Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/415-1114/13/MM
z 10 marca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 21 listopada 2013 r. (data wpływu 9 grudnia 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 4 marca 2014 r. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania spłaty uzyskanej w związku z działem spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 4 marca 2014 r. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania spłaty uzyskanej w związku z działem spadku.

W przedmiotowym wniosku oraz w piśmie uzupełniającym przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 29 marca 2000 r. zmarła matka Wnioskodawcy, a spadek po niej – na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego Wydział I Cywilny z dnia 24 lipca 2012 r. – otrzymali: Wnioskodawca, jego siostra i ojciec. Każdy ze spadkobierców otrzymał po 1/3 części spadku. W jego skład wchodziła ½ część lokalu mieszkalnego.

W dniu 22 marca 2012 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy, a spadek po nim – na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego Wydział I Cywilny z dnia 24 lipca 2012 r. - nabyli: Wnioskodawca i jego siostra w udziale po ½ części. W skład spadku wchodziły 2/3 części lokalu mieszkalnego. W związku z powyższym Wnioskodawca i jego siostra posiadali po ½ części w lokalu mieszkalnym każdy oraz ½ wartości mebli.

Po śmierci matki Wnioskodawcy w 2002 r. sytuacja z działem spadku po niej nie była uregulowana, dlatego też w jednym postanowieniu Sąd dokonał działu spadku po matce i po ojcu. Na podstawie protokołu Sądu Rejonowego I Wydział Cywilny z dnia 23 lipca 2013 r. siostra Wnioskodawcy dokonała na jego rzecz spłaty kwoty 38.225 zł za zrzeczenie się przez Wnioskodawcę prawa do ½ części mieszkania i mebli, stanowiących połowę spadku po rodzicach. Jednocześnie została zniesiona współwłasność. Wartość spłaty wynikała ze sporządzonego przez komornika Urzędu Skarbowego spisu inwentarza na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego Wydział I Cywilny z dnia 24 lipca 2012 r.

Spis inwentarza został dokonany w dniu 11 lutego 2013 r. Wartość spłaty, którą dokonała siostra Wnioskodawcy nie przekraczała wartości przysługującego mu udziału w spadku.

Wnioskodawca uiścił podatek od spadków i darowizn po matce oraz zgłosił w Urzędzie Skarbowym informację o otrzymaniu spadku po ojcu (korzystając ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn po ojcu). Wnioskodawca wypełnił również i złożył w Urzędzie Skarbowym druk SD-Z2, SD-3.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota, którą Wnioskodawca otrzymał od siostry jako spłatę w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w sytuacji gdy była ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku?

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota którą otrzymał od siostry ze spłaty dokonanej w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności nie podlega przepisom ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych. Art. 2 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy stanowi, że przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Natomiast stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o spadków i darowizn podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium RP lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium RP tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego. Z treści przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym wynika, że w postępowaniu spadkowym mogą wystąpić dwa powiązane ze sobą etapy: pierwszy etap związany jest ze stwierdzeniem nabycia spadku (co miało miejsce w opisanym stanie), drugi natomiast – z działem spadku, który jest konsekwencją postanowienia o nabyciu spadku. Zatem - w ocenie Wnioskodawcy – dziedziczenie należy rozumieć zarówno jako nabycie na podstawie postanowienia o stwierdzenia nabycia spadku, jak i nabycie w drodze działu spadku. Ponadto objęcie opodatkowaniem na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodów otrzymanych w drodze spadku, jako spłaty spowodowałoby kolejne opodatkowanie tego samego przychodu, a tym samym naruszenie przepisu art. 84 Konstytucji RP, zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie, ale tylko wówczas, gdy ustawa taki podatek od określonego przychodu (dochodu) przewiduje.

Obciążenie opodatkowaniem spłat pieniężnych otrzymywanych w wyniku działu spadku z jednoczesnym pominięciem objęcia takim opodatkowaniem udziału nie podlegającego spłacie innego spadkobiercy prowadzi do nierówności w traktowaniu podatników, co narusza przepisy art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym wszyscy są wobec prawa równi oraz wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. W związku z powyższym oraz z faktem, iż w wyniku zniesienia współwłasności Wnioskodawca otrzymuje spłatę w wysokości odpowiadającej posiadanemu udziałowi w spadku, dlatego też uważa, że uzyskany przychód nie podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca uważa, że istotne znaczenie ma fakt, że spłata którą otrzymał nie przekroczyła wartości przysługującego mu udziału spadkowego.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca powołał się na interpretacje indywidualną nr ITPB2/415-592/12 ENB z dnia 13 września 2012 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie opodatkowania spłaty związanej z działem spadku uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej ustawy, źródłami przychodów są odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. Nr 121), prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu. W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są zatem współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Stosownie do art. 212 § 1 i § 2 ww. Kodeksu, jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 29 marca 2000 r. zmarła matka Wnioskodawcy, a spadek po niej – na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego Wydział I Cywilny z dnia 24 lipca 2012 r. – otrzymali: Wnioskodawca, jego siostra i ojciec. Każdy ze spadkobierców otrzymał po 1/3 części spadku. W jego skład wchodziła ½ część lokalu mieszkalnego.

W dniu 22 marca 2012 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy, a spadek po nim – na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego Wydział I Cywilny z dnia 24 lipca 2012 r. - nabyli: Wnioskodawca i jego siostra w udziale po ½ części. W skład spadku wchodziły 2/3 części lokalu mieszkalnego. W związku z powyższym Wnioskodawca i jego siostra posiadali po ½ części w lokalu mieszkalnym każdy oraz ½ wartości mebli.

Po śmierci matki Wnioskodawcy w 2002 r. sytuacja z działem spadku po niej nie była uregulowana, dlatego też w jednym postanowieniu Sąd dokonał działu spadku po matce i po ojcu. Na podstawie protokołu Sądu Rejonowego I Wydział Cywilny z dnia 23 lipca 2013 r. siostra Wnioskodawcy dokonała na jego rzecz spłaty kwoty 38.225 zł za zrzeczenie się przez Wnioskodawcę prawa do ½ części mieszkania i mebli, stanowiących połowę spadku po rodzicach. Jednocześnie została zniesiona współwłasność. Wartość spłaty wynikała ze sporządzonego przez komornika Urzędu Skarbowego spisu inwentarza na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego Wydział I Cywilny z dnia 24 lipca 2012 r.

Spis inwentarza został dokonany w dniu 11 lutego 2013 r. Wartość spłaty, którą dokonała siostra Wnioskodawcy nie przekraczała wartości przysługującego mu udziału w spadku.

Wnioskodawca uiścił podatek od spadków i darowizn po matce oraz zgłosił w Urzędzie Skarbowym informację o otrzymaniu spadku po ojcu (korzystając ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn po ojcu). Wnioskodawca wypełnił również i złożył w Urzędzie Skarbowym druk SD-Z2, SD-3.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku kwoty ekwiwalentnej do posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia – jak słusznie wskazał Wnioskodawca - ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego. W konsekwencji, na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do kwestii dotyczącej zastosowania wyłączenia wynikającego z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdzić należy, że zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podlega nieodpłatne nabycie majątku na podstawie tytułów w nim wymienionych. Wśród nich nie został wymieniony dział spadku, w rezultacie otrzymana przez Wnioskodawcę spłata nie może podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, a w konsekwencji wyłączenie, o którym mowa nie może mieć w niniejszej sprawie zastosowania.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.