Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/443-1284/13-4/MP
z 30 stycznia 2014 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa ( Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 8 listopada 2013 r. (data wpływu 12 listopada 2013 r.), uzupełnionym w dniu 17 stycznia 2014 r. (data wpływu 20 stycznia 2014 r.) na wezwanie Organu z dnia 8 stycznia 2014 r. (doręczone w dniu 13 stycznia 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży przedsiębiorstwa upadłego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 listopada 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży przedsiębiorstwa upadłego.

Wniosek uzupełniony został w dniu 17 stycznia 2014 r. (data wpływu 20 stycznia 2014 r.) w odpowiedzi na wezwanie Organu z dnia 8 stycznia 2014 r. (doręczone w dniu 13 stycznia 2014 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Uchwałą Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników B. Sp. z o.o. (obecnie B. A. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej) z dnia 12 grudnia 2007 r. w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego Spółki, podwyższono kapitał zakładowy B. A. Sp. z o.o. z kwoty 50 000,00 (pięćdziesiąt tysięcy) złotych, o kwotę 33.400.00000 (trzydzieści trzy miliony czterysta tysięcy) złotych do kwoty 33.450.000,00 (trzydzieści trzy miliony czterysta pięćdziesiąt tysięcy) złotych przez utworzenie 66.800 (sześćdziesiąt sześć tysięcy osiemset) nowych udziałów o wartości nominalnej 500,00 (pięćset) złotych jeden udział, o łącznej wartości nominalnej 33.400.000.00 (trzydzieści trzy miliony czterysta tysięcy) złotych. W wyniku podwyższenia, kapitał zakładowy Spółki wynosi 33.450.000,00 (trzydzieści trzy miliony czterysta pięćdziesiąt tysięcy) złotych i dzieli się na 66.900 (sześćdziesiąt sześć tysięcy dziewięćset) udziałów o wartości nominalnej 500,00 (pięćset) złotych jeden udział. Wszystkie 66.800 (sześćdziesiąt sześć tysięcy osiemset) nowoutworzonych udziałów o wartości nominalnej 500,00 (pięćset) złotych jeden udział, o łącznej wartości nominalnej 33.400.000,00 (trzydzieści trzy miliony czterysta tysięcy) złotych objął dotychczasowy wspólnik B Spółka Akcyjna z siedzibą w W., po łącznej cenie za wszystkie obejmowane udziały równej kwocie 33.400.000,00 (trzydzieści trzy miliony czterysta tysięcy) złotych i pokrył je wkładem niepieniężnym o wartości 33.400.000,00 (trzydzieści trzy miliony czterysta tysięcy) złotych, w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa B. Spółka Akcyjna, wyodrębnionej organizacyjnie w formie Biura Administracji i Teleinformatyki, w skład której wchodziły:

  1. prawo użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer ewidencyjny 22/2 (dwadzieścia dwa łamane przez dwa) o powierzchni 2,0114 ha (dwa hektary sto czternaście metrów kwadratowych), położonej w B., przy ulicy C. nr 212 (dwa przez dwa), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy IX Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą ……. , wraz z prawem własności budynków na niej wzniesionych, stanowiących odrębne nieruchomości,
  2. składniki majątkowe, w tym majątku trwałego, określone w sposób szczegółowy w wykazie stanowiącym Załącznik Nr 1 do wyżej wymienionej Uchwały nr 1,
  3. prawa z umów, których wykaz znajdował się w Załączniku nr 1 do wyżej wymienionej uchwały nr 1,
  4. środki pieniężne w kwocie 150.000,00 (sto pięćdziesiąt tysięcy) złotych,
  5. prawa z umów o pracę z 26 pracownikami, którym zostało doręczone pisemne zawiadomienie na podstawie art. 23 <1> § 3 Kodeksu pracy o przejściu zorganizowanej części przedsiębiorstwa B. Spółka Akcyjna na B. A. Sp. z o.o. i wynikających z tego dla nich skutkach w zakresie ich stosunków pracy.

W dniu 18 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w B. VIII Wydział Gospodarczy ogłosił upadłość B. A. Sp. z o.o. z siedzibą w W. obejmującą likwidację majątku upadłego.

Obecnie przedsiębiorstwo spółki i jej majątek zlokalizowane są w B. przy ul. C. 2/2A. Przedmiotem działalności spółki jest wynajem powierzchni biurowych i magazynowych wraz z pełną infrastrukturą oraz świadczenie na rzecz najemców oraz innych podmiotów usług informatycznych. Na dzień 18 lipca 2013 roku przedsiębiorstwo zatrudniało 16 osób. Na dzień 31 sierpnia zatrudnionych jest 13 osób. Z końcem listopada 2013 roku stan zatrudnienia spadnie do 11 osób, które są niezbędne do zabezpieczenia, utrzymania i obsługi masy upadłości. Ponadto z dwoma osobami zawarto umowy zlecenia (specjalista BHP oraz osoba odpowiedzialna za serwisowanie oprogramowania księgowego). Syndyk prowadzi obecnie przedsiębiorstwo upadłego na podstawie zgody sędziego komisarza (zgoda sędziego komisarza dotyczy okresu do 30 czerwca2014 r.).

W skład przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) kodeksu cywilnego, B. A. sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W., wchodzi obecnie:

  1. Prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa oznaczonego nr geodezyjnym 22/5 położonego w B. przy ul. C. 2/2A o powierzchni 1,5779 ha wraz z prawem własności posadowionych na nim budynków: A o powierzchni użytkowej 1481,60 m2, B o powierzchni użytkowej 599,20 m2, C o powierzchni użytkowej 2038,30 m2, budynku szkoleniowego o powierzchni użytkowej 380,40 m2, hali magazynowej o powierzchni użytkowej 560,50 m2 i portierni o powierzchni użytkowej 8,50 m2. Dla ww. nieruchomości prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w B. IX Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta nr ……, w której wpisana jest hipoteka umowna łączna zwykła w kwocie 12.000.000,00 zł, na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 2,000.000,00 zł. na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 6.8000,000,00 zł. na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 5.000.000,00 zł. na rzecz P. w W., hipoteka przymusowa zwykła w kwocie 247.754,20 zł. na rzecz Z Oddział w W., hipoteka przymusowa zwykła w kwocie 256.557,25 zł. na rzecz Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w W., hipoteka umowna kaucyjna w kwocie 4.481.76552 zł. na rzecz Z Oddział w W., hipoteka przymusowa w kwocie 251.017,80 zł. na rzecz Gminy B.
  2. Prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa oznaczonego nr geodezyjnym 22/11 położonego w B. przy ul/ C. 2/2A o powierzchni 0,3985 ha wraz z prawem własności posadowionego na nim budynku D o powierzchni użytkowej 3149,40 m2. Dla w/w nieruchomości prowadzona jest przez Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta nr …….., w której wpisana jest hipoteka umowna łączna zwykła w kwocie 12,000,000,00 zł. na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 2.000.000,00 zł. na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 5.8000.00000 zł. na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 6,000.000,00 zł. na rzecz P. w W., hipoteka przymusowa w kwocie 537.203,06 zł. na rzecz Z. Oddział w W.
  3. Majątek ruchomy składający się z maszyn, urządzeń oraz środka transportu (samochód ciężarowy 1.8 TDCi obciążony jest zastawem skarbowym w kwocie 690,378,12 zł, na rzecz Z) oraz mebli stanowiących wyposażenie pomieszczeń usytuowanych w ww. budynkach,
  4. Należności zamykające się obecnie kwotą ok. 5000 000,00 zł,
  5. Środki pieniężne na rachunkach bankowych oraz w kasie upadłej spółki zamykające się obecnie się kwotą ok. 270 000,00 zł
  6. Towary (materiały biurowe o wartości 4.830,60 zł)
  7. Zobowiązania handlowe i publiczno-prawne
  8. Ogół praw i obowiązków z umów zawartych z pracownikami, kontrahentami handlowymi (w tym najemcami), dostawcami mediów do nieruchomości
  9. Wartości niematerialne i prawne (INSERT SUBIEKT GT, INSERT GRATYFIKANT G, INSERT REWIZOR GT, CISCO LMS 3.1 for WINDOWS 100 Device Restricted)
  10. Nazwa przedsiębiorstwa
  11. Księgi i dokumentacja związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.



W roku obrotowym 01.04.2009-31.03.2010 B. A. Sp. z o.o. w W. wykazała stratę w kwocie 197.500,29 zł. W roku obrotowym 0l.04.2010-31.03.2011 B. A. Sp. z o.o. w W. wykazała stratę w kwocie 437.944,82 zł, w roku obrotowym 01.04.2011-31.12.2012 B. A. Sp. z o.o. w Warszawie wykazała stratę w kwocie 2.114.415,92 zł, w roku obrotowym 0l.0l.2013-17.07.2013 B. A. Sp. z o.o. w W. wykazała stratę w kwocie 608.959,62 zł.

Zgodnie z art. 311 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego likwidacja masy upadłości będzie następować poprzez sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części, a przypadku braku zainteresowanych, przez sprzedaż ruchomości i nieruchomości oraz ściągnięcie wierzytelności od dłużników upadłego.

Stosownie do treści art. 318 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego syndyk planuje sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego B. A. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W., w rozumieniu art. 55(1). Jednocześnie na podstawie art. 55 (2) kodeksu cywilnego planuje wyłączyć ze sprzedaży składniki majątku przedsiębiorstwa w postaci należności upadłego i syndyka oraz środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych, a także część dokumentacji księgowej, pracowniczej i handlowej, niezbędnej do prowadzenia postępowania upadłościowego. Zgodnie z art. 317 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego, przedsiębiorstwo sprzedawane będzie w stanie wolnym od obciążeń i zobowiązań. Przed sprzedażą przedsiębiorstwa syndyk planuje zbycie samochodu ciężarowego 1.8 TDCi, bowiem ze względu na stan techniczny jest on zbędny w działalności przedsiębiorstwa upadłego.

Stosownie do wezwania z dnia 8 stycznia 20l4 r. (data wpływu 13 stycznia 2014 r.) Wnioskodawca uzupełnił opis zdarzenia przyszłego.

W skład przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55<1> ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny, którego zbycie planuje syndyk wchodzić będą następujące składniki:

  1. Prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa oznaczonego nr geodezyjnym 22/5 położonego w B. przy ul. C. 2/2A o powierzchni 1,5779 ha wraz z prawem własności posadowionych na nim budynków: A o powierzchni użytkowej 1481,60 m2, B o powierzchni użytkowej 599,20 m2, C o powierzchni użytkowej 2038,30 m2, budynku szkoleniowego o powierzchni użytkowej 380,40 m2, hali magazynowej o powierzchni użytkowej 560,50 m2 i portierni o powierzchni użytkowej 8,50 m2. Dla ww. nieruchomości prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w B. IX Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta nr ……, w której wpisana jest hipoteka umowna łączna zwykła w kwocie 12.000.000,00 zł, na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 2,000.000,00 zł. na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 6.8000,000,00 zł. na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 5.000.000,00 zł. na rzecz P. w W., hipoteka przymusowa zwykła w kwocie 247.754,20 zł. na rzecz Z Oddział w W., hipoteka przymusowa zwykła w kwocie 256.557,25 zł. na rzecz Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w W., hipoteka umowna kaucyjna w kwocie 4.481.76552 zł. na rzecz Z Oddział w W., hipoteka przymusowa w kwocie 251.017,80 zł. na rzecz Gminy B.
  2. Prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa oznaczonego nr geodezyjnym 22/11 położonego w B. przy ul/ C. 2/2A o powierzchni 0,3985 ha wraz z prawem własności posadowionego na nim budynku D o powierzchni użytkowej 3149,40 m2. Dla w/w nieruchomości prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w B. IX Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta nr …….., w której wpisana jest hipoteka umowna łączna zwykła w kwocie 12,000,000,00 zł. na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 2.000.000,00 zł. na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 5.8000.00000 zł. na rzecz D. w W., hipoteka umowna łączna kaucyjna w kwocie 6,000.000,00 zł. na rzecz P. w W., hipoteka przymusowa w kwocie 537.203,06 zł. na rzecz Z. Oddział w W.
  3. Majątek ruchomy :

  • RZUTNIK + EKRAN
  • KLIMATYZATORY szt. 43
  • AUTOMAT DO KAWY
  • SZAFA CHŁODNICZA
  • ZAMRAŻARKA - 2 szt.
  • WITRYNA CHŁODNICZA
  • WYPARZARKA DO NACZYŃ
  • OKAP KUCHENNY
  • KUCHNIA GAZOWA < 4-RO PALNIKOWA >
  • KUCHENKA ELEKTRYCZNA <4-PALN.>
  • KUCHENKA MIKROFALOWA
  • INWENTER centralny KX ok.20 kW
  • ZABUD. KUCH. - z MIKR. uszk.
  • ZABUD. KUCH. z LODÓWKĄ uszk.
  • DRUKARKA HP LJ 1015
  • ZESTAW KOMP. 745MT szt. 2
  • DRUKARKA 940C
  • MONITOR
  • ZESTAW KOMPUTEROWY
  • KOMPUTER
  • KOMPUTER M 1000 szt. 2
  • ZESTAW A WENTYLACJĄ
  • MONITOR S 2443BW 24"LCD szt. 2
  • StorageWorks H160 USB Ext Drive
  • Kosiarka Spalinowa
  • ODKURZACZ - 833453 NUMATIC CTD570-2
  • Drukarka H Laserjet 1022
  • Monitor S 17" SM71ON srebrny A
  • Serwer aplikacyjny x SERIES 336
  • Serwer aplikacyjny x SERIES 336 "IQ"
  • Serwer B bud. D
  • Serwer R200 Q CORE x 3220 szt. 2
  • Switch B2 szt. 2
  • NOTEBOOK
  • D LATITUDE E6320 i5 8GB
  • RouterBoard 1100AH szt. 2
  • Centrala ASP 250/8 p.poż
  • Centrala Telefoniczna 150
  • Urządzenie oświetleniowe
  • Router 7206
  • Serwer PE R 300 QUARD CORE
  • Zestaw komp. P4/ASUS/2x512MB/160GB
  • AKTYWNY SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA
  • SYSTEM MONITORINGU - 2/2
  • System Nadzoru Wizyjnego
  • INFRASTRUKTURA PLATFORMY SERWEROWEJ
  • PLATFORMA SERWEROWA
  • Sieć C WORKS LMS
  • Centrala telefoniczna -SYSTEM 300
  • EC BLOK V GG 110 V - w remoncie
  • UPS M 5000 (20KVA)- nowe baterie
  • V PS017- piec gazowy 170kW
  • V PS017- piec olejowy 170kW
  • PE zbiornik olej 5x2000l
  • V PS008- piec olejowy 80kW
  • S N- piec gazowy- niekompletny
  • samochód ciężarowy 1.8 TDCi obciążony jest zastawem skarbowym w kwocie 690.378,12 zł., na rzecz Z., w przypadku gdy nie zostanie sprzedany wcześniej
  • meble stanowiące wyposażenie pomieszczeń usytuowanych w w/w budynkach

4) Towary

  • materiały biurowe o wartości 4.830,60zł

5) Ogół praw i obowiązków z umów zawartych z pracownikami, kontrahentami handlowymi (w tym najemcami), dostawcami mediów do nieruchomości

6) Wartości niematerialne i prawne

  • INSERT SUBIEKT GT
  • INSERT GRATYFIKANT G
  • INSERT REWIZOR GT
  • CISCO LMS 3,1 for WINDOWS 100 Device Restricted

7) Nazwa przedsiębiorstwa

8) Księgi i dokumentacja związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa z wyłączeniem części dokumentacji księgowej i pracowniczej i handlowej niezbędnej do prowadzenia postępowania upadłościowego.

Wymienione wyżej jako składnik przedsiębiorstwa oprogramowanie CISCO LMS 3.1 for WINDOWS 100 Device Restricted, zgodnie z warunkami umowy licencyjnej jest przekazywane użytkownikowi do jego wyłącznego użytku. Przekazywanie praw użytkowania takiego programu jest dopuszczalne tylko przy jednoczesnym przekazaniu licencji i jej akceptacji przez nowego użytkownika, przekazaniu wszystkich kopii programu wraz z dokumentacją, ą także uzyskaniu w tym przedmiocie zgody autora programu (właściciela praw do sprzedaży). Wraz z nabyciem praw licencyjnych przez nowego użytkownika, dotychczasowy użytkownik traci prawo korzystania z oprogramowania. Oprogramowanie to umożliwia świadczenie usług informatycznych przez przedsiębiorstwo upadłego. Nabywca przedsiębiorstwa będzie musiał uzyskać zgodę właściciela praw do programu, na korzystanie z licencji, albo zakupić nowe oprogramowanie, jeżeli będzie zamierzał kontynuować świadczenie usług informatycznych.

Należności upadłego i syndyka na dzień 31 grudnia 2013 r. zamykają się kwotą 4.019.055.04 zł, z czego kwota 4.553.735,62 zł została zgłoszona sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku B. S.A. z siedzibą w W. i będzie zaspokojona w trybie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. W ten sam sposób zaspokojona będzie należność w kwocie 129.524,59zł ujęta na liście wierzytelności w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku B. A. Sp. z o.o. z siedzibą w W. Zgłoszeniu w postępowaniu upadłościowym podlegać będzie jeszcze kwota 10.014,02 zł. Pozostałe należności powinny być w najbliższym czasie uregulowane przez dłużników. Środki pieniężne masy upadłości na dzień 31 grudnia 2013 roku zamykają się kwotą 250.118,63 zł i ich wysokość ulega zmianie w miarę regulowania kosztów postępowania upadłościowego i wpływu nowych środków. Zobowiązania upadłego wynikające z dotychczas złożonych zgłoszeń wierzytelności zamykają się kwotą 6.000.000,00 zł i ich wysokość może ulec zmianie, bowiem lista wierzytelności nie została jeszcze sporządzona.

Po wyłączeniu z przedsiębiorstwa spadłego należności upadłego i syndyka, środków pieniężnych znajdujących się w kasie i na rachunkach bankowych, części dokumentacji księgowej, pracowniczej i handlowej niezbędnej do prowadzenia postępowania upadłościowego, a także wolnego od zobowiązań i obciążeń stosownie do art. 317 ust. 2 Prawa upadłościowego i naprawczego, w zbywanym majątku zachowane zostaną funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, umożliwiające kontynuowanie działalności gospodarczej. Dla zachowania płynności finansowej, ewentualny nabywca powinien wprowadzić do zakupionego przedsiębiorstwa środki finansowe, pozwalające na pokrycie bieżących płatności, bowiem należności z najmu i świadczenia usług informatycznych wpływają do przedsiębiorstwa w odstępach 30 dniowych.

Wyłączenie spośród składników przedsiębiorstwa upadłego wymienionych wyżej elementów nie powinno mieć wpływu na potencjalną zdolność do prowadzenia działalności gospodarczej przez nabywcę w zakresie, w jakim prowadził ją upadły, pod warunkiem, zapewnienia przez niego środków finansowych pozwalających na pokrycie bieżących płatności i zachowania płynności finansowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy sprzedaż przez syndyka przedsiębiorstwa upadłego opisanego powyżej, z wyłączeniem należności upadłego i syndyka, środków pieniężnych znajdujących się w kasie i na rachunkach bankowych, części dokumentacji księgowej, pracowniczej i handlowej niezbędnej do prowadzenia postępowania upadłościowego, a także wolnego od zobowiązań i obciążeń stosownie do art. 317 ust. 2 Prawa upadłościowego i naprawczego, będzie rodzić obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług ...

Zdaniem Wnioskodawcy, sprzedaż przez syndyka przedsiębiorstwa upadłego opisanego powyżej, z wyłączeniem należności upadłego i syndyka oraz środków pieniężnych znajdujących się w kasie i na rachunkach bankowych, części dokumentacji księgowej, pracowniczej i handlowej niezbędnej do prowadzenia postępowania upadłościowego, a także wolnego od zobowiązań i obciążeń, stosownie do art. 317 ust. 2 Prawa upadłościowego i naprawczego, nie będzie rodzić obowiązku podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług. Stosownie bowiem do treści art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Przedmiotem sprzedaży jest przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55(l) kodeksu cywilnego jako zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, który obejmuje w szczególności wymienione wyżej składniki majątkowe. Z kolei art. 55(2) kodeksu cywilnego stanowi, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w jego skład, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej bądź przepisów szczególnych.

W doktrynie podkreśla się, że zasadniczą cechą przedsiębiorstwa jest wyodrębnienie organizacyjne, funkcjonalne i finansowe rozumiane jako zdolność do samodzielnego i bieżącego funkcjonowania, bez względu na osobę właściciela. Wyłączenie niektórych składników z przedsiębiorstwa samo z siebie nie powoduje utraty przymiotu przedsiębiorstwa, jeżeli wyłączenie to nie powoduje utraty wspomnianego wyodrębnienia oraz zdolności do samodzielnego i bieżącego funkcjonowania. W opisanym zdarzeniu Wnioskodawca dokonuje przeniesienia składników majątkowych stanowiących przedsiębiorstwo z wyłączeniem należności upadłego i syndyka oraz środków pieniężnych znajdujących się w kasie i na rachunkach bankowych, części dokumentacji księgowej, pracowniczej i handlowej niezbędnej do prowadzenia postępowania upadłościowego, a także wolnego od zobowiązań obciążeń stosownie do art. 317 ust. 2 Prawa upadłościowego i naprawczego. W opinii wnioskodawcy wyłączenie z przedsiębiorstwa wyżej wymienionych składników nie powoduje utraty zdolności do samodzielnego bieżącego funkcjonowania, i tym samym przedmiotem sprzedaży pozostanie wciąż przedsiębiorstwo upadłego, mimo wyłączenia z niego wyżej wymienionych składników majątku.

„Należy uznać, że w sytuacji, gdy po ogłoszeniu upadłości, syndyk wyprzedaje masę upadłości w ten sposób, że stanowi ono w istocie przedsiębiorstwo nabywane przez jednego nabywcę, należy czynność taką potraktować na gruncie VAT jako sprzedaż przedsiębiorstwa. Nie stoi temu na przeszkodzie fakt, że w tym przypadku nie są zbywane obciążenia (długi) związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. W tym przypadku bowiem, z istoty (natury) tej sprzedaży dokonywanej w ramach wyprzedaży masy upadłości oraz przepisów prawa upadłościowego wynika, że w skład zbywanego przedsiębiorstwa nie wchodzą długi z nim związane.” (komentarz do art. 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Adam Bartosiewicz. Wydawnictwo Wolters Kluwer). Natomiast wyłączenie innych składników (należności, środków pieniężnych, części dokumentacji) nie będzie skutkowało utratą możliwości funkcjonowania pozostałych składników majątku, jako przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(l) kodeksu cywilnego, którego przedmiotem działalności jest wynajem powierzchni biurowych i magazynowych wraz z pełną infrastrukturą oraz świadczenie na rzecz najemców oraz innych podmiotów usług informatycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Jednocześnie przepisy art. 6 ustawy wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. W myśl art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Wyłączenie stosowania ustawy o podatku od towarów i usług przewidziane w przepisie art. 6 pkt 1 tej ustawy obejmuje więc te czynności zrównane z pojęciem dostawy towarów, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa.

Pojęcie „transakcji zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aportu).

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „przedsiębiorstwo”, należy więc odwołać się odpowiednio do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo stanowi zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, który obejmuje w szczególności:

  1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
  2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
  3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
  4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
  5. koncesje, licencje i zezwolenia;
  6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
  7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
  8. tajemnice przedsiębiorstwa;
  9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ustawodawca w ww. przepisie wskazał, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem czynności prawnej. Nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretne składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują okoliczności faktyczne, których nie można określić apriorycznie.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 552 Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa jest natomiast w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 27e ww. ustawy o VAT, organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Przedsiębiorstwo, czy też zorganizowana część przedsiębiorstwa jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że w dniu 18 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w B. ogłosił upadłość B. A. Sp. z o.o. z siedzibą w W. obejmującą likwidację majątku upadłego. W skład przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) kodeksu cywilnego, B. A. sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej wchodzi obecnie:

  1. Prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa oznaczonego nr geodezyjnym 22/5, położonego w B. przy ul. C. 2/2A o powierzchni 1,5779 ha wraz z prawem własności posadowionych na nim budynków,
  2. Prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa oznaczonego nr geodezyjnym 22/11 położonego w B. przy ul/ C. 2/2A o powierzchni 0,3985 ha wraz z prawem własności posadowionego na nim budynku,
  3. Majątek ruchomy składający się z maszyn, urządzeń oraz środka transportu (samochód ciężarowy 1.8 TDCi - obciążony zastawem skarbowym w kwocie 690,378,12 zł, na rzecz Z.) oraz mebli stanowiących wyposażenie pomieszczeń usytuowanych w ww. budynkach,
  4. Należności zamykające się obecnie kwotą ok. 5000 000,00 zł,
  5. Środki pieniężne na rachunkach bankowych oraz w kasie upadłej spółki zamykające się obecnie się kwotą ok. 270 000,00 zł
  6. Towary (materiały biurowe o wartości 4.830,60 zł)
  7. Zobowiązania handlowe i publiczno-prawne
  8. Ogół praw i obowiązków z umów zawartych z pracownikami, kontrahentami handlowymi (w tym najemcami), dostawcami mediów do nieruchomości
  9. Wartości niematerialne i prawne (INSERT SUBIEKT GT, INSERT GRATYFIKANT G, INSERT REWIZOR GT, CISCO LMS 3.1 for
  10. Nazwa przedsiębiorstwa
  11. Księgi i dokumentacja związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Stosownie do treści art. 318 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego syndyk planuje sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego B. A. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W., w rozumieniu art. 55(1). Jednocześnie na podstawie art. 55 (2) kodeksu cywilnego planuje wyłączyć ze sprzedaży składniki majątku przedsiębiorstwa w postaci należności upadłego i syndyka, środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych, a także część dokumentacji księgowej, pracowniczej i handlowej, niezbędnej do prowadzenia postępowania upadłościowego. Zgodnie z art. 317 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego, przedsiębiorstwo sprzedawane będzie w stanie wolnym od obciążeń i zobowiązań. Przed sprzedażą przedsiębiorstwa syndyk planuje zbycie samochodu ciężarowego 1.8 TDCi, bowiem ze względu na stan techniczny jest on zbędny w działalności przedsiębiorstwa upadłego.

Po wyłączeniu z przedsiębiorstwa upadłego należności upadłego i syndyka, środków pieniężnych znajdujących się w kasie i na rachunkach bankowych, części dokumentacji księgowej, pracowniczej i handlowej niezbędnej do prowadzenia postępowania upadłościowego, a także zobowiązań i obciążeń, w zbywanym majątku zachowane zostaną funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, umożliwiające kontynuowanie działalności gospodarczej. Dla zachowania płynności finansowej, ewentualny nabywca powinien wprowadzić do zakupionego przedsiębiorstwa środki finansowe, pozwalające na pokrycie bieżących płatności, bowiem należności z najmu i świadczenia usług informatycznych wpływają do przedsiębiorstwa w odstępach 30 dniowych. Wyłączenie spośród składników przedsiębiorstwa upadłego wymienionych wyżej elementów nie powinno mieć wpływu na potencjalną zdolność do prowadzenia działalności gospodarczej przez nabywcę w zakresie, w jakim prowadził ją upadły, pod warunkiem, zapewnienia przez niego środków finansowych pozwalających na pokrycie bieżących płatności i zachowania płynności finansowej.

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy jest, czy w przedstawionej sytuacji dojdzie do zbycia przedsiębiorstwa i czy jego zbycie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym majątku zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności.

Ponieważ w przedstawionych okolicznościach sprawy mamy do czynienia z przedsiębiorstwem będącym w upadłości, zasadnym jest odwołanie do przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r., poz. 1112, z późn. zm.).

Z treści art. 306 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze wynika, że po ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, syndyk niezwłocznie przystępuje do spisu inwentarza i oszacowania masy upadłości oraz sporządzenia planu likwidacyjnego. Syndyk składa sędziemu-komisarzowi spis inwentarza wraz z planem likwidacyjnym w terminie jednego miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości. Plan likwidacyjny powinien określać proponowane sposoby sprzedaży składników majątku upadłego, w szczególności sprzedaży przedsiębiorstwa, termin sprzedaży, preliminarz wydatków oraz ekonomiczne uzasadnienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.

Zgodnie zaś z art. 308 i art. 311 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, po sporządzeniu spisu inwentarza i sprawozdania finansowego, albo po złożeniu pisemnego sprawozdania ogólnego, syndyk przeprowadza likwidację masy upadłości przez sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części, sprzedaż nieruchomości i ruchomości, przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników upadłego i wykonanie innych jego praw majątkowych wchodzących w skład masy upadłości albo ich zbycie.

Z kolei stosownie do art. 313 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, sprzedaż dokonana w postępowaniu upadłościowym ma skutki sprzedaży egzekucyjnej. Nabywca składników masy upadłości nie odpowiada za zobowiązania podatkowe upadłego, także powstałe po ogłoszeniu upadłości.

Należy również wskazać, że zgodnie z regulacjami art. 317 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, nabywca przedsiębiorstwa upadłego nabywa je w stanie wolnym od obciążeń i nie odpowiada za zobowiązania upadłego. Wszelkie obciążenia na składnikach przedsiębiorstwa wygasają, z wyjątkiem obciążeń wymienionych w art. 313 ust. 3 i 4.

Jednocześnie, stosownie do art. 335 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, fundusze masy upadłości obejmują sumy uzyskane z likwidacji masy upadłości oraz dochód uzyskany z prowadzenia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa upadłego, a także odsetki od tych sum zdeponowanych w banku, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. Z kolei w myśl art. 337 cyt. ustawy, podziału funduszów dokonuje się jednorazowo albo kilkakrotnie w miarę likwidacji masy upadłości po zatwierdzeniu przez sędziego-komisarza listy wierzytelności. W razie kilkakrotnego podziału funduszów masy upadłości, dokonuje się podziału ostatecznego po całkowitym zlikwidowaniu masy upadłości.

W związku z powyższym, środki pieniężne stanowią fundusze masy upadłości, które powinny być wydatkowane na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego lub realizację planu podziału.

W rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której z czynności zbycia przedsiębiorstwa wyłączone zostaną należności upadłego i syndyka, środki pieniężne znajdujące się w kasie i na rachunkach bankowych, część dokumentacji księgowej, pracowniczej i handlowej niezbędnej do prowadzenia postępowania upadłościowego, a także zobowiązania i obciążenia, zgodnie z art. 317 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego. Wyłączenie ww. elementów spośród zespołu składników przedsiębiorstwa mających być przedmiotem zbycia spowodowane jest specyfiką sytuacji, w jakiej znajduje się przedsiębiorstwo Wnioskodawcy po ogłoszeniu upadłości.

Wyłączenie ze sprzedaży wierzytelności, należności, środków pieniężnych i części ksiąg handlowych nie ma żadnego negatywnego wpływu na potencjalną zdolność do prowadzenia działalności gospodarczej przez nabywcę w zakresie, w jakim prowadził ją upadły. Nabywca przy wykorzystaniu nabytych składników może prowadzić taką samą działalność i w takim samym zakresie jak upadły. Wyłączenie ww. elementów spośród zespołu składników przedsiębiorstwa mających być przedmiotem zbycia spowodowane jest specyfiką sytuacji, w jakiej znajduje się przedsiębiorstwo Wnioskodawcy po ogłoszeniu upadłości.

Przy sprzedaży przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym nie są wyceniane i nie są objęte sprzedażą ani nie mogą być wydane nabywcy środki pieniężne przedsiębiorstwa i wierzytelności. Zgodnie bowiem z całokształtem regulacji prawa upadłościowego i naprawczego środki pieniężne stanowią fundusze masy upadłości, a celem upadłości likwidacyjnej jest właśnie spieniężenie majątku. To samo dotyczy wierzytelności w sytuacji prowadzonej działalności gospodarczej przez syndyka. Wierzytelności mają charakter dynamiczny i ich stan jest zmienny, a z chwilą wpłaty przez dłużników wierzytelności zostają zamienione na gotówkę i wzbogacają fundusze masy upadłości. Zaś zgodnie z art. 231 i 337 w związku z art. 335 Prawa upadłościowego i naprawczego, w takim zakresie, w jakim w kasie i na kontach upadłego są środki pieniężne - pochodzą one z likwidacji majątku i stanowią fundusze masy, które mogą być wydatkowane wyłącznie na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego lub realizację planu podziału.

Wyłączenie ze sprzedaży części dokumentacji księgowej, pracowniczej i handlowej niezbędnej do prowadzenia postępowania upadłościowego, podyktowane jest treścią art. 12 ust. 2 pkt 2 i ust 3 ustawy o rachunkowości, z których wynika, że księgi handlowe (rachunkowe) zamyka się na dzień zakończenia postępowania upadłościowego a zamknięcie ksiąg podlega na nieodwracalnym wyłączeniu możliwości dokonywania zapisów księgowych w zbiorach tworzących zamknięte księgi rachunkowe, a także faktem, że zgodnie z utrwalonym poglądem, nabycie przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym jest nabyciem pierwotnym i nabywca nie jest zainteresowany księgami, które po zakończeniu postępowania upadłościowego przekazywane są na przechowanie do archiwum.

Jak wynika z powołanego wyżej art. 55(2) kc, strony (poza wyłączeniami wynikającymi z przepisów szczególnych) mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa (art. 55(1) kc). Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwa.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że mienie, które będzie przedmiotem sprzedaży przez syndyka stanowić będzie całość przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) i 55(2) Kodeksu cywilnego. Jednocześnie Wnioskodawca wskazał, że wyłączenie ze sprzedaży należności, środków pieniężnych, części ksiąg handlowych oraz zobowiązań i obciążeń, nie ma żadnego negatywnego wpływu na potencjalną zdolność do prowadzenia działalności gospodarczej przez nabywcę w zakresie, w jakim prowadził ją upadły. Nabywca przy wykorzystaniu nabytych składników (bez wyłączonych) może prowadzić taką samą działalność i w takim samym zakresie jak upadły, pod warunkiem, zapewnienia przez niego środków finansowych pozwalających na pokrycie bieżących płatności i zachowania płynności finansowej.

W świetle przytoczonych przepisów prawa oraz opisu sprawy stwierdzić należy, że zamierzona przez Wnioskodawcę czynność zbycia przedsiębiorstwa upadłego opisanego powyżej (z wyłączeniem wskazanym we wniosku) na rzecz jednego podmiotu (nabywcy), będzie nosiła znamiona czynności, do której zastosowanie będzie miał przepis art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa. Planowana transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj