Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB3/423-541/13-2/EK
z 5 lutego 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z 24 października 2013 r. (data wpływu 6 listopada 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie podatkowych skutków umorzenia udziałów bez wynagrodzenia, przy jednoczesnym obniżeniu kapitału zakładowego i przekazaniu całej kwoty obniżonego kapitału na utworzony fundusz celowy – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie podatkowych skutków umorzenia udziałów bez wynagrodzenia, przy jednoczesnym obniżeniu kapitału zakładowego i przekazaniu całej kwoty obniżonego kapitału na utworzony fundusz celowy.

We wniosku przedstawiono następujący opis zdarzenia przyszłego.

Spółdzielnia utworzy spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą A. Sp. z o.o., której będzie jedynym wspólnikiem.

Zgromadzenie wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zwanej dalej spółką, dokona w trybie art. 199 § 3 ustawy Kodeks spółek handlowych umorzenia bez wynagrodzenia części udziałów należących do wspólnika. Wspólnik zgodnie z wymogiem określonym w art. 199 § 3 ustawy Kodeks spółek handlowych wyrazi zgodę na to, aby umorzenie należących do niego udziałów nastąpiło bez wynagrodzenia.

Spółka na podstawie zapisów umowy spółki ma możliwość utworzenia wolą zgromadzenia wspólników funduszy celowych i na tej podstawie planuje utworzyć w spółce fundusz z umorzenia udziałów własnych bez wynagrodzenia, aby odróżniał się on od funduszu zapasowego, ponieważ środki z umorzenia udziałów kierowane na ten fundusz nie będą mogły podlegać podziałowi ani też wewnętrznej kapitalizacji.

Wartość nominalna umarzanych bez wynagrodzenia udziałów zostanie przekazana na utworzony zgodnie z umową spółki fundusz z umorzenia udziałów własnych bez wynagrodzenia lub fundusz rezerwowy.

Adres siedziby spółki będzie taki sam, jak adres spółdzielni.

Zapytanie kierowane jest przez Spółdzielnię, jako przez przyszłego wspólnika nieutworzonej jeszcze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, co dopuszczone jest art. 14n ustawy Ordynacja podatkowa.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy spółka jako podatnik w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych powinna dokonać jakichkolwiek rozliczeń w ramach tego podatku w związku z przeprowadzeniem umorzenia udziałów bez wynagrodzenia w trybie art. 199 § 3 ustawy Kodeks spółek handlowych przy jednoczesnym obniżeniu kapitału zakładowego i przekazaniu całej kwoty obniżonego kapitału na utworzony fundusz celowy – fundusz z umorzenia udziałów własnych bez wynagrodzenia lub fundusz rezerwowy?

Zdaniem Wnioskodawcy, umorzenie udziałów należących do wspólnika w trybie art. 199 § 3, a więc bez wynagrodzenia za zgodą wspólnika, przy jednoczesnym obniżeniu kapitału zakładowego i przekazaniu całej kwoty obniżonego kapitału na utworzony fundusz celowy – fundusz z umorzenia udziałów własnych bez wynagrodzenia lub fundusz rezerwowy, nie powoduje po stronie spółki, której udziały są umarzane, żadnych konsekwencji podatkowych. Stanowisko Wnioskodawca wywodzi z faktu, iż w związku z umorzeniem udziałów i obniżeniem kapitału zakładowego nie następuje po stronie spółki otrzymanie żadnych kwot lub wartości. Zwolnienia określone art. 12 ust. 4 pkt 4 i pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wyraźnie wskazują, że przedmiotem tych zwolnień jest otrzymanie określonych kwot lub wartości, a w przedmiotowej sprawie nie ma miejsca otrzymanie żadnych środków ani wartości. Ponadto żadne przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie odnoszą się ani w zakresie przychodów, ani zwolnień do wewnętrznych przeksięgowań pomiędzy funduszami, niestanowiących otrzymania, w związku z dopuszczanym przez przepisy Kodeksu spółek handlowych umorzeniem udziałów bez wynagrodzenia. Nie wymienia się również w tym kontekście funduszu rezerwowego lub innych funduszy tworzonych na mocy zapisów spółki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zasady umarzania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030).

Zgodnie z art. 199 § 1 ww. ustawy, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

W myśl art. 199 § 2 ww. ustawy, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

Stosownie natomiast do art. 199 § 3 ww. ustawy, za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

Ustawodawca określił również, że umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego (art. 199 § 6 ww. ustawy). W razie zaś umorzenia wymagającego obniżenia kapitału zakładowego, umorzenie następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego (art. 199 § 7 ww. ustawy).

Umorzenie udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi unicestwienie praw udziałowych przysługujących wspólnikowi, związanych z posiadaniem przez niego udziałów. Umorzenie jest więc sposobem zakończenia bytu prawnego udziału i skutkuje definitywnym unicestwieniem praw i obowiązków majątkowych oraz korporacyjnych przysługujących wspólnikowi z tytułu uczestnictwa w spółce. Bezpośrednim skutkiem umorzenia jest zmniejszenie łącznej wartości nominalnej posiadanych przez wspólników udziałów.

W analizowanej sytuacji, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością dokona umorzenia części swoich udziałów posiadanych przez Wnioskodawcę bez wynagrodzenia dla tego udziałowca (art. 199 § 3 Kodeksu spółek handlowych). Opisana operacja zostanie dokonana z obniżeniem kapitału zakładowego spółki. Środki uzyskane z umorzenia zostaną wniesione na fundusz z umorzenia udziałów własnych bez wynagrodzenia lub fundusz rezerwowy, utworzony w spółce na podstawie postanowień jej umowy.

Wnioskodawca rozważa, czy dokonanie opisanej czynności będzie wiązało się z dokonaniem przez spółkę jakichkolwiek rozliczeń w ramach podatku dochodowego od osób prawnych.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że przedmiot opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych obejmuje szeroko rozumianą działalność gospodarczą. Punktem wyjścia dla określenia zakresu przedmiotowego ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) jest regulacja zawarta w art. 7 ust. 1 ww. ustawy, stanowiąca, że przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty (…). Dochodem – w myśl art. 7 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – jest natomiast nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym.

Systematyka wskazanego powyżej przepisu w praktycznym aspekcie pozwala zatem podatnikowi na ustalenie zakresu opodatkowania podatkiem dochodowym poprzez odniesienie się do legalnych definicji dochodu/straty w myśl przepisów ustawy podatkowej i sposobu ich obliczania dla potrzeb określenia w sposób właściwy podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Z powołanej regulacji art. 7 ust. 2 ww. ustawy wynika więc, że dochód podatkowy stanowi różnicę pomiędzy osiągniętym przychodem a kosztami jego uzyskania. Co istotne, dochód podatkowy ustalany jest wyłącznie na podstawie przepisów prawa podatkowego. Wpływ na wysokość dochodu podatkowego mają bowiem tylko wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych przychody i koszty uzyskania przychodów, zasady przypisywania ich do danego roku podatkowego oraz przewidziane w tej ustawie zwolnienia i ulgi podatkowe.

Ocena skutków podatkowych umorzenia przez spółkę własnych udziałów bez wynagrodzenia wymaga zatem rozważenia, czy w związku z tą czynnością, po stronie spółki powstanie przychód podatkowy oraz koszty uzyskania przychodów.

Sposób ujęcia przedmiotu opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych nie jest przypadkowy i pozwala na wyprowadzenie wniosku o objęciu zakresem ustawy wszystkich zdarzeń, z którymi wiąże się dla podatnika konkretna korzyść o wymiarze finansowym powodująca zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów. Wystąpienie każdego zdarzenia powodującego wymierną korzyść po stronie podatnika skutkuje obowiązkiem opodatkowania osiągniętej nadwyżki ponad koszty jej uzyskania przez podatnika. Nie jest przy tym istotne źródło korzyści, chodzi bowiem o każdy przypadek powodujący wzrost wartości majątku lub zmniejszenie zobowiązań ciążących na podatniku. Bez znaczenia jest również to, czy przysporzenie jest wynikiem działania innej osoby, czy też samego podatnika, jak również to, czy korzyść wiąże się z konkretnymi przepływami finansowymi. Przyjęte rozwiązanie legislacyjne pozwala na stosowanie przepisów ustawy niezależnie od specyfiki podmiotów podlegających opodatkowaniu, zmieniających się okoliczności i rzeczywistości gospodarczej, jak również ewolucji różnego rodzaju instrumentów wykorzystywanych w obrocie gospodarczym.

Z punktu widzenia przepisów ustawy istotny jest zatem efekt końcowy podejmowanej przez podatnika czynności czy też zaistniałego zdarzenia, tj. wystąpienie korzyści finansowej (przysporzenia), nie zaś rodzaj czynności czy zdarzenia, które doprowadziło do osiągnięcia przez niego przychodu. Zaprezentowane podejście legislacyjne ma ten walor, że pozwala na równe, niedyskryminacyjne stosowanie przepisów ustawy do wszystkich podmiotów objętych jej zakresem. Jednocześnie taka konstrukcja prawna wymaga od podmiotów stosujących prawo znajomości nie tyle konkretnej normy, ile istniejącego systemu i zasad prawa, a w konsekwencji większej elastyczności przy dokonywaniu wykładni i subsumpcji przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z faktu bowiem, że w danym przepisie omawianej ustawy nie wymieniono wprost danego zdarzenia albo ma ono inną postać od wprost wskazanego nie wynika, że nie podlega ono opodatkowaniu.

I tak, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności:

• otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe (pkt 1),
• wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń (…) (pkt 2),
• wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych zobowiązań (…) (pkt 3).
  
  

Niezależnie od faktu, że określony w art. 12 ww. ustawy katalog przypadków powodujących powstanie przychodu nie jest wyczerpujący, umorzenie przez spółkę kapitałową własnych udziałów bez wynagrodzenia, nie powoduje powstania przychodu w tej spółce. Spółka bowiem, w sensie ekonomicznym, nic nie uzyskała i nie nastąpiło po jej stronie żadne przysporzenie majątkowe. Nie nastąpiło także umorzenie jej zobowiązań wobec wspólników, gdyż nabycie lub objęcie przez wspólnika udziału w spółce kapitałowej nie powoduje powstania po stronie spółki żadnego zobowiązania finansowego wobec tego wspólnika. Tym samym, umorzenia udziałów nie można utożsamiać ze stanowiącym przychód umorzeniem zobowiązań, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy.

Ponadto w opisanym zdarzeniu przyszłym nie została spełniona żadna z przesłanek zawartych w art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, gdyż w odniesieniu do przedstawionego zdarzenia przyszłego nie można stwierdzić, że dojdzie do otrzymania świadczenia.

Przywołany we wniosku art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jak słusznie zauważa Wnioskodawca, nie znajdzie zastosowania w przedmiotowym zdarzeniu przyszłym, gdyż przepis ten dotyczy „przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, funduszu udziałowego albo funduszu założycielskiego, albo funduszu statutowego w banku państwowym, albo funduszu organizacyjnego ubezpieczyciela”, a nie przeksięgowania kwot z kapitału zakładowego spółki do jej funduszu celowego lub funduszu rezerwowego.

Również art. 12 ust. 4 pkt 11 ww. ustawy, nie reguluje kwestii przedstawionej w omawianym zdarzeniu przyszłym, ponieważ dotyczy tzw. agio, czyli kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji) otrzymanych przy ich wydaniu i przeznaczonych na fundusz zapasowy.

W związku z powyższym, przeprowadzenie umorzenia bez wynagrodzenia w trybie art. 199 § 3 Kodeksu spółek handlowych, przy jednoczesnym obniżeniu kapitału zakładowego i przekazaniu całej kwoty obniżonego kapitału na utworzony fundusz celowy (fundusz z umorzenia udziałów własnych bez wynagrodzenia lub fundusz rezerwowy), stanowi jedynie przesunięcie (przeksięgowanie) określonej kwoty w obrębie kapitału własnego Spółki i nie wywołuje skutków podatkowych.

Jako że opisane zdarzenie przyszłe nie będzie powodować powstania przychodu po stronie spółki, nie można również mówić o poniesieniu kosztów ich uzyskania, a w konsekwencji o osiągnięciu dochodu przez ten podmiot. Oznacza to, że na spółce, jako podatniku podatku dochodowego od osób prawnych, nie będzie ciążył obowiązek dokonania jakichkolwiek rozliczeń w ramach tego podatku w związku z zaistnieniem opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego.

Stanowisko Wnioskodawcy jest zatem prawidłowe.

Zwrócić jednak należy uwagę, że wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy, przepis art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie zawiera katalogu zwolnień od podatku; zawiera katalog przysporzeń nieuznawanych za przychód podatkowy. Zwolnienia podmiotowe są ujęte w art. 6 ww. ustawy a zwolnienia przedmiotowe w art. 17 tej ustawy. Nieprawidłowość ta pozostaje jednak bez wpływu na ocenę istoty stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.