Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/415-103/14-6/AKr
z 6 czerwca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 30 stycznia 2014 r. (data wpływu 17 lutego 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 12 maja 2014 r. (data wpływu 16 maja 2014 r), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy w części dotyczącej:

• zastosowania zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - jest prawidłowe,

• zastosowania zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy - jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 17 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 23 kwietnia 2014 r., Nr IPTPB2/415-103/14-2/AKr, wezwano Wnioskodawczynię, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłane zostało w dniu 23 kwietnia 2014 r. (skutecznie doręczone w dniu 6 maja 2014 r.). W dniu 16 maja 2014 r. (data nadania 13 maja 2014 r.) wpłynęło uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała wypowiedzenie stosunku pracy, od którego odwołała się do Sądu, żądając przywrócenia do pracy na podstawie przepisu art. 45 Kodeksu pracy (dalej k.p.) lub ewentualnie zasądzenia odszkodowania na podstawie art. 47¹ k.p. w związku z art. 45.

Strony na rozprawie doszły do porozumienia i zawarły ugodę sądową, mocą której pracodawca zobowiązał się wypłacić Wnioskodawczyni kwotę 4 750 zł „tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy w terminie do 29 listopada 2013 r.”. Pracodawca ugodę wykonał. Przysłał Wnioskodawczyni PIT-11, który obejmował jedynie kwoty wynagrodzeń wypłaconych Wnioskodawczyni w 2013 r. Nie była w nim ujęta kwota ww. odszkodowania.

Wnioskodawczyni w dniu 24 stycznia 2014 r. złożyła zeznanie podatkowe PIT-37, rozliczając się razem z mężem, w którym nie ujęła kwoty 4 750 zł odszkodowania uznając, że kwota odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy, wypłacona na podstawie ugody sądowej, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako wyłączona przedmiotowo przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3, ewentualnie pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 12 maja 2014 r. Wnioskodawczyni stwierdziła, że wypłacone odszkodowanie (jego zasada i wysokość) wynikało wprost z przepisu art. 47¹ k.p. w zw. z art. 45 par. 1 i par. 2 k.p. i jako takie stanowi rekompensatę za bezpodstawne rozwiązanie stosunku pracy, co należy uznać za zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną Jej poprzez pozbawienie zatrudnienia. Świadczenie zostało wypłacone „tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy” (jak zapisano w ugodzie). Nie miało ono związku z działalnością gospodarczą, a Wnioskodawczyni nie jest przedsiębiorcą. Ani z dniem zawarcia ugody, ani z dniem jej wykonania nie nastąpiła zmiana sposobu rozwiązania stosunku pracy. Pieniądze zostały wypłacone Wnioskodawczyni w 2013 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy Wnioskodawczyni (stosownie do przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z art. 47 i art. 45 k.p. oraz w związku z zawartą przed Sądem ugodą) zachowała się prawidłowo nie ujmując w rocznym zeznaniu podatkowym za 2013 r. kwoty odszkodowania uzyskanego za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy, otrzymanego na podstawie ugody sądowej?
2. Czy Wnioskodawczyni prawidłowo zachowała się nie odprowadzając z powyższego tytułu podatku dochodowego?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, kwota uzyskana przez Nią z tytułu odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy, wypłacona przez zobowiązanego na podstawie ugody sądowej, jest kwotą zwolnioną od opodatkowania.

Według Wnioskodawczyni, stanowisko to wprost wynika z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 lub na zasadach, o których mowa w art. 30c.

Zdaniem Wnioskodawczyni, kwota ta stanowi odszkodowanie przyznane na podstawie przepisów k.p. (art. 47 k.p. w zw. z art. 45), które określają wysokość i zasady przyznawania odszkodowań za niesłuszne rozwiązanie z pracownikiem stosunku pracy. Jednocześnie nie jest to odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia stosunku pracy, ani nie jest odprawą na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn ich niedotyczących. Podobnie nie podlega żadnym innym wyłączeniom wymienionym w art. 21 ust. 1 pkt 3. Co więcej odszkodowanie to, według Wnioskodawczyni, jako przyznane na podstawie ugody sądowej, podlega wyłączeniu przez przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b. Wnioskodawczyni zaznacza, że nie prowadziła działalności gospodarczej, a świadczenie jest zadośćuczynieniem za krzywdę wyrządzoną Jej bezprawnym rozwiązaniem stosunku pracy.

Odszkodowanie to jest wiec, według Niej, objęte przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Z przedstawionych względów, zdaniem Wnioskodawczyni, niewpisanie przez Nią w roczne zeznanie podatkowe kwoty 4 750 zł odszkodowania i nierozliczenie podatku dochodowego od tej kwoty było prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w części dotyczącej:

• zastosowania zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - jest prawidłowe,

• zastosowania zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy - jest nieprawidłowe.
  
  

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Za przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, uważa się w myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy, wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Takim przychodem jest również odszkodowanie wynikające z zawartej ugody sądowej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała wypowiedzenie stosunku pracy, od którego odwołała się do Sądu, żądając przywrócenia do pracy na podstawie przepisu art. 45 Kodeksu pracy lub ewentualnie zasądzenia odszkodowania na podstawie art. 47¹ w związku z ww. art. 45 ww. ustawy. Strony na rozprawie doszły do porozumienia i zawarły ugodę sądową, mocą której, pracodawca zobowiązał się wypłacić Wnioskodawczyni kwotę 4 750 zł odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy. Odszkodowanie zostało wypłacone Wnioskodawczyni w 2013 r. W zeznaniu rocznym za 2013 r. Wnioskodawczyni nie wykazała kwoty ww. odszkodowania. Wnioskodawczyni wskazała, że wypłacone odszkodowanie (jego zasada i wysokość) wynikało wprost z przepisu art. 47¹ k.p. w zw. z art. 45 par. 1 i par. 2 k.p. i jako takie stanowi rekompensatę za bezpodstawne rozwiązanie stosunku pracy, zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną Jej poprzez pozbawienie zatrudnienia. Odszkodowanie nie miało związku z działalnością gospodarczą. Ani z dniem zawarcia ugody, ani z dniem jej wykonania nie nastąpiła zmiana sposobu rozwiązania stosunku pracy.

Kwestie zasad i podstawy wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę regulują przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.).

Stosownie do postanowień art. 45 § 1 i § 2 ww. ustawy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Odszkodowanie, o którym mowa w zacytowanym art. 45 ww. ustawy przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia – art. 47¹ Kodeksu pracy.

Niemniej istotnym jest w niniejszej sprawie fakt zawarcia ugody, która jest - jako jeden z typów umowy – uregulowana przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121).

Zgodnie z art. 917 ww. ustawy, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego (w omawianym stanie faktycznym stosunku pracy) stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Z literalnego brzmienia powołanych przepisów jednoznacznie wynika, że ze zwolnienia, na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy, korzystają te odszkodowania, których prawo otrzymywania wynika wprost z przepisów ustawy, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy, a więc m.in. wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe (mimo, że wysokość i zasady ustalania odszkodowania wynikają wprost z przepisów prawa).

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2006 r. sygnatura akt SK 51/06 (opublikowanym w Dz. U. Nr 226 poz. 1657) uznał, że art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednakże w związku z tym, że wyłączenie od zwolnienia podatkowego w stosunku do odszkodowań, o których mowa w pkt 3 lit. g) powyższego przepisu zostało uznane za niezgodne z Konstytucją, to w świetle powyższego przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ze zwolnienia korzystają również inne odszkodowania (a więc te, których wysokość i zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów prawa), ale otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej - art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy (także z wyjątkami).

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni stwierdziła, że wypłacone odszkodowanie (jego zasada i wysokość) wynikało wprost z przepisu art. 47¹ Kodeksu pracy w zw. z art. 45 § 1 i § 2 tej ustawy.

W świetle powyższego, przyjmując za Wnioskodawczynią, że zasady ustalenia oraz wysokość, wypłaconego Jej na podstawie ugody sądowej, odszkodowania wynikały z przepisu art. 47¹ Kodeksu pracy w zw. z art. 45 § 1 i § 2 tej ustawy należy stwierdzić, że ww. odszkodowanie podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym w oparciu o przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ww. odszkodowanie nie może jednak równocześnie korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ponieważ przepis ten ma zastosowanie do innych odszkodowań, tj. m.in. tych, których wysokość i zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów prawa.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.