Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP2/443-1180/13-2/KG
z 8 stycznia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28 października 2013 r. (data wpływu 30 października 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sposobu udokumentowania usługi polegającej na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 października 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sposobu udokumentowania usługi polegającej na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Na wniosek Sądu Okręgowego (SO) pismem z dnia 11 stycznia 2010 r. Wnioskodawca został wyznaczony przez Dziekana Okręgowej Izby Radców Prawnych jako pełnomocnik z urzędu w sprawie prowadzonej przez SO. W tym czasie Wnioskodawca wykonywał zawód radcy prawnego w dwóch formach: umowy o pracę oraz działalności gospodarczej - indywidualnej Kancelarii Radcy Prawnego.

W wyroku z dnia 24.11.2010 r. przyznał Wnioskodawcy „kwotę 7.200 (siedem tysięcy dwieście) złotych, powiększoną o należny podatek VAT, tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu”. Powyższy wyrok został zaskarżony. Sprawę rozpoznawał Sąd Apelacyjny w Warszawie.

W wyroku z dnia 17.05.2011 r. Sąd Apelacyjny za postępowanie przed II instancją stwierdził „przyznaje i nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa Sądu Okręgowego tytułem wynagrodzenia (…) kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) zł powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług (VAT)”.

Oba wyroki są prawomocne (oba wyroki w załączeniu).

Po przekazaniu akt sprawy z Sądu Apelacyjnego do SO w ramach prowadzonej indywidualnej Kancelarii Wnioskodawca wystawił fakturę z dnia 31 grudnia 2011 r., stosownie do powyższych wyroków na kwotę 12.600 zł (7.200 zł + 5.400 zł) powiększoną o należny podatek VAT, tj. 2.898 zł, czyli brutto 15.498 zł (faktura w załączeniu).

Powyższą fakturę Wnioskodawca złożył do SO i została ona przyjęta.

Wystawienie tej faktury i kwoty na fakturze Wnioskodawca uwzględnił w ramach rozliczeń podatkowych w 2011 r., tj. VAT i PIT.

W wyniku korespondencji z SO oraz odpowiedzi SO w ponawianych przez Wnioskodawcę do dziś, ale nieudanych próbach uzyskania klauzul wykonalności na powyższe wyroki (którą nadaje także SO) – Wnioskodawca twierdzi, że SO dokonał interpretacji podatkowej uznając, że usługi na zlecenie sądu są zawsze traktowane jako działalność osobista i nie stanowią dochodu z działalności gospodarczej, ale z działalności wykonywanej osobiście.

W odpowiedzi na zastrzeżenia SO w piśmie z 10 kwietnia 2012 r. stwierdził „dokona Pan rocznego rozliczenia PIT, zaś Urząd Skarbowy zwróci Panu nadpłacony podatek”, a w piśmie z 19 kwietnia 2012 r. SO podał, że SO dokonał realizacji wypłaty pomniejszonej o zaliczkę na podatek dochodowy (pisma w załączeniu). W dniu 19 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy wpłacił na rachunek Wnioskodawcy kwotę 13.684 zł (przelew w załączeniu). Rok później Wnioskodawca otrzymał z SO PIT-11 za 2012 r. SO wykazał wysokość przychodu Wnioskodawcy w kwocie netto 12.600 zł i dochód w wysokości 10.800 zł (przelew i PIT w załączeniu). Należy podkreślić, że w 2012 r. Wnioskodawca nie wykonywał na rzecz SO żadnych czynności.

W ten sposób istnieje zasadnicza rozbieżność pomiędzy przebiegiem operacji gospodarczej, zgodnie z którą Wnioskodawca wystawił fakturę z dnia 31.12.2011 nr 2011/12/01, a PIT-11 za 2012 wystawionym przez SO, wpłaconą kwotą przez SO na rachunek Wnioskodawcy i w konsekwencji rozliczeniami VAT za 12/2011 i PIT za 2011 r. i 2012 r.

Operacja gospodarcza polegała na świadczeniu przez Wnioskodawcę pomocy prawnej z urzędu, w ramach prowadzonej indywidualnej Kancelarii (oczywistym jest że Wnioskodawca nie wykonywał tego w ramach umowy o pracę, a innych form wykonywania zawodu nie uprawiał). W sprawie, w której świadczył tę pomoc prawną dwa sądy (SO - I instancja i Sąd Apelacyjny - II instancja) wydały dwa prawomocne wyroki, w których przyznały Wnioskodawcy wynagrodzenie:

• 7.200 zł, powiększone o należny podatek VAT,
  
• 5.400 zł, powiększone o należny podatek VAT.
  
  
  

Na podstawie tych prawomocnych wyroków Wnioskodawca wystawił fakturę z dnia 31.12.2011 r. nr 2011/12/01, którą przyjął SO i rozliczył ją podatkowo za 2011 r.

Wystawienie przez SO PIT-11 za 2012 jest sprzeczne z przebiegiem powyższej operacji gospodarczej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w sprawach, w których sądy wydały prawomocne wyroki przyznające radcy prawnemu, wynagrodzenie powiększone o podatek VAT, jest on uprawniony do wystawienia faktury VAT w ramach prowadzonej przez niego indywidualnej kancelarii radcy prawnego, uwzględniającej ten przyznany przez sądy VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, przebieg operacji gospodarczej jest jednoznaczny i bezsporny. Po wyznaczeniu Wnioskodawcy z urzędu świadczył on pomoc prawną w ramach prowadzonej indywidualnej Kancelarii (oczywistym jest, że Wnioskodawca nie wykonywał tego w ramach umowy o pracę, a innych form wykonywania zawodu nie uprawiał). W sprawie, w której świadczył tę pomoc prawną dwa sądy (SO - I instancja i Sąd Apelacyjny - II instancja) wydały dwa prawomocne wyroki, w których przyznały Wnioskodawcy wynagrodzenie:

• 7.200 zł, powiększone o należny podatek VAT,
  
• 5.400 zł, powiększone o należny podatek VAT.
  
  
  

Na podstawie tych prawomocnych wyroków Wnioskodawca wystawił fakturę z dnia 31.12.2011 r. nr 2011/12/01. Faktura ta prawidłowo dokumentuje przebieg operacji gospodarczej. Następnie Wnioskodawca rozliczył tę fakturę, uwzględnił podatek VAT i podatek dochodowy od osób fizycznych za 2011 r. Były to w ocenie Wnioskodawcy działania prawidłowe.

Wnioskodawca zlikwidował indywidualną Kancelarię i chciałby prawidłowo i ostatecznie zamknąć rozliczenia podatkowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
   
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
   
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   
   

Stosownie do art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r., podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1 nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zgodnie z art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012r., poz. 361 ze zm.) za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Warunkiem uznania, że czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.), radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego (…).

Zgodnie z art. 223 ust. 1 i ust. 2 ustawy o radcach prawnych koszty pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ponosi Skarb Państwa. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Radców Prawnych, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady ponoszenia kosztów, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem sposobu ustalania tych kosztów, wydatków stanowiących podstawę ich ustalania oraz maksymalnej wysokości opłat za udzieloną pomoc.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) reguluje szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - przepis § 1 pkt 3.

Z analizy przytoczonych powyżej przepisów jednoznacznie wynika, że pomocy prawnej z urzędu, na zlecenie sądu, udziela osobiście radca prawny, bądź osobiście wyznaczony przez niego zastępca, po udzieleniu substytucji.

Wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego do prowadzenia spraw „z urzędu” regulują przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.).

I tak w myśl zapisu art. 117³ § 1 Kpc o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego sąd zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych.

Zgodnie z § 2 art. 117³ Kpc, właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, wyznacza adwokata lub radcę prawnego niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie dwóch tygodni, zawiadamiając o tym sąd. W zawiadomieniu właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych wskazuje imię i nazwisko wyznaczonego adwokata lub radcy prawnego oraz jego adres do doręczeń.

Jeżeli strona we wniosku wskazała adwokata lub radcę prawnego, właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, w miarę możliwości i w porozumieniu ze wskazanym adwokatem lub radcą prawnym, wyznaczy adwokata lub radcę prawnego wskazanego przez stronę - § 3 ww. artykułu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca został wyznaczony jako pełnomocnik z urzędu w sprawie prowadzonej przez Sąd Okręgowy. W tym czasie Zainteresowany wykonywał zawód radcy prawnego w dwóch formach: umowy o pracę oraz działalności gospodarczej – indywidualnej Kancelarii Radcy Prawnego. Z tytułu świadczenia pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu Sąd Okręgowy oraz Sąd Apelacyjny przyznały Wnioskodawcy wynagrodzenie. Z tego tytułu Zainteresowany wystawił fakturę VAT na zasądzoną kwotę wynagrodzenia powiększoną o podatek VAT.

Z uwagi na przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że usługi polegające na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu, stanowią samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą w rozumieniu ww. przepisów, gdyż nie jest możliwe przy reprezentowaniu podmiotu przed sądem przeniesienie odpowiedzialności na zleceniodawcę.

Świadczenie przez radcę prawnego usług przypisanych temu zawodowi wpisuje się zatem w działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Wnioskodawca ma wątpliwości, czy powinien dokumentować usługę polegającą na świadczeniu z urzędu pomocy prawnej poprzez wystawienie faktury VAT.

W myśl art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013 r., podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zatem, Wnioskodawca jako radca prawny wykonujący czynności polegające na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu jest uznawany, zgodnie z art. 15 ustawy o VAT za podatnika podatku od towarów i usług. Tym samym świadczenie usług na zlecenie sądu Wnioskodawca powinien udokumentować fakturą VAT.

Jak wynika z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie natomiast z dodanym do ustawy o VAT od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 146a pkt 1 (którego treść obowiązywała do dnia 31 grudnia 2013 r.), w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Oznacza to, że wymienioną wyżej stawkę należy stosować, jeżeli brak jest przepisu szczególnego określającego obniżoną stawkę podatku lub zwolnienie od podatku, przy czym przepisy takie zawiera zarówno ustawa, jak też rozporządzenia wykonawcze do ustawy.

Usługi, które wykonał Wnioskodawca, polegające na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu nie zostały wymienione w ustawie o podatku VAT i w przepisach wykonawczych do niej ani jako zwolnione, ani też jako korzystające z preferencyjnej stawki VAT, dlatego też opodatkowane powinny być stawką 23% zgodnie z art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT.

Dlatego też świadczenie pomocy prawnej z urzędu przez radcę prawnego stanowi działalność gospodarczą i jest on z tytułu wykonywania tej działalności podatnikiem podatku od towarów i usług w myśl wyżej powołanego art. 15 ustawy o VAT. W konsekwencji stwierdzić należy, że Wnioskodawca postąpił w sposób prawidłowy dokumentując wyświadczoną usługę poprzez wystawienie faktury VAT z zastosowaniem stawki podatku VAT w wysokości 23%.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Końcowo nadmienia się, że w myśl w art. 14c § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika więc, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny załączonych do wniosku o interpretację dokumentów, nie przeprowadza bowiem postępowania dowodowego, jest zatem związany wyłącznie opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W niniejszej interpretacji odpowiedziano na wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.