INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 lutego 2012 r. (data wpływu: 2 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych waloryzacji kaucji mieszkaniowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych waloryzacji kaucji mieszkaniowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 31 maja 2000 r. Wnioskodawczyni zawarła przedwstępną umowę najmu lokalu mieszkalnego z Towarzystwem Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. (TBS), w której Wynajmujący (TBS) zobowiązał się do zawarcia z Zainteresowaną umowy najmu lokalu mieszkalnego, będącego przedmiotem umowy, zaś Najemca (Wnioskodawczyni) zobowiązała się do wpłacenia kwoty w wysokości 9.752,00 zł na poczet kaucji wymaganej przepisami ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz Regulaminu TBS. Przedmiotem najmu był lokal mieszkalny, będący w zasobach TBS.

Zgodnie z zapisem zawartym w ww. umowie, Zainteresowana wpłaciła kaucję zabezpieczającą pokrycie należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego, istniejących w dniu opróżnienia lokalu, w wysokości 10% wartości odtworzeniowej lokalu, obliczonego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, tj. 9.752,00 zł. W dniu 4 grudnia 2000 r. Zainteresowana zawarła ostateczną umowę najmu z Towarzystwem Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. Przedmiotem najmu jest ww. lokal mieszkalny o powierzchni 54,60 m².

Zgodnie z § 5 ust. 3 umowy najmu lokalu mieszkalnego z dnia 4 grudnia 2000 r., kaucja wpłacona przez najemcę, pomniejszona o ewentualne należności wynajmującego z tytułu najmu, podlega zwrotowi zgodnie z art. 6a ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych w ciągu miesiąca od opróżnienia lokalu, tj. zwrot kaucji następuje w kwocie odpowiadającej przyjętemu przy jej wpłacaniu procentowi wartości odtworzeniowej lokalu obowiązującej w dniu jej wypłaty. W marcu 2005 r. aneksem zmieniono zapisy § 5 ust. 3 umowy najmu. Zgodnie z zapisami wprowadzonymi aneksem: „Kaucja wpłacona przez najemcę podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od opróżnienia lokalu. Wysokość wypłaconej kaucji będzie wyliczona wg obowiązujących przepisów w dniu zdania mieszkania oraz zostanie pomniejszona o ewentualne należności wynajmującego z tytułu najmu”.

Przedmiot najmu (ww. lokal mieszkalny) był przez Zainteresowaną wykorzystywany do 30 kwietnia 2011 r. W związku z wyrażoną przez Wnioskodawczynię wolą zamiany zajmowanego lokalu mieszkalnego na większy oraz zgodą TBS w tej sprawie, w dniu 31 marca 2011 r. Zainteresowana zawarła umowę najmu, której przedmiotem jest inny lokal mieszkalny.

W wyniku rozwiązania umowy najmu dotyczącej uprzednio zajmowanego lokalu mieszkalnego, Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. naliczyło należną Wnioskodawczyni zwaloryzowaną kaucję mieszkaniową w wysokości 13.931,43 zł. Kwota zwaloryzowanej kaucji w wysokości 13.931,43 zł nie została Zainteresowanej wypłacona, ale zaliczona (na Jej wniosek) na poczet kaucji i partycypacji wymaganych zapisami zawartej przez Wnioskodawczynię nowej umowy najmu z dnia 31 marca 2011 r., dotyczącej kolejnego lokalu mieszkalnego.

W lutym 2012 r. Zainteresowana otrzymała informację o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych za 2011 r. – PIT-8C, wystawioną przez TBS, gdzie w części D, w poz. 34, wykazano rodzaj przychodu „waloryzacja kaucji”, natomiast w poz. 35 przychód w wysokości 4.179,43 zł.

W dniu 12 lutego 2012 r. Zainteresowana złożyła wraz z mężem zeznanie podatkowe PIT-37 za rok 2011 poprzez system e-deklaracje, uzyskując Urzędowe Potwierdzenie Odbioru. W zeznaniu PIT-37 za rok 2011 Wnioskodawczyni nie uwzględniła przychodu w wysokości 4.179,43 zł, zakładając, iż pozostaje on bez wpływu na przychody podlegające opodatkowaniu za rok 2011 oraz, gdyż informację PIT-8C Zainteresowana otrzymała po złożeniu przez Nią w systemie e-deklaracje rozliczenia za rok 2011.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy waloryzacja kaucji mieszkaniowej w wysokości 4.179,43 zł podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i Wnioskodawczyni powinna wykazać ją jako przychód w zeznaniu PIT-36 na podstawie wystawionej przez TBS informacji PIT-8C...

Zdaniem Wnioskodawczyni, kwota waloryzacji kaucji mieszkaniowej w wysokości 4.179,43 zł naliczona przez TBS Sp. z o.o. nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Kaucja jest wpłacana przez najemców przy zawieraniu umów najmu lokali mieszkalnych i stanowi zabezpieczenie pokrycia należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego, tj. stanowi zabezpieczenie terminowości wpłat czynszów oraz ewentualnych napraw lokalu po rozwiązaniu umowy najmu. Zwracana najemcom kaucja mieszkaniowa jest świadczeniem o charakterze zwrotnym, a zatem obojętnym z punktu widzenia obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ jest jedynie zabezpieczeniem prawidłowego wykonania postanowień umowy najmu, o charakterze zwrotnym. Natomiast jej waloryzacja pełni rolę elementu odszkodowania urealniającego wartość siły nabywczej pieniądza, który najemca wpłaca wynajmującemu tytułem zabezpieczenia wykonania zobowiązania.

Waloryzacja kaucji stanowi urealnienie wartości siły nabywczej pieniądza, który najemca wpłaca wynajmującemu tytułem zabezpieczenia wykonania zobowiązania; tym samym nie można traktować jej jako przychód. Waloryzacja kaucji mieszkaniowej nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym, TBS nie powinno wystawić PIT-8C za 2011 rok, ponieważ nie było podstaw prawnych, aby wystawić taką informację.

Biorąc powyższe pod uwagę, w ocenie Zainteresowanej, kwota pochodząca z waloryzacji kaucji mieszkaniowej nie stanowi źródła przychodu do opodatkowania na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z czym Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do wykazania kwoty zwrotu waloryzacji kaucji mieszkaniowej w rozliczeniu rocznym za 2011 r. i tym samym do sporządzenia korekty rocznego zeznania PIT-37.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż zgodnie z zapisem w umowie najmu lokalu mieszkalnego zawartej przez Wnioskodawczynię z Towarzystwem Budownictwa Społecznego Sp. z o.o., Zainteresowana wpłaciła kaucję zabezpieczającą pokrycie należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego, istniejących w dniu opróżnienia lokalu, w wysokości 10% wartości odtworzeniowej lokalu, obliczonego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, tj. 9.752,00 zł. W dniu 4 grudnia 2000 r. Zainteresowana zawarła ostateczną umowę najmu z Towarzystwem Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. W wyniku rozwiązania umowy najmu dotyczącej uprzednio zajmowanego lokalu mieszkalnego, Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. naliczyło należną Wnioskodawczyni zwaloryzowaną kaucję mieszkaniową w wysokości 13.931,43 zł. Kwota zwaloryzowanej kaucji w wysokości 13.931,43 zł nie została Zainteresowanej wypłacona, ale zaliczona (na Jej wniosek) na poczet kaucji i partycypacji wymaganych zapisami zawartej przez Wnioskodawczynię nowej umowy najmu z dnia 31 marca 2011 r., dotyczącej kolejnego lokalu mieszkalnego.

W lutym 2012 r. Zainteresowana otrzymała informację o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych za 2011 r. – PIT-8C, wystawioną przez TBS, gdzie w części D, w poz. 34, wykazano rodzaj przychodu „waloryzacja kaucji”, natomiast w poz. 35 przychód w wysokości 4.179,43 zł.

Przedmiotem zagadnienia poruszonego we wniosku jest opodatkowanie kwoty zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiują pojęcia „kaucji”. Jednakże zgodnie z definicją słownikową za kaucję uważa się pewną sumę pieniężną, złożoną jako gwarancję dotrzymania zobowiązania i stanowiącą odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania. Istotą kaucji mieszkaniowej jest zabezpieczenie właścicielowi ewentualnych roszczeń powstałych w czasie trwania stosunku najmu. W wypadku braku takiej podstawy, żądanie wpłacenia kaucji wynika z kodeksowej zasady swobody umów.

Zgodnie z zasadą nominalizmu, określoną w art. 358¹ § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Przy tym, strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości (art. 358¹ § 2 ww. Kodeksu cywilnego). Natomiast w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie (art. 358¹ § 3 ww. Kodeksu cywilnego).

Zasada nominalizmu w konsekwencji prowadzi do uprzywilejowania dłużników ze szkodą dla wierzycieli. Odstępstwem od kodeksowej zasady nominalizmu jest możliwość dokonania waloryzacji z inicjatywy ustawodawcy na zasadach i według warunków przez niego przyjętych, a w przypadku braku takiego uregulowania – świadczenia mogą być waloryzowane na podstawie umowy, a także konstytutywnego orzeczenia sądowego.

W sytuacji, gdy nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza, sąd może na żądanie zainteresowanego, po przeprowadzeniu postępowania sądowego, zwaloryzować zobowiązanie pieniężne, dokonując zmian zarówno co do wysokości świadczenia, jak i co do sposobu jego spełnienia.

Zasady zwracania wpłaconej kaucji, a w szczególności określania wysokości należnej do zwrotu kwoty, regulują przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.).

W myśl art. 6 ust. 1 ww. ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, zawarcie umowy najmu może być uzależnione od wpłacenia przez najemcę kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu lokalu, przysługujących wynajmującemu w dniu opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekraczać dwunastokrotności miesięcznego czynszu za dany lokal, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy najmu.

Stosownie do ust. 2 powołanego powyżej artykułu art. 6 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, kaucji nie pobiera się, jeżeli umowa:

1. dotyczy najmu lokalu zamiennego lub socjalnego;
2. jest zawierana w związku z zamianą lokalu, a najemca uzyskał zwrot kaucji bez dokonania jej waloryzacji.

Zwrot zwaloryzowanej kaucji następuje w kwocie równej iloczynowi kwoty miesięcznego czynszu obowiązującego w dniu zwrotu kaucji i krotności czynszu przyjętej przy pobieraniu kaucji, jednak w kwocie nie niższej niż kaucja pobrana (art. 6 ust. 3 ww. ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego).

Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu lub nabycia jego własności przez najemcę, po potrąceniu należności wynajmującego z tytułu najmu lokalu (art. 6 ust. 4 ww. ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego).

Zwracana kaucja mieszkaniowa jest świadczeniem o charakterze zwrotnym, a zatem obojętnym z punktu widzenia obowiązku w podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ jest jedynie zabezpieczeniem prawidłowego wykonania postanowień umowy najmu, o charakterze zwrotnym. Natomiast waloryzacja tej kaucji pełni rolę elementu odszkodowania urealniającego wartość siły nabywczej pieniądza, który najemca wpłaca wynajmującemu tytułem zabezpieczenia wykonania zobowiązania.

Reasumując, stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie przyznana Wnioskodawczyni kwota waloryzacji kaucji mieszkaniowej nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, Zainteresowana nie jest obowiązana do wykazania kwoty waloryzacji kaucji, wynikającej z otrzymanej informacji PIT-8C w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy 2011, a tym samym – do korygowania z rzeczonego tytułu złożonego uprzednio zeznania podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.