2014.07.10 - Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/436-41/14-4/JR
z 10 lipca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 25 marca 2014 r. (data wpływu 27 marca 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 11 czerwca 2014 r. (data wpływu 16 czerwca 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania środków finansowych na poczet spłaty z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 marca 2014 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania środków na poczet spłaty z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 30 maja 2014 r., Nr IPTPB2/415-198/14-2/JR Nr IPTPB2/436-41/14-2/JR, wezwano Wnioskodawcę, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Wezwanie wysłane zostało w dniu 30 maja 2014 r. (doręczone w dniu 4 czerwca 2014 r.). W dniu 16 czerwca 2014 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca w 2008 r. rozwiódł się z żoną. W wyniku rozwodu doszło do zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej. W trakcie małżeństwa Wnioskodawca z byłą żoną zgromadzili szereg składników majątkowych. Jednym z nich jest nieruchomość zabudowana budynkiem użytkowym. Od chwili nabycia przedmiotowej nieruchomości upłynęło 5 lat.

Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą między innymi w zakresie wynajmu lokali użytkowych w przedmiotowym budynku. Z chwilą rozstania z byłą żoną Wnioskodawca utracił władztwo nad nieruchomością. Nieruchomość pozostała we władaniu byłej żony, która w dalszym ciągu prowadziła działalność w zakresie wynajmu lokali w przedmiotowym budynku. Umowy najmu były zawierane bez wiedzy i zgody Wnioskodawcy. Wnioskodawca nie pobierał pożytków z budynku, ani nie ponosił kosztów związanych z jego utrzymaniem. Należy zakładać (Wnioskodawca nie ma takich informacji), że była żona prawidłowo rozliczała przychody z tytułu najmu lokali i odprowadzała należne podatki. Była żona objęła w posiadanie również wspólny dom, ponosząc całkowicie ciężar jego utrzymania.

Od 2008 r. do chwili obecnej toczy się postępowanie sądowe w przedmiocie podziału majątku dorobkowego, w którym uczestniczy Wnioskodawca i Jego była żona. W tym postępowaniu sąd rozstrzyga także spór o roszczenia Wnioskodawcy w stosunku do byłej żony z tytułu wyłącznego posiadania nieruchomości, to jest o dochody uzyskane z najmu nieruchomości po rozwodzie.

W październiku 2013 r., w toku negocjacji strony doszły do porozumienia co do ugodowego zakończenia sporu. Na mocy ugody sądowej miało dojść do fizycznego podziału składników majątkowych będących współwłasnością. Byłej żonie Wnioskodawcy miały przypaść na wyłączną własność między innymi wyżej wskazane nieruchomości. W zamian Wnioskodawca miał otrzymać spłaty w wysokości odpowiadającej Jego udziałowi we współwłasności, to jest 1/2 części. Ugoda miała wyczerpać wszelkie wzajemne roszczenia stron, w szczególności: rozliczenie nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na majątki odrębne i z majątków odrębnych na majątek wspólny, z tytułu pobranych pożytków i innych przychodów, w tym z tytułu posiadania przedmiotów należących do majątku objętego wspólnością oraz rozliczenia nakładów i wydatków dokonanych przez byłych małżonków w okresie od ustania wspólności do chwili podziału majątku wspólnego.

Na poczet spłat, jeszcze przed zawarciem ugody przed sądem, była żona wpłaciła na rachunek bankowy Wnioskodawcy określoną kwotę (przekraczającą kwotę wolną od podatku dochodowego od osób fizycznych). Kilka dni później, podczas rozprawy przed sądem, wycofała się z porozumienia i do zawarcia ugody nie doszło. Do chwili złożenia niniejszego wniosku nie zapadło rozstrzygnięcie w sprawie o podział majątku dorobkowego, a Wnioskodawca nie zwrócił kwot wpłaconych na poczet spłaty. Mają one być przedmiotem rozliczenia w końcowym orzeczeniu sądu o podziale majątku lub ugody sądowej kończącej to postępowanie.

Przestawiając stan faktyczny w uzupełnieniu wniosku z dnia 11 czerwca 2014 r. Wnioskodawca wskazał dodatkowo, że na poczet spłat, jeszcze przed zawarciem ugody przed sądem to jest w październiku 2013 r., była żona wpłaciła na rachunek bankowy Wnioskodawcy określoną kwotę (przekraczającą kwotę wolną od podatku dochodowego od osób fizycznych). Wpłacona kwota mieści się w ½ udziału w majątku dorobkowym małżonków. Spłata ta mieści się również w udziale jaki, Wnioskodawcy przysługuje z tytułu udziału w dochodzie uzyskiwanym z wynajmu pomieszczeń w budynku stanowiącym współwłasność byłych małżonków. W chwili obecnej dochód z tytułu wynajmu tego akurat budynku nie jest związany z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy. Na chwilę złożenia wniosku o interpretację, byłej żonie Wnioskodawcy nie przysługuje roszczenie o zwrot wpłaconych kwot. Nie ma natomiast żadnej pewności, że w końcowym rozstrzygnięciu sprawy o podział majątku zostanie określony inny sposób podziału, a Wnioskodawca zostanie zobowiązany do spłat na rzecz żony, w tym obejmujących wyżej opisane kwoty.

Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku dodatkowo wyjaśnił, że:

Dokonane wpłaty dotyczą rozliczenia na poczet spłaty w związku z zamiarem zniesienia współwłasności i kwota mieści się w ½ udziału w majątku dorobkowym małżonków.
W ramach podziału majątku Wnioskodawca i Jego była żona obowiązani są także, rozliczyć ewentualne roszczenia o dochody z wyłącznego użytkowania składników majątkowych podlegających podziałowi przez jednego z małżonków po przekształceniu współwłasności majątkowej małżeńskiej we współwłasność zwykłą, a jeszcze przed zniesieniem tej współwłasności.
Dochody z tego tytułu nie są związane z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, nie posiada On informacji co do sposobu rozliczania tych dochodów przez byłą żonę.
Na chwilę obecną byłej żonie Wnioskodawcy nie przysługuje skuteczne roszczenie o zwrot zapłaconych kwot. Nie ma natomiast żadnej pewności, co do końcowego sposobu podziału majątku, a zatem czy to Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do spłat na rzecz byłej żony, a tym samym do pośredniego zwrotu przedmiotowych środków.
Zapytanie dotyczy wyłącznie zniesienia współwłasności majątku dorobkowego, gdyż ugoda obejmowała całość stosunków majątkowych byłych małżonków bez rozróżniania ich źródła.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy kwoty uzyskane przez Wnioskodawcę na poczet spłat w związku ze zniesieniem współwłasności majątku dorobkowego, jeśli do tego zniesienia nie doszło, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a w przypadku udzielenia odpowiedzi pozytywnej na to pytanie, czy obowiązek podatkowy powstaje w roku otrzymania zapłaty, czy też w roku wydania orzeczenia kończącego postępowanie w przedmiocie podziału majątku dorobkowego albo ugody sądowej w tym postępowaniu?
W przypadku odpowiedzi negatywnej na pytanie 1, czy kwoty otrzymane przez Wnioskodawcę na poczet spłat w związku ze zniesieniem współwłasności majątku dorobkowego podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie oznaczone we wniosku nr 2 dotyczące podatku od spadków i darowizn. Natomiast odpowiedź na pytanie oznaczone we wniosku nr 1, dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie udzielona odrębnym rozstrzygnięciem.

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku): Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Wnioskodawca jest z byłą żoną współwłaścicielem nieruchomości, wchodzącej w skład majątku dorobkowego podlegającego podziałowi. Z całego podlegającego podziałowi majątku przychód przynosi wyłącznie jedna z nieruchomości w postaci czynszu z tytułu wynajmu lokali w znajdującym się na nieruchomości budynku. Pożytki te czerpie wyłącznie drugi ze współwłaścicieli - była żona. Tym samym na mocy art. 618 § 1 i § 2 Kodeksu postępowania cywilnego w ramach postępowania działowego rozliczane są także roszczenia małżonków związane ze współwłasnością środków majątkowych podlegających podziałowi. Roszczenia te nie mogą być zatem traktowane inaczej niż jako część majątku dorobkowego podlegającego podziałowi.

W świetle treści art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego zniesienie współwłasności może nastąpić przez:

podział fizyczny rzeczy wspólnej (podział polegający na przyznaniu każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej części rzeczy, np. działek, w przypadku gdy przedmiotem tej czynności cywilnoprawnej jest nieruchomość),
przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
sprzedaż rzeczy wspólnej zwana podziałem cywilnym (nie ma miejsca odpłatne zniesienie współwłasności, gdyż uzyskana wówczas cena dzielona jest odpowiednio w stosunku do udziałów we współwłasności).

W art. 7 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn ustawodawca zastrzegł, że przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Co za tym idzie uznano, że nie podlega opodatkowaniu nabycie rzeczy lub środków finansowych w części odpowiadającej wartości udziału w majątku wspólnym, ponieważ do chwili obecnej nie doszło do zniesienia współwłasności nie powstał obowiązek w podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawcy spłaty dokonane na Jego rzecz przez była małżonkę na poczet należności wynikających z ewentualnego rozstrzygnięcia w przedmiocie podziału majątku dorobkowego (zniesienia współwłasności), nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn do czasu uprawomocnienia się orzeczenia w tym przedmiocie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
darowizny, polecenia darczyńcy;
zasiedzenia;
nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ustawy).

Powołany przepis art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zawiera zamknięty katalog nabycia rzeczy i praw majątkowych, które podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w 2008 r. rozwiódł się z żoną. W wyniku rozwodu doszło do zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej, która obowiązywała w trakcie trwania związku małżeńskiego. W trakcie małżeństwa Wnioskodawca z byłą żoną zgromadzili szereg składników majątkowych, jednym z nich jest nieruchomość zabudowana budynkiem użytkowym.

W październiku 2013 r., w toku negocjacji Wnioskodawca wraz z byłą żoną doszli do porozumienia co do ugodowego zakończenia sporu. Na mocy ugody sądowej miało dojść do fizycznego podziału składników majątkowych będących współwłasnością. Byłej żonie Wnioskodawcy miały przypaść na wyłączną własność między innymi nieruchomości. W zamian Wnioskodawca miał otrzymać spłaty w wysokości odpowiadającej jego udziałowi we współwłasności, to jest 1/2 części. Ugoda miała wyczerpać wszelkie wzajemne roszczenia Wnioskodawcy i byłej żony, w szczególności: rozliczenie nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na majątki odrębne i z majątków odrębnych na majątek wspólny; z tytułu pobranych pożytków i innych przychodów, w tym z tytułu posiadania przedmiotów należących do majątku objętego wspólnością oraz rozliczenia nakładów i wydatków dokonanych przez byłych małżonków w okresie od ustania wspólności do chwili podziału majątku wspólnego.

Na poczet spłat, jeszcze przed zawarciem ugody przed sądem, była żona Wnioskodawcy w październiku 2013 r., wpłaciła na Jego rachunek bankowy określoną kwotę (przekraczającą kwotę wolną od podatku dochodowego od osób fizycznych). Kilka dni później, podczas rozprawy przed sądem, była żona Wnioskodawcy wycofała się z porozumienia i do zawarcia ugody nie doszło. Dokonana wpłata dotyczy rozliczenia na poczet spłaty w związku z zamiarem zniesienia współwłasności majątkowej byłych małżonków i mieści się w ½ udziału Wnioskodawcy w majątku dorobkowym małżonków. Dokonana wpłata nie jest również związana z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy.

Do chwili złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i uzupełnienia wniosku pismem z dnia 11 czerwca 2014 r,. nie zapadło rozstrzygnięcie sądu w sprawie o podział majątku dorobkowego byłych Małżonków. Wnioskodawca nie zwrócił kwot wpłaconych przez byłą żonę na poczet spłaty. Kwoty te mają być przedmiotem rozliczenia w końcowym orzeczeniu sądu o podziale majątku lub ugody sądowej kończącej to postępowanie.

Jednocześnie Wnioskodawca, podał że nie ma żadnej pewności co do końcowego sposobu podziału majątku, a zatem czy to On nie będzie zobowiązany do spłat na rzecz byłej żony.

Kwestie stosunków majątkowych w małżeństwie reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.). Na podstawie art. 31 § 1 tej ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa) oraz żaden z małżonków w czasie jej trwania nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec rozszerzeniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Podział majątku wspólnego małżonków jest instytucją typową dla prawa rodzinnego i opiekuńczego. Należy podkreślić, że podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121) i w związku z tym, nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ponieważ podział majątku między małżonkami nie został wymieniony jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, nie ma znaczenia fakt, że przy podziale majątku występują spłaty lub dopłaty na rzecz drugiej strony.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że kwota otrzymana w październiku 2013 r. przez Wnioskodawcę od byłej żony, na poczet spłat w związku z toczącym się od 2008 r. postępowaniem sądowym o zniesienie współwłasności majątku dorobkowego oraz zerwaną ugodą byłych Małżonków w tym zakresie, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, ponieważ podział majątku między małżonkami nie został wymieniony w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jako czynność podlegająca opodatkowaniu.

Stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe, ponieważ Wnioskodawca stwierdził, że „Zdaniem Wnioskodawcy spłaty dokonane na Jego rzecz przez byłą małżonkę na poczet należności wynikających z ewentualnego rozstrzygnięcia w przedmiocie podziału majątku dorobkowego (zniesienia współwłasności), nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn do czasu uprawomocnienia się orzeczenia w tym przedmiocie”. Ponadto w stanowisku Wnioskodawca powołał przepis cyt. „ art. 7 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn ustawodawca zastrzegł, że przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy”. Powołane brzmienie zawiera art. 7 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jednakże przepis ten nie odnosi się do nieodpłatnego zniesienia współwłasności majątkowej małżonków.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin