2013.04.26 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP1/443-41/13/MS
z 26 kwietnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 14 stycznia 2013r. (data wpływu 17 stycznia 2013r.), uzupełnionym pismem z dnia 12 kwietnia 2013r. (data wpływu 17 kwietnia 2013r.) oraz pismem z dnia 23 kwietnia 2013r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, czy opłaty uiszczane przez Wnioskodawcę na rzecz XXX w ramach uczestnictwa w Konsorcjum stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług opodatkowanych VAT i jako takie powinny podlegać rozliczeniu przez Wnioskodawcę w ramach importu usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 stycznia 2013r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, czy opłaty uiszczane przez Wnioskodawcę na rzecz XXX w ramach uczestnictwa w Konsorcjum stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług opodatkowanych VAT i jako takie powinny podlegać rozliczeniu przez Wnioskodawcę w ramach importu usług.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 12 kwietnia 2013r. (data wpływu 17 kwietnia 2013r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 5 kwietnia 2013r. znak: IBPP1/443-41/13/MS oraz pismem z dnia 23 kwietnia 2013r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest instytutem badawczym, działającym w oparciu o ustawę o Instytutach Badawczych, prowadzi pełną rachunkowość w oparciu o ustawę o rachunkowości oraz jest czynnym podatnikiem VAT składającym deklaracje VAT-7D, VAT-UE. Przedmiotem działań Wnioskodawcy jest prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze górnictwa surowców mineralnych oraz ich przetwórstwa, geoinżynierii i inżynierii środowiska, przystosowanie wyników prowadzonych prac do zastosowania w praktyce oraz upowszechniane wyników tych prac, w dziedzinach: pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych (PKD 72.19. Z), nauk społecznych i humanistycznych (PKD 72.20.Z).

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności (Dz. U. z 2007r. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.) związaną z:

prowadzeniem badań i analiz technicznych (PKD 71.20.B);
opracowywaniem opinii i ekspertyz nie mających charakteru badań naukowych i prac rozwojowych (PKD 70.22.Z);
prowadzeniem badań bezpieczeństwa użytkowania wyrobów (PKD 71.20.B);
naprawą przyrządów pomiarowych, badawczych i kontrolnych (PKD 33.13.Z).

Działalność gospodarcza opisana powyżej jest wydzielona pod względom finansowym i rachunkowym z działalności podstawowej Wnioskodawcy.

Wnioskodawca zawarł umowę ogólnego partnerstwa „General Partnership Agreement” (w dalszej części wniosku zwanej Umową), na mocy której utworzono Konsorcjum K. Stronami Umowy są uniwersytety, instytuty, jednostki naukowo-badawczo oraz podmioty gospodarcze funkcjonujące na terenie Unii Europejskiej, określeni jako Partnerzy Formalni. Na mocy umowy Partnerzy Formalni (w tym również Wnioskodawca) stają się akcjonariuszami spółki akcyjnej XXX (dalej XXX ) z siedzibą w H., będącej podmiotom zarządzającym Konsorcjum.

XXX nie posiada na terytorium RP siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym w Polsce. Siedziba firmy znajduje się w E. w H. nr VAT

Celem i przedmiotem umowy jest określenie warunków współpracy miedzy Partnerami Formalnymi w świetle ustanowienia i finalizacji ich udziałów w XXX oraz pomiędzy partnerami Formalnymi a XXX w świetle wykonywania działań podjętych przez XXX.

Umowa określa w szczególności zobowiązanie Partnerów Formalnych do wnoszenia corocznych opłat na konto XXX. Partnerzy Formalni wnoszą opłaty w jednakowej wysokości, opłaty stanowią formę partycypacji w kosztach funkcjonowania konsorcjum. Spółka XXX posiada swobodę w decydowaniu o przeznaczeniu otrzymanych środków natomiast Partnerzy Formalni nie mają bezpośredniego wpływu na ich spożytkowanie. Zobowiązanie do wniesienia opłaty stanowi jednostronne nieodpłatne świadczenie pieniężne albowiem Umowa nie przewiduje żadnego świadczenia wzajemnego ze strony XXX, które mogłoby zostać uznane za świadczenie usług podlegające podatkowi VAT.

Celem działalności Konsorcjum jest realizacja zadań określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 294/2008 z dnia 11 marca 2000r. ustanawiającego Europejski Instytut Innowacji i Technologii (European Institute of Innovation and Technology), w szczególności takich jak: (1) zintegrowanie szkolnictwa wyższego oraz działalności badawczej i innowacyjnej Partnerów Formalnych w celu przyczynienia się do rozwoju potencjału innowacyjnego Wspólnoty i państw członkowskich; (2) transfer działalności edukacyjnej na poziomie szkół wyższych, badawczej oraz innowacyjnej do kręgów gospodarczych i zastosowań komercyjnych: (3) ułatwianie i usprawnienie tworzenia sieci współpracy między środowiskami innowacyjnymi w Europie, by stworzyć możliwość pozyskiwania podmiotów partnerskich, studentów, badaczy z całego świata; (4) stworzenie wspólnych kryteriów nadawania stopni naukowych, ochrony wartości intelektualnej oraz przenoszenia dotacji przyznanym naukowcom i studentom.

Zakres działania XXX wynikający z Rozporządzenia WE nr 294/2008 odnosi się wyłącznie do celów o charakterze generalnym, których realizacja ma służyć osiągnięciu korzyści ogólnospołecznych, a nie bezpośrednich korzyści członków Konsorcjum.

Uiszczenie opłaty nie gwarantuje Wnioskodawcy realizacji w ramach Konsorcjum żadnych skonkretyzowanych projektów, przynoszących realne korzyści ekonomiczne wynikające z przynależności do Konsorcjum, które mogłyby ewentualnie stanowić ekwiwalent wnoszonych opłat. Wnioskodawca i każdy z pozostałych Partnerów Formalnych posiada pełną swobodę w decydowaniu, w które z projektów lub działań się zaangażuje. W odniesieniu do każdego z projektów i działań, w które zaangażuje się Wnioskodawca, będą one przedmiotom odrębnych umów i uzgodnień pomiędzy Wnioskodawcą a XXX.

Opłaty wnoszone przez polskie jednostki naukowe na podstawie wyżej wymienionej Umowy w inicjatywie Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT) – Wspólnota Wiedzy i Innowacji w obszarze zrównoważonej energii (XXX) mogą być finansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, na podstawie komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 listopada 2012r. o ustanowieniu przedsięwzięcia pod nazwą „…” - XXX (M. P. z dnia 28 listopada 2012r., poz. 903). Wnioskodawca wystąpił do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego o przyznanie środków na finansowanie opłat na XXX w wysokości wynikającej z umowy ogólnego partnerstwa.

Umowa GPA określa, że dnia 1 stycznia każdego roku rozliczeniowego, począwszy od roku rozliczeniowego 2011, każdy z Partnerów Formalnych winien złożyć na rzecz XXX, według zapisów umowy, coroczną opłatę w wysokości 100.000 Euro przelewem na jedno z wyznaczonych przez XXX kont bankowych. Za rok rozliczeniowy 2010, opłata ta dla każdego z Partnerów Formalnych wynosi … Euro przelewem na jedno z wyznaczonych przez XXX kont bankowych. Opłaty te przeznaczone są na finansowanie działalności konsorcjum oraz XXX.

Wniesienie opłaty nie gwarantuje partnerowi formalnemu/Wnioskodawcy realizacji w ramach konsorcjum żadnych skonkretyzowanych projektów, przynoszących realne korzyści ekonomiczne, które mogłyby stanowić ekwiwalent wnoszonych opłat. Umowa GPA nie precyzuje żadnego świadczenia zwrotnego na rzecz Wnioskodawcy w związku z zawartą umową i wnoszonymi opłatami, tym samym Wnioskodawca nie uzyskuje ze strony XXX konkretnych korzyści.

W zawartej umowie brak jest uzależnienia otrzymywania przez XXX przedmiotowych opłat od podejmowanych przez XXX konkretnych działań. XXX posiada swobodę w decydowaniu o przeznaczeniu otrzymanych środków, zaś podmioty wnoszące opłaty, nie mają bezpośredniego wpływu na ich spożytkowanie.

W ramach umowy GPA nie zostały określone jakiekolwiek skonkretyzowane działania do wykonania których byłby zobowiązany XXX bezpośrednio na rzecz Wnioskodawcy lub innych Partnerów Formalnych. Działania XXX nakierowane są na cele o charakterze generalnym i ich realizacja ma służyć osiągnięciu korzyści ogólnospołecznych, a nie bezpośrednich korzyści członków konsorcjum. Ewentualne inne, przyszłe działania XXX na rzecz Wnioskodawcy wynikać będą z odrębnych umów, Wnioskodawca posiada pełną swobodę w decydowaniu, w który z projektów lub działań się zaangażuje.

Dnia 7 stycznia 2013r. Wnioskodawca złożył wniosek o dofinansowanie opłat na lata 2012-2016, szczegółowe zasady finansowania opłat i przepływu środków ma określić umowa podpisana przez Wnioskodawcę i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Do dnia dzisiejszego tj. 12 kwietnia 2013r. Ministerstwo nie podało wyników naboru wniosków jak również nie udostępniło wzoru umowy. Ewentualne dofinansowanie opłat przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego pozostaje bez wpływu na treść umowy GPA i zawarte w niej uregulowania.

W piśmie z dnia 23 kwietnia 2013r. stwierdzono, że decyzją nr 1/xxx/2013/0 Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyznało Wnioskodawcy środki finansowe w kwocie ogółem stanowiącej w złotych polskich równowartość 500.000 Euro, po 100.000 Euro w każdym kolejnym roku, przeznaczone na finansowanie w latach 2012-2016 kosztów udziału w przedsięwzięciu pn. „…”. Szczegółowe warunki i terminy przekazania, wydatkowania i rozliczania określać będzie umowa zawarta między Wnioskodawcą a Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Stosownie do zapisów zawartych we wzorze umowy, środki finansowe przekazywane będą Wnioskodawcy przelewem bankowym w rocznych ratach. W 2013r. po podpisaniu umowy przekazane zostanie 818.240 zł na finansowanie opłaty w latach 2012-2013. W latach 2014-2016 przekazana będzie równowartość środków finansowych wg kursu średniego EURO, z tabeli kursów NBP, obowiązującego w dniu przekazania. Środki za lata 2014-2016 będą przekazywane pod warunkiem zatwierdzenia przez Ministra informacji z realizacji udziału w przedsięwzięciu w poprzednich latach na podstawie opinii stosownego zespołu i przedłożenia wezwania do zapłaty na rok bieżący. Informacja z realizacji udziału w przedsięwzięciu wraz z potwierdzeniem dokonania wpłaty na rzecz XXX składana będzie do 31 stycznia roku następującego po roku, w którym zostały przekazane środki finansowe.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług opłaty uiszczane przez Wnioskodawcę na rzecz XXX w ramach uczestnictwa w Konsorcjum mieszczą się w zakresie ustawy o VAT jako czynności podlegające opodatkowaniu ?

Czy też opłaty te należy uznać jako wynagrodzenie za świadczenie usług opodatkowanych VAT i jako takie powinny podlegać rozliczeniu przez Wnioskodawcę w ramach importu usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, opłaty uiszczane przez Instytut na rzecz XXX w ramach uczestnictwa w Konsorcjum nie mieszczą się w zakresie ustawy o VAT jako czynności podlegające opodatkowaniu i tym samym nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług opodatkowanych VAT i nie powinny podlegać rozliczeniu przez Wnioskodawcę w ramach importu usług.

Opłaty uiszczane na rzec XXX nie mieszczą się w zakresie ustawy o VAT jako czynności podlegające opodatkowaniu i nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług ponieważ:

XXX posiada swobodę w decydowaniu o przeznaczeniu otrzymanych środków,
Wnioskodawca nie ma bezpośredniego wpływu na spożytkowanie opłat,
XXX w zamian za dokonane wpłaty nie świadczy bezpośrednio usług na rzecz Wnioskodawcy,
wnoszone opłaty nie pozostają w bezpośrednim związku z osiąganiem przez Wnioskodawcę skonkretyzowanych korzyści, świadczeń ze strony XXX,
opłaty wnoszone przez partnerów formalnych są formą partycypacji w kosztach utrzymania i funkcjonowania Konsorcjum,
umowa ogólnego partnerstwa będąca podstawą wnoszenia opłat nie ma charakteru stosunku prawnego usługobiorca-usługodawca, w szczególności nie określa żadnych świadczeń należnych partnerom formalnym z tytułu uiszczenia opłat, precyzuje natomiast prawa i obowiązki wszystkich partnerów formalnych będących częścią konsorcjum XXX.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT pod pojęciem towarów rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W wyżej powołanym przepisie mowa jest o czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do rozporządzania rzeczą jak właściciel (prawo do wyzbycia się, obciążania, korzystania z nabytych rzeczy). Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Jak zatem wynika z cyt. wyżej przepisów, dla uznania, iż dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność. Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Można w tym miejscu wskazać, iż kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, iż wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 8 marca 1988r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, iż czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem).

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE zawartym w ww. orzeczeniu, korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, zaś w sytuacji, gdy taki związek nie istnieje (np. związek ma wyłącznie charakter pośredni, bo usługobiorcą jest cała branża a nie konkretny plantator), nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT. Co do zasady nie jest wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług płatność (składka członkowska), która dokonywana jest jedynie w związku z przynależnością do określonej organizacji. Szczególnie gdy, jak w ostatnim z powołanych wyroków, organizacja ma dowolność co do przeznaczenia otrzymanych środków, zaś jej członkowie nie mają bezpośredniego wpływu na ich spożytkowanie. W tym bowiem przypadku nie można uznać, że składka członkowska ma charakter zapłaty za usługę, bowiem brak było bezpośredniego związku pomiędzy płatnością, a korzyściami jakie osiągają poszczególni jej członkowie.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981r., które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj także orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R.J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie podkreślono, iż dla wystąpienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przypadku świadczenia usług istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dane świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

W tym miejscu wskazać należy, że na potrzeby Rozdziału 3 Działu V ustawy o VAT „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług” w art. 28a ustawodawca zawarł definicję podatnika.

Zgodnie z art. 28a ustawy o VAT, na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:

ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na mocy obowiązującego do dnia 31 marca 2013r. art. 15 ust. 2 ustawy o VAT - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2013r. działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z ogólną zasadą dotyczącą ustalania miejsca świadczenia usług, wyrażoną w art. 28b ust. 1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013r., miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (art. 28b ust. 2 ustawy o VAT).

Stosownie do art. 28b ust. 3 ww. ustawy, w przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

W myśl art. 28b ust. 4 ww. ustawy, w przypadku świadczenia usług, które są przeznaczone wyłącznie na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych lub członków stowarzyszenia, do określenia miejsca świadczenia stosuje się odpowiednio przepisy art. 28c.

Zatem zgodnie z brzmieniem ww. przepisów, co do zasady, gdy usługa świadczona jest na rzecz podatnika (według definicji ustawowej z art. 28a ustawy), miejsce jej świadczenia będzie znajdować się w kraju, w którym posiada on siedzibę działalności gospodarczej. Ta zasada ogólna znajduje zastosowanie, gdy usługa będzie świadczona na rzecz podatnika i przepisy [ art. 28b ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 i art. 28n ustawy ] nie będą przewidywać specjalnych zasad ustalania miejsca świadczenia.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2013r., podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2013r., podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
usługobiorcą jest:
- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
- w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

W myśl art. 17 ust. 1a ustawy o VAT, przepisy ust. 1 pkt 4 i 5 stosuje się również w przypadku, gdy usługodawca lub dokonujący dostawy towarów posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, przy czym to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub inne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów, jeżeli usługodawca lub dokonujący dostawy towarów posiada takie inne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, nie uczestniczy w tych transakcjach.

Jak wynika z art. 17 ust. 3 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2013r., przepis ust. 1 pkt 4 stosuje się, jeżeli usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b, również osoba prawna niebędąca takim podatnikiem, zarejestrowana jako podatnik VAT UE, zgodnie z art. 97.

Zgodnie z art. 17 ust. 3a ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2013r., przepisu ust. 1 pkt 4 nie stosuje się do świadczenia przez podmiot zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 usług, do których ma zastosowanie art. 28e.

Jeżeli zatem, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, miejscem świadczenia (opodatkowania) nabywanych przez usługobiorcę usług będzie terytorium Polski, wówczas usługobiorca, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 2 pkt 9 ustawy oraz przy spełnieniu warunków o których mowa w cyt. wyżej przepisach art. 17 ust. 1a, (w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2013r. a w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2013r. art. 17 ust. 1a, ust. 3 i ust. 3a ustawy) winien rozpoznać import usług oraz opodatkować przedmiotowe transakcje podatkiem od towarów i usług na terytorium kraju.

W kwestii dotyczącej konsorcjum należy zaznaczyć, że umowa konsorcjum nie występuje ani w obowiązującym na terytorium Polski prawie cywilnym, ani podatkowym. Wyjątkiem jest prawo bankowe, które wymienia konsorcjum bankowe. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów). Stosownie do art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Konsorcjum jest umową gospodarczą co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, dla odniesienia wspólnych korzyści, przy solidarnym ponoszeniu ryzyka. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że dwóch lub więcej wspólników przedsięwzięcia jest związanych ustaleniami umownymi oraz owe ustalenia umowne ustanawiają sprawowanie współkontroli. Ustalenia te mogą dotyczyć różnych kwestii, zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353¹ K.c. np. zasad reprezentacji, sposobu rozliczeń danego przedsięwzięcia, podziału robót, udziału w zyskach i stratach, itp. Jak wskazano celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też szeroki zakres przedmiotowy przekracza możliwość jednego podmiotu.

Umowa konsorcjum z reguły wiąże podmioty na czas określony najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, do którego zostało powołane. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Przedsiębiorcy w konsorcjum wybierają spośród siebie lidera - konsorcjanta - wytypowanego spośród uczestników konsorcjum, który prowadzi rozliczenia gospodarcze.

Konsorcjum, jeśli wolą jego uczestników nie jest powołanie np. w formie spółki osobowej, nie jest żadnym z podmiotów wskazanych w ustawie. Oznacza to, że z punktu widzenia VAT każdy z członków konsorcjum jest odrębnym podatnikiem podatku VAT.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zawarł umowę ogólnego partnerstwa „General Partnership Agreement” na mocy której utworzono Konsorcjum XXX. Stronami Umowy są uniwersytety, instytuty, jednostki naukowo-badawczo oraz podmioty gospodarcze funkcjonujące na terenie Unii Europejskiej, określeni jako Partnerzy Formalni. Na mocy umowy Partnerzy Formalni (w tym również Wnioskodawca) stają się akcjonariuszami spółki akcyjnej XXX (dalej XXX) z siedzibą w H., będącej podmiotom zarządzającym Konsorcjum.

W związku z tak przedstawionymi okolicznościami sprawy Wnioskodawca powziął wątpliwości, czy w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług opłaty uiszczane przez Wnioskodawcę na rzecz XXX w ramach uczestnictwa w Konsorcjum stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług opodatkowanych VAT i jako takie powinny podlegać rozliczeniu przez Wnioskodawcę w ramach importu usług.

W przedmiotowej sprawie kluczowym jest zatem rozstrzygnięcie, czy pomiędzy XXX a Wnioskodawcą dochodzi w ogóle do wykonania jakiegokolwiek świadczenia i czy opłata wnoszona przez Wnioskodawcę jako Partnera Formalnego Konsorcjum stanowi wynagrodzenie za to świadczenie.

Jak już wskazano powyżej, dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy wykonaną czynnością (dostawą towarów lub świadczeniem usług) a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług w ramach stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest dostawa towarów lub świadczona jest usługa (musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz dostawcy towarów lub świadczącego usługę).

W sytuacji więc, gdy którakolwiek z ww. przesłanek nie jest spełniona, określone zdarzenie nie może być traktowane jako dostawa towarów bądź świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, i w rezultacie nie może ono podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Podatek VAT jest z założenia podatkiem nakładanym na konsumpcję towarów i usług, co oznacza, iż zakresem jego opodatkowania mogą być objęte tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów i usług. Tym samym, nie można uznać za odpłatną dostawę towarów lub odpłatne świadczenie usług, czynności, w ramach których jedna ze stron nie uzyskuje świadczenia wzajemnego.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że zawarta przez Wnioskodawcę umowa ogólnego partnerstwa „General Partnership Agreement”, na mocy której utworzono Konsorcjum XXX, określa warunki współpracy miedzy Partnerami Formalnymi w świetle ustanowienia i finalizacji ich udziałów w XXX oraz pomiędzy partnerami Formalnymi a XXX w świetle wykonywania działań podjętych przez XXX.

Przedmiotowa Umowa określa w szczególności zobowiązanie Partnerów Formalnych (w tym także Wnioskodawcy) do wnoszenia corocznych opłat na konto KIC SE. Partnerzy Formalni wnoszą opłaty w jednakowej wysokości, opłaty stanowią formę partycypacji w kosztach funkcjonowania konsorcjum. Spółka XXX posiada swobodę w decydowaniu o przeznaczeniu otrzymanych środków natomiast Partnerzy Formalni nie mają bezpośredniego wpływu na ich spożytkowanie. Zobowiązanie do wniesienia opłaty stanowi jednostronne nieodpłatne świadczenie pieniężne albowiem Umowa nie przewiduje żadnego świadczenia wzajemnego ze strony XXX, które mogłoby zostać uznane za świadczenie usług podlegające podatkowi VAT.

Umowa GPA nie precyzuje żadnego świadczenia zwrotnego na rzecz Wnioskodawcy w związku z zawartą umową i wnoszonymi opłatami, tym samym Wnioskodawca nie uzyskuje ze strony XXX konkretnych korzyści.

W zawartej umowie brak jest uzależnienia otrzymywania przez XXX przedmiotowych opłat od podejmowanych przez XXX konkretnych działań.

Wobec powyższego, zdaniem tut. Organu, w przedmiotowej sprawie pomiędzy XXX a Wnioskodawcą nie będzie dochodzić do wykonania świadczenia wzajemnego. W szczególności, nie jest możliwe zidentyfikowanie odrębnej i niezależnej czynności (dostawy towarów lub świadczenia usług), w zamian za którą XXX miałoby otrzymać od Wnioskodawcy wynagrodzenie. Jak wynika z przedstawionych okoliczności sprawy, XXX w zamian za otrzymaną opłatę, nie będzie świadczyć na rzecz Wnioskodawcy jakichkolwiek czynności.

Tym samym, wnoszona przez Wnioskodawcę na rzecz XXX opłata nie będzie stanowiła wynagrodzenia z tytułu wykonania na rzecz Wnioskodawcy skonkretyzowanego świadczenia podlegającego opodatkowaniu, w postaci odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, bądź odpłatnego świadczenia usług, zdefiniowanego w art. 8 ust. 1 ustawy.

Reasumując stwierdzić należy, iż jeżeli opłata uiszczana przez Wnioskodawcę na rzecz XXX w ramach uczestnictwa w Konsorcjum nie będzie stanowiła wynagrodzenia z tytułu wykonania jakichkolwiek czynności (dostawy towarów czy świadczenia usług) na rzecz Wnioskodawcy jako Partnera Formalnego Konsorcjum, tym samym opłata ta nie będzie podlegała opodatkowaniu, tj. pozostawać będzie poza zakresem obowiązywania ustawy o VAT.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy przedstawionego zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego (w szczególności gdyby doszło jednak w przyszłości do dostawy towarów lub świadczenia usług przez XXX na rzecz Wnioskodawcy, dla których to czynności wynagrodzeniem byłaby przedmiotowa opłata) lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin