Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBI/1/415-1078/13/AB
z 30 stycznia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112 poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z 22 października 2013 r. (data wpływu do tut. Biura 25 października 2013 r.), uzupełnionym 24 stycznia 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie momentu powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w związku z windykacją wierzytelności uprzednio nabytych w ramach tej działalności - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 października 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, w indywidualnej sprawie, dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie momentu powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w związku z windykacją wierzytelności uprzednio nabytych w ramach tej działalności. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 9 stycznia 2014 r. Znak: IBPP2/443-1002/13/WN, IBPBI/1/415-1078/13/AB, IBPBII/1/436-299/13/AA wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło 24 stycznia 2014 r.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni zamierza prowadzić działalność gospodarczą, której przedmiotem będzie nabywanie na własne ryzyko wierzytelności trudnych, po cenie ustalonej przez strony umowy (PKD: 64.99.Z; symbol PKWiU 64.99.19.0.). Przedmiotem nabycia będą roszczenia odszkodowawcze. Transakcje będą zawierane głównie z osobami fizycznymi, ale Wnioskodawczyni nie wyklucza, że może zdarzyć się również transakcja zakupu wierzytelności od przedsiębiorcy. Nabycie wierzytelności odbywać się będzie na zasadzie umowy cesji (na podstawie art. 509 kodeksu cywilnego), z której wynikać będzie, że Wnioskodawczyni (jako cesjonariusz) nabywa wierzytelności i przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika i ryzyko, że wierzytelność jest w ogóle należna, a nabycie wierzytelności następuje w celu dochodzenia jej na drodze polubownej i postępowania sądowego (zazwyczaj koniecznym będzie występowanie na drogę sądową w celu uzyskania wyroku zasądzającego obowiązek zapłaty). Do cesji sporządzana będzie również umowa, w której zaznaczona będzie cena za jaką Wnioskodawczyni nabywa wierzytelność. Przedmiotem wierzytelności będą odszkodowania, których wypłaty odmówił zakład ubezpieczeń. Po zakupie wierzytelności, będzie ona dochodzona przez Wnioskodawczynię w jej imieniu i na jej rzecz, jako właściciela tej wierzytelności. Zaznaczenia wymaga fakt, iż w momencie zakupu i aż do momentu prawomocnego wyroku sądowego nie będzie znana dokładna wartość wierzytelności. Wnioskodawczyni będzie szacować wartość wierzytelności ale będą to tylko wartości zbliżone do faktycznej wartości, ponieważ faktyczna wartość zostanie ustalona dopiero w postępowaniu sądowym przez biegłego sądowego. Czas dochodzenia nabytej wierzytelności będzie wynosił od kilku do kilkunastu miesięcy, w zależności od czasu trwania procesu sądowego, czyli dochód z nabytej wierzytelności może pojawić się dopiero za kilka lub nawet kilkanaście miesięcy. Wysokość wierzytelności będzie wynikać z uznania jej wysokości przez zakład ubezpieczeń (dłużnika) albo z wyroku sądu powszechnego, w którym zostanie określona kwota zasądzenia.

Wnioskodawczyni zaznacza, że jej działalność nie będzie polegała na ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie, tylko na dochodzeniu wierzytelności nabytej na własne ryzyko, w celu dochodzenia jej w swoim imieniu i na swoją rzecz. Niewykluczone, że Wnioskodawczyni będzie zawierać kolejne transakcję z innym podmiotem, który zobowiąże się do ściągnięcia wierzytelności na jej rzecz, ale wtedy będzie to inna transakcja, a wykonawcą usługi ściągania długu (usługodawcą) będzie ten inny podmiot, zobowiązany do opodatkowania świadczonej usługi.

W uzupełnieniu wniosku, ujętym w piśmie z 20 stycznia 2014 r., Wnioskodawczyni dodatkowo wyjaśniła, że:

• w związku z nabyciem wierzytelności, nie otrzyma od zbywcy wynagrodzenia; to ona będzie płacić zbywcy za przejęcie wierzytelności w drodze cesji. Kwota ta będzie ustalana indywidualnie w każdej sprawie w drodze negocjacji,
• na etapie nabycia wierzytelności jej wartość nominalna nie będzie odzwierciedlać rzeczywistej ekonomicznej wartości, ponieważ wartość ekonomiczna wierzytelności zostanie ustalona w toku postępowania sądowego,
• cena wierzytelności nie będzie zawierać wynagrodzenia,
• poza ceną nabycia, umowa cesji nie będzie nakładała na Wnioskodawczynię jakichkolwiek innych świadczeń na rzecz zbywcy wierzytelności,
• nie będzie przenosić zwrotnie nabytych wierzytelności,
• w żadnej z umów, które będzie zawierać, nie będzie możliwości zmiany umówionej ceny,
• pomiędzy zbywcą wierzytelności, a Wnioskodawczynią nie będą istnieć odrębne stosunki prawne,
• umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie dopuszczała wyegzekwowania wierzytelności na rachunek zbywcy; uzyskane świadczenia będą wpływać na konto Wnioskodawczyni i na jej rzecz,
• nabyte wierzytelności będą wymagalne w dacie ich nabycia, natomiast w toku postępowania sądowego, sąd powszechny w wyroku zadecyduje, czy wierzytelność jest zasadna i z jaką datą jest wymagalna,
• wierzytelności będą stanowić tzw. wierzytelności trudne, gdyż nie ma pewności, czy w wyniku postępowania sądowego jakakolwiek kwota zostanie zasądzona na rzecz Wnioskodawczyni; w każdym przypadku wierzytelność będzie dochodzona w drodze postępowania sądowego, co będzie wymagać zlecenia sprawy do prowadzenia przez pełnomocnika (adwokata lub radcę prawnego),
• wątpliwość zaspokojenia wierzytelności jest związana z treścią wyroku wydanego w danej sprawie. Dochodzenie wierzytelności w sądzie wiąże się z poniesieniem kosztów sądowych, natomiast sąd może oddalić powództwo Wnioskodawczyni.
  
  

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

W jakim momencie należy wykazać przychód z prowadzonej działalności:

1. w momencie nabycia wierzytelności, pomimo że w tym momencie nie będzie znana wartość ostateczna wierzytelności?
2. w momencie uprawomocnienia się wyroku sądowego zasądzającego roszczenie (moment w którym nastąpi wymagalność należności)?
3. w momencie faktycznego uzyskania zapłaty roszczenia, tj. wpływu gotówki na konto od dłużnika?

(pytanie oznaczone we wniosku Nr 3)

Zdaniem Wnioskodawczyni, przychód powinien być wykazany w momencie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego obowiązek zapłaty roszczenia przez dłużnika lub w momencie faktycznej zapłaty, w zależności od tego, które zdarzenie nastąpi wcześniej.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Na wstępie należy zauważyć, że cesja wierzytelności uregulowana została w art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 121). Stosownie do przepisu art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl art. 509 § 2 ww. ustawy, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W świetle powyższych przepisów, przeniesienie wierzytelności polega na tym, że prawa przysługujące zbywcy (dotychczasowemu wierzycielowi) przechodzą na nabywcę wierzytelności. W wyniku przeniesienia (przelewu, cesji) wierzytelności wygasa u dotychczasowego wierzyciela (cedenta) stosunek zobowiązaniowy z dłużnikiem, powstają natomiast nowe stosunki zobowiązaniowe w rozumieniu cywilnoprawnym, pomiędzy nabywcą wierzytelności (cesjonariuszem), a dłużnikiem oraz pomiędzy zbywcą, a nabywcą wierzytelności (jeżeli przeniesienie wierzytelności jest odpłatne).

Treść powyższych przepisów wskazuje zatem, iż wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Zatem, przeniesienie wierzytelności rodzi skutki podatkowe, również w podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 i 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), źródłami przychodów są m.in.:

• pozarolnicza działalność gospodarcza oraz
• kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).
  
  

Zgodnie z art. 5a pkt 6 cytowanej wyżej ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej oznacza to działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany

i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Jeżeli zatem przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zaliczają określonego przychodu do innego niż pozarolnicza działalność gospodarcza źródła przychodów – przychód ten, przy braku przeciwnego wskazania, winien być uznany za przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, tj. za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zauważyć także należy, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wyłączają z zakresu działalności gospodarczej, działalności polegającej na wykonywaniu czynności mających charakter usług pośrednictwa finansowego, w tym także windykacji wierzytelności. Wobec powyższego, przychód uzyskany z działalności polegającej na egzekwowaniu uprzednio nabytych wierzytelności lub obrocie wierzytelnościami, prowadzonej przez przedsiębiorcę we własnym imieniu, w sposób zorganizowany i ciągły, z nastawieniem na zysk z tych transakcji, stanowi przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W myśl zasady wyrażonej w art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Jednocześnie zgodnie z art. 14 ust. 1c ww. ustawy, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h i 1i, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.
   
   

Przy czym, w myśl ust. 14i ww. przepisu, w przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się ust. 1c, 1e i 1h (przepisy ust. 1c i 1h nie znajdują zastosowania w przedmiotowej sprawie), za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Ustalenie momentu uzyskania przychodu w przypadku podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą uzależnione jest m.in. od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni zamierza prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą, której przedmiotem będzie nabywanie na własne ryzyko wierzytelności trudnych, celem ich windykacji. Transakcje będą zawierane głównie z osobami fizycznymi. Nabycie wierzytelności odbywać się będzie na zasadzie umowy cesji (na podstawie art. 509 kodeksu cywilnego), z której wynikać będzie, że Wnioskodawczyni (jako cesjonariusz) nabywa wierzytelności i przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika i ryzyko, że wierzytelność jest w ogóle należna, a nabycie wierzytelności następuje w celu dochodzenia jej na drodze polubownej i postępowania sądowego. Przedmiotem wierzytelności będą odszkodowania, których wypłaty odmówił zakład ubezpieczeń. Po zakupie wierzytelności, będzie ona dochodzona przez Wnioskodawczynię w jej imieniu i na jej rzecz, jako właściciela tej wierzytelności.

W przypadku podmiotów gospodarczych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą polegającą na windykacji nabytych uprzednio wierzytelności na własny rachunek, nie powstaje sytuacja, w której nominalna wartość nabytych wierzytelności stanowiłaby przychód należny, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ww. ustawy. Nabywca wierzytelności przed jej windykacją lub dalszą sprzedażą, musi bowiem najpierw ponieść wydatek na jej nabycie. Pomimo, iż nabywca wierzytelności staje się wierzycielem, to jednak do czasu faktycznej realizacji wierzytelności nie uzyskuje on przychodu. Przychód w tym przypadku powstanie dopiero w momencie wyegzekwowania wierzytelności od dłużnika i będzie nim każda wpłata otrzymana przez wierzyciela (art. 14 ust. 1i ww. ustawy). Oznacza to, że przychodem z tytułu windykacji uprzednio nabytych wierzytelności będzie każda kwota zapłacona przez dłużnika, w tym również częściowa zapłata.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż przychody jakie będzie uzyskiwała Wnioskodawczyni z tytułu windykacji uprzednio nabytych wierzytelności będą stanowić przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej w momencie faktycznego wyegzekwowania wierzytelności (uzyskania zapłaty w tym częściowej) od dłużnika.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni, że przychód powinien być wykazany w momencie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego obowiązek zapłaty roszczenia przez dłużnika lub w momencie faktycznej zapłaty, w zależności, które zdarzenie nastąpi wcześniej jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie nadmienić należy, iż zakresie pytań oznaczonych we wniosku Nr 1 i 2 wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Do uzupełnienia wniosku, ujętego w piśmie z 20 stycznia 2014 r., dołączono dokument źródłowy. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem zdarzenia przyszłego/stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.