Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/415-63/14-4/KSM
z 17 kwietnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 20 stycznia 2014 r. (data wpływu 28 stycznia 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 marca 2014 r. (data wpływu 13 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

Wniosek nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 28 lutego 2014 r., Nr IPTPB2/415-63/14-2/KSM, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ww. ustawy, wystąpił do Wnioskodawcy o usunięcie braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 5 marca 2014 r., natomiast w dniu 13 marca 2014 r. uzupełniono ww. wniosek (data nadania 12 marca 2014 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Małżonkowie I. i J. X na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej byli właścicielami zabudowanej nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działka nr xxx, położonej w Y o powierzchni 376 m², niebędącej gospodarstwem rolnym. Na ww. nieruchomości znajduje się budynek mieszkalny, murowany, piętrowy, wybudowany przed II wojną światową i rozbudowany w latach 60-tych XX wieku, o powierzchni użytkowej wynoszącej ok. 100 m², oraz murowane budynki gospodarcze. Z treści księgi wieczystej wynika, że Skarbowi Państwa – Prezydium Miejskiego Rady Narodowej w Y przysługuje roszczenie do wieczystych użytkowników i właścicieli budynku o wykonanie zobowiązań wynikających z § 10 umowy z dnia 10 czerwca 1964 r., Nr Rep. …..

Wnioskodawca podał, że J. X zmarł w dniu 3 stycznia 2001 r. W dniu 21 stycznia 2010 r., na wniosek spadkobierców wydane zostało przez Sąd Rejonowy w Y, postanowienie zgodnie, z którym spadek po J. X nabyła żona I. X oraz dzieci – H. i K., po 1/3 części każde z nich. Następnie w dniu 25 stycznia 2010 r., zmarła I. X. W dniu 2 grudnia 2010 r., po jej śmierci, na wniosek spadkobierców, Sąd Rejonowy w Y wydał postanowienie, w którym stwierdzono, że spadek po zmarłej na podstawie ustawy nabyły dzieci, jako jedyni spadkobiercy– H. i K. Spadkobiercy odziedziczyli spadek po 1/2 części każde z nich. Dalej Wnioskodawca dodał, że w dniu 30 września 2010 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Y wydał decyzję na podstawie, której ustalił w stosunku do Wnioskodawcy wysokość zobowiązania w podatku od spadków i darowizn, w kwocie 2 120 zł, od nabycia własności rzeczy tytułem dziedziczenia, po J. X, zmarłym w dniu 3 stycznia 2001 r. Następnie w dniu 4 lipca 2011 r. spadkobiercy zawarli przed notariuszem umowę o dział spadku po rodzicach. Strony ustaliły, że przedmiotową nieruchomość na wyłączną własność nabywa H., która zobowiązała się do spłaty drugiego spadkobiercy. W drodze działu spadku Wnioskodawca otrzymał od drugiego spadkobiercy kwotę 130 000 zł, będącą równowartością połowy nieruchomości, stanowiącej masę spadkową. Wnioskodawca wskazał, że przedmiotowa kwota, nie została przeznaczona przez spadkobiercę na cele mieszkaniowe.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 10 marca 2013 r. Wnioskodawca doprecyzował, że wskazana kwota jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku. Wartość tej spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego udziału spadkowego. Przy czym wycena nieruchomości nie była sporządzona.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca jest obowiązany do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymanej od siostry kwoty 130 000 zł z tytułu działu spadku po zmarłych rodzicach, w sytuacji gdy nie przeznaczy ich na cele mieszkaniowo – budowlane?

Zdaniem Wnioskodawcy, art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Natomiast z art. 10 ust. 1 pkt 8 wynika, że źródłami przychodów jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części, oraz udziału w nieruchomości. Art. 21 ust. 1 pkt 131 stanowi, że wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości praw majątkowych.

Według Wnioskodawcy, wspólność majątku spadkowego jest stanem przejściowym. Jej zniesienie następuje w formie działu spadku, którego celem jest uzyskanie przez poszczególnych spadkobierców wyłącznych praw do oznaczonych składników majątku spadkowego. Postępowanie spadkowe dzieli się na dwa etapy: postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku oraz postępowanie o dział spadku. Dział spadku w szczególności, gdy w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość, jest normalną konsekwencją stwierdzenia nabycia spadku. Polega on na przyznaniu wyłącznej własności nieruchomości jednemu spadkodawcy a pieniężnej spłaty drugiemu i nie mieści się w pojęciu odpłatnego zbycia nieruchomości. W wyniku rozliczeń zachodzących pomiędzy spadkobiercami, podatnik nie uzyskuje żadnej korzyści przekraczającej to co otrzymał w drodze dziedziczenia. Dział spadku jest postępowaniem wtórnym do nabycia spadku, ponieważ nie można dokonać podziału spadku, którego w istocie podatnik nie nabył. Stanowi on jedynie podział składników spadku a spłata to jedynie ekwiwalent części spadku i nic ponadto.

Zdaniem Wnioskodawcy, prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku jest bez wątpienia wiążące dla organu podatkowego, przy ustalaniu podatku od spadku i darowizn, zarówno co do kręgu nabywców, jak i wielkości ich udziałów w spadku. Jeśli podatnik wykaże, że osiągnięte przychody osiągnął w całości w drodze spadku, w miejsce określonej dotąd części ułamkowej, wówczas sam fakt działu spadku nie ma znaczenia dla stosowania tego zwolnienia podatkowego. Odmienna interpretacja przepisów byłaby bowiem sprzeczna z wolą spadkodawcy (wyrok NSA oz. w Krakowie z dnia 3 października 2003 r., sygn. akt I SA/Kr 690/02). Dziedziczenie następuje zarówno na podstawie samego stwierdzenia nabycia spadku, jak i działu spadku (wyrok WSA w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1173/11). Ponadto przeciwne stanowisko prowadziłoby w konsekwencji do podwójnego opodatkowania tej samej czynności co jest sprzeczne z intencją ustawodawcy (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 27 października 2009 r., sygn. akt ISA/GI 463/09, wyrok WSA w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1173/11).

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy nie ma żadnych podstaw do uiszczania przez Niego podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymanej od siostry kwoty 130 000 zł, w następstwie przeprowadzonego działu spadku po zmarłych rodzicach, także w sytuacji kiedy to Wnioskodawca nie przeznaczył tej kwoty na cele mieszkaniowo – budowlane.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości następuje po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Jak zatem wynika z powyższego przepisu, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma zarówno data, jak i forma ich nabycia.

Z wniosku wynika, że ojciec Wnioskodawcy zmarł w dniu 3 stycznia 2001 r. W dniu 21 stycznia 2010 r., na wniosek spadkobierców, zostało wydane przez Sąd Rejonowy w Y postanowienie, w którym spadek po ojcu Wnioskodawcy nabyła żona oraz dzieci – Wnioskodawca wraz z siostrą – po 1/3 części każde z nich. Następnie w dniu 25 stycznia 2010 r., zmarła matka Wnioskodawcy. W dniu 2 grudnia 2010 r., po jej śmierci, na wniosek spadkobierców, Sąd Rejonowy w Y wydał postanowienie, w którym stwierdzono, że spadek po zmarłej nabyły dzieci – Wnioskodawca wraz z siostrą – jako jedyni spadkobiercy, po 1/2 części każde z nich. Dalej Wnioskodawca dodał, że w dniu 30 września 2010 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Y wydał decyzję na podstawie, której ustalił w stosunku do Wnioskodawcy wysokość zobowiązania w podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia własności rzeczy tytułem dziedziczenia po ojcu zmarłym w dniu 3 stycznia 2001 r. Następnie w dniu 4 lipca 2011 r. spadkobiercy zawarli przed notariuszem umowę o dział spadku po rodzicach. Strony ustaliły, że przedmiotową nieruchomość na wyłączną własność nabywa siostra Wnioskodawcy, która zobowiązała się do spłaty drugiego spadkobiercy. W drodze działu spadku Wnioskodawca otrzymał od drugiego spadkobiercy kwotę 130 000 zł, będącą równowartością połowy nieruchomości, stanowiącej masę spadkową. Wskazana kwota jest ekwiwalentna do posiadanego przez Wnioskodawcę udziału w spadku. Wartość tej spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego udziału spadkowego. Przedmiotowa kwota, nie została przeznaczona przez Wnioskodawcę na cele mieszkaniowe.

Wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 926 powyższej ustawy). Natomiast stosownie do art. 1025 § 1 cyt. ustawy, prawomocne postanowienie sądu stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Jednak zgodnie z art. 1036 ww. ustawy, istnieje możliwość rozporządzenia przez spadkobierców prawem lub rzeczą należącą do spadku, mimo istnienia współwłasności, jeśli następuje to za zgodną wolą wszystkich spadkobierców.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, stosownie do wielkości ich udziałów, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom i nie zmieni tego fakt, że dział spadku jest czynnością wtórną do nabycia spadku.

Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks cywilny jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 cyt. ustawy). Natomiast w myśl art. 210 ww. ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

Stosownie do art. 211 i art. 212 powyżej ustawy, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Zatem stwierdzić należy, że zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy tylko wówczas, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Natomiast jeżeli udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat) to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Tak więc co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje nieruchomość, która przekracza udział jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał.

Zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca otrzymał od drugiego spadkobiercy w drodze działu spadku kwotę 130 000 zł, będącą równowartością połowy nieruchomości, stanowiącej masę spadkową. Wskazana kwota jest ekwiwalentna do posiadanego przez Wnioskodawcę udziału w spadku. Wartość tej spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego udziału spadkowego.

Odnosząc się do powyższego wyjaśnić należy, że okoliczność, że dział spadku, którego przedmiotem była nieruchomość gruntowa zabudowana budynkiem mieszkalnym oraz budynkami gospodarczymi, następuje ze spłatami na rzecz drugiego spadkobiercy, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu zbycia nieruchomości w takiej formie. Wskazać należy, że jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma zatem okoliczność, że wartość spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a Wnioskodawca uzyskał równowartość udziału w przedmiotowej nieruchomości nabytej w spadku.

Mając zatem na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz uregulowania prawne stwierdzić należy, że spłata otrzymana przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku nie przekraczająca wartości przysługującego Mu udziału spadkowego, nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku. Bez znaczenia pozostaje w tym przypadku fakt, że Wnioskodawca nie wydatkował tych środków na cele mieszkaniowo – budowlane.

Ponadto należy podkreślić, że mimo że przywołane wyroki sądów administracyjnych są pomocne w toku prowadzonego postępowania, to z uwagi na ich indywidualny charakter, nie są wiążące dla tutejszego Organu podatkowego. Każdą sprawę Organ podatkowy jest zobowiązany traktować indywidualnie.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.