Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP2/443-883/13-2/KG
z 30 października 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 14 sierpnia 2013 r. (data wpływu 21 sierpnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla świadczonych usług polegających na prowadzeniu rachunkowości, księgowości i wyceny funduszy inwestycyjnych w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r. – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 sierpnia 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla świadczonych usług polegających na prowadzeniu rachunkowości, księgowości i wyceny funduszy inwestycyjnych w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

M. (dalej jako: „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest przedsiębiorcą, zarejestrowanym jako czynny podatnik podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”). Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy od 2008 r. wyspecjalizowane usługi w zakresie rachunkowości, księgowości i wyceny aktywów funduszy inwestycyjnych, utworzonych i działających na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 z późn. zm.; dalej: „Ustawa o FI”).

Przedmiotowe usługi obejmują bieżące prowadzenie ksiąg rachunkowych funduszy inwestycyjnych, w tym działania szczegółowo opisane w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych (Dz. U. Nr 249, poz. 1859). Do wykonywanych usług należą m.in.:

• działania w zakresie wyceny aktywów, w tym m.in. ustalanie zobowiązań, wartości aktywów, wartości aktywów netto, ewidencję wyceny;
  

• ewidencja transakcji i rezerw w księgach rachunkowych;
  

• sprawozdawczość bieżąca i okresowa;
  

• sporządzenie i bieżąca aktualizacja polityki rachunkowości.
  
  
  

Spółka dotychczas traktowała wykonywane przez siebie usługi jako świadczenia opodatkowane VAT według stawki podstawowej (odpowiednio 22% lub 23%) oraz dokumentowała je fakturą sprzedaży, na której wykazywany był należny podatek VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wykonywane przez Spółkę do dnia 31 marca 2013 r. wyspecjalizowane usługi w zakresie rachunkowości, księgowości i wyceny aktywów funduszy inwestycyjnych powinny podlegać zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2013 r.) w zw. z art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy Rady 2006/112/WE?

Zdaniem Wnioskodawcy, wykonywane świadczenia, opisane w stanie faktycznym, stanowią usługi zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. Wskazane zwolnienie obejmuje usługi wykonywane przez Wnioskodawcę przed 1 kwietnia 2013 r.

Stan prawny do 31 marca 2013 r. oraz od 1 kwietnia 2013 r.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT, zwolnieniu z opodatkowania VAT podlegają usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych w rozumieniu przepisów funduszach inwestycyjnych,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
4. otwartymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
   
   

W stanie prawnym obowiązującym przed 1 kwietnia 2013 r. usługa zarządzania została zdefiniowana w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT. Zgodnie z treścią ww. przepisu, przez zarządzanie rozumie się:

• zarządzanie aktywami,
  

• dystrybucję tytułów uczestnictwa,
  

• tworzenie rejestrów uczestników i administrowanie nimi;
  

• prowadzenie rachunków i rejestrów aktywów;
  

• przechowywanie aktywów.
  
  
  

Od dnia 1 kwietnia 2013 r. powyższy przepis ustawy o VAT został uchylony. Uzasadniając usunięcie definicji legalnej pojęcia zarządzania, ustawodawca podkreślił, że wynika ono z konieczności prawidłowego implementowania na grunt polskiego systemu prawnego art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, s. 1; dalej: „Dyrektywa VAT”). Zgodnie z jego treścią, „państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi określonymi przez państwa członkowskie”.

Niemniej jednak, w ocenie Spółki, jej działalność przed 1 kwietnia 2013 r. powinna być na gruncie VAT oceniana przede wszystkim w świetle art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT oraz art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy Rady 2006/112/WE, które to przepisy przewidują zwolnienie z VAT dla usług takich jak świadczone przez Spółkę.

Usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi w orzeczeniu w sprawie C-169/04 Abbey National i C-275/11 GfBk.

Dla oceny interpretacji art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT szczególne znaczenie mają orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej także: „TSUE” lub „Trybunał”) w sprawach C-169/04 Abbey National i C-275/11 GfBk.

Wskazanemu przepisowi — art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT, w poprzednim stanie faktycznym odpowiadał art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych — wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. WE L 145 z 13.06.1977, 5. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 9, t. 1, s. 23; dalej: „VI Dyrektywa”). Stał się on przedmiotem analizy TSUE w sprawie C-169/04 Abbey National.

Jak podkreślił TSUE, art. 13 część B lit. d pkt 6 VI Dyrektywy dotyczy funduszy powierniczych niezależnie od ich formy prawnej. Zakres stosowania tego przepisu obejmuje zatem zarówno przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe działające w formie umownej, trustu, jak i te działające w formie statutowej.

Zgodnie z uwagami Trybunału, pojęcie zwolnienia w zakresie usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, powinno być definiowane z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje (pkt 55-56 uzasadnienia orzeczenia).

TSUE wskazał, że celem zwolnienia z opodatkowania ww. transakcji jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem tego przepisu jest również zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania (pkt 56 uzasadnienia).

W ocenie Trybunału, art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT (jako odpowiednik art. 13 część B lit. d pkt 6 VI Dyrektywy) poza czynnościami zarządzania zbiorowym portfelem obejmuje także czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe. TSUE odwołał się w tym względzie do czynności zamieszczonych w załączniku II do dyrektywy Rady 85/611/EWG w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (aktualnie: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE, dalej; „Dyrektywa UCITS”).

Zgodnie z aktualnym brzmieniem powyższego załącznika do Dyrektywy UCITS do funkcji wchodzących w skład zbiorowego zarządzania portfelem należą:

• zarządzanie inwestycjami;
  
• administracja, tj.:
  • obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
    
  • zapytania klientów;
    
  • wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
    
  • monitorowanie przestrzegania uregulowań;
    
  • prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
    
  • wypłata zysków;
    
  • emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
    
  • rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
    
  • prowadzenie ksiąg; oraz
• wprowadzanie do obrotu.
  
  

Powyższe oznacza, że w cytowanym orzeczeniu Trybunał uznał usługi m.in. w zakresie prowadzenia wyceny funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający (osobę trzecią) za zwolnione z opodatkowania VAT, jeżeli stanowią odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania funduszami powierniczymi.

TSUE poddał analizie wskazany przepis VI Dyrektywy również przy okazji rozpatrywania sprawy C-275/11 GfBk. W wyroku z dnia 7 marca 2013 r. kończącym to postępowanie Trybunał potwierdził i rozwinął najważniejsze tezy wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National. Zdaniem TSUE, dla ustalenia prawa do korzystania ze zwolnienia, niezbędne jest określenie czy dana usługa jest nierozerwalnie związana z działalnością właściwą dla przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania, tak że jej skutkiem jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym.

TSUE zwrócił ponadto uwagę, że okoliczność, iż dana czynność nie została wymieniona w załączeniu do obowiązującej wówczas dyrektywy Rady 85/611/EWG nie stanowi przeszkody dla zaliczenia jej do czynności „zarządzania” w rozumieniu przepisów o VAT. Katalog ten ma bowiem charakter otwarty. Korzystanie z preferencji nie uniemożliwia nawet fakt, że dany rodzaj usług nie wiąże się z dokonywaniem zmian w sytuacji prawnej i finansowej funduszu (pkt 25-26 uzasadnienia).

Ponadto, Trybunał podkreślił, że nie jest warunkiem koniecznym do korzystania ze zwolnienia z opodatkowania okoliczność działania danego podmiotu na podstawie upoważnienia przewidzianego w art. 5g dyrektywy Rady 85/611/EWG. Wynika to z faktu, że na gruncie przepisów o VAT, usługi wykonane bez zachowania przewidzianej w przepisach formy są traktowane na równi z czynnościami prawnymi wykonanymi z dochowaniem wszelkich rygorów.

W związku z powyższym, TSUE potwierdził, że z preferencji zawartej w art. 13 część B lit. d pkt 6 VI Dyrektywy (któremu w obecnym stanie prawnym odpowiada art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT) korzystają wszelkie usługi, których skutkiem jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym.

Powyższe stanowisko TSUE zostało w ostatnim czasie uszczegółowione w orzeczeniu w sprawie C-275/11 GfBk, w którym Trybunał wskazał, że również usługi doradcze i informacyjne świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych korzystają ze zwolnienia z VAT. W ocenie TSUE, dla uznania, iż dana czynność (usługa) wykonywana na rzecz funduszu inwestycyjnego podlega zwolnieniu z VAT na podstawie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT (wcześniej art. 13 część B lit. d pkt 6 VI Dyrektywy) należy zbadać, czy świadczenie takie jest nierozerwalnie związane z działalnością właściwą dla funduszu, tak że jego skutkiem jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania funduszem inwestycyjnym. Jednocześnie Trybunał podkreślił że fakt, iż usługi świadczone na rzecz funduszu nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT).

Konsekwencje orzeczeń C-169/04 Abbey National oraz C-275/11 GfBk dla działalności polskich podmiotów.

W świetle przedstawionych powyżej uwag, zdaniem Wnioskodawcy, przed dniem 1 kwietnia 2013 r. usługi w zakresie prowadzenia rachunkowości i księgowości funduszy inwestycyjnych spełniają warunki uprawniające je do korzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT. Wniosek taki wynika również pośrednio z uzasadnienia do ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 35), w którym wskazano, iż: „Wykładnia tego przepisu (tj. art. 43 ust. 1 pkt 12) powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje pkt 59 tego wyroku”.

W ocenie Wnioskodawcy, zwolnienie z opodatkowania tych usług przysługiwało podatnikom również w odniesieniu do okresów rozliczeniowych poprzedzających datę wejścia w życie nowelizacji ustawy o VAT z dnia 1 kwietnia 2013 r.

Wynika to z przywołanych orzeczeń TSUE. Trybunał stwierdził w nich, że termin „zarządzanie” jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie” (pkt 43 uzasadnienia wyroku C-169/04 Abbey National). Powyższemu twierdzeniu TSUE należy przypisać charakter deklaratoryjny. Orzeczenie to nie wpłynęło bowiem na zmianę stanu prawnego, natomiast dokonano w nim następczej wykładni obowiązującego przepisu VI Dyrektywy (obecnie Dyrektywy VAT). W związku z tym, uwagi poczynione przez Trybunał obejmują cały okres od dnia wejścia w życie art. 13 część B lit. d pkt 6 VI Dyrektywy, a następnie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT.

Z przywołanych orzeczeń w sprawach C-169/04 Abbey National oraz C-275/11 GfBk wynika, że celem zwolnienia przewidzianego w dyrektywach jest w szczególności wprowadzenie rozwiązań korzystnych dla małych inwestorów inwestujących w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Powyższe założenie należy uwzględniać analizując art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT również w stanie prawnym, w którym formalnie ustawa o VAT zawierała przepis zawierający legalną definicję usług zarządzania (zawartą w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT). Stanowi to bowiem wyraz wykładni prounijnej, do stosowania której zobowiązane są zarówno sądy krajowe, jak i organy administracji publicznej. Spółka podkreśla przy tym, że pod pojęciem wykładni prounijnej, rozumie się interpretację przepisów krajowych w oparciu o tekst i cel dyrektywy dla urzeczywistnienia rezultatu wskazanego w art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Jednocześnie jednak, jeżeli brzmienie przepisu krajowego uniemożliwia jego pro wspólnotową wykładnię (zgodną z celami przepisu wspólnotowego), podatnik ma prawo nie zastosować się do niezgodnego z prawem unijnym przepisu prawa krajowego i w tym względzie zastosować bezpośrednio przepis dyrektywy. Stanowisko takie potwierdza również TSUE przykładowo w orzeczeniu w sprawie C-150/99 (Stockholm Lindöpark AB) oraz polskie sądy administracyjne — przykładowo, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 września 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3289/11), wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 marca 2010 r. (sygn. akt I FSK 61/09).

W świetle powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, wykładnia prounijna art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT w brzmieniu przed 1 kwietnia 2013 r. pozwala na uznanie, że usługi świadczone przez Spółkę (opisane w niniejszym wniosku) podlegały zwolnieniu z VAT.

Odmienna wykładnia art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT oznaczałaby, że celem nowelizacji ustawy o VAT z 1 kwietnia 2013 r. było dostosowanie niezgodnych z Dyrektywą VAT przepisów krajowych do wymogów przewidzianych w regulacjach Unii Europejskiej. Oznaczałoby to, że przed zmianą, polskie przepisy o VAT pozostawały w sprzeczności z VI Dyrektywą oraz Dyrektywą VAT. Tym samym, implementacja przepisów aktów unijnych do polskiego porządku prawnego została dokonana w sposób niewłaściwy. Ustawa o VAT wprowadza bowiem regulacje mniej korzystne dla podatnika niż wynikające z przepisów Dyrektywy VAT (a w poprzednim stanie prawnym — VI Dyrektywy). Błąd ten przejawia się poprzez ograniczenie zakresu stosowania zwolnienia z VAT usług zarządzania na skutek wprowadzenia definicji legalnej (zamkniętego katalogu) niniejszego terminu.

Konsekwencją przedstawionej relacji przepisów krajowych i unijnych byłaby, zdaniem Wnioskodawcy, możliwość bezpośredniego stosowania regulacji Dyrektywy VAT przewidującego zwolnienie z opodatkowania świadczonych usług. Wnioskodawca zgadza się z opinią, że pojęcia stosowane dla określenia zwolnień od podatku, jako wyjątek od zasady ogólnej, powinny być interpretowane ściśle. System VAT opiera się bowiem na założeniu powszechności opodatkowania obrotu. Nie ulega jednak wątpliwości, że wykładnia terminów użytych w aktach prawa regulujących zasady opodatkowania VAT nie może skutkować uniemożliwieniem osiągnięcia zakładanych celów dyrektywy. W ocenie Spółki, rozstrzygnięcie czy dana usługa jest objęta zwolnieniem, musi zostać poprzedzone oceną charakteru tego świadczenia oraz badaniem, czy zastosowanie przepisu nie będzie stało w sprzeczności z celem zwolnienia (w analogiczny sposób wypowiedział się m.in. Naczelny Sad Administracyjny w wyroku z dnia 31 stycznia 2013 r., sygn. akt I FSK 352/12).

Zdaniem Spółki, w omawianej sytuacji możliwe jest jednak dokonanie wykładni prounijnej omawianych przepisów ustawy o VAT i w konsekwencji uznanie, że również przed 1 kwietnia 2013 r. usługi świadczone przez Spółkę podlegały zwolnieniu z VAT.

Konsekwencje orzeczeń C-169/04 Abbey National oraz C-275/11 GfBk dla działalności Wnioskodawcy.

W ocenie Spółki, wykonywane przez nią w latach 2008-2013 (do końca marca) usługi w zakresie prowadzenia rachunkowości i księgowości oraz wyceny funduszy inwestycyjnych spełniają wymogi zwolnienia z opodatkowania VAT, określone w orzeczeniach C-169/04 Abbey National oraz C-275/11 GfBk.

Przedmiotowe usługi mieszczą się bowiem w zakresie świadczeń wymienionych załączniku II do Dyrektywy UCITS. Jednocześnie, są to usługi specyficzne i istotne dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Zdaniem Spółki, wykonywane przez nią usługi stanowią formę zarządzania funduszami inwestycyjnymi, w rozumieniu przedstawionym przez TSUE. Zgodnie z cytowanymi wcześniej przepisami prawa, w tym przepisami Dyrektywy UCITS, są to usługi wykonywane w szczególnym reżimie prawnym. Nie powinno więc ulegać wątpliwości, że są to świadczenia specyficzne dla działalności w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Spółka zwraca uwagę, że specyfika ta wynika z odpowiednich przepisów prawa, co podkreśla już sama nazwa rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych. Nie pozostawia również wątpliwości znaczenie prowadzenia rachunkowości oraz świadczenia usług księgowości i wyceny aktywów zgodnie z określonymi standardami dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Z tego powodu zdaniem Spółki, również przesłanka istotności jest w przedstawionej sytuacji spełniona.

W opinii Spółki, Minister Finansów dokonując wykładni art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT obowiązującego w okresie 2008 —2013 r. (do końca marca) nie może ograniczyć się jedynie do oceny powyższego przepisu w świetle art. 43 ust. 8 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym przed 1 kwietnia 2013 r. Jego obowiązkiem jest całościowa wykładnia stanu prawnego ze szczególnym uwzględnieniem art. art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT, stanowiącego odpowiednik art. 13 część B lit. d pkt 6 VI Dyrektywy, rozumianej przez pryzmat wykładni dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach C-169/04 Abbey National oraz C-275/11 GfBk. W konsekwencji należy uznać, że opisane w niniejszym wniosku usługi świadczone przez Spółkę od 2008 r., korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Ponadto, zgodnie z obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. przepisem art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie na podstawie obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do niej przewidziano możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku, a nawet zwolnień od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy obowiązującego od dnia 1 maja 2004 r., zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
4. otwartymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
   
   

Zgodnie z obowiązującym od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 marca 2013 r. art. 43 ust. 8 ustawy, przez zarządzanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 12, rozumie się:

1. zarządzanie aktywami;
2. dystrybucję tytułów uczestnictwa;
3. tworzenie rejestrów uczestników i administrowanie nimi;
4. prowadzenie rachunków i rejestrów aktywów;
5. przechowywanie aktywów.
   
   

Na podstawie obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Co do zasady w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Zauważyć należy, iż przy określaniu zakresu zwolnień, od dnia 1 stycznia 2011 r. odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów. Podkreślić należy, że zmiana ta nie dotyczyła przepisów art. 43 ust. 1 pkt 12 oraz art. 43 ust. 8 ustawy, które w niezmienionym brzmieniu obowiązują od dnia 1 maja 2004 r.

Powyższe jest konsekwencją wprowadzenia do ustawy cyt. art. 5a, zgodnie z którym od dnia 1 stycznia 2011 r., jeżeli przepisy ustawy nie powołują symbolu statystycznego dla danego towaru bądź usługi, nie identyfikuje się ich za pomocą klasyfikacji statystycznych.

Zasadniczym powodem odejścia od stosowania klasyfikacji statystycznych przy określaniu zakresu zwolnień od podatku było zapewnienie pełniejszej implementacji przepisów unijnych, w szczególności Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.).

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Zaznacza się, iż w myśl przepisu art. 13B (6) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, str. 1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r., państwa członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom, transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., państwa członkowskie zwalniają transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Analizując przedstawione powyżej regulacje zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12, ustawy, pojęcie „usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych” odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE – „transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie”. Odpowiednikiem powyższego przepisu był w VI Dyrektywie art. 13 część B lit d.

Należy wskazać, iż pojęcie „zarządzanie”, o którym mowa w art. 13B (6) (d) Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady) zdefiniował TSUE w orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) v. Państwo Belgijskie), w którym Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągać go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Moim zdaniem, transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy da określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi”.

Natomiast, doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że „pojęcie „zarządzania” funduszami powierniczymi jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. Zarządzanie funduszami powierniczymi obejmuje usługę w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i wypełniają funkcję specyficzną i istotną dla zarządzania tymi funduszami. Natomiast pojęcie to nie obejmuje świadczenia usług odpowiadających obowiązkom wypełnianym przez depozytariusza, takim jak wymienione w art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 14 ust. 1 i 3 Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS)”.

Ze względu na fakt, iż pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Spółka świadczy od 2008 r. wyspecjalizowane usługi w zakresie rachunkowości, księgowości i wyceny aktywów funduszy inwestycyjnych, utworzonych i działających na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Przedmiotowe usługi obejmują bieżące prowadzenie ksiąg rachunkowych funduszy inwestycyjnych, w tym działania szczegółowo opisane w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych.

Przepisy ustawy o VAT przewidują w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) zwolnienie dla m.in. usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych, jak również portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, lub ich częścią.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi w zakresie rachunkowości, księgowości i wyceny aktywów funduszy inwestycyjnych obejmują działania w zakresie wyceny aktywów, w tym m.in. ustalanie zobowiązań, wartości aktywów, wartości aktywów netto, ewidencję wyceny; ewidencję transakcji i rezerw w księgach rachunkowych; sprawozdawczość bieżącą i okresową oraz sporządzenie i bieżącą aktualizację polityki rachunkowości.

Zatem należy uznać, iż świadczone usługi noszą znamiona usług w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, tworzą bowiem odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Zatem w świetle wniosków płynących z przytoczonego wyżej orzeczenia TSUE C-169/04 niewątpliwie mieszczą się w zakresie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, który stanowi implementację przepisu art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE.

Reasumując, usługi wykonywane przez Spółkę w zakresie rachunkowości, księgowości i wyceny aktywów funduszy inwestycyjnych od 2008 r., korzystają ze zwolnienia w zakresie podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.