Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/436-272/13-4/MK
z 10 stycznia 2014 r.
Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 2 października 2013 r. (data wpływu 7 października 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 3 stycznia 2014 r. (data wpływu 8 stycznia 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia nieodpłatnego użytkowania nieprawidłowego – jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 7 października 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych ustanowienia nieodpłatnego użytkowania nieprawidłowego.
Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 4 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 24 grudnia 2013 r. nr ILPB2/436-272/13-2/MK Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Zainteresowanego do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.
Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że nieuzupełnienie wniosku w wyznaczonym terminie spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia.
Ponadto, pouczono Zainteresowanego, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.
Wezwanie wysłano 24 grudnia 2013 r., skutecznie doręczono 31 grudnia 2013 r. W dniu 8 stycznia 2014 r. (data nadania 4 stycznia 2014 r.) do organu wpłynęło pismo stanowiące odpowiedź na ww. wezwanie.
We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.
W dniu 20 lipca 2013 r. Wnioskodawca zawarł z matką umowę nieodpłatnego użytkowania nieprawidłowego. W wyniku zawartej umowy matka oddała do bezpłatnego użytkowania kwotę pieniędzy w wysokości 50.000,00 zł na okres 10 lat, tj. od 20 lipca 2013 r. do 20 lipca 2023 r. Z uwagi na to, że zawarta umowa nieodpłatnego użytkowania nieprawidłowego jest czynnością cywilnoprawną Wnioskodawca zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego (…) o zajęcie stanowiska, czy od tej umowy należny jest podatek, gdyż informacje uzyskane od pracowników tego urzędu były niejednoznaczne.
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.
Czy od umowy nieodpłatnego użytkowania nieprawidłowego obowiązuje podatek od czynności cywilnoprawnych?
Zdaniem Wnioskodawcy ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. i) wymienia ustanowienie nieodpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego. Nieodpłatne użytkowanie nieprawidłowe nie zostało wymienione w ustawie, z czego Wnioskodawca wnosi, że ustanowienie nieprawidłowego użytkowania nieprawidłowego nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:
- następujące czynności cywilnoprawne:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
- (uchylona),
- umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
- umowy dożywocia,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat i dopłat,
- (uchylona),
- ustanowienie hipoteki,
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowy spółki;
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
- orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
Zatem, jak z powyższego wynika, ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.
Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.
„Umowa jest to czynność prawna zawierająca co najmniej dwa zgodne oświadczenia woli zmierzające do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego. Można pokusić się o stwierdzenie, że umowa − jako instytucja prawna − najpełniej realizuje zasadę równorzędności podmiotów w stosunku cywilnoprawnym, nie istnieje bowiem żaden generalny, prawny obowiązek zaspokajania swoich potrzeb poprzez zawieranie umów, a względny charakter powstających w wyniku zawarcia umów stosunków prawnych ogranicza jedynie do jej stron skuteczność ustanowionych praw i obowiązków.
Ustawodawca pozostawia dużą swobodę w kształtowaniu takich czynności prawnych - zgodnie z zasadą swobody umów. Strony mają prawnie zagwarantowaną swobodę:
- w wyborze kontrahenta;
- ukształtowania treści konkretnego stosunku zobowiązaniowego (w granicach wyznaczonych przez właściwość, naturę tego stosunku, przepisy bezwzględnie obowiązujące oraz zasady współżycia społecznego);
- w nadaniu określonej formy oświadczeń woli stron.
Uczestnicy obrotu, zawierający umowę, mają dodatkowo wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. „umowami nazwanymi”, tj. „zaproponowanymi przez ustawodawcę” poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane).
Ową swobodę stron w kształtowaniu stosunków umownych w pełni realizuje przepis art. 3531 KC, zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego” – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 29 stycznia 2008 r. sygn. akt. I SA/Gl 722/07.
Przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiują czynności prawnych (umów) objętych opodatkowaniem, a więc w tej materii należy odwołać się do znaczenia nadanego im w przepisach prawa cywilnego a zwłaszcza do Kodeksu cywilnego. Na tle powyższego wyjaśnić należy, że użytkowanie jest ograniczonym prawem rzeczowym, uregulowanym przepisami Księgi II Tytułu III Działu II (art. 252 – 284) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 252 Kodeksu, rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie). Mając na uwadze fakt, że pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach, których wartość nie wynika z właściwości fizycznych, lecz z określenia i gwarancji państwa, uznających je za prawny środek płatniczy, ustawodawca w odniesieniu do nich ustanowił szczególną regulację. W art. 264 Kodeksu, wskazał bowiem, że jeżeli użytkowanie obejmuje pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem. Po wygaśnięciu użytkowania obowiązany jest do zwrotu według przepisów o zwrocie pożyczki (użytkowanie nieprawidłowe). Z kolei w myśl art. 720 § 1 przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 20 lipca 2013 r. Wnioskodawca zawarł z matką umowę nieodpłatnego użytkowania nieprawidłowego. W następstwie zawartej umowy Wnioskodawca otrzymał kwotę 50.000,00 zł na okres 10 lat.
Jak wspomniano powyżej ustawodawca pozostawia dużą swobodę w kształtowaniu treści czynności prawnych – zgodnie z zasadą swobody umów. Jedną z płaszczyzn owej swobody jest wybór – na gruncie niektórych czynności cywilnoprawnych − pomiędzy odpłatnością, a nieodpłatnością konkretnej umowy. Z taką sytuacją mamy do czynienie w niniejszym przypadku. Definicja umowy użytkowania nieprawidłowego (podobnie definicja umowy pożyczki) pozostawia stronom tej umowy swobodę w kwestii odpłatności za udostępniony kapitał. Jednakże w przeciwieństwie do wspomnianej umowy pożyczki zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych objęto nie ustanowienie użytkowania nieprawidłowego, lecz wyłącznie ustanowienie odpłatnego użytkowania nieprawidłowego. Należy bowiem mieć na uwadze, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie podlegają jakiekolwiek czynności cywilnoprawne, lecz tylko te, które ustawodawca zdecydował się objąć zakresem przedmiotowym ustawy podatkowej. Zatem, skoro Wnioskodawca zawarł umowę nieodpłatnego użytkowania nieprawidłowego, to z tytułu zawarcia tej umowy nie może na nim ciążyć obowiązek podatkowy z ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.
doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.