnioskodawczyni oraz ograniczenia w zakresie życia codziennego. Sąd pominął kwestię utraconego zarobku i z tego tytułu nie zasądził Wnioskodawczyni odszkodowania. Po uprawomocnieniu się orzeczenia, pozwany zakład ubezpieczeń zapłacił na rzecz Wnioskodawczyni kwotę z tego wyroku wynikającą. Zadośćuczynienie wraz z odsetkami i odszkodowanie wraz z odsetkami zostały wypłacone Wnioskodawczyni w lipcu 2013 r.

Wysokość i zasady ustalenia odszkodowania lub zadośćuczynienia wynikały wprost z przepisów Kodeksu cywilnego (art. 822, art. 444 § 1, art. 445 § 1 k.c.). Stopień uszczerbku na zdrowiu był ustalany na podstawie załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. z 2002 r., nr 234, poz.1974).

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy podkreślić, że zasądzone przez Sąd w związku z wypadkiem komunikacyjnym na rzecz Wnioskodawczyni odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu umowy ubezpieczenia korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast kwota renty na zwiększone potrzeby jest zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c cytowanej ustawy.

Z kolei instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania.

Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101 z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń – zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania (zadośćuczynienia) i renty, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Na zasadzie wyjątku w art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały zwolnione z podatku jedynie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

Zatem o zastosowaniu przedmiotowego zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy decyduje spełnienie łącznie dwóch przesłanek:

1. dotyczącej źródła przychodu, do którego kwalifikowane jest świadczenie,
2. dotyczącej nieterminowości jego wypłaty.
   
   

Odnosząc się do pierwszego warunku należy stwierdzić, że:

• przychód z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia – jako przychód z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy) – nie kwalifikuje się do świadczeń, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy; z tego względu odsetki od odszkodowania i zadośćuczynienia (niezależnie od okresu, za który przysługują) podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy,
  

• przychód z tytułu renty przyznanej na podstawie Kodeksu cywilnego, kwalifikuje się do świadczeń, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy.
  
  

Odnosząc się natomiast do drugiego warunku należy stwierdzić, że z „nieterminową wypłatą świadczenia” w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy mamy do czynienia wówczas, gdy w terminie wymagalności danego świadczenia, przysługującego na podstawie zawartej umowy, ugody lub prawomocnego orzeczenia, nie zostało ono przez zobowiązanego wypłacone na rzecz poszkodowanego. Odsetki naliczane od tego momentu kwalifikują się jako odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczenia.

Odsetki z tytułu renty na zwiększone potrzeby przyznane za okres od dnia wystąpienia z roszczeniem do ich zapłaty zgodnie z wyrokiem, nie spełniają drugiego warunku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten ma bowiem wyłącznie zastosowanie w sytuacji gdy - od momentu ogłoszenia wyroku sądu przyznającego odszkodowanie (rentę) - zobowiązany spóźni się z wypłatą świadczenia na rzecz poszkodowanego. Nie ma natomiast zastosowania do odsetek naliczonych za okres poprzedzający datę uprawomocnienia się orzeczenia w tej sprawie. Tego rodzaju odsetki stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Podsumowując należy stwierdzić, że zasądzone przez Sąd wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2013 r. odsetki od odszkodowania i zadośćuczynienia nie mogą być zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak również odsetki te nie podlegają zwolnieniu na podstawie wskazanego przez Wnioskodawczynię przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto odsetki od odszkodowania i zadośćuczynienia nie spełniają także warunku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy, bowiem nie dotyczą źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. Zatem odsetki od zasądzonego odszkodowania i zadośćuczynienia stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast renta na zwiększone potrzeby została zasądzona na rzecz Wnioskodawczyni od kwietnia 2013 r. na przyszłość - płatna do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Z przedstawionego opisu stanu faktycznego nie wynika, aby Wnioskodawczyni otrzymała odsetki z tytułu spóźnienia się zobowiązanego (ubezpieczyciela) z wypłatą świadczenia tj. renty. Należy więc stwierdzić, że naliczone i wypłacone zgodnie z wyrokiem sądowym ustawowe odsetki od miesięcznej renty nie korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji wypłata odsetek z tytułu zasądzonej renty na zwiększone potrzeby stanowi również przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego należało uznać za nieprawidłowe.

Do wniosku z dnia 2 kwietnia 2014 r. Wnioskodawczyni dołączyła kserokopie dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, Organ upoważniony nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do oceny załączonych dokumentów, jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i Jej stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.