INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 12 sierpnia 2013 r. (data wpływu do Biura KIP w Lesznie 19 sierpnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest Spółką prowadzącą podstawową działalność gospodarczą w zakresie budownictwa drogowego oraz produkcji materiałów drogowych. Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Sprzedaż towarów i usług podlega opodatkowaniu według stawek innych niż zwolnione.

Spółka 12 kwietnia 2013 r., na podstawie umowy cesji wierzytelności, zakupiła od kontrahenta wierzytelność. Wartość nominalna zakupionej wierzytelności wynosiła 10.455 zł, natomiast cena zakupu, wynikająca z ww. umowy, była równa wartości nominalnej wierzytelności, tj. w momencie zakupu odzwierciedlała ona jej rzeczywistą ekonomiczną wartość.

Spółka uznała, że zakup wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Spółka 24 kwietnia 2013 r. złożyła do Naczelnika Urzędu Skarbowego, deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-3). Należny podatek z tytułu zakupu wierzytelności wyniósł 105 zł i został zapłacony 25 kwietnia 2013 r. Spółka uznała także, że zakup wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z otrzymaniem wierzytelności nie doszło i nie dojdzie do przekazania innego rodzaju wynagrodzenia, a w szczególności premii oraz prowizji. Cena wierzytelności jest równa jej wartości nominalnej. W cenie nabycia Cedent przekaże na rzecz Cesjonariusza wierzytelność wraz z odpisem dokumentacji wyników badań betonów, wykonywanych przez Cedenta na rzecz Dłużnika. Lista badań jest załącznikiem do umowy, a Cesjonariusz ma prawo do wykorzystania opisu dokumentacji wyłącznie w celu dokonania odbioru robót i zakończenia realizacji Kontraktu, w którym dłużnik pozostawał podwykonawcą. Spółka nie będzie miała możliwości powrotnego przeniesienia nabytych wierzytelności na rzecz zbywcy.

Spółka nie jest w posiadaniu i nie zawarła żadnych umów pozwalających na zmianę ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności.

Pomiędzy zbywcą wierzytelności a Spółką nie istnieje odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Spółki w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności.

Spółka nabyła wierzytelność we własnym imieniu i na własny rachunek oraz na własne ryzyko.

Nabyta wierzytelność stanowi w dacie jej nabycia wierzytelność wymagalną. Zakupiona wierzytelność dotyczy usługi badania betonu. W związku z upływem terminu wymagalności wierzytelność była objęta postępowaniem upadłościowym, naprawczym, układowym oraz bankowym postępowaniem ugodowym, co wynika z zapisów umowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Spółka postąpiła prawidłowo uznając, że zakup wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, na podstawie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 marca 2012 r. (sygn. I FPS 5/11), Spółka uznała, że zakup wierzytelności nie jest czynnością opodatkowaną podatkiem VAT w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. NSA w przedstawionym wyroku uznał, że podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę.

W przedmiotowej sprawie doszło jedynie do zapłaty ceny przez Spółkę za zakupioną wierzytelność. Tak więc zakup wierzytelności przez Spółkę nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Warto podkreślić, że stanowisko takie jest zgodne z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast przez dostawę towarów – na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy – należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Pod pojęciem towaru rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

W świetle postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, że świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy – wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa (...). Przeniesienie wierzytelności majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności następuje – w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego – na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, iż art. 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc, ustalona przez strony umowy, cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

TSUE w wyroku z dnia 27 października 2011 r. już w punkcie wyjścia zastrzegł, że opodatkowaniu w ramach systemu VAT podlegają tylko takie transakcje, które przewidują zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie (pkt 17 ww. wyroku).

Natomiast NSA w wyroku z dnia 19 marca 2012 r. sygn. akt I FPS 5/11 rozważał okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę, ustalając, czy po stronie kupującego-cesjonariusza wystąpiło wynagrodzenie bezpośrednio związane z nabyciem wierzytelności, rzeczywiście otrzymane (bądź należne), jako świadczenie wzajemne za wykonaną na rzecz zbywcy – cedenta usługę, stającą się tym samym usługą odpłatną czyli czynnością opodatkowaną. Wyraził w tym zakresie pogląd, że „poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy – cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy”. Stwierdził zarazem, że trzeba odpowiedzieć na pytanie, „czy – obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności – wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę”. W jego ocenie przy tym w „sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi”.

Z przedstawionego we wniosku opisu zaistniałego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca na podstawie umowy cesji wierzytelności, zakupił od kontrahenta wierzytelność. Wartość nominalna zakupionej wierzytelności wynosiła 10.455 zł, natomiast cena zakupu, wynikająca z ww. umowy, była równa wartości nominalnej wierzytelności, tj. w momencie zakupu odzwierciedlała ona jej rzeczywistą ekonomiczną wartość.

W związku z otrzymaniem wierzytelności nie doszło i nie dojdzie do przekazania innego rodzaju wynagrodzenia, a w szczególności premii oraz prowizji. Cena wierzytelności jest równa jej wartości nominalnej. W cenie nabycia Cedent przekaże na rzecz Cesjonariusza wierzytelność wraz z odpisem dokumentacji wyników badań betonów, wykonywanych przez Cedenta na rzecz Dłużnika. Lista badań jest załącznikiem do umowy, a Cesjonariusz ma prawo do wykorzystania opisu dokumentacji wyłącznie w celu dokonania odbioru robót i zakończenia realizacji Kontraktu, w którym dłużnik pozostawał podwykonawcą. Spółka nie będzie miała możliwości powrotnego przeniesienia nabytych wierzytelności na rzecz zbywcy. Spółka nie jest w posiadaniu i nie zawarła żadnych umów pozwalających na zmianę ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności. Pomiędzy zbywcą wierzytelności a Spółką nie istnieje odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Spółki w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności.

Spółka nabyła wierzytelność we własnym imieniu i na własny rachunek oraz na własne ryzyko. Nabyta wierzytelność stanowi w dacie jej nabycia wierzytelność wymagalną. Zakupiona wierzytelność dotyczy usługi badania betonu. W związku z upływem terminu wymagalności wierzytelność była objęta postępowaniem upadłościowym, naprawczym, układowym oraz bankowym postępowaniem ugodowym, co wynika z zapisów umowy.

Biorąc pod uwagę treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że skoro – jak wskazał Wnioskodawca – cena nabycia wierzytelności jest równa wartości nominalnej, a poza ceną nabycia wierzytelności nie doszło do przekazania innego wynagrodzenia, jak również pomiędzy zbywcą wierzytelności a Wnioskodawcą nie istniał odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności, to w przedmiotowej sprawie nie doszło do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Opisana transakcja dotyczy jedynie przelewu wierzytelności ze sprzedającego na kupującego, skoro Wnioskodawca wyraźnie wskazał, że nabywając wierzytelność dokonał za nią zapłaty, w której nie będzie mieściło się wynagrodzenie. Nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność Wnioskodawca wszedł w miejsce dotychczasowego wierzyciela.

W świetle powołanych wyżej regulacji prawnych oraz opisu zaistniałego stanu faktycznego należy stwierdzić, że nabycie przez Wnioskodawcę wierzytelności nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Informuje się, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności. W pozostałym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.