2014.03.10 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP2/443-764/11/14-S/EN
z 10 marca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów – uwzględniając wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 29 grudnia 2011 r., sygn. akt I SA/Po 804/11 – stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 4 maja 2011 r. (data wpływu 6 maja 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 26 lipca 2011 r. (data wpływu 28 lipca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności, jako formy zapłaty – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności, jako formy zapłaty. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 26 lipca 2011 r. (data wpływu 28 lipca 2011 r.), do którego dołączono kserokopie potwierdzenia dokonanej opłaty.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zajmuje się świadczeniem usług prawnych oraz doradztwa dla podmiotów gospodarczych, wykonuje również na rzecz niektórych klientów usługi związane z windykacją.

Zdarza się, iż w związku ze świadczeniem podstawowych usług (prawnych), Spółka otrzymuje od Zleceniodawców tych usług propozycje innej formy zapłaty za świadczoną usługę. Mianowicie jako spłatę długu klient proponuje Spółce, że dokona na jej rzecz przelewu (cesji) wierzytelności, która przysługuje mu w stosunku do jego osobistego dłużnika. Jednocześnie klient przedstawiłby dokumenty potwierdzające, że wierzytelność istnieje i jest wymagalna.

Propozycja klienta polega na zawarciu porozumienia, tj. umowy świadczenie w miejsce wypełnienia (datio in solutum), która dokona się poprzez cesję wspomnianych wierzytelności.

Celem takiej umowy byłoby wyłącznie zwolnienie klienta Spółki z długu poprzez zaspokojenie roszczeń Spółki. Zawierana umowa byłaby bezpłatna, tzn. w wyniku jej zawarcia żadna ze stron nie poniesie dodatkowych opłat, prowizji czy wynagrodzeń. Całe rozliczenie odbędzie się bezgotówkowo.

Spółka podkreśliła, iż ww. porozumienie nie dotyczyłoby klientów, na rzecz których Spółka świadczy usługi windykacji, a w przypadku zawarcia takiego porozumienia dotyczyłoby klientów korzystających z innych usług Spółki.

Spółka na moment zawarcia porozumienia nie jest w stanie określić postępowania co do dalszego losu wierzytelności, co do których uzyskałaby prawa na drodze ww. cesji. W momencie zawarcia takiego porozumienia nie jest wobec tego w stanie określić czy podejmie jakiekolwiek kroki, które zmierzałyby do wyegzekwowania takiej wierzytelności. Jednocześnie trzeba wskazać, iż w żadnym razie nie byłaby to usługa windykacji świadczona na rzecz podmiotu, który przeniósłby prawa do swoich wierzytelności na rzecz Spółki, bowiem cel porozumienia byłby inny oraz taki podmiot nie miałby w związku z cesją żadnych roszczeń wobec Spółki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy nabycie wierzytelności w drodze cesji (w ramach umowy datio in solutum) będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 tej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W myśl art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: KC), jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Uregulowana w tym przepisie instytucja świadczenia w miejsce wypełnienia/wykonania (datio in solutum) stanowi jeden z wyjątków od zasady realnego wykonywania zobowiązań cywilnych, znajdujący podstawę w zasadzie swobody umów. Wskutek zawarcia umowy o świadczenie w miejsce wypełnienia dłużnik uzyskuje upoważnienie przemienne (facultas alternativa), umożliwiające mu wykonanie zobowiązania przez spełnienie świadczenia innego niż pierwotne. Z chwilą wypełnienia świadczenia zastępczego następuje wykonanie umowy o datio in solutum, a zarazem wykonanie istniejącego zobowiązania, co prowadzi do jego wygaśnięcia. Roszczenie wierzyciela, wynikające z umowy zobowiązaniowej zostaje zaspokojone wskutek spełnienia przez dłużnika na jego rzecz świadczenia zastępczego (datio in solutum).

W analizowanym przypadku, w wyniku zawarcia umowy świadczenia w miejsce wypełnienia, żadna ze stron nie poniesie dodatkowych opłat, prowizji czy wynagrodzeń. Całe rozliczenie odbędzie się bezgotówkowo. Skutkiem dokonanej przez dłużnika cesji będzie zwolnienie go, za zgodą Spółki, z jego długu wobec Spółki, poprzez spełnienie innego świadczenia, tj. dokonanie cesji (przelewu) wierzytelności w zamian za zwolnienie z długu.

Spółka zauważa, iż tego typu forma stanowi swoistego rodzaju formę rozliczenia bezgotówkowego, zastosowaną wyłącznie w celu zwolnienia się dłużnika – cedenta z długu wobec cesjonariusza. Wyłączną przesłanką dokonania przedmiotowego przelewu wierzytelności będzie zwolnienie dłużnika z długu – przelew wierzytelności stanowić ma spłatę bezspornego długu. Cesja wierzytelności spowoduje wygaśnięcie zobowiązań i żadna ze stron nie będzie już wobec siebie zobowiązana ani uprawniona.

Spółka zajmuje jednocześnie stanowisko, iż bez znaczenia dla przedmiotowej sprawy pozostaje fakt, iż Spółka poza świadczeniem usług prawnych zajmuje się też windykacją. Dodatkowo Spółka podkreśla, że ze stroną takiej umowy (dłużnikiem) nie łączyłaby jej umowa o świadczenie usług windykacyjnych. Jak już podkreślono jedynym celem cesji wierzytelności jest zwolnienie z długu.

Jak już nadmieniono, wykonanie umowy datio in solutum dokona się poprzez cesję wierzytelności. Instytucja cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 KC. Zgodnie z treścią tego przepisu, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 KC, przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności (tutaj umowy datio in solutum).

Celem datio in solutum jest zatem wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie, przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Odnosząc się do przepisów ustawy VAT, Spółka zauważyła, iż przedmiotowe wierzytelności nie mogą zostać zakwalifikowane jako – wymienione w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT – towary albowiem zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, pod tym pojęciem rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Dlatego też analizowaną transakcję można ewentualnie rozpatrywać z punktu widzenia świadczenia usług wymienionych w art. 8 ust. 1 VAT.

Jednak Spółka podkreśliła, iż jej zdaniem przedmiotowej transakcji nie można rozpatrywać także w tej kategorii. Spółka chciałaby zaznaczyć, iż cesji wierzytelności w ramach transakcji datio in solutum nie można utożsamiać ze świadczeniem usług przez Spółkę na rzecz jej wierzyciela, polegających na uwolnieniu sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Intencją stron nie jest bowiem chęć wyegzekwowania wierzytelności, lecz zwolnienie ze zobowiązania pierwotnego wynikającego z nieuregulowania zapłaty za świadczone usługi prawne. Spółka zauważa, że właśnie kryterium celowości zbycia wierzytelności jest każdorazowo podnoszone przez organy podatkowe odnoszące się do kwalifikacji podatkowej usług ściągania wierzytelności. Potwierdzenie powyższego można znaleźć choćby w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 3 sierpnia 2009 r. (ILPP2/443-626/09-2/MR): „usługa tego typu polegająca na wyręczeniu klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia (...). W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) – usługę tę należy opodatkować także wówczas, gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w kategorii szeroko pojętego pośrednictwa finansowego. W przypadku świadczenia w miejsce wypełnienia mamy do czynienia z inną sytuacją. Zgodnie z art. 453 § 1 KC, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Według Spółki oznacza to, że stary wierzyciel przenosi przysługującą mu wierzytelność na nowego wierzyciela w zamian za wygaśnięcie swojej wierzytelności względem niego. Tak więc, celem jest zwolnienie się przez starego wierzyciela z jego zobowiązania względem nowego wierzyciela (tzn. efektywne wygaśnięcie takiego zobowiązania), nie zaś zwolnienie się z ciężaru egzekwowania swojej wierzytelności.

Zdaniem Spółki, wskazane powyżej aspekty pozwalają stwierdzić, że nie można kwalifikować „świadczenia zamiast wypełnienia jako odpłatnego świadczenia usług polegającego na zwolnieniu pierwotnego wierzyciela z ciężaru ściągnięcia tej wierzytelności”.

Dlatego Spółka stoi na stanowisku, iż czynność taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jej zdaniem transakcja cesji wierzytelności w ramach umowy datio in solutum powinna być rozpatrywana jako transakcja o charakterze złożonym. W żadnym wypadku – zdaniem Spółki – nie należy oceniać tej transakcji przez pryzmat pojedynczych czynności prawnych, takich jak kupno czy sprzedaż wierzytelności, nie dokonując wyczerpującej analizy wszystkich aspektów umowy i okoliczności faktycznych.

Na koniec Spółka przywołała Wyrok WSA w Warszawie z dnia 3 września 2008 r. (III SA/Wa 783/08), w którym to sąd stwierdza, iż: „transakcja zawierana pomiędzy cedentem a cesjonariuszem dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. (...) W żadnym razie z wniosku nie wynika natomiast, że Skarżąca zobowiązała się do jakichkolwiek działań polegających na ściąganiu długu na rzecz innego podmiotu. Jest to zresztą logiczne, skoro nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność za własne środki finansowe podatnik wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Z tą chwilą wykonana zostaje transakcja pomiędzy cedentem a cesjonariuszem. Dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją. Ewentualne, podjęcie przez podatnika działań zmierzających do ściągnięcia długu nie będzie już wynikało z transakcji zawartej wcześniej z cedentem. Istniejący nadal dług podatnik będzie ściągał dla siebie, a nie dla innego podmiotu. Niewykluczone, że decydując się na takie kroki podatnik zawrze kolejną transakcję z innym podmiotem, który zobowiąże się do ściągnięcia długu na rzecz podatnika (aktualnego wierzyciela), ale wtedy będzie to inna transakcja, a wykonawcą usługi ściągania długu (usługodawcą) będzie ten inny podmiot, zobowiązany do opodatkowania świadczonej usługi. A zatem, w sytuacji ściągania długu dla siebie, nawet gdy dług ten wynika z nabytej przez podatnika wierzytelności, podatnik nie jest wykonawcą (świadczącym) usługę, co wyklucza traktowanie go jako podatnika-usługodawcę, zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Wszystkie wskazane powyżej okoliczności świadczą o tym, że organ podatkowy niezasadnie uznał typową umowę przelewu wierzytelności jako usługę ściągania długu, na co słusznie wskazuje skarżąca”.

Spółka stoi na stanowisku, iż wyrok ten potwierdza wcześniej przedstawione przez Spółkę zdanie, iż sama transakcja cesji wierzytelności nie może być analizowana bez dokonania wyczerpującej analizy wszystkich aspektów zawieranej umowy i okoliczności faktycznych. Skoro celem transakcji byłoby zwolnienie się przez starego wierzyciela z jego zobowiązania względem nowego wierzyciela (tzn. efektywne wygaśnięcie takiego zobowiązania) to na pewno nie można mówić o zobowiązaniu się Spółki do jakichkolwiek działań polegających na ściąganiu długu na rzecz innego podmiotu. Co za tym idzie ewentualna transakcja cesji wierzytelności w ramach umowy datio in solutum, nie podlegałaby opodatkowaniu VAT.

Na tle przedstawionego opisu sprawy oraz własnego stanowiska Zainteresowanego, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działający z upoważnienia Ministra Finansów, wydał w dniu 8 sierpnia 2011 r. interpretację indywidualną nr ILPP2/443-764/11-5/EN, w której stanowisko Wnioskodawcy uznał za nieprawidłowe.

W interpretacji stwierdzono, że przedmiotowa transakcja (tj. nabycie wierzytelności, jako formy zapłaty za świadczoną usługę prawniczą) bez wątpienia spowoduje „uwolnienie” cedenta (Klienta Spółki) od ciężaru egzekwowania danej wierzytelności i stanowić będzie czynność odzyskiwania długów opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, według 23% stawki podatku VAT, na podstawie art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy.

Pismem z dnia 16 sierpnia 2011 r. (data wpływu 18 sierpnia 2011 r.) Spółka z o.o., wezwała Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu działającego w imieniu Ministra Finansów do usunięcia naruszenia prawa w interpretacji indywidualnej z dnia 8 sierpnia 2012 r. nr ILPP2/443 -764/11-5/EN.

W wyniku ponownej analizy sprawy, w piśmie z dnia 16 września 2011 r. nr ILPP2/443/W -65/11-2/SJ Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził brak podstaw do zmiany interpretacji w przedmiotowej sprawie.

W związku z powyższym, Spółka z o.o. wniosła w dniu 10 października 2011 r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu. Sąd po rozpoznaniu sprawy wydał wyrok w dniu 29 grudnia 2011 r., sygn. akt I SA/Po 804/11, w którym uchylił zaskarżoną interpretację.

Pismem z dnia 22 lutego 2012 r. Minister Finansów złożył skargę kasacyjną od wyżej powołanego wyroku WSA.

Natomiast pismem z dnia 22 października 2013 r. Minister Finansów cofnął skargę kasacyjną od ww. wyroku WSA w Poznaniu.

Postanowieniem z dnia 28 listopada 2013 r., sygn. akt I FSK 572/12 Naczelny Sąd Administracyjny umorzył postępowanie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego – biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku WSA w Poznaniu z dnia 29 grudnia 2011 r., sygn. akt I SA/Po 804/11 – stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Podkreślić w tym miejscu należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka zajmuje się świadczeniem usług prawnych oraz doradztwa dla podmiotów gospodarczych, wykonuje również na rzecz niektórych klientów usługi związane z windykacją.

Zdarza się, iż w związku ze świadczeniem podstawowych usług (prawnych), Spółka otrzymuje od Zleceniodawców tych usług propozycje innej formy zapłaty za świadczoną usługę, np. jako spłatę długu klient proponuje Spółce, że dokona na jej rzecz przelewu (cesji) wierzytelności, która przysługuje mu w stosunku do jego osobistego dłużnika. Jednocześnie klient przedstawiłby dokumenty potwierdzające, że wierzytelność istnieje i jest wymagalna. Propozycja klienta polega na zawarciu porozumienia tj. umowy świadczenie w miejsce wypełnienia (datio in solutum), która dokona się poprzez cesję wspomnianych wierzytelności. Celem takiej umowy byłoby wyłącznie zwolnienie klienta Spółki z długu poprzez zaspokojenie roszczeń Spółki. Zawierana umowa byłaby bezpłatna, tzn. w wyniku jej zawarcia żadna ze stron nie poniesie dodatkowych opłat, prowizji czy wynagrodzeń. Całe rozliczenie odbędzie się bezgotówkowo.

Spółka na moment zawarcia porozumienia nie jest w stanie określić postępowania co do dalszego losu wierzytelności, co do których uzyskałaby prawa na drodze ww. cesji. W momencie zawarcia takiego porozumienia nie jest wobec tego w stanie określić czy podejmie jakiekolwiek kroki, które zmierzałyby do wyegzekwowania takiej wierzytelności. Jednocześnie Wnioskodawca wskazał, że w żadnym razie nie byłaby to usługa windykacji świadczona na rzecz podmiotu, który przeniósłby prawa do swoich wierzytelności na rzecz Spółki, bowiem cel porozumienia byłby inny oraz taki podmiot nie miałby w związku z cesją żadnych roszczeń wobec Spółki.

W związku z powyższym Spółka ma wątpliwości czy nabycie wierzytelności w drodze cesji (w ramach umowy datio in solutum) będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W odniesieniu do powyższego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 grudnia 2011 r., sygn. akt I SA/Po 804/11 wskazał, że „cesji wierzytelności w ramach transakcji datio in solutum nie można utożsamiać ze świadczeniem usług przez Spółkę na rzecz jej wierzyciela, polegających na uwolnieniu sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności, gdyż intencją stron nie jest chęć wyegzekwowania wierzytelności, lecz jedynie zwolnienie ze zobowiązania pierwotnego wynikającego z nieuregulowania zapłaty za usługi prawne. W konsekwencji powyższego czynność (cesja) dokonana w ramach porozumienia nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

Ponadto Sąd nawiązał do wyroku TSUE w sprawie C-93/10, w którym Trybunał wskazał, że w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT. W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem. W wyroku w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring Trybunał orzekł, że czynność faktora, polegająca na gwarancji wobec faktoranta spłaty wierzytelności i przejęciu ryzyka niewypłacalności dłużników należy uznać za wykorzystywanie własności dóbr celem stałego osiągania zysku w rozumieniu art. 4 ust. 2 szóstej dyrektywy, jeżeli czynność ta jest wykonywana za wynagrodzeniem i przez określony czas. Trybunał przypomniał, że w ramach cesji wierzytelności będących przedmiotem sprawy, w której zapadł wspomniany wyrok, cesjonariusz wierzytelności zobowiązywał się świadczyć wobec cedenta usługę faktoringu, w zamian za co otrzymywał wynagrodzenie, to jest prowizję oraz premię del credere. Natomiast w odniesieniu do sprawy przed sądem odsyłającym odmiennie niż w sprawie MKG Kraftfahrzeuge-Factoring, w której zapadł ww. wyrok, cesjonariusz wierzytelności nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia od cedenta, w związku z czym nie dokonuje czynności z zakresu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 szóstej dyrektywy, ani nie świadczy usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 tej dyrektywy. Istnieje wprawdzie różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży, jednakże, odmiennie niż prowizja z tytułu faktoringu i premia del credere, które w sporze w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring otrzymywał faktor, w sprawie przed sądem odsyłającym różnica ta nie stanowi bezpośredniego wynagrodzenia z tytułu usługi świadczonej przez nabywcę cedowanych wierzytelności.

Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników.

Wobec powyższego Trybunał wskazał, iż art. 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

Końcowo Sąd wskazał, że odnosząc powyższe do realiów niniejszej sprawy, Strona spełnia powołane warunki albowiem na własne ryzyko zamierza nabyć trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej. W tej sytuacji należy przyjąć, że nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, także dlatego, że różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

Wobec powyższego, biorąc pod uwagę opis sprawy, obowiązujące przepisy oraz ocenę prawną wyrażoną przez Sąd w ww. wyroku stwierdzić należy, że nabycie przez Spółkę wierzytelności, jako forma zapłaty za świadczoną usługę prawniczą, nie stanowi świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji nr ILPP2/443-764/11-5/EN, tj. 8 sierpnia 2011 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin