Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/436-648/13-2/MZ
z 16 stycznia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 12 listopada 2013 r. (data wpływu 5 grudnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie cash poolingu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Spółka”), polski rezydent podatkowy, prowadzi działalność gospodarczą przede wszystkim w zakresie produkcji i sprzedaży urządzeń AGD oraz urządzeń do użytku profesjonalnego. Obecnie Spółka planuje zawrzeć z D. Bank Polska Spółka Akcyjna, bankiem posiadającym polską rezydencję podatkową, dalej: „Bank”, oraz AB E (publ), powiązanym podmiotem posiadającym rezydencję podatkową w Szwecji, dalej: „AB E”, nienazwaną umowę zarządzania płynnością finansową typu cash pooling (dalej: „Umowa”). Zgodnie z Umową, w systemie cash poolingu uczestniczyć będą wyłącznie trzy podmioty:

1. Bank - jako podmiot świadczący usługę cash poolingu na rzecz AB E i Spółki, w ramach której będzie m.in.: prowadził rachunki bankowe AB E oraz Spółki, realizował operacje na tych rachunkach, automatycznie zerował salda na rachunkach bankowych oraz przekazywał raporty z wykonanych operacji, alokował odsetki;
   
2. AB E - jako agent, posiadający z tego tytułu dodatkowy rachunek bankowy pełniący rolę rachunku konsolidacyjnego, reprezentujący Spółkę w zakresie wskazanym w Umowie, przejmujący wierzytelności Spółki wobec Banku lub przejmujący wierzytelności Banku wobec Spółki;
   
   oraz
   
3. Spółka.
   
   
   

Na podstawie Umowy, Spółka oraz AB E będą posiadać wskazane rachunku bankowe. AB E…….. jako agent, posiadać będzie dodatkowy rachunek bankowy pełniący rolę rachunku konsolidacyjnego (dalej: „Rachunek Konsolidacyjny”).

Na koniec każdego dnia roboczego, Bank będzie przeprowadzał automatyczne zerowanie sald na wszystkich rachunkach bankowych, zgodnie z poniższą kolejnością:

1. w przypadku, gdy na koniec danego dnia roboczego, saldo środków zgromadzonych na rachunku Spółki będzie dodatnie – AB E przejmie od Banku zobowiązanie wobec Spółki do zwrotu salda dodatniego zapisanego na rachunku Spółki, a z tytułu przejęcia salda dodatniego, Bank uzna Rachunek Konsolidacyjny kwotą równą wartości nominalnej przejętego salda. W związku z uznaniem Rachunku Konsolidacyjnego, na podstawie art. 519 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm., dalej: „Kodeks cywilny”), AB E wstąpi w miejsce Banku jako dłużnika, a Bank zostanie z długu zwolniony;
   
2. w przypadku, gdy na koniec danego dnia roboczego, saldo środków zgromadzonych na rachunku Spółki będzie ujemne – AB E spłaci wierzytelność Banku wobec Spółki wynikającą z powstania ujemnego salda na rachunku. Spłata zostanie dokonana poprzez obciążenie Rachunku Konsolidacyjnego przez Bank. W związku ze spłatą, na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, AB E wstąpi w prawa zaspokojonego Banku jako wierzyciela (subrogacja).
   
   
   

Po wykonaniu powyższych czynności, saldo na rachunku Spółki będzie równe zero, a ponadto będą istniały:

1. wierzytelności AB E. Spółki,
   
2. wierzytelności Spółki wobec AB E
   
   
   

Co do środków, wobec których Bank zrealizował powyższe operacje, Bank dokona alokacji odsetek pomiędzy AB E oraz Spółką, zgodnie z poniższymi zasadami:

1. w odniesieniu do każdego rachunku, Bank na bazie dziennej dokona wyliczenia odsetek należnych od Spółki na rzecz AB Elub od AB E na rzecz Spółki z tytułu salda netto środków przekazanych AB E i od AB E przejętych,
   
2. Spółka, której saldo ustalone w sposób ustalony w lit. a powyżej jest ujemne, zostanie obciążona odsetkami według obowiązującej stopy procentowej,
   
3. Spółka, której saldo ustalone w sposób określony w lit. a powyżej jest dodatnie, będzie uprawniona do otrzymania odsetek naliczonych według obowiązującej stopy procentowej.
   
   
   

Bank, działając w imieniu Spółki i AB E., raz w miesiącu, odpowiednio zasili lub obciąży rachunki Spółki lub AB E. kwotą należną albo winną przez Spółkę lub AB E. za dany miesiąc.

Z tytułu dokonywania ww. operacji (przelewów) Bank będzie obciążał Spółkę i AB E. swoim wynagrodzeniem.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku, gdy na koniec danego dnia roboczego, saldo środków zgromadzonych na rachunku Spółki będzie ujemne, a AB E. spłaci wierzytelność Banku wobec Spółki wynikającą z powstania ujemnego salda na rachunku i wstąpi w prawa zaspokojonego Banku jako wierzyciela (subrogacja), to Spółka będzie zobowiązana do zapłaty odsetek na rzecz AB E. z tytułu alokacji odsetek dokonanej przez Bank. W wyniku subrogacji AB E. będzie przysługiwać wierzytelność wobec Spółki, która to wierzytelność będzie źródłem naliczanych odsetek należnych AB E. od Spółki, a odsetki płatne przez Spółkę na rzecz AB E. będą stanowiły dochód AB E. z tej wierzytelności.

Spółki nie będą łączyć inne stosunki prawne wynikające z Umowy z podmiotami innymi niż Bank i AB E Ani Bank ani żaden inny podmiot poza AB E nie będzie miał roszczenia do Spółki o wypłatę należnych odsetek związanych z Umową.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Mając na względzie powyższe zdarzenie przyszłe, Spółka wnosi o odpowiedź na pytanie, czy w związku z uczestnictwem Spółki w strukturze cash poolingu zgodnie z Umową, na Spółce będzie spoczywał obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC)?

Zdaniem Wnioskodawcy,

Zdaniem Spółki, w związku z jej uczestnictwem w strukturze cash poolingu zgodnie z Umową, nie będzie na niej spoczywał obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm., dalej: „ustawa PCC”), podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC) podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  
• umowy pożyczki,
  
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  
• umowy dożywocia,
  
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  
• ustanowienie hipoteki,
  
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności,
  
• umowy depozytu nieprawidłowego,
  
• umowy spółki.
  
  
  

Ponadto, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają zmiany powyższych umów, jeśli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania tym podatkiem, jak również orzeczenia sądów (w tym sądów polubownych) oraz ugody - jeśli wywołują one takie same skutki prawne, jak wymienione powyżej czynności cywilnoprawne.

Cash pooling, będąc usługą finansową, nie doczekał się w Polsce kompleksowego uregulowania prawnego. Istnieje co prawda przepis art. 93a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 1376 ze zm.), który odnosi się do oferowanych przez banki podatkowym grupom kapitałowym umów o skonsolidowane oprocentowanie, ma on jednak ograniczony zakres zastosowania. Dotyczy on bowiem wyłącznie tzw. wirtualnego (notional) cash poolingu, w którym nie dochodzi do rzeczywistych przepływów środków pomiędzy rachunkami uczestników a rachunkiem pool leadera (agenta) i tylko w ramach podatkowych grup kapitałowych. Brak uregulowania instytucji cash poolingu w prawie polskim powoduje konieczność kształtowania jej w oparciu o treść art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Przepis ten statuuje zasadę swobody umów zwaną zasadą swobody kontraktowania. Zgodnie z tą zasadą, strony mogą ukształtować treść umowy, a także wybrać kontrahenta według swego uznania, byleby treść stosunku prawnego lub jego cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, zasadom współżycia społecznego, ani przepisom ustawy o charakterze bezwzględnie wiążącym.

Mając na względzie powyższe, Spółka stoi na stanowisku, że czynności podejmowane w ramach cash poolingu, mającego na celu zapewnienie efektywnego zarządzania środkami pieniężnymi i poprawę płynności finansowej (który nie znajduje odpowiednika w Kodeksie cywilnym i tym samym pozostaje umową nienazwaną), nie mieszczą się w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 ustawy PCC przedstawionym powyżej.

Ponadto, należy zauważyć, iż zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: „ustawa o VAT”), do usług zwolnionych od podatku VAT należą usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. W świetle aktualnego stanowiska organów podatkowych, usługa polegająca na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową grupy kapitałowej (cash pooling) mieści się w zakresie usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Przykładowo w interpretacji z dnia 6 kwietnia 2011 r. (nr IPPP1-443-33/11-2/BS Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził stanowisko podatnika, że:

„Oczywistym jest zatem, że Usługa cash-poolingu realizowana przez Bank w ramach cash-poolingu rzeczywistego, jest kompleksową usługą „depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług „ zdefiniowaną w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT w brzmieniu od 1 stycznia 2011 r.”

Zdaniem Spółki również ten fakt potwierdza, iż czynności wykonywane w ramach Umowy, składające się na usługę cash poolingu świadczoną przez Bank, nie będą mieścić się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu PCC.

W tym miejscu należy podkreślić, iż prawidłowość stanowiska prezentowanego przez Spółkę jest konsekwentnie potwierdzana przez organy skarbowe. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 10 listopada 2011 r., nr IPPB2/436-376/11 -2/MZ, wskazał, co następuje:

„Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. ustawa Kodeks cywilny – w części zobowiązaniowej – nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. (…) Uczestnik „cash poolingu” posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników „cash poolingu”. Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową „cash pooling” nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub umowy zamiany. Tym samym czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując należy stwierdzić, iż umowa cash-poolingu nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z powyższym czynności dotyczące przepływów finansowych i konsolidacji sald dokonywane w ramach cash-poolingu nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie powyższej czynności pod kątem art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych”.

Takie samo stanowisko znajduje Wnioskodawca m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 14 marca 2013 r. (nr IPTPB2/436-14/13-2/KK), w interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 22 listopada 2011 r. (nr IBPBII/1/436-389/11/MZ) oraz 14 października 2011 r. (nr IBPBII/1/436-338/11/AA), w interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie: z dnia 3 stycznia 2013 r. (nr IPPB2/436-539/12-5/MZ), z dnia 23 września 2011 r. (nr IPPB2/436-289/11-5/MZ), z dnia 10 listopada 2011 r. (nr IPPB2/436-376/11-2/MZ), jak również w interpretacji z dnia 16 grudnia 2011 r. (nr IPPB2/436-450/11-2/LS).

Podsumowując, w związku z uczestnictwem Spółki w strukturze cash poolingu zgodnie z Umową, na Spółce nie będzie spoczywać obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ czynności wykonywane w ramach Umowy, składające się na usługę cash poolingu świadczoną przez Bank, nie będą mieścić się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu PCC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
   
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
   
3. (uchylona),
   
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
   
5. umowy dożywocia,
   
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
   
7. (uchylona),
   
8. ustanowienie hipoteki,
   
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
   
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
    
11. umowy spółki;
    
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash, pooling jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. „Cash pooling” polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku „Cash poolingu” mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik „cash poolingu” posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników „cash poolingu”. Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową „cash pooling” nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy stwierdzić, że czynności dokonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową (cash pooling) nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu ww. podatkiem zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. A zatem, z tytułu uczestnictwa Spółki w strukturze cash pooling, nie będzie ciążył na niej obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż interpretacje te co do zasady wiąże w sprawach, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.