2013.12.20 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/415-959/10/13-S/JK
z 20 grudnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów – mając na względzie wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 28 kwietnia 2011 r., sygn. akt I SA/Po 124/11 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 lipca 2013 r., sygn. akt II FSK 2232/11 – stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z 10 sierpnia 2010 r. (data wpływu do Biura KIP w Lesznie: 12 sierpnia 2010 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w programie motywacyjnym – jest:

prawidłowe w zakresie braku powstania obowiązku podatkowego w momencie przystąpienia do programu motywacyjnego i określenia źródła przychodu z tytułu zbycia akcji;
nieprawidłowe w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

W dniu 12 sierpnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w programie motywacyjnym.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Pracodawca Wnioskodawcy będący spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Pracodawca) realizuje ustalony na poziomie holdingu i centralnie zarządzany program motywacyjny dla kadry menedżerskiej, pracowników (w tym Zainteresowanego) oraz współpracowników (podwykonawców, niezależnych konsultantów). Kształt programu został określony w globalnym planie premiowania akcjami spółki-matki, który w założeniu pomysłodawców ma spełnić kilka kluczowych funkcji w zarządzaniu szeroko pojętymi zasobami ludzkimi całego holdingu:

podnieść jego atrakcyjność jako pracodawcy / partnera biznesowego i przyciągnąć nowych, wartościowych menedżerów, pracowników oraz kooperantów,
zapewnić dodatkową motywację do pracy na rzecz korporacji i pośrednio przyczynić się do jej dynamicznego wzrostu, stałego polepszania jej wyników finansowych a w konsekwencji do zwiększenia wartości całego holdingu,
zatrzymać w swoich strukturach najbardziej wartościowych menedżerów, pracowników oraz kooperantów, co powinno mieć bezpośrednie przełożenie na wyniki finansowe całego holdingu.

Program stanowi dodatkową nagrodę (przyznawaną poza regularnym wynagrodzeniem) za wkład w rozwój całego przedsiębiorstwa Pracodawcy, jego sukcesy i osiągnięcie założonych wyników finansowych. Nagroda przyznawana jest na szczeblu centralnym, przez globalnego administratora programu, każdej z osób, które zostały do niej wytypowane przez Radę Dyrektorów holdingu i które w ten sposób stają się beneficjentami programu. Pracodawca nie ma bezpośredniego wpływu na dobór beneficjentów, przekazuje administratorowi programu jedynie żądane, obiektywne dane, będące przedmiotem oceny pod kątem stosowanych przez administratora kryteriów. Z kolei pośredni wpływ Pracodawcy na dobór przyszłych beneficjentów programu jest minimalny i ogranicza się do awansowania pracowników na stanowiska, które dają potencjalne prawo do uczestnictwa w programie motywacyjnym.

Program przewiduje premiowanie wyróżniających się menedżerów, pracowników i kooperantów poprzez przyznanie możliwości nieodpłatnego nabycia akcji amerykańskiej spółki-matki.

Określona pula akcji przyznawana jest zazwyczaj z początkiem roku kalendarzowego. Prawo do nabycia akcji na preferencyjnych warunkach z przyznanej puli wygasa po upływie określonego terminu i nie może być przedmiotem sprzedaży, innego rodzaju transferu, zastawu, cesji, czy też każdego innego przeniesienia lub ograniczenia własności. Pod warunkiem osiągnięcia przez Pracodawcę i cały holding oczekiwanych wyników finansowych oraz w zależności od stopnia realizacji zakładanych wyników docelowych w danym roku podlegającym ocenie każdy z beneficjentów staje się pełnoprawnym właścicielem określonej części puli akcji.

Z uwagi na fakt, że beneficjenci programu mogą nabyć akcje nieodpłatnie, ich korzyść w przyszłości będzie tym większa, im wyższa będzie wartość akcji całego holdingu – do czego każdy z beneficjentów (w tym Wnioskodawca) może się przyczynić swoją pracą i zaangażowaniem.

Zainteresowany na moment przyznania puli akcji (tzw. akcji zastrzeżonych) może wykonywać prawo głosu z tych akcji oraz otrzymywać dywidendę (o ile zostanie wypłacona). Do momentu przejęcia pełnego prawa własności akcje pozostają jednak w depozycie u administratora programu (występującego w roli powiernika) i nie mogą być przedmiotem sprzedaży, innego rodzaju transferu, zastawu, cesji czy też każdego innego przeniesienia lub ograniczenia własności.

Pracodawca partycypuje w kosztach obsługi programu motywacyjnego (w kosztach związanych z nabyciem akcji przekazywanych do programu) – głównie z uwagi na fakt, że stanowi integralną część holdingu a program jest zarządzany centralnie i obejmuje menedżerów, pracowników i kooperantów całej grupy kapitałowej. Akcje przeznaczone do realizacji programu są nabywane na rynku papierów wartościowych przez administratora. Koszt nabycia jest następnie rozkładany na miesięczne raty i fakturowany m.in. na Pracodawcę. Wysokość kosztów jest skorelowana z bieżącą wartością akcji – w związku z czym wysokość poszczególnych rat podlega okresowej korekcie. Zakupione przez administratora akcje są docelowo przekazywane beneficjentom lub umarzane – w przypadku rezygnacji z uczestnictwa w programie przez któregoś z beneficjentów.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy po stronie Wnioskodawcy powstaje przychód podatkowy i w konsekwencji dochód do opodatkowania z tytułu uczestnictwa w programie motywacyjnym?
W przypadku odpowiedzi pozytywnej na pytanie nr 1 – w którym momencie Zainteresowany uzyskuje przychód?
W przypadku odpowiedzi pozytywnej na pytanie nr 1 – do jakiego źródła przychodu należy przyporządkować powstały przychód?

Zdaniem Wnioskodawcy, z punktu widzenia przepisów podatkowych w opisanym stanie faktycznym wystąpią trzy różne, istotne dla zakresu i sposobu opodatkowania momenty:

moment przystąpienia do programu,
moment ewentualnego nabycia akcji,
moment sprzedaży akcji.

Skutki podatkowe na moment przystąpienia przez Wnioskodawcę do programu:

W ramach programu motywacyjnego Wnioskodawca otrzymuje od administratora programu, działającego w imieniu amerykańskiej spółki - matki, niezbywalne, warunkowe (skorelowane z wynikami finansowymi Pracodawcy i całego holdingu oraz w związku z wykonywaniem pracy bądź innej działalności na jego rzecz) prawo do nabycia akcji amerykańskiej spółki - matki w przyszłości, tj. po spełnieniu określonych kryteriów przez Pracodawcę i cały holding w okresie podlegającym ocenie, ale przed wygaśnięciem programu. Z podatkowego punktu widzenia, na moment przystąpienia do programu, o ile Wnioskodawca w każdej chwili może z tego programu wystąpić, a sam program może ulec likwidacji, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód i w konsekwencji nie powstanie także dochód do opodatkowania.

Takie stwierdzenie jest w pełni uzasadnione z dwóch powodów:

w ww. momencie nagrodzony menedżer, pracownik bądź współpracownik nie uzyskuje żadnego trwałego przysporzenia majątkowego, którego wartość można by wiarygodnie określić, a także
w ww. momencie nie powstaje żaden przychód należny, który mógłby być ewentualnie osiągnięty w ramach źródła - kapitały pieniężne, gdyż możliwość nabycia akcji nie jest ani instrumentem finansowym, ani pochodnym instrumentem finansowym, zatem nie można wyznaczyć wiarygodnie jej rynkowej wartości i doszukać się jakiejkolwiek istniejącej należności.

Ad. 1) - potencjalny przychód otrzymany:

Prawo do nabycia akcji nie może być utożsamiane z nabyciem tychże akcji. Uzyskanie prawa do nabycia akcji nie przesądza mianowicie o otrzymaniu konkretnego, tzn. możliwego do wyceny, przysporzenia majątkowego o definitywnym charakterze. Od momentu przyznania możliwości nabycia akcji Wnioskodawca będzie mógł z tej możliwości skorzystać - jednakże tylko wtedy, gdy zarówno Pracodawca jak i cały holding osiągną zakładane wyniki finansowe, sam Wnioskodawca nie zdecyduje się odstąpić od uczestnictwa w programie motywacyjnym lub nie zostanie z niego wykluczony, a administrator nie zmieni w międzyczasie reguł nabywania własności akcji lub nie zlikwiduje programu. Możliwość ewentualnego otrzymania dywidendy w przyszłości bądź udziału w głosowaniu na zgromadzeniu akcjonariuszy nie poddaje się żadnej wiarygodnej wycenie. Skoro zatem nabycie konkretnej ilości akcji o konkretnej wartości na moment przyznania prawa nie występuje, a co więcej - nie jest pewne, to nie może być mowy o uzyskaniu jakiegokolwiek przychodu z tego tytułu w takiej właśnie chwili. Zgodnie z art. 11 ust. 1 UPDOF „przychodami (...) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń”. W opinii Naczelnego Sądu Administracyjnego oznacza to, że „świadczenie nieodpłatne jest przychodem podatnika wyłącznie wtedy, gdy zostało przez niego faktycznie otrzymane (wykorzystane), a jego wartość jest możliwa do określenia” (por. wyrok NSA z 15.09.2009, sygn. akt II FSK 536/08).

Ten sam problem w zakresie ustalenia konkretnej wartości przysporzenia majątkowego dotyczy przyznania samej możliwości jako takiej. Z uwagi na fakt, że ma ona charakter osobisty (a więc dla osób trzecich nie przedstawia żadnej wartości) jest niezbywalna, a także nie może być obciążona przez Wnioskodawcę żadnymi prawami osób trzecich, trudno mówić o jej wartości rynkowej, która mogłaby być wiarygodnie oszacowana i wzięta za podstawę jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego po stronie Wnioskodawcy.

Ad. 2) - potencjalny przychód należny:

Możliwość przyznawana Wnioskodawcy mogłaby ewentualnie być objęta zastrzeżeniem z art. 11 ust. 1 UPDOF, zgodnie z którym odnośnie do realizacji praw wynikających z papierów wartościowych instrumentów finansowych bądź ich pochodnych za przychód dla celów podatkowych można uznać już samo prawo domagania się akcji - czyli przychód należny, choć jeszcze nie otrzymany. W przedmiotowym stanie faktycznym takie stanowisko byłoby jednak nieuprawnione, gdyż:

po pierwsze - charakterystyka możliwości przyznawanej w ramach programu motywacyjnego wyraźnie wskazuje na jej niezbywalność, a co za tym idzie - nie można jej uznać za instrument finansowy lub jego pochodną w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi,
po wtóre - możliwość nabycia akcji przez Wnioskodawcę, poprzez powiązanie jej z osobą tegoż Wnioskodawcy, nie stanowi żadnej wartości dla osób postronnych i nie kreuje żadnej skonkretyzowanej należności od amerykańskiej spółki - matki na moment przyznania takiej możliwości.

Przedmiotowy stan faktyczny - czyli przyznanie możliwości nabycia akcji w ramach rozpatrywanego programu motywacyjnego - nie mieści się zatem w dyspozycji art. 17 UPDOF. Przystąpienie do programu stanowi wyłącznie potencjalną możliwość uzyskania wymiernej korzyści w przyszłości i w konsekwencji nie kreuje przychodu należnego, który mógłby stanowić podstawę do wyliczenia dochodu do opodatkowania. Identyczne konkluzje prezentowane są w szeregu interpretacji organów podatkowych (por. kolejno interpretacje: Urzędu Skarbowego Warszawa - Bielany z 18.10.2005 r. (Nr 1432/PDL/415/96/05), Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 12.05.2006 r. (Nr 1471/DPF/415/26/06/PP), Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa - Śródmieście z 04.04.2006 r. (Nr 1435/FO3/415-30/06/KSW), Urzędu Skarbowego w Wołominie z 14.07.2006 r. (Nr 1442/DP-II/415-111/MG/06) oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14.08.2009 r. (Nr ILPB1/415-604/09-2/TW) i Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 02.03.2010 r. (Nr IPPB2/415-756/09-2/AS). Uzupełniająco Wnioskodawca zacytował tezę z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy: „Dopóki nie spełni się zdarzenie, które kreuje przychód, to tym samym nie można mówić o powstaniu przychodu i obowiązku podatkowego w podatku dochodowym (…). W przeciwnym razie obowiązek podatkowy wyprzedziłby zdarzenie, z którym związany jest przychód” (wyrok WSA w Bydgoszczy z 23.12.2008 r. (sygn. akt I SA/Bd 687/08) - orzeczenie nie zostało zaskarżone przez Ministra Finansów i jest prawomocne).

Skutki podatkowe na moment ewentualnego nabycia akcji przez Wnioskodawcę:

Po otrzymaniu prawa do nabycia akcji Wnioskodawca może z tego prawa skorzystać. Jest to możliwe jednak wyłącznie pod warunkiem, że nadal spełnia określone programem kryteria - m. in. nadal współpracuje z Pracodawcą - a ponadto sam Pracodawca jak i cały holding osiągnęli założone wyniki finansowe. Na skutek skorzystania z możliwości nabycia akcji Wnioskodawca nieodpłatnie przejmie na własność przyznaną mu pulę akcji spółki - matki i będzie mógł swobodnie tymi akcjami rozporządzać (np. od razu je sprzedać). Zdaniem Wnioskodawcy zgodnie z obecnym brzmieniem przepisów UPDOF można zasadnie przyjąć, że o ile Wnioskodawca obejmie akcje nieodpłatnie, tj. bez uiszczania ceny równej ich wartości rynkowej, to osiągnie przychód. Przychód powstanie w chwili, gdy beneficjent stanie się pełnoprawnym właścicielem akcji. Opodatkowanie dochodu, obliczonego na podstawie tego przychodu, byłoby odroczone w czasie do momentu zbycia objętych akcji tylko w przypadku obejmowania akcji nowej emisji - zgodnie z art. 24 ust. 11 UPDOF. W przypadku objętym przedmiotowym stanem faktycznym nie ma takiej możliwości. Wnioskodawca powinien rozliczyć dochód z nabycia akcji już w momencie ich otrzymania na własność.

Należy zatem przeanalizować:

czy na moment objęcia / nabycia akcji w ramach programu motywacyjnego powstaje przychód,
do jakiego źródła przychodów należy taki przychód przyporządkować.

Ad. (1) - moment powstania przychodu.

W świetle aktualnego stanu prawnego należy przyjąć, że na moment nabycia pełnego prawa własności do akcji przez Wnioskodawcę powstaje po jego stronie przychód. Obejmowane/nabywane akcje są notowane na rynku papierów wartościowych, można zatem bez najmniejszych problemów wiarygodnie określić ich wartość na dzień objęcia lub nabycia. Samo przysporzenie majątkowe z tego tytułu jest więc definitywnie zrealizowane, gdyż otrzymany przez Wnioskodawcę papier wartościowy w postaci akcji inkorporuje określone prawa, a te z kolei posiadają wymierną i dokładnie mierzalną wartość - poprzez notowania na rynku papierów wartościowych. Nagrodzony w ten sposób menedżer, pracownik, czy też współpracownik może spieniężyć objęte / nabyte akcje tego samego dnia, w którym je otrzymał. Może także podjąć ryzyko inwestycyjne i zrealizować zysk lub stratę z takiej inwestycji w późniejszym terminie. Wszystko to nie zmieni jednak faktu, że w momencie gdy nieodpłatnie objął lub nabył akcje, osiągnął jednocześnie konkretne przysporzenie majątkowe, które powinno zostać zakwalifikowane jako przychód podatkowy w rozumieniu art. 11 ust. 1, 2 i 2a UPDOF. Moment powstania przychodu przesunąłby się w czasie jedynie wówczas, gdyby samo objęcie lub nabycie akcji nie skutkowało jeszcze przeniesieniem na Wnioskodawcę prawa własności akcji i związanych z tym prawem wszystkich innych praw (m. in. do swobodnego dysponowania akcjami, w tym ich zbycia oraz wykonywania wszelkich praw korporacyjnych przysługujących akcjonariuszom). Dopiero bowiem z chwilą przejęcia nieograniczonej własności Wnioskodawca ma możliwość spieniężenia akcji lub czerpania z nich jakichkolwiek innych pożytków. Dopiero wtedy akcje można uznać za stanowiące dla beneficjenta wymierne przysporzenie majątkowe. W ocenie Wnioskodawcy, mało przekonujące są w tym kontekście tezy zaprezentowane ostatnio w wyrokach przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie i powielone przez WSA w Kielcach (por. wyrok WSA w Warszawie z 15.09.2009 r. (sygn. akt III SA/Wa 570/09) oraz z 15.04.2010 r. (sygn. akt III SA/Wa 567/09), jak i wyrok WSA w Kielcach z 3.12.2009 r. (I SA/Ke 427/09); wszystkie wymienione wyroki nie są prawomocne).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 UPDOF przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne (np. czeki, weksle) oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Świadczenie w naturze może obejmować zarówno rzeczy, jak i prawa (w tym akcje spółki kapitałowej). Art. 11 ust. 2 UPDOF nakazuje natomiast określać wartość świadczeń w naturze na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności czasu i miejsca ich uzyskania. W art. 11 ust. 2a UPDOF doprecyzowano także, że w przypadku świadczeń w naturze otrzymywanych nieodpłatnie (np. w przypadku nieodpłatnego objęcia akcji) przychodem podatnika jest aktualna cena rynkowa, uwzględniająca ceny stosowane przy nabywaniu praw tego samego rodzaju oraz czas i miejsce udostępnienia. Nie powinno być zatem wątpliwości, że w momencie uzyskania pełnej własności akcji powstaje przychód, którego wysokość można precyzyjnie określić. W przypadku nabycia akcji nieodpłatnie będzie to wartość rynkowa tych akcji. Jeżeli natomiast Wnioskodawca ponosi w związku z nabyciem akcji jakąkolwiek odpłatność - przysporzeniem będzie różnica pomiędzy wartością rynkową nabytych akcji, a tą odpłatnością. Owe przysporzenie majątkowe nie jest absolutnie potencjalne. Od chwili uzyskania własności akcji beneficjent dysponuje bowiem określonym, precyzyjnie wycenionym majątkiem, który w każdej chwili może spieniężyć.

Zasadne jest więc przyjęcie, że na moment przejęcia pełnej własności akcji, który jest zbieżny z momentem ich nabycia w ramach programu motywacyjnego, beneficjent programu (Wnioskodawca) uzyska przychód i będzie musiał określić źródło przychodu, a następnie odpowiednio obliczyć dochód do opodatkowania. Ustalenie źródła przychodu na moment nabycia akcji nie miałoby znaczenia jedynie w przypadku, gdyby Wnioskodawcy zostały przydzielone akcje nowej emisji. W takim przypadku art. 24 ust. 11 UPDOF wyraźnie zwalnia podatnika z konieczności rozliczania dochodu. I tylko w tej konkretnej sytuacji można się zgodzić z twierdzeniem Sądu, że dochód pojawi się dopiero - i zarazem wyłącznie – w momencie zbycia akcji.

Ad. (2) - źródło przychodu.

Przyznanie możliwości nabycia akcji w ramach programu motywacyjnego, a następnie skorzystanie z niej poprzez nabycie akcji nie jest uzasadnione wyłącznie stosunkiem pracy. Stosunek ten nie obliguje Pracodawcy do zagwarantowania Wnioskodawcy uczestnictwa w programie motywacyjnym. Pracodawca wręcz nie może takiego uczestnictwa zagwarantować. Z drugiej strony - uczestnictwo Wnioskodawcy w programie nie obliguje Pracodawcy do kontynuowania współpracy z Wnioskodawcą, jeżeli z jakichkolwiek powodów współpraca taka miała by ulec zakończeniu. Ponadto Pracodawca nie uczestniczy bezpośrednio w realizacji programu motywacyjnego - nie ma wpływu na decyzję o wytypowaniu poszczególnych uczestników programu, nie ma wpływu na ilość i rodzaj przyznanych akcji, a jedynie partycypuje w części kosztów związanych z funkcjonowaniem całego programu na poziomie holdingu.

Jak więc słusznie zauważył WSA w Warszawie w innym miejscu cytowanego już powyżej wyroku, od samego początku realizacji poszczególnych planów, a więc od przyznania opcji bądź udzielenia przyrzeczenia, aż do ich realizacji poprzez przydział akcji na preferencyjnych warunkach, więź prawna, jaka powstaje z racji realizacji tych przedsięwzięć istnieje jedynie pomiędzy poszczególnymi objętymi danym planem pracownikami Spółki, a (administratorem programu), nie zaś pomiędzy tymi pracownikami, a Spółką. W konsekwencji Wnioskodawca nie może z tytułu realizacji programu motywacyjnego występować z jakimikolwiek roszczeniami prawnymi wobec Pracodawcy. Pozostawanie w stosunku pracy z Pracodawcą jest jedynie jednym z kryteriów przy typowaniu potencjalnych beneficjentów do programu motywacyjnego. Ewentualne przysporzenie majątkowe otrzymywane w ramach programu nie wynika jednak bezpośrednio z tego stosunku. Dodatkowo należy pamiętać, że nabycie na własność - bez żadnych ograniczeń - przyznanej puli akcji jest zależne nie tylko od wkładu Wnioskodawcy w osiągane przez Pracodawcę wyniki finansowe, ale także (i to w dużej mierze) od wyników finansowych osiąganych przez cały holding. Praca Wnioskodawcy nie ma więc tutaj absolutnie decydującego znaczenia. W związku z powyższym przedmiotowy przychód nie mieści się w źródle obejmującym przychody ze stosunku pracy.

Rozwiązaniem znajdującym uzasadnienie w obowiązujących przepisach jest natomiast przyporządkowanie osiąganego przez Wnioskodawcę przychodu z tytułu nabycia istniejących w obrocie akcji do źródła kapitały pieniężne. Art. 17 UPDOF jest na tyle precyzyjny, że można przyjąć, że tego typu przychód mieści się właśnie w tym źródle.

Nieodpłatne nabycie akcji stanowi już mianowicie partycypację w zysku osoby prawnej. Wnioskodawca otrzymując akcje danej osoby prawnej nabywa określony majątek, którego wartość jest ściśle powiązana z aktualnymi wynikami finansowymi tejże osoby prawnej. To konkretne przysporzenie majątkowe powinno być więc rozumiane jako udział w zysku osób prawnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 4 UPDOF. Zasadniczo kosztem uzyskania przychodu są w takim przypadku wydatki poniesione na nabycie akcji (por. art. 23 ust. 1 pkt 38 UPDOF). Z uwagi jednak na nieodpłatne nabycie akcji żadne koszty uzyskania przychodu tutaj nie wystąpią a w konsekwencji uzyskany przychód będzie równy co do wysokości dochodowi do opodatkowania.

Powyższy dochód będzie podlegał opodatkowaniu zgodnie z art. 30b ust. 1 UPDOF według jednolitej stawki w wysokości 19%. Na podstawie art. 30b ust. 5 UPDOF dochodów z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych (tj. według skali) lub stawką liniową zgodnie z art. 30c UPDOF, lecz wykazuje i rozlicza odrębnie, w zeznaniu PIT-38 składanym do końca kwietnia kolejnego roku podatkowego po roku, w którym uzyskano dochód ze zbycia akcji (art. 30b ust. 6 UPDOF).

Powyższa analiza prowadzi więc do wniosku, że w momencie uzyskania tytułu własności do akcji na skutek ich nieodpłatnego nabycia powstanie dochód z kapitałów pieniężnych, który nie został objęty wyłączeniem w art. 24 ust. 11 UPDOF i powinien być opodatkowany według stawki 19% w rozliczeniu za rok, w którym takie akcje zostały nabyte.

Skutki podatkowe na moment sprzedaży akcji przez Wnioskodawcę:

Dokonanie sprzedaży akcji spółki kapitałowej wypełnia przesłanki uzyskania przychodu z kapitałów pieniężnych - na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) UPDOF. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne choćby nie zostały faktycznie otrzymane przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną. Takimi udziałami w spółce mającej osobowość prawną są niewątpliwie akcje spółki akcyjnej. Ich sprzedaż spowoduje więc powstanie przychodu z kapitałów pieniężnych na moment zawarcia umowy sprzedaży, nawet gdy należność nie została jeszcze rzeczywiście otrzymana. Zasadniczo kosztem uzyskania przychodu są w takim przypadku wydatki poniesione na nabycie akcji (por. art. 23 ust. 1 pkt 38 UPDOF). Jeżeli jednak nabycie nastąpiło nieodpłatnie lub jedynie częściowo odpłatnie i z tytułu tegoż nabycia określono już wcześniej podatnikowi przychód, to kosztem uzyskania przychodu przy odpłatnym zbyciu akcji będzie - zgodnie z art. 22 ust. 1d pkt 1 i 2 UPDOF - wartość przychodu określonego jako różnica między wartością rynkową akcji na dzień ich nabycia, a (ewentualnie) poniesioną wtedy odpłatnością na ich nabycie, powiększona o wydatki na nabycie (czyli o preferencyjną cenę z dnia nabycia akcji).

Dochód obliczony jako nadwyżka uzyskanego ze sprzedaży akcji przychodu nad kosztami jego uzyskania będzie podlegał opodatkowaniu zgodnie z art. 30b ust. 1 UPDOF według jednolitej stawki w wysokości 19%. Na podstawie art. 30b ust. 5 UPDOF dochodów z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych (tj. według skali) lub stawką liniową zgodnie z art. 30c UPDOF, lecz wykazuje i rozlicza odrębnie w zeznaniu PIT-38 składanym do końca kwietnia kolejnego roku podatkowego po roku, w którym uzyskano dochód ze zbycia akcji (art. 30b ust. 6 UPDOF).

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działający z upoważnienia Ministra Finansów, wydał 12 listopada 2010 r. interpretację indywidualną, nr ILPB2/415-959/10-2/JK, stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy jest:

nieprawidłowe - w części dotyczącej skutków podatkowych powstałych z tytułu nabycia akcji,
prawidłowe - w pozostałej części.

Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa wniesiono 17 listopada 2010 r. (data wpływu: 18 listopada 2010 r.).

Pismem z 9 grudnia 2010 r., nr ILPB2/415/W-98/10-2/AM, stanowiącym odpowiedź na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu podtrzymał stanowisko prezentowane w wydanej interpretacji.

W dniu 13 stycznia 2011 r. wpłynęła do tut. Organu skarga na ww. interpretację, w której wniesiono o uchylenie w całości zaskarżonej interpretacji.

Wyrokiem z 28 kwietnia 2011 r., sygn. akt I SA/Po 124/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił zaskarżoną interpretację.

Wobec powyższego, tut. Organ wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę kasacyjną z 7 lipca 2011 r.

Powyższa skarga kasacyjna została oddalona na mocy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 lipca 2013 r., sygn. akt II FSK 2232/11.

W świetle obowiązującego stanu prawnego – biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 28 kwietnia 2011 r., sygn. akt I SA/Po 124/11 oraz w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 lipca 2013 r., sygn. akt II FSK 2232/11, oddalającym skargę kasacyjną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, działającego w imieniu Ministra Finansów, od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu – stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

prawidłowe w zakresie braku powstania obowiązku podatkowego w momencie przystąpienia do programu motywacyjnego i określenia źródła przychodu z tytułu zbycia akcji;
nieprawidłowe w pozostałym zakresie.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami - z zastrzeżeniem art. 14-16 oraz art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. - są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie zaś art. 20 ust. 1 cyt. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

W perspektywie powyższych należy zauważyć – za WSA w Poznaniu – że na gruncie prawa podatkowego nie istnieje odrębna definicja legalna pojęcia „nieodpłatnych świadczeń”.

Stąd też przyjąć należy, że w doktrynie prawa cywilnego przyjmuje się, że świadczeniem jest – najogólniej rzecz biorąc – zachowanie się dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania, czyniące zadość interesowi wierzyciela. Może ono dotyczyć różnego rodzaju dóbr materialnych lub niematerialnych, określanych mianem przedmiotu świadczenia. Niektóre z nich, zgodnie z wyrażoną w art. 353 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) zasadą swobody umów, mogą być ukształtowane jako świadczenia nieodpłatne, przysparzające korzyści majątkowe tylko i wyłącznie je otrzymującemu. Wówczas mówi się właśnie o świadczeniu nieodpłatnym.

Jak wynika z poczynionych wyjaśnień, dochodzi do niego w wypadku jednostronnej ekwiwalentności świadczeń.

Mając na uwadze powyższe należy zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że w momencie przystąpienia do programu motywacyjnego realizowanego na poziomie holdingu, polegającego tylko i wyłącznie na możliwości przyznania niezbywalnego, warunkowego prawa do nabycia akcji amerykańskiej spółki - matki w przyszłości, tj. po spełnieniu określonych kryteriów przez pracodawcę i cały holding, po stronie Zainteresowanego nie powstaje przychód, a w konsekwencji dochód do opodatkowania. Tylko z samego powodu otrzymania prawa do bezpłatnego nabycia akcji nie powstanie przychód, gdyż w tym momencie po stronie Wnioskodawcy nie dojdzie do jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego.

Odnosząc się natomiast do momentu nabycia akcji – mając na uwadze poczynione powyżej spostrzeżenia dotyczące nieodpłatnych świadczeń – stwierdzić należy, co następuje.

W sytuacji przedstawionej we wniosku, Wnioskodawca - jako uczestnik programu, w celu nabycia pełnego prawa do bezpłatnych akcji, musi spełnić dodatkowe warunki, jak chociażby pozostawać w stosunku pracy (świadczyć pracę) przez określony czas u dotychczasowego pracodawcy. Oznacza to, że pomimo braku odpłatności za wymienione akcje nabycie ich związane jest ze spełnieniem określonych wymogów o charakterze niepieniężnym.

W związku z tym nie można przyjąć – za zdaniem WSA w Poznaniu – by pomimo braku odpłatności za wspomniane akcje, ich nabycie było jednostronnie ekwiwalentne.

Akcje są papierami wartościowymi inkorporującymi zarówno prawa, jak i obowiązki akcjonariusza w stosunku do spółki będącej emitentem akcji. Moment uzyskania dochodu z akcji – co podkreśla WSA w Poznaniu w wyroku, w wykonaniu którego wydawana jest niniejsza interpretacja – nie jest tożsamy z momentem ich nabycia, bez względu na formę tego nabycia (w tym przypadku w wyniku nieodpłatnego przekazania akcji w ramach programu motywacyjnego).

Cechą papierów wartościowych, jakimi są akcje jest to, że generują dochód w przyszłości: w postaci dywidendy, czy też - w przypadku ich odpłatnego zbycia - w postaci różnicy pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztami poniesionymi na nabycie akcji. W momencie zaś otrzymania akcji na preferencyjnych warunkach przysporzenie, jakie z tego tytułu uzyskuje dana osoba, niezależnie od źródła i przyczyny uzyskania tego przysporzenia, jest jedynie potencjalne.

Powyższe wynika z treści art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akacji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym dochodu z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także umorzenia jednostek uczestnictwa.

Poza tym podkreślić należy – za Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Poznaniu – że okoliczność, że akcje zostały nabyte nieodpłatnie znajdzie odzwierciedlenie przy ustalaniu wysokości dochodu w przypadku odpłatnego zbycia tych akcji.

Zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych zostały określone w art. 30b cyt. ustawy.

Zgodnie z cytowanym przepisem, podatek dochodowy z odpłatnego zbycia papierów wartościowych wynosi 19% uzyskanego dochodu, a dochodem tym - podlegającym opodatkowaniu, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi, m.in. na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Sprzedaż akcji nabytych nieodpłatnie przez uczestników programu oznacza niższy koszt uzyskania przychodów, a więc w konsekwencji zwiększenie podstawy opodatkowania i wyższy podatek dochodowy. Tak więc korzyść, którą uczestnik programu uzyskuje w postaci nieodpłatnego nabycia akcji zostanie uwzględniona przy opodatkowaniu w momencie realizacji dochodu, czyli przy sprzedaży nabytych w ten sposób akcji.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w momencie nabycia akcji po stronie Wnioskodawcy nie dojdzie do powstania obowiązku podatkowego, gdyż jak stwierdzono przychód podatkowy zostanie przesunięty na moment zbycia akcji. W konsekwencji stanowisko Zainteresowanego w tym zakresie należało uznać za nieprawidłowe, gdyż Wnioskodawca wskazał, że w momencie nabycia akcji dojdzie do powstania przychodu ze źródła kapitały pieniężne.

Ustosunkowując się w dalszej kolejności do stanowiska Wnioskodawcy w przedmiocie skutków podatkowych na moment sprzedaży akcji amerykańskiej spółki, nabytych w ramach programu motywacyjnego należy zgodzić się z Zainteresowanym, że zbycie akcji będzie skutkowało powstaniem przychodu zakwalifikowanego do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych, określonego w art. 17 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy podatkowej.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a) – c).

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych.

Artykuł 30b ust. 1 ww. ustawy stanowi, że od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

W myśl natomiast art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy podatkowej, dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że w przypadku sprzedaży przez Wnioskodawcę omawianych akcji po stronie Zainteresowanego powstanie przychód, który winien być opodatkowany na podstawie wskazanego wyżej art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie w momencie objęcia akcji po stronie Wnioskodawcy nie ustalono przychodu, to koszty uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży przedmiotowych akcji należy ustalić na podstawie wskazanego art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a nie jak wskazał Zainteresowany na podstawie art. 22 ust. 1d pkt 1 i 2 cyt. ustawy.

Końcowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu informuje, że w przedmiotowej sprawie należy uwzględnić zapisy Umowy podpisanej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie uniknięcia podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Waszyngtonie dnia 08 października 1974 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 31, poz. 178).

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę pism organów podatkowych należy stwierdzić, że wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Jednocześnie należy wskazać, że powołane w treści wniosku orzeczenia sądów administracyjnych nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego należy stwierdzić, że zdaniem organu podatkowego tezy badanych rozstrzygnięć nie mają zastosowania w przedmiotowym postępowaniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin