Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPP1/443-166/14-2/MW
z 8 kwietnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 25 lutego 2014 r. (data wpływu 5 marca 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności odstąpienia od umowy i stawki dla tej czynności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności odstąpienia od umowy i stawki dla tej czynności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (Spółka) prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której sprzedaje znajdujące się w jej ofercie handlowej towary, w tym w szczególności okna dachowe, włazy dachowe oraz akcesoria do okien dachowych. Spółka stosuje Ogólne Warunki Umowy Sprzedaży [OWU] stanowiące wzorzec umowy w rozumieniu Kodeksu cywilnego i wiążące kontrahentów Spółki. Spółka zamierza zmienić OWU poprzez wprowadzenie § 9, mocą którego przyzna swoim kontrahentom - w określonych okolicznościach - prawo odstąpienia od zawartych umów sprzedaży za zapłatą na rzecz Spółki odstępnego w oznaczonej kwotowo wysokości.

Zgodnie z projektowanym brzmieniem § 9 OWU:

1. Odbiorcy przysługiwać będzie prawo do odstąpienia od zawartej ze Spółką umowy sprzedaży i w konsekwencji prawo do dokonania zwrotu zakupionych towarów w przypadku łącznego spełnienia następujących warunków:
   1. towar pochodzi z aktualnej oferty handlowej i jest oznaczony w cenniku dla Profesjonalisty 2-dniowym terminem dostawy
   2. od daty zakupu towaru nie minęło więcej niż 6 miesięcy,
   3. towar jest nieuszkodzony i zapakowany w oryginalne opakowanie przy czym odstąpienie będzie skuteczne także w przypadku braku spełnienia tego warunku, o ile towar zostanie mimo to odebrany przez Spółkę, co zostanie potwierdzone podpisaniem protokołu zwrotu, o którym mowa dalej

2. Odstąpienie od umowy, o którym mowa w § 9 OWU będzie skuteczne tylko wtedy, gdy zostanie złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego w określonej w § 9 OWU wysokości. W przypadku, gdy cena sprzedaży zakupionych towarów zostanie zapłacona przed dniem odstąpienia przez Odbiorcę od umowy, zapłata odstępnego następować będzie poprzez zaliczenie na poczet odstępnego części ceny, które następować będzie z chwilą odbioru Towaru przez Spółkę, potwierdzonego podpisaniem protokołu zwrotu, o którym mowa dalej.
3. W przypadku odstąpienia od umowy sprzedaży Odbiorca zobowiązany będzie dostarczyć zwracane Towary na własny koszt do magazynu Spółki (magazyn należący do X Sp. z o o). Ryzyko utraty lub uszkodzenia zwracanych towarów do chwili ich odbioru przez Spółkę spoczywać będzie na Odbiorcy.
4. Przyjęcie zwracanych towarów przez Spółkę będzie potwierdzane pisemnym protokołem zwrotu, podlegającym podpisaniu przez upoważnionych przedstawicieli Spółki i Odbiorcy. Przed odbiorem zwracanych towarów Spółka uprawnione będzie do sprawdzenia ich stanu technicznego, w tym stanu opakowania towarów.
5. W przypadku stwierdzenia uszkodzeń towarów lub opakowania, Spółka według swojego uznania uprawniona będzie do:
   1. odmowy przyjęcia zwracanych towarów,
   2. przyjęcia zwracanych towarów, przy czym przyjęcie zostanie potwierdzone w formie protokołu zwrotu zawierającego szczegółową wycenę, w której określona zostanie kwota odszkodowania odpowiadająca równowartości uszkodzeń, którą obciążony zostanie Odbiorca na podstawie wystawionej przez Spółkę noty obciążeniowej. W przypadku, gdy cena sprzedaży zakupionych Towarów zostanie zapłacona przed dniem odstąpienia przez Odbiorcę od umowy, zapłata odszkodowania z tytułu uszkodzenia zwracanego Towaru lub opakowania następować będzie poprzez zaliczenie na poczet odszkodowania części ceny, które następować będzie z chwilą odbioru Towaru przez Spółkę, potwierdzonego podpisaniem protokołu zwrotu, o którym była mowa.
6. W terminie 7 dni od dnia podpisania protokołu zwrotu, o którym była mowa, Spółkę wystawi Odbiorcy fakturę korygującą do faktury, obejmującej sprzedaż towarów będących przedmiotem zwrotu, w której cena towarów zostanie skorygowana do kwoty 0zł i dostarczy tę fakturę Odbiorcy.
   
   

W zależności od rozstrzygnięcia niniejszego wniosku o interpretację, Spółka wystawiać będzie wobec Odbiorcy z tytułu otrzymania odstępnego albo fakturę VAT, powiększając kwotę odstępnego o podatek VAT naliczony zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, albo notę obciążeniową.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy otrzymywanie przez Podatnika odstępnego w rozumieniu art. 396 § 1 Kodeksu cywilnego na podstawie § 9 Ogólnych Warunków Umowy Sprzedaży o treści określonej w przedstawionym powyżej opisie stanu faktycznego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054, z późn. zm., w tym zmianą dokonaną ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2013 r, poz. 1608), jako odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 tej ustawy, polegające na zobowiązaniu do tolerowania określonej czynności lub sytuacji (art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy), ewentualnie czy podlega ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na innej podstawie?
2. Jeśli odpowiedź na pytanie pierwsze będzie twierdząca, czy otrzymywanie przez Podatnika odstępnego w rozumieniu art. 396 § 1 Kodeksu cywilnego na podstawie § 9 Ogólnych Warunków Umowy Sprzedaży o treści określonej w przedstawionym powyżej opisie stanu faktycznego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej 23%, na podstawie art. 146a pkt 1 w zw. z art. 41 ust. 13 ustawy z dnia 11 marca 2004 r o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054, z późn. zm., w tym zmianą dokonaną ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw Dz U z 2013 r., poz. 1608)?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymywanie przez Podatnika odstępnego w rozumieniu art. 396 § 1 Kodeksu cywilnego na podstawie § 9 Ogólnych Warunków Umowy Sprzedaży o treści określonej w przedstawionym powyżej opisie stanu faktycznego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054, z późniejszymi zmianami, w tym zmianą dokonaną ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, Dz.U.z 2013 r. poz. 1608), jako odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 tej ustawy, polegające na zobowiązaniu do tolerowania określonej czynności lub sytuacji (art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy).

Otóż, zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Definicja dostawy znajduje się w art. 7 ustawy i na jej podstawie można stwierdzić, ze opisana czynność bez wątpienia nie stanowi dostawy. Pozostaje więc ustalić, czy stanowi ona usługę za odpłatne świadczenie usług na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy (ustęp 2 również odnosi się do definicji tego pojęcia lecz kluczowy jest w opisywanym przypadku paragraf 1), uznać należy każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Powyższe uregulowania wskazują na szeroką definicję świadczenia usług, w której mieści się też zobowiązanie do tolerowania czynności lub sytuacji. Wydaje się, że w takiej właśnie kategorii mieścić się będzie odpłatne tolerowanie przez Spółkę sytuacji, w której Odbiorca odstępować będzie od umowy sprzedaży i zwracać towar pomimo braku wad towaru bądź innych okoliczności, które zgodnie z Kodeksem cywilnym uprawniałyby Odbiorcę do odstąpienia od umowy.

Jak podkreślają organy podatkowe w interpretacjach indywidualnych, "usługą będzie tylko takie świadczenie w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.” [Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 24 lipca 2008 r, nr ILPP1/443-434/08-2/BD]. Sama wymierna korzyść po stronie otrzymującego świadczenie nie przesądza jeszcze, że ma miejsce świadczenie usług.

Konieczne jest bowiem, aby powstrzymywanie się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji odbywało się w ramach stosunków obligacyjnych, w wykonaniu zobowiązania do tego. W konsekwencji czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Musi ono przyczyniać się bezpośrednio do uzyskania korzyści przez wypłacającego.

W opisanym stanie faktycznym tolerowanie przez Spółkę określonych zachowań swoich kontrahentów, polegających na odstępowaniu od zawieranych umów sprzedaży i w konsekwencji dokonywaniu zwrotu zakupionych towarów, w zamian za świadczenie pieniężne (odstępne), po pierwsze wynikać będzie z zobowiązania umownego, po drugie, skutkować będzie uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez kontrahentów Spółki (Odbiorców), gdyż będą się oni mogli uchylić od skutków zawartych umów za zapłatą jedynie niewielkiej kwoty odstępnego.

Wskazuje to na zasadność stanowiska Spółki w omawianej kwestii.

Podkreślić należy, że analogiczne stanowisko w odniesieniu do odstępnego - traktowanego jako wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług - prezentowane jest przez organy podatkowe, w tym w szczególności w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 27 lipca 2008 r. [nr ILPP1/443-434/08-2/BD], Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 marca 2011 r. [nr IPPP1 -443-309/11/EK] Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 8 kwietnia 2009 r. [nr ITPP2/443-56/09/AF].

Również w orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest pogląd, zgodnie z którym przewidziana w umowie zapłata za zgodę kontrahenta na prawo do wcześniejszego wycofania się z umowy, pomimo nazywania jej karą umowną, odszkodowaniem stanowi w istocie rodzaj odstępnego, traktowanego jako wynagrodzenie za usługi polegające na znoszeniu tego, że kontrahent skorzysta z prawa wcześniejszego rozwiązania umowy. Mianowicie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 lutego 2013 r. podkreślił, że "[…] kwoty wypłacane na podstawie tak skonstruowanych umów, wynikające wprost z treści tych umów - chociaż nazwane są karami umownymi lub odszkodowaniami - stanowią w istocie fragment rozliczenia z tytułu umowy najmu, rodzaj "odstępnego", zapłatę za zgodę kontrahenta na prawo do wcześniejszego wycofania się z umowy. Objęte są opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług i powinny być dokumentowane fakturami VAT." [wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 1882/12].

Niemniej jednak zaznaczyć należy, że w orzecznictwie prezentowane jest również odmienne stanowisko od stanowiska przedstawionego powyżej, a mianowicie stanowisko, zgodnie z którym odstępne należy traktować jako rodzaj odszkodowania, niepodlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wskazać należy mianowicie na wyrok Wojewódzkiego Sąd Administracyjny w Warszawie z dnia 6 marca 2013 r., w którym Sąd stwierdził, że „w piśmiennictwie wskazuje się (m.in. Agnieszka Rzetecka-GII - Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna), że oceniając z perspektywy podmiotu korzystającego z prawa odstąpienia, odstępne należy traktować, jako dodatkowe świadczenie umożliwiające mu zwolnienie się z obowiązku wykonania zobowiązania.; natomiast z perspektywy strony otrzymującej odstępne stanowi ono świadczenie o funkcji zbliżonej do odszkodowania za wygaśnięcie stosunku zobowiązaniowego (funkcja odszkodowawcza); stąd też w dawniejszej literaturze odstępne określano mianem "odszkodowania za zawód" bądź "kary za zawód" (Tenenbaum M., Instytucja zadatku w polskim prawie cywilnym. Warszawa 2008. s. 30 i cyt. tam autorzy). Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, że słuszne było zakwalifikowanie przez Dyrektora UKS ww. należności do kategorii odszkodowań i odmówienie stronie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury wystawionej przez p. M. K., bowiem faktura ta nie dotyczyła czynności objętej podatkiem VAT. Brak prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury dot. "odstępnego" nie zależy przy tym od tego, czy umowa między Spółka a M. K. została zawarta dla pozoru, gdyż stosownie do art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku." [wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 marca 2013 r„sygn. akt (IISA/WA 1983/12].

Z uwagi na powyższe rozbieżności niezbędne jest wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w omawianym zakresie.

W przypadku udzielenia pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 postawione powyżej, aktualne staje się pytanie nr 2. Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż otrzymywanie przez Podatnika odstępnego w rozumieniu art. 396 § 1 Kodeksu cywilnego na podstawie § 9 Ogólnych Warunków Umowy Sprzedaży o treści określonej w przedstawionym powyżej opisie stanu faktycznego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej 23%, na podstawie art. 146a pkt 1 w zw. z art. 41 ust. 13 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054, z późn. zm., w tym zmianą dokonaną ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2013 r., poz. 1608).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub do podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Należy wskazać, iż przepis art. 7 ust. 1 ustawy definiujący pojęcie „dostawa towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego.

W celu przedstawienia właściwego rozumienia pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy zaznaczyć, iż dotyczy ono tego rodzaju czynności, które dają nabywcy prawo do postępowania z nią jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem wyrażenia „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”. Należy ponadto wskazać, iż czynności przejęcia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejęcie własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. W konsekwencji pojęcie „dostawa towarów” oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z nabyciem towaru jest, co do zasady, wydanie towaru.

Natomiast definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Taki szeroki charakter świadczenia usługi potwierdzają także zapisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014r., poz. 121).

W świetle art. 353 § 2 k.c., świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji).

Zauważyć należy, że przy określeniu czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Analiza ww. przepisów ustawy prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Kolejnym czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest ustalenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Kwestia ta ma szczególnie istotne znaczenie przy takich świadczeniach, których istotą jest zaniechanie, powstrzymywanie się od określonych czynności.

W związku z powyższym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności za odstępnym przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno być ono na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług uznane za usługę.

Ponadto podkreślić należy, iż w rozumieniu ustawy zobowiązanie się do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji należy uznać za świadczenie usług wówczas, gdy odbywają się w ramach stosunków obligacyjnych.

Zatem, czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Z opisu zdarzenia wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której sprzedaje znajdujące się w jej ofercie handlowej towary, w tym w szczególności okna dachowe, włazy dachowe oraz akcesoria do okien dachowych. Spółka stosuje Ogólne Warunki Umowy Sprzedaży stanowiące wzorzec umowy w rozumieniu Kodeksu cywilnego i wiążące kontrahentów Spółki. Spółka zamierza zmienić OWU poprzez wprowadzenie § 9, mocą którego przyzna swoim kontrahentom - w określonych okolicznościach - prawo odstąpienia od zawartych umów sprzedaży za zapłatą na rzecz Spółki odstępnego w oznaczonej kwotowo wysokości. Odbiorcy przysługiwać będzie prawo do odstąpienia od zawartej z Wnioskodawcą umowy sprzedaży i w konsekwencji prawo do dokonania zwrotu zakupionych towarów w przypadku łącznego spełnienia określonych warunków.

Zatem w przedmiotowej sprawie będziemy mieli do czynienia ze zwrotem towarów, z którym będzie związane odstępne, o którym mowa w art. 396 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 395 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie.

W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie.

Natomiast w myśl art. 396 Kodeksu cywilnego, jeżeli zostało zastrzeżone, że jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne), oświadczenie o odstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego.

Skuteczne odstąpienie od umowy w wyniku zapłaty odstępnego wymaga spełnienia następujących warunków:

• zawarcia w umowie stron klauzuli umownego prawa odstąpienia od umowy;
  

• zawarcia postanowienia co do odstępnego;
  

• złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy;
  

• równoczesna z tym oświadczeniem zapłata odstępnego.
  
  

Ponieważ odstępne jest kwalifikowaną postacią umownego prawa odstąpienia, stąd, w wyniku braku ustawowych odmiennych regulacji w tym przedmiocie – stosuje się do niego przepisy dotyczące umownego prawa odstąpienia (art. 395 k.c.), m.in. dotyczące określenia terminu wykonania prawa odstąpienia, sposobu odstąpienia. W razie skutecznego odstąpienia umowę uważa się za niezawartą. Do obowiązku zwrotu wykonanych już świadczeń oraz wynagrodzenia za usługi i korzystanie z rzeczy – stosuje się odpowiednio art. 395 k.c.

Odstępne należne jest Wnioskodawcy na podstawie łączącej strony umowy zobowiązaniowej, a więc pomiędzy Wnioskodawcą a sprzedającym istnieje stosunek zobowiązaniowy, na podstawie którego za zgodą na odstąpienie sprzedającego od zawartej umowy, Wnioskodawcy należna jest kwota odstępnego stanowiąca wynagrodzenie.

W przedstawionej sytuacji spełnione zatem zostaną niezbędne warunki, aby czynność w postaci możliwości za odstąpienie od umowy sprzedaży towarów za wynagrodzeniem uznać za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Zapłacona kwota stanowi bowiem wynagrodzenie za usługę polegającą na zaniechaniu wykonania świadczenia polegającego na odstąpieniu od realizacji umowy. Wnioskodawca natomiast z tytułu zaniechania wykonania tej czynności, otrzyma rzeczywiste wynagrodzenie, co czyni tę czynność odpłatną. Takie bowiem odpłatne zachowanie na rzecz innej osoby polegające na tolerowaniu określonych zachowań kontrahenta (odstąpienie od umowy), które jest dokonywane przez podatnika w sferze prowadzonej działalności gospodarczej - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl powołanych przepisów i opisu sprawy stwierdzić należy, iż przedmiotową czynność należy uznać za odpłatne świadczenie usług. Wypłacone odstępne stanowi bowiem w istocie wynagrodzenie za odstąpienie od realizacji umowy, a zatem podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 41 ust. 1 wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 oraz art. 146f.

Należy zaznaczyć, że zarówno w przepisach ustawy, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do niej przewidziano możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku w stosunku do niektórych czynności.

Stosownie do przepisu art. 41 ust. 2 ustawy, dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 i 2 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f:

1. stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%;
2. stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz w tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%.
   
   

Mając na uwadze obowiązujące przepisy oraz opis zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że czynności będące przedmiotem wniosku nie zostały wymienione w przepisach podatkowych dotyczących podatku od towarów i usług jako usługi zwolnione z podatku VAT bądź usługi, do których mają zastosowanie obniżone stawki podatku VAT. W związku z powyższym świadczone przez Wnioskodawcę ww. usługi będą podlegały opodatkowaniu stawką podstawową, tj. 23%.

Zatem odstępne w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego otrzymywane przez Wnioskodawcę, stanowi wynagrodzenie za usługę, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy, jako odpłatne świadczenie usług. Świadczenie to podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej 23%, na podstawie art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy.

Oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy należało uznać je za prawidłowe, pomimo że Wnioskodawca wskazał, że czynności będące przedmiotem wniosku podlegają opodatkowaniu na podstawi art. 146a pkt 1 w zw. z art. 41 ust. 13 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Należy wskazać, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku – nie mogą być zgodnie z art. 14 b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Zgodnie z art. 14b § 1 Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Ponadto należy zaznaczyć, że nie istnieje powołany przez Wnioskodawcę art. 396 § 1 Kodeksu cywilnego. Tut. Organ wydając przedmiotowa interpretację wziął pod uwagę treść art. 395 § 1 i § 2 oraz art. 396 Kodeksu cywilnego. Błędnie wskazany przepis nie ma wpływu na podjęte rozstrzygnięcie.

Jednocześnie należy zauważyć, że powołane przez Wnioskodawcę interpretacje zostały wydane w indywidualnych sprawach, w których indywidualnie oceniano opis zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i stanowisko wnioskodawcy. Powołane interpretacje nie stanowią źródła prawa i tut. Organ nie jest nimi związany.

Podobnie powoływanie się przez Wnioskodawcę na orzecznictwo sądowe nie może wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując orzecznictwa sądowego, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zwrócić uwagę, iż organ podatkowy jest zobowiązany traktować indywidualnie każdą sprawę, natomiast rozstrzygnięcia sądów podejmowane są w oparciu o zebrany w danej sprawie materiał dowodowy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M. Curie- Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin , po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.