Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/415-52/14-2/KKu
z 16 kwietnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 20 stycznia 2014 r. (data wpływu 22 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania otrzymanego na podstawie ugody sądowej - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania otrzymanego na podstawie ugody sądowej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadził działalność rolniczą polegającą na uprawie truskawek na otwartym terenie - na nieruchomości rolnej położonej w X - działka gruntu nr 181 o powierzchni 3,42 ha, dla której Sąd Rejonowy w Y do dnia 25 czerwca 2012 r. prowadził księgę wieczystą pod nr …. Wskazana nieruchomość rolna była przedmiotem dzierżawy - umowa dzierżawy zawarta została między właścicielem gruntu a Wnioskodawcą. Umowa dzierżawy uległa rozwiązaniu z mocy samego prawa, na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (DZ. U. z 2008 r., nr 193, poz. 1194 ze zm.) w związku z decyzją wydaną w dniu 1 września 2011 r. przez Wojewodę nr … udzielającą Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad zezwolenia na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi ekspresowej S-8 na odcinku węzeł …… – węzeł …... W trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych właścicielowi nieruchomości gruntowej ww. zostało wypłacone odszkodowanie. Wnioskodawca wraz z byłym właścicielem gruntu działki nr 181 w drodze ugody sądowej ustalili, że były właściciel działki wypłaci Wnioskodawcy odszkodowanie tytułem zapłaty Wnioskodawcy za rzeczywiście wyrządzoną szkodę w związku z rozwiązaniem z mocy prawa umowy dzierżawy nieruchomości rolnej położonej w X - działka gruntu nr 181 o powierzchni 3,42 ha (w tym 0,56 ha powierzchni leśnej, która nie była objęta umową dzierżawy), dla której Sąd Rejonowy w Y do dnia 25 czerwca 2012 r. prowadził księgę wieczystą pod numerem … - zapłatę odszkodowania za naniesienia budowlane (siatka ogrodzeniowa, rurociąg nawadniający) oraz naniesienia roślinne - plantacja truskawek na powierzchni 2,9605 ha. W dniu 20 listopada 2013 r. między Wnioskodawcą a byłym właścicielem działki została zawarta ugoda sądowa przed Sądem Rejonowym, sygn. akt ... Kserokopię ugody sądowej Wnioskodawca załączył do wniosku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku z zawarciem ugody sądowej w dniu 20 listopada 2013 r. przed Sądem Rejonowym między Wnioskodawcą a byłym wydzierżawiającym w zakresie zapłaty na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania za rzeczywiście wyrządzoną Wnioskodawcy szkodę w związku z rozwiązaniem z mocy prawa umowy dzierżawy nieruchomości rolnej położonej w X - działka gruntu nr 181 o powierzchni 3,42 ha (w tym 0,56 ha powierzchni leśnej, która nie była objęta umową dzierżawy), dla której Sąd Rejonowy w Y do dnia 25 czerwca 2012 r. prowadził księgę wieczystą pod numerem … - zapłatę odszkodowania za naniesienia budowlane (siatka ogrodzeniowa, rurociąg nawadniający) oraz naniesienia roślinne - plantacja truskawek na powierzchni 2,9605 ha po stronie podatnika powstanie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach ogólnych - dochód z tzw. innych źródeł?

Zdaniem Wnioskodawcy, stosownie do przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przedmiotowy stan faktyczny nie będzie rodził obowiązku uiszczenia przez Wnioskodawcę podatku dochodowego od osób fizycznych. Wnioskodawca będzie podlegał zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiącym, że odszkodowanie otrzymane na podstawie ugody sądowej jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych i według Wnioskodawcy nie zachodzą okoliczności związane z wyłączeniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) lub b) powołanej ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Aby zatem wypłacone odszkodowanie korzystało ze zwolnienia na podstawie wskazanego powyżej przepisu, muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki:

• jego wysokość lub zasady ustalania muszą wynikać z przepisów odrębnych ustaw,
  

• podstawą jego przyznania nie może być zawarta umowa lub ugoda.
  
  

Z literalnego brzmienia powołanego ww. przepisu jednoznacznie wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia, bowiem korzystają jedynie te odszkodowania, których prawo do otrzymania wynika wprost z przepisów ustawy lub aktów wykonawczych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Ze zwolnienia mogą korzystać również inne odszkodowania, a więc te niewynikające wprost z przepisów prawa, ale tylko wówczas, gdy zostały otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej i nie dotyczą wyjątków wskazanych przez ustawodawcę (art. 21 ust. 1 pkt 3b cyt. ustawy).

Stosownie do art. 21 ust. 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, że odszkodowania otrzymane przez podatników na podstawie ugód sądowych są, co do zasady, zwolnione od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia, wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Szkoda rozpatrywana jest, jako uszczerbek o charakterze majątkowym, która może mieć w świetle tego przepisu postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy, niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista, ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie natomiast ma przywrócić sytuację majątkową poszkodowanego do takiej, w jakiej znajdowałby się, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Funkcja odszkodowania polega na wyrównaniu, a nie na polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji odszkodowania, należy jej więc szukać w przepisach prawa prywatnego, w tym prawa cywilnego i prawa pracy. W prywatnoprawnym ujęciu odszkodowanie jest świadczeniem mającym na celu naprawę wyrządzonej szkody lub jej kompensatę. Odszkodowanie może mieć formę restytucji (przywrócenie stanu poprzedniego) lub zapłaty określonej kwoty, która skompensuje poszkodowanemu poniesione straty. Szkodą jest ubytek w majątku poszkodowanego spowodowany bezprawnym działaniem lub zaniechaniem sprawcy, a także z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez dłużnika zobowiązania.

Stosownie do art. 361 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121):

• zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła - § 1,
  

• w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono - § 2.
  
  

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że przy interpretacji przepisów dotyczących zwolnień podatkowych stosuje się wykładnię literalną, która ma pierwszeństwo przed wykładnią celowościową, co oznacza, że katalog zwolnień przedmiotowych zawarty w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym i nie można interpretować go rozszerzająco.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca prowadził działalność rolniczą polegającą na uprawie truskawek na otwartym terenie - na nieruchomości rolnej - działka gruntu nr 181 o powierzchni 3,42 ha, dla której Sąd Rejonowy do dnia 25 czerwca 2012 r. prowadził księgę wieczystą pod nr …. Wskazana nieruchomość rolna była przedmiotem dzierżawy - umowa dzierżawy zawarta została między właścicielem gruntu a Wnioskodawcą. Umowa dzierżawy uległa rozwiązaniu z mocy samego prawa, na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych w związku z decyzją wydaną w dniu 1 września 2011 r. przez Wojewodę udzielającą Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, polegającej na budowie drogi ekspresowej. W trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych właścicielowi nieruchomości gruntowej zostało wypłacone odszkodowanie. Wnioskodawca wraz z byłym właścicielem gruntu w drodze ugody sądowej ustalili, że były właściciel działki wypłaci Wnioskodawcy odszkodowanie tytułem zapłaty Wnioskodawcy za rzeczywiście wyrządzoną szkodę w związku z rozwiązaniem z mocy prawa umowy dzierżawy nieruchomości rolnej - działka gruntu nr 181 o powierzchni 3,42 ha (w tym 0,56 ha powierzchni leśnej, która nie była objęta umową dzierżawy) - zapłatę odszkodowania za naniesienia budowlane (siatka ogrodzeniowa, rurociąg nawadniający) oraz naniesienia roślinne - plantacja truskawek na powierzchni 2,9605 ha. W dniu 20 listopada 2013 r. między Wnioskodawcą a byłym właścicielem działki została zawarta ugoda sądowa przed Sądem Rejonowym.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane wyżej przepisy prawa, oraz przyjmując za Wnioskodawcą, że nie zachodzą okoliczności związane z wyłączeniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) lub b) powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy stwierdzić, że odszkodowanie z tytułu poniesionych strat na naniesienia budowlane (siatka ogrodzeniowa, rurociąg nawadniający) oraz naniesienia roślinne - plantacja truskawek na powierzchni 2,9605 ha, otrzymane przez Wnioskodawcę na podstawie ugody sądowej będzie korzystało ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Tak więc, wszystkie ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania wynikającej z art. 84 Konstytucji RP stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Tym samym podkreślenia wymaga fakt, że tylko określone zdarzenia prawne bądź spełnienie określonych przesłanek, od których ustawodawca uzależnia prawo do zwolnienia z opodatkowania - skutkuje zwolnieniem przychodu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Do wniosku z dnia 20 stycznia 2014 r. Wnioskodawca dołączył dokument (ugoda sądowa).

Należy jednak zauważyć, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację w trybie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem – nie prowadzi postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do oceny załączonych dokumentów. Zastosowanie zwolnienia z opodatkowania leży w interesie podatnika, więc to po jego stronie spoczywa obowiązek wykazania, że spełnia przesłanki do zwolnienia, czy to w postępowaniu prowadzonym w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, czy też w postępowaniu podatkowym. Tym samym, jeżeli przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od zdarzenia, które wystąpi w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywistego zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.